martedì 26 dicembre 2017

Distansa ‘d sicuressa (16, March 3:7-12).

A l’é nen da tuti disserne ‘l bon dal gram, la vrità da la faussarìa. A son tanti ancheuj coj ch’a l’han motobin ëd furbissia, ëd malissia, e ch’a son bon d’angabiolé la gent, nen mach an sël mërcà dle piasse ‘d nòstre borgià, ma ‘dcò ant lë spassi dla religion. A j’ero tanti coj ch’a ‘ndasìo antlora dapress a Gesù, ma chiel as fidava nel ëd tuti. Se Gesù medésim a l’avìa ‘d disserniment antlora, i l’oma ‘cora ‘d pì d’avèjlo nojàutri ancheuj. I lo vëddoma ant l’episòdi dl’Evangel dë sta sman-a: March 3:7-12.
“Gesù a l'é andassne con ij sò dissépoj vers ël mar e na gran furfa a l'é andaje dapress da la Galilea, da la Giudea, da Gerusalem e dl'Idumea da l'àutra part dël Giordan. Coj d'antorn ëd Tir e 'd Sidon, quand ch'a l'han sentì le gran còse ch'a fasìa, a son ëvnùit da chiel an gran nùmer. A a l'ha dije ai sò dissépoj che na barchëtta a bogèissa nen da lì për servilo, përchè a-i era tròpa gent, tanta ch'a l'avrìa podù fin-a craselo, përchè ch'a l'avìa varine tanti, ëd manera che tuti coj ch'a j'ero sagrinà da quai maladìa as campavo adòss a chiel mach për tochelo. Jë spìrit salòp, mach ch'a lo vëddìo, a robatavo a tèra dnans a chiel e a criavo, an disend: "Ti 't ses ël Fieul ëd Nosgnor". Ma chiel a-j proibìa con gran mnasse ëd felo savèj” (March 3:7-12).
An st’episòdi dl’Evangel i vëddoma Gesù che, anandià ch’a l’avìa soa mission, a treuva che soa popolarità a chërs tant da tiresse dapress masse ‘d gent. Soe euvre miracolose ‘d varision a son bin ciàire a tuti: Gesù a fà nen ëd truch. Fin-a ij sò nemis a peudo nen neghé tut ël bin ch’a fà: sossì i lo vëddoma da la reassion djë spirit salòp ch’as rendo bin cont chi ch’a sìa Gesù. A diso: “Ti 't ses ël Fieul ëd Nosgnor", ma chiel a-j përmet nen ëd felo conòsse an gir: a n’é ancora nen ël temp, e peui ëd sicur a l’han pa da esse lor, jë spirit salòp ch’a l’avrìo nunsielo! Gesù, peui, a va pa nen an serca ‘d popolarità: a l’ha nen da manca d’acreditesse an ësto mond. A l’é nen un ch’a disa: “A l’é pro ch’as parla ‘d mi, e a n’anfà pa chi ch’a sìa a felo”. An ësto mond la popolarità a l’é na ròba arzigosa: a-i é nen tant da fidess-ne ‘d coj ch’a lo sostnisso, e parèj a l’é Gesù medésim ch’a buta an tra chiel e lor na “distansa ‘d sicurëssa”. A l’ha da essje na certa demarcassion an tra chiel e la gent.

Chiel a l’é dispòst a fé dël bin a tuti, ma për dventé ‘d sò dissépoj a-i son ëd condission da compì. Ëd baron ëd gent as camperìo adòss a chiel mach për tochelo, ma chiel a dis: “Moment, foma le còse an òrdin”! A l’é parèj che Gesù a ciama ‘d buté ‘d bariere fra chiel e la gent për nen fesse crasé. A-j parlera da na barchëtta a pòca distansa da la broa dël lagh: a l’ha da essje d’eva tra chiel e lor, e lolì a podrìa ‘dcò esse ne figura, e për soa protession, la protession ëd soa përson-a e la protession ëd soa mission ch’a l’ha nen da esse equivocà. “Vojàutri, gent, pijé nen ‘n bàilo a riguard dël motiv che mi i son rivà rivà. A l’é bin belfé, an efet, ëd pijé ciò për bròca a propòsit ëd Gesù. Soa mission a podrìa bin esse dësfrutà da gent maléfica për ij sò interesse ‘d lor. A l’é l’istess ch’a l’era capitaje na vira che la gent a l’era vnùa për felo dventé rè, coma s’a l’avèissa dìt: “I son un rè, ma nen parèj ëd coj ch’a-j son an ësto mond. Mie motivassion e manere ‘d fé a son nen coma ch’a l’é sòlit an ësto mond”. “Quand che la gent a l'ha vëddù 'l segn miracolos che Gesù a l'avìa fàit, a disìo: ‘Sto-sì a l'é përdabon ël profeta ch'a l'avìa da ven-e al mond’. Ma Gesù, quand ch'a l'ha capì ch'a vorìo ven-e a pijelo për felo rè, a l'é artirasse ancora bel che sol an sle colin-e” (Gioann 6:14-15).

