1 Rè 11

1 Rè

11

Nosgnor a castija Salomon për soa idolatrìa

¹A Salomon a-j piasìo le fomne forëstere. Antlora, oltre che con la fija ‘d Faraon, a l’é ciapasse për fomne ‘dcò ‘d dòne ch’a vnisìo da Moab, Edom, Sidon e da ‘n tra j’Itìta. ²Nosgnor, contut a l’avìa bin dìt al pòpol d’Israel, ciàir e net: “Marideve nen con ëd fomne forëstere, përchè a l’é sicur che a farìo dëstorné vòstri cheur darera ai sò dio”. Salomon, contut, a resistìa nen: a vorìa për fòrsa pijess-je. ³A l’é rivà, parèj, a “colessioné” setsent fomne e tërzent concubin-e, ma soe fomne a l'han finì për përvërtije 'l cheur. ⁴Vnù ch’a l’é vej, ël cheur ëd Salomon, për motiv ëd cole fomne, a l'é stàit dëstornà a la mira d’adoré chiel midem ëd dio strangé, parèj che a l'era pa pì tut për Nosgnor, com a l'era stàit David sò pare. ⁵An efet, a l’avìa comensà a esse divòt ëd la dea dij Sidonita Astarte e dël dëtestàbil dio amonita Milcom. ⁶Lòn ch’a fasìa a l’era pròpi nen giust a j'euj ëd Nosgnor e Salomon a ‘ndasìa pì nen dapress a Chiel con tut sò cheur, com a l'avìa fàit sò pare David. ⁷Nen mach, ma an sla colin-a oriental ëd Gerusalem Salomon a l'ha tirà su d'autar a Chemos, dëtestàbil dio moabita, e a l'abominèivol Milcol, dio dj'Amonita. ⁸E a l'ha fàit l'istess për tute soe fomne forëstere, che a brusavo d'ancens e a fasìo 'd sacrifissi ai sò dio.

⁹A l’é për tut sossì che Nosgnor a l'era pròpi anrabiasse con Salomon, përchè sò cheur a l'era slontanasse da chiel, Dé d'Israel, che a l'era fin-a comparije doe vire. ¹⁰Nosgnor a l'avia a spress antërdije d’andeje dapress a ‘d dio strangé. Ma chiel a l'avìa pa obidije a lòn che chiel a l’avìa comandaje. ¹¹A l’é antlora che Nosgnor a l'ha dije a Salomon: “Për ël motiv che ti 't përsiste a fé parèj, e it l'has pa guernà mia aleansa che i l'hai date, mi i s-ciancherai via da ti ël regn e i lo darai a un dij tò servent. ¹²Contut, për rispet a tò pare David, i farai nen sòn antramentre che it ses ancora viv. Ma a sarà da le man ëd tò fieul ch’i-j lo porterai via. ¹³Ma pa tut ël regn a-j sarà gavà, i-i j lasserai na tribù a tò fieul, për amor ëd David, mè servitor, e dla sità 'd Gerusalem, ch’i l’hai sërnùa për mi”.

¹⁴Nosgnor a l'ha fàit s-ciòde contra 'd Salomon un nemis, Cadad l'Edomita, an dëssendent ëd la stirp regal d'Edom. ¹⁵Ant ël mentre che a-i j'era la guera contra Edom, Joab, comandant ëd l'armeja, a l’avìa avù la comission ëd sotré ij mòrt an bataja, ma a l’era ‘dcò vendicasse an massand tùit ij mas-cc ch’a j’ero an Edom. ¹⁶Joab e tut l'esércit israelita a j’ero fërmasse ses mèis e a l’avìo an efet ëstërminà tùit ij mas-cc d'Edom. ¹⁷Cadad, che al temp a l'era mach un fiolin, a l'avìa fàila a scapé n'Egit con càiche servitor edomita 'd sò pare. ¹⁸Lor a j’ero partì da Midian e andàit an Paran. A l’avìo ciapà con lor ëd gent ëd Paran e a j’ero andàit n'Egit. Faraon, rè d'Egit, a l’avìa assicuraje proviande e daje na ca e 'd teren. ¹⁹Cadad a l'era piasùje a Faraon tant da daje da marié na soa cugnà: la seur ëd la regin-a Tafne. ²⁰La seur ëd Tafni a l'avìa ‘dcò partorije na masnà: Ghenubat. Tafni a l'ha falo peuj chërse^[1] ant ël palass ëd Faraon e Ghenubat a l'é stàit ant la ca 'd Faraon an tra ij sò fieuj. ²¹Cora che Cadad a l'era vnùit a savèj che David a l'era andurmisse con ij sò grand e che a l'era mòrtie Joab cap ëd l'armeja, a l'ha dije a Faraon: “Dame l’autorisassion ëd parte parèj che mi i peussa torné an mè pais”. ²²Faraon a l'ha rësponduje: “Miraco at manca cheicòsa ambelessì da vorèj andé a tò pais?” Cadad a l'ha replicà: “Gnente! Ma 't në prego, lasme torné”.