Tut sossì a resta ‘dcò vàlid al dì d’ancheuj. Gesù a l’ha la determinassion ëd buté na certa “distansa ‘d sicuressa” an tra chiel e tanti ch’a pretendo ‘d sustnilo e ‘d pòrte sò nòm. L'ufissialità a l'é pa na garansìa! I l’oma an efet da sté da leugn da coj ch’a abuso, ch’as na profito dël nòm ëd Gesù për serve mach ij sò but ëd lor, ij sò interesse privà. A son tant, bele ancheuj, “jë spirit salòp” che pura a son dispòst a crijé “Ti ‘t ses ël Fieul ëd Nosgnor”, ma ch’a son nen përdabon dij sò dissépoj, a fà nen ch’a diso d’esse ‘d cristian e fin-a ‘d rapresenté Gesù!

I l’oma da avèj ‘d disserniment. A-i son d’organisassion antreghe e ‘d cese ancheuj ch’as diso “cristian-e” e ‘d gent ch’as fà ciamé “eminensa”, ma ch’a son lì për dësfruté ‘l nòm ëd Gesù pr’ ij sò but privà. As vanto fin-a ‘d gran’ còse për ij sò but ëd podèj e profit. A son bin lor ch’a fan ëd truch për angabiolé la gent. A-i son ancheuj ëd predicator ch’a van an serca ‘d popolarità, d’arzan, ëd glòria, e ‘d podèj, ch’a dësfruto ‘l nòm ëd Gesù. A crijo dai sò ambon e fnestre e as fan fòrt dël nòm ëd Gesù. Gesù a-j comandarìa dë sté ciuto e andé “a col pòst” e nojàutri i farìo bin a nen andeje dapress e nen deje ‘d sòld! Ij sò gieugh salòp a son ëstàit soens dësmascrà e ‘d tribunaj a l’han condanà ij soe tromparìe ‘d lor.

Gesù a l’ha bin dit: “Përchè mai ch’im ciame: ‘Signor, Signor!’ e i feve nen lòn ch’iv diso?” (Luca 6:46). Nen tuti coj ch’a diso d’esse ‘d cristian a lo son përdabon. A l’é nen l’istessa ròba na cesa o n’àutra. A l’é nen l’istessa ròba na mëssa o ‘n culto, na qualsëssìa adunansa religiosa. Un predicator ch’i sentoma a la television ch’as arferissa a Crist a l’é nen sèmper bon e giust. Tanta gent a dis: “Col prèive… col predicator a parla pròpi bin!”. Moment! I l’oma da avèj ëd disserniment. A podrà ‘dcò parlé bin, esse “brav”, ma a podrìa essje ‘d ròbe che chiel a stërma, ...na condòta nen moral o ‘d dotrin-e fàusse. I l’oma da verifiché bin s’a sìa “conform a Gesù Crist”, I l’oma da avèj ëd disserniment. Il’oma nen da “ambrassé tuti”. Gesù a disìa: “Pijeve varda ‘d nen esse dëstradà, përchè diversi a vniran a mè nòm an disand: ‘A l’é mi ch’i son ël Crist’ e ‘Ël temp a l’é rivà!’, ma chërdje nen, andeje nen dapress” (Luca 21:8).

I sai bin che tut sossì a l’é pì belfé a disse che a fé. I l’oma bin da pijesse d’arzigh, da fé bin atension, da controlé bin se tut a l’é confòrm a la Paròla ‘d Nosgnor. Com é-lo ch’i podoma avej ëd disserniment? A l’é vera che ancheuj a l’é tut na confusion. La tentassion la pì granda a sarìa d’artiresse a nòstra ca e sté pì nen a sente l’un o l’àutr. I podrìo bin felo, ma a condission che artiresse a dventa për nojàutri n’ocasion për preghé, për ëstudié diligent la paròla ‘d Nosgnor, për comparisioné bin. A l’é ciàir ch’i l’oma da dësvlupé’d “facoltà crìtiche”: i podoma nen përmëtt-se ‘d nen felo.

PREGHIERA

Nosgnor!I l’hai lesù coma tò Fieul Gesù Crist, mè Signor, Salvator e Magister, a dovrava a sò ministeri an sla tèra ‘d prudensa e’d dissernimet. It ciamo përdon për mia facilonarìa e bonomerìa. It ciamo ‘d deme ‘l disserniment ch’i n’hai da manca e d’ocasion për conòsse le ròbe e pr’ andé pì ancreus. Che la confusion dë sto mond am confonda nen, am fasa nen tëmma o ch’am renda dëscoragià. Tenme strèit a ti. Amen.

Leture për la prima Duminica apress dël Natal

Isaia 61:10-62:3; Galat 3:23-25; 4:4-7; Gioann 1:1-18; Salm 147

Nosgnor tut-potent! I l'has arvërsà an sù nojàutri la neuva lus ëd toa Parola fàita carn: arcòrdane che costa lus, anviscà ant ij nòst cheur, a peussa splende an nòstra vita; për Gesù Crist, nòst Signor, ch'a viv e regna con Ti, ant l'unità dlë Spirit Sant, un sol Dé, ora e për sèmper. Amen.

mercoledì 20 dicembre 2017

Durëssa ‘d cheur (15, March 3:1-6)

Vardé-sì d’espression piemontèise che, dla durëssa o rigidëssa, a fan ëd paragon e a diso: “esse dur coma ‘l coram”, “esse dur d’orija”, “esse pì dur che ‘l fèr”… As podrìa giontesse “esse dur ëd cheur” a propòsit ëd na përson-a ch’a l’ha gnun-a compassion, lòn ch’as peul ëdcò disse: “avèj ël cheur con tant ëd pèil”, visadì avèj gnun-a sensibilità. As ancontro quaivòta ‘d përson-e dure parèj. Cola ch’a l’é vòstra reassion dëdnans a lor? Gesù a ancontra durëssa ‘d cheur ant ël tòch dl’Evangeli ch’i lesoma ancheuj, na durëssa ch’a-j fà vnì ‘l ghignon, ël fot. Sté a sente:
"Peui [Gesù] a l'é torna intrà ant la sinagòga e lì a-i era n'òm ch'a l'avìa na man paralisà. E a lo beicavo për vëdde se Gesù a l'avèissa varilo 'd Saba e parèj podèjlo ancolpé 'd na trasgression. Gesù a l'ha dije a l'òm ch'a l'avìa na man paralisà: "Àusste e but-te lì ant ël pì bel mes". Peui a-j dis a tuti: “Dime 'n pòch: é-lo consentì ‘d Saba 'd fé dël bin ò 'd fé dël mal, salvé na përson-a o 'd massela?". Ma tuti as na stasìo ciuto. Antlora vardandje con indignassion e essend ant l'istess temp sagrinà për la durëssa dij sò cheur, Gesù a dis a col òm: "Spòrz-me toa man!", e chiel a l'ha sporzùila, e cola man a l'é tornaje san-a tanme l'àutra. Antlora ij Farisé, surtì ch'a l'ero, a son consultasse sùbit con j'Erodian contra 'd chiel për trové la manera 'd ruineje l'arputassion" (Marco 3:1-6).
Al incontrari ‘d lòn ch’a dis ël proverbi: “A l’é mej pieghesse che rompse”, a-i é ‘d gent ch’as piega mai. A l’é ‘d gent rigorosa, rigida, pistin-a, pedant, ch’a së speta che le régole a l’abio da aplichesse a la përfession, gent ch’at la përdon-a nen s’it fase ‘n quaich eror. A aceto gnun-a flessibilità, ch’as s’abia da adatesse a le circostanse o a le përson-e, nò. Da l’aplicassion rigorosa dle régole stabilìe lor a treuvo ‘d sicurëssa e ‘d protession, lòn ch’a-j fà sente d’esse “përson-e giuste”. A veulo nen butesse a rìsigh ant ël dovèj decide da lor ëd fé quaicòsa d soa inissiativa sensa d’esse dël tut sicur che la còsa a sia giusta. Combin ch’a penso che an lòn a-i sia ‘d mérit, an ësta manera ‘d fé i arconossoma bin ch’a-i é quaicòsa ch’a va nen, quaicòsa dë dzuman. An efet, la rigidità a l’é ‘n problema psicològich e ch’i trovoma ant la Bibia coma “durëssa ‘d cheur”, “la scleròsi dlë spirit”.