²³Peuj Dé a l'ha fàit s-ciòde contra 'd Salomon n'àutr nemis, Reson fieul d'Eliada, che a l'era scapà da Cadadeser rè 'd Zoba sò sgnor. ²⁴Col-lì a l'ha butà ansema 'd gent e a l'ha organisà na tropa. Andova che David a l'avìa massacrà j'Aramé, Reson a l'ha conquistà Damasch, a l'é stabilissje e a l'é vnùit ess-ne rè. ²⁵A l'é stàit nemis d'Israel për tuta la vita 'd Salomon e parèj ëd Cadad a l'ha causaje tanti sagrin; a l’avìa on òdio Israel^[2] e a l’ha regnà an sla Siria.

²⁶Ëdcò Jeroboam fieul ëd Nebat, un dij servent ëd Salomon, a l'é arvirasse contra 'l rè. A l'era n'Efraimita da Zereda e soa mare, na vidoa, as ciamava Zerua. ²⁷Sto-sì a l'era stàit ël motiv dl'arvira contra 'l rè: Salomon a l'era darera a fé fabriché la trassa e a saré la brécia che a l'era dovërtasse ant la sità 'd David, sò pare. ²⁸Jeroboam a l'era n'òm ëd talent; cora che Salomon a l'ha vëdù coma che a travajava 'l giovo, a l'ha nominalo dzoravisor ëd tuti j'ovrié dla tribù ëd Giusep.

²⁹An col temp, Jeroboam, surtì da Gerusalem, a l'ha rëscontrà për strà 'l profeta Achia 'd Silo, ch’a vestìa un mantel neuv; a l'ero mach lor doi soj an doverta campagna. ³⁰Achia a l'ha ciapà sò mantel neuv e a l'ha s-ciancalo an dódes tòch. ³¹Peui a l'ha dije a Jeroboam: “Pìjne des tòch, përchè parèj a dis Nosgnor, Dé d'Israel: ‘Vardé! Mi i s-ciancherai ël regn da la man ëd Salomon e i na darai a ti des tribù. ³²A chiel, a-j rëstrà na tribù, për motiv ëd David mè servent e për Gerusalem, la sità che i l'hai elegiù an tra tute le tribù d'Israel. ³³Ancapiterà sòn, përchè chiel a l'ha chitame, an prostërnandse dëdnans a la dea Astarte dij Sidonian, a Chemos, dio dij Moabita e al dio Milcom dj'Amonita. Chiel a l'ha pa fàit obediensa a mie istrussion an fasend lòn che a l'é giust a mè euj e guernand ij mè comandament e ij mè decret, coma che a l'avìa fàit David, sò pare. ³⁴Mi i-j portrai pa via 'l regn antregh da soa man. Mi i l'hai stabililo cap për tùit ij di ëd soa vita, për motiv ëd David, mè servitor, ël mè elet, ch’a l'ha guernà ij mè comandament e mie régole. ³⁵Mi i ciaprai ël regn da la man ëd sò fieul e i darai a ti des tribù. ³⁶I-j lassrai a sò fieul na tribù sola përchè për David mè servent a-i sia sèmpe na dinastìa ch'a serva 'd lus a Gerusalem, la sità che i l'hai soasì tanme mia ca. ³⁷Mi i elegerai ti; e ti 't podras regné dzora a tut lòn che 't piasrà; it saras rè d'Israel. ³⁸It dovras deje da ment a tut lòn che 't comanderai, an fansend obediensa a mie istrussion, an fasend lòn che a l'é giust ai mè euj, an guernand ij mè decret e comandament, com a l'avìa fàit David mè servent. Antlora mi i sarai con ti e i stabilirai për ti na casà frema, com i l'hai fàit për David; mi 't darài Israel. ³⁹I umilierai për sòn la dissendensa 'd David, ma pa për sèmpe’”.

⁴⁰Salomon a l'ha peui sercà 'd massé Jeroboam, che tutun a l'avìa trovà sosta n'Egit da rè Sisach, rè 'd cola region. Jeroboam a l'é restà n'Egit fin-a a la mòrt ëd Salomon.

Fin d ël regn ëd Salomon

⁴¹J'àutri fàit dël regn ëd Salomon, tute soe imprèise e le decision ch’a l’ha pià an fòrsa ‘d soa saviëssa, a son ëstàite registrà ant ël “Lìber dj'Anaj ëd Salomon”. ⁴²Chiel a l'ha regnà dzora 'd tuta Israel da Gerusalem për quarant'agn. ⁴³Peui Salomon a l'é andurmisse con ij sò cè e a l'é stàit sotrà ant la sità 'd sò pare David. Sò fieul Roboam a l'é suceduje ant ël regn.

Nòte

1. Ël test ebràich a l'ha  ''dëspupà'' וַתִּגְמְלֵהוּ (vattigmlehu, ) ma na cita alterassion dël test consonàntich a pòrta וַתִּגְדְלֵהוּ (vattigdlehu, "alvà, aussà, chërsù"), che a smijerìa esse mej.
2. La costrussion (coniugassion sémpia Qal ëd קוּץ + בְּ [quts + bë]) a l'é ràira, ma as peul trovesse an Levitich 20:23.