Sto-sì a l’é ‘l cas dle contestassion ch’ij Farisé a fan a Gesù. Nosgnor a l’avìa dane ‘l Dì dl’Arpòs pr’ ël benefissi dj’uman e ij cap religios a l’avìo fane n’agravi për motiv dle régole e dle reglëtte an s’ lòn ch’as podìa o ch’as podìa pa fé an col dì-lì. A l’era donca ‘l

bin dla përson-a uman-a ch’a l’avìa da butesse al prim pòst e pa nen l’oservansa miticolosa ‘d régole. Përchè lor a lo comprendìo nen? Përchè ch’a l’ero tant fissà an sl’osservansa ‘d regole e a l’avìo gnun-a umanità? Për motiv dla durëssa ‘d sò cheur ëd lor, un problema ch’i trovoma ‘dcò ancheuj. La Paròla ‘d Nosgnor a l’armarca viravoltà. Ant ël Grech as lo ciama: “sklerokardìa”, visadì “scleròsi dël cheur”. La scleròsi dj’arterie e dle ven-e a peul porté na përson-a a la mòrt, përchè pr’ andé bin a l’han da esse pieghèivole e pa nen dure, a l’han da adatesse al moviment dël còrp. L’istess a l’ha da esse për le régole ‘d condòta, la moral.

La durëssa dël cheur, é-la da consideresse na maladìa dlë spirit? A l’é malfé da consideress-la parèj, përchè na maladìa a l’é nen sèmper l’arzultà ‘d na colpa. Se quaidun a l’é malavi, soa maladìa a l’é d’avèjne compassion, ma la durëssa dël cheur a l’é na ròba che, cura ch’i la trovoma, a fà vnì la flin-a: l’indignassion a ven ëspòtica, përchè ch’a l’é na colpa, e Gesù, quand ch’a l’ha trovala an cola gent dla sinagòga, a l’é anrabiasse, a l’é vnuje ‘l fot. La durëssa ‘d cheur a l’é colpèivola e da condané.

Ant l’istess temp, la durëssa ‘d cheur a l’é quaicòsa da sagriness-ne, ch’a ‘nmalinconiss (Gesù a n’é sagrinà) përchè a l’é na condission che, da la mira uman-a, as la peul nen meisiné e fela varì. A l’é malfé da butene armedi. Cura che ‘l cheur uman, ch’a l’é già la sorgiss ëd minca ‘n mal, as anduriss, a peul dé fòra mach ëd velen, ëd tòssi, e fin-a d’amassidi. La durëssa dël cheur a l’é ‘n nemis ch’i l’oma, e a peul fin-a fene slontané da Gesù, ël Salvator.

Dëdnans a la durëssa dël cheur as peudo pijesse mach dë “mzure ‘d conteniment” për pasiene le conseguense negative, për butene ‘n limit ai darmagi, ai guast ch’a na son l’ésit inevitabil. A l’é ‘l cas dël divòrsi, ch’a l’é na mzura (ël mal pì cit) për arzòlve ‘n mariagi ch’a l’é giumai compërmess, un mariagi che, an pràtica, a-i é pì nen. A na parla l’istess Gesù: “Mosè a përmet a n'òm ëd consegné a soa fomna un document ëd divòrsi e parèj ëd mandela via (...) Mosè a l'ha scrivù costa nòrma për motiv dla durëssa 'd vòstr cheur” (March 10:4-5). La durëssa d cheur a l’é gropà strèita a la mancansa ‘d fèj e a fà part dl’essensa dël pëccà. A l’é n’arfud dël pentiment e ‘d chërde a le promësse ‘d Nosgnor. A l’é l’ostinassion ëd volej pa dovertesse a l’amor ëd Nosgnor e sò corolari: a l’é pa nen esse sensibij a jë bzògn dj’àutri.

A l’é motobin malfé da la mira uman-a d’arzòlve ‘l problema dla durëssa ‘d cheur, ma lolì a lo peul fé mach Nosgnor, coma ch’a dis Gesù: “Lolì a l'é na ròba ch'a l'é nen possibil a l'òm, ma mach a Nosgnor Dé, përchè tut a l'é possibil a chiel" (March 10:27). An efet, la durëssa ‘d cheur a peul esse arzolvùa mach con “un trapiant ëd cheur”, tanme ch’a l’é la promëssa ‘d Nosgnor cura ch’a nunsia la grassia dla conversion dël cheur, dl’argenerassion spiritual, ch’a l’é possibil ël moment che lë Spirit Sant a travaja an sla personalità uman-a. La Scritura a dis: “I-j darai un cheur neuv e i butrai andrinta ‘d lor në spirit neuv; i rancherai da lor ël cheur ëd pera ch’a l’han e i-i butrai un cheur ëd carn (...) Iv daraj ‘n cheur neuv, e iv butëraj në spìrit neuv an vòstr cheur. I gavraj ‘l cheur ëd pera dai vòsti còrp e iv daraj ‘n cheur ëd carn” (Esechiel 11:19; 36:26).

PREGHIERA

Nosgnor! It ringrassio ch’it l’has dame, con mia conversion al Crist, un cheur neuv, un cheur ch’at veul bin volenté e ch’at serv. Vija ch’as andurissa mai, giutme ant ël mopment dla tentassion e liberme dal mal, përchè mi it veuja bin a ti e a mè pròssim coma ch’a fà ‘l Crist, con tut mè cheur. Amen.

mercoledì 13 dicembre 2017

Ël dover ëd travajé, ma ‘dcò d’arposesse! (14, March 2:23-27).

Ël proverbi a dis: ”Chi a l’é abituà a travajé, a fé gnente a peul nen ësté”. Lolì a peul esse bin vera, ma as s’ha ‘dcò d’arposesse, d’arcuperé le fòrse e ‘d ringrassié Nosgnor, col ch’an dà e ch’a sostniss la vita e cò ij mojen për vive. Travajé, Nosgnor an lo comanda, ma Nosgnor an comanda ‘dcò d’arposesse! Ël test dl’Evangeli ch’i lesoma ancheuj a ‘rciama nostra atension an sël travaj e ans l’arpòs, ch’i son tuti doi ëd dover.
“A l'é rivà peui che, antant che Gesù a travërsava un camp ëd gran ëd Saba, ij sò dissépoj a son butasse a cheuje dë spi. E ij Farisé a l'han dije: "Ma varda ‘n pò: përchè coj-là fan-ne lòn ch'a l'é nen consentì 'd fé al dì 'd Saba?". Ma chiel a-j dis: "E vojàutri, eve-ne mai lesù lòn ch'a l'ha fàit Dàvid quand ch'a l'era ant lë bzogn e ch'a l'avìa fam, chiel e coj ch'a j'ero 'nsema a chiel? Coma ch'a l'é intrà ant la cà 'd Nosgnor, ant ël temp d'Abiatar, cap ëd tuti ij sacerdòt, e a l'ha bin mangià ëd pan consacrà, col ch'a l'era mach consentì ai sacerdòt ëd mangene, e a l'ha fin-a dane a coj ch'a j'ero con chiel?" Peui a l'ha dije: "Ël Saba a l'é fàit per l'òm, e nen l'òm për ël Saba". A l’é parèj che ël Fieul ëd l'Òm a l'é signor fin-a dël Saba” (March 2:23-27).
La Sman-a a l’é n’istitussion dla Creassion. Ant ij sò Comandament Nosgnor Dé a l’ha dane ses dì për travajé e un dì d’arpòs ch’a l’ha ciamalo “ël Saba”. Ant la dispensassion antica, ël dì dl’arpòs a l’era l’ùltim dì dla sman-a (i lo ciamoma ancora ‘ncheuj ël Saba), ma da l’Arsurression ëd Gesù Crist anans, col dì-lì a l’é dventà ‘l prim dì dla sman-a, la Duminica, ch’a l’ha da resté un dì foravìa ch’i l’oma da onoré con arconossensa. Ël comandament a dis: “It visaras dël dì ‘d Saba e lo ten-ras da cont coma ‘n dì fòravìa. Ti’t podras travajé ses dì e fé an coj dì-là tut ël tò travàj, ma ël dì ch’a fà set a l’é ‘n dì consacrà a Nosgnor tò Dé. An col dì lì it faras nen dij travaj, nì ti, nì té fieul, nì toa fija, nì tò servidor, nì toa serventa, nì toe bestie, nì ‘l forësté ch’a stà an toa cà. Përchè an ses dì Nosgnor a l’ha fàit ij cej e la tèra, e ‘l mar e tut lòn ch’a-i stà, e a l’ha arposasse ant ël dì ch’a fà set, parèj che Nosgnor a l’ha benedì ‘l Saba e a l’ha consideralo fòravìa coma un dì sant” (Surtìa 20:8-11).

L’alternansa travaj-arpòs dla sman-a, conform a la Bibia, a trova sò fondament an lòn ch’a fà Nosgnor medésim. Nosgnor Dé a l’é un ch’a travaja. A diferensa dle divinità ossiose e fàusse dij pagan, ël Dé ver e viv, col d’Abraham, d’Isach e ‘d Giacòb, ël Dé ‘d nòst Salvator Gesù Crist, a l’é ‘n Dé ch’a travaja, ch’a l’é ativ e creativ. Gesù a dis: “Mè Pare a l'ha pa chità fin-a adess ëd travajé, e 'dcò mi i travajo" (Gioann 5:17). Fàit a soa imàgine, nojàutri i l’oma ‘l privilegi ‘d pijé part dl’atività ‘d Nosgnor: travajé, produve. Për la fèj ebràica e cristian-a, ël travaj, l’atività ‘d travaj, a l’é quaicòsa ‘d bon, ëd positiv, e ch’a dà ‘d gratificassion. Ël travaj a dventa quaicòsa ‘d grev, ëd nen piasos, na maledission, mach për motiv dël pëccà, l’arvira a j’ordinanse divin-e, lòn che tut a vasta e a rovin-a. A l’é l’istess për la gòj dla procreassion, d’avèj ëd masnà, che, apress e për motiv dël pëccà, a dventa soens quaicòsa ‘d doloros për la fomna, e an general për pare e mare. A l’é parèj che ‘l travaj a dventa na fatiga dël còrp, dla ment e dlë spirit. Nosgnor a condan-a Adam e a-j dis;“Con ël sudor dla front it mangëras tò pan fin-a a tant ch' it artornëras ant la tèra d'anté ch'it ses stàit ciapà, dàit che ti't ses póer e ti 't artornëras ant la póer" (Génesi 3:19). L’arvira dl’umanità a Nosgnor a l’é pròpi lòn ch’a l’ha causà, al prinsipi, la maledission ch’a l’ha arseivùa e ch’a vasta lòn ch’a l’era bel, positiv e ch’a dasìa ‘d sodisfassion.

Nosgnor Dé, contut, a l’é nen mach un Dé ch’a travaja, ma ‘n Dé ch’a l’é ‘dcò bon a chité ‘l travaj, da tant an tant, e d’apresié l’arpòs e lë svari, l’arlass - a gratis! Nosgnor a l’é ‘dcò quaidun ch’as arpòsa, nen përchè ch’a sia strach, ma përché lë svari e l’arlass a son ëd ròbe bele e ch’a fan ëd bin. A l’é parèj che Nosgnor, ël dì ch’a fà set, chiel a l’ha benedilo. Col dì-lì a resta un dì d’arpòs (comandà) fin-a apress l’arvira e ‘l pëccà dj’òm. L’istess Dé ‘d giustissia ch’a sanciss con na condan-a l’arvira e ‘l pëccà dj’uman, a l’é ‘dcò un Dé ‘d grassia ch’a acòrda d’arlass al travaj, bele ch’a sìa maledèt.

Ël dì ch’a fà set, ël dì d’arlass, un a la sman-a, a l’é parèj ‘n don, un cadò, che Nosgnor a l’ha fane, fin-a pr’ ël pecador. A l’é con gioiosa arconossensa anvers a Nosgnor che nojàutri i arseivoma costa istitussion. Bonuros a son coj ch’a l’onoro, bonorosa a l’é cola società ch’a chita ‘d travajé la Duminica, ch’a l’apressia e ch’a dà d’arpòs a soa famija, ai sò sërvent e fin-a d’arpòs a le bestie! “Ël Saba a l'é fàit per l'òm”.

Tutun, podrìa-lo esse che Gesù, ant ël test biblich d’ancheuj, a contravniss a l’ordinansa divin-a an sël dover dl’arpòs dël Saba? Nò. Gesù as buta mach contra la pratica legalistica dl’arpòs setimanal e ch’a lo rend quaicòsa d’opressiv, ëd nen rasonèivol. Ij Farisé (e dij “farisé” a-i na j’é sèmper, purtròp), a l’avìo regolamentà a la minussia lòn che ‘d Saba as podìa o as podìa nen fé e ‘l Saba lor a l’avìo cangialo an quaicòsa ‘d grev, d’insoportabil, e a l’era pì nen na goj. L’istess che tute j’àutre ordinanse divin-e, cola dl’arpòs minca na sman-a a l’era nen da oservesse ‘d manera rigorosa. Ant ël dì dl’arpòs a son pëmëttùe ‘d sicur cole atività ch’a son necesarie, cha son da manca, cole atività ch’as peudo nen armandesse. Nosgnor a përmet, an col dì-lì, lòn ch’a l’é ‘d benefissi për j’uman, përché "Ël Saba a l'é fàit per l'òm, e nen l'òm për ël Saba". Ël dì d’arpòs a l’é a nòst servissi e a l’ha nen da dventé ‘n padron da serve!

Ël signor e padron ùnich a l’é ‘l Crist, e tut a l’ha da esse considerà an soa prospetiva. Tut, dì d’arpòs comprèis, i dovoma vivlo con sò spìrit. A l’é mach cura ch’as lo viv ant sò spirit, ch’as lo viv ant lë spirit ëd Crist, che’l Dì dl’Arpòs a dventa “coma ch’a l’ha da esse”.

Preghiera. Nosgnor Dé! It ringrassio pr’ ël don ch’it l’has fane d’un dì d’arpòs. It ringrassio përchè ch’a l’é na grassia ‘dcò pr’ ij pecator. Giutme a passé ‘l Dì dl’Arpòs ant lë Spirit ëd Gesù Crist, mè Signor e Salvator. Amen.

Tersa Duminica d'Avent - 17 'd Dzember 2017

sabato 9 dicembre 2017

A-i é bin ëd motiv për fé festa (13, March 2:18-22).

Fé festa o fé digiun? Quand ch’as parla ancheuj dla pràtica dël digiun, i pensoma giumaj mach al digiun che quajdun a fà për dij motiv ëd dieta, për perde ‘d pèis, opura dël digiun coma fòrma ‘d protesta polìtica. Dël digiun për dij motiv religios tanti a san gnanca pì lòn ch’a sìa. Magara quajdun a pensa a lòn ch’a fan ij maumetan ant ël perìod dël Ramadan. A-i é ‘d proverbi piemontèis ch’a na parlo ‘d manera irònica, coma: “A la vigilia ‘d Natal a digiun-o fin-a j’osej ëd bòsch”, o “Chi ch’a veul digiuné ch’as lassa amboconé”. La pràtica religiosa dël digiun, contut, as la son nen anventasla ij maumetan, ma a l’ha ‘d rèis bin motobin pì antiche, cole dla fèj israelìta. Al temp ëd Nosgnor Gesù Crist, ël digiun religios a l’era na pràtica bin ëspantià, tant ch’a l’é vera che la gent a l’era bin surprèisa che ij dissépoj ëd Gesù ...a fèisso pa ‘d digiun! Coma ch’a l’é possìbil? Vardoma lòn ch’a dis l’Evangeli ‘d March al capìtol doi.
“Ora, ij dissépoj ëd Gioann e coj dij Farisé a digiunavo, e a son vnùit da Gesù e a l'han dije: ‘Perchè ij dissépoj ëd Gioann e coj dij Farisé a digiun-o e ij tò dissépoj a digiuno nen?. E Gesù a l'ha rësponduje: ‘J'amis dlë spos peulone fé digiun antant che lë spos a l'é con lor? Antant che lë spos a l'é con lor, a peulo nen digiuné. Contut, a vniran ij dì che lë spos a-j sarà portà via e antlora, an coj dì lì, lor a faran digiun. Gnun a cus un tacon dë stòfa neuva a un vestì frust, desnò ël tacon dë stòfa neuva a s-cianca la veja e 'l përtus a resta pì grand. E gnun a buta ëd vin neuv andrinta dij botaj vej, desnò ël vin neuv a romp ij botaj, ël vin a së spatara, e ij botaj as perdo: ël vin neuv a venta butelo andrinta a 'd botaj neuv’” (March 2:18-22).
Da la mira dla fej israelita, la pràtica dël digiun, visadì ‘d privesse për un perìod pì o meno longh dël mangé ch’i n’oma bin da manca, a dasìa espression a vàire sentiment colegà a la religion. An prim leu a podrìa disse che ‘l digiun a l’era n’espression ëd deul, ëd tristëssa. Quand ch’i përdoma na përson-a cara, an efet, i l’oma nen anvìa ‘d mangé. Privesse dël nutriment a l’é na sòrt ëd partecipassion a la mòrt, coma për dì, për ch’i l’oma përdù quaidun i l’oma nen veuja ‘d vive, i meuiroma ‘n pò ‘dcò nojàutri.

An ëscond leu, ël digiun a peul ëdcò dé espression a cola tristëssa ch’a seurt dal dëspiasì d’avèj fàit quaicòsa ch’i arconossoma ch’a l’é nen giust, un pëccà. A l’é parèj che ‘l digiun, dëdnans a Nosgnor, a dventa n’espression ëd pentiment, ëd ringrèt: la cossiensa ch’i l’oma ch’i meritrìo bin ëd meuire pr’ ël pëccà ch’i l’oma fàit. A veul dì squasi castighesse da noi medésim an mostrand a Nosgnor che chiel a l’ha rason quand ch’an dà ij sò comandament për ch’i jë scoto, e che nojàutri i l’oma tòrt e ch’i na pagoma le conseguense, për nen buteje an pràtica coma ch’i dovrìo. A l’era n’arcesta con tut ël cheur dël përdon ëd Nosgnor.

N’àutr motiv dël digium a podìa ‘dcò esse na mortificassion, na dissiplin-a dlë spirit: neghesse lòn ch’a fà piasì për podeisse mej concentré an coj valor ch’a son pì elevà che la carn, e parèj për chërse, për maturé. Giontà a la preghiera, ël digiun a l’era mostré a Nosgnor Dé che lòn ch’an ëstà a cheur e ch’a-j ciamoma, a l’é fin-a pì amportant dël mangé.

Deul për la mòrt ëd na përson-a cara, tristessa e pentiment, a l’avìo podù esse coj-lì sentiment dij dissépoj ëd Gesù an soa presensa? Nò. Esse a la presensa ‘d Gesù a l’era motiv ëd na granda gòj e nen ëd tristessa. La comunion con Gesù a l’era la goj dla comunion ristabilìa con Nosgnor Dé grassie a chiel, a soa euvra ‘d redension; la selebrassion dla grassia e dle bondose benedission ch’a-i son a Gesù Crist, arseivùe e da gòde. A l’era nen lë speté, la susta dël compiment dle promësse ‘d Nosgnor, l’esaudiment për ecelensa dla preghiera dël pòpol ëd Nosgnor, përchè a la fin ël Messia a l’era rivà: le promësse a l’ero compìe. A l’é për lòn che sté con Gesù a l’era n’ocasion ëd goj e ‘d festa, nen ëd tristëssa e ‘d digiun. “Antant che lë spos a l'é con lor, j’amis dlë spos a peulo nen digiuné”. A l’avrìa gnun sens.

A l’é ‘dcò vera che për tut a j’é sò moment: bonoros a l’é chi ch’a sà fé ‘d distinsion. Ël nòstr a l’é ‘n temp tant ëd tristëssa che ‘d goj. Ël cristian a l’ha bin da deje espression a la tristëssa e a la contrission për ij sò pëccà quand ch’a-j confëssa e a ciama ‘l përdon ëd Nosgnor. A sarìa bin armarché coj sentiment ëdcò con ël digiun, bele se Gesù a dà nen, a sto riguard, ëd régole. Digiuné a l’é nen obligatòri. Ël cristian, contut, a l’ha ‘dcò ‘d motiv për fé gran festa quand ch’a selebra la redension ch’a l’ha an Crist Gesù, e a l’é bin autorisà a gòdne tute le benedission. “Lë spos”, për ël moment, i l’oma nen ëd përson-a an tra ‘d noi e, dàit ch’a speta sò artorn, a l’ha ‘dcò dë spassi pr’ ël digiun e la preghiera, quand ch’a ‘nvoca: “Torna tòst, Nosgnor, it spetoma con grand’ anvìa”. An tùit ij cas, de pr’ ij crjstian ël digiun a fà part ëd lòn che ‘l Testament Neuv a ciama na “devossion angagià” o volontaria. An efet, ëd pràtiche religiose tanme ‘l digiun, a son arzigose, përchè ch’a podrìo dventé ‘d veuide formalità, còse ch’as fan mach “për dover” o përchè ch’ad pensa ch’a sìo meritòrie, lòn ch’a l’é nen conform ai prinsipi dl’Evangeli dla grassia. La Scritura a dis: “A l’han n’aparensa ‘d saviëssa përchè ch’a son sostnùe da ‘d devossion angagià, da esaltassion mìstiche e da na strèita dissiplina dël còrp, ma a giuto nen a vince j’anvìe dla carn. A sodisfo mach l’orgheuj dla përson-a” (Colossèis 2:23).

Ël tempi dla Gesia ‘d Crist a l’é ‘d “vin neuv” da butesse an “dij botaj neuv”: le pràtiche religiose dël Testament Vej a son ëstàite arformà da la prospetiva dël Testament Neuv, da lë spirit ëd Gesù Crist e dij sò apòstoj.

Preghiera: Nosgnor! It ciamo përdon përchè quand ch’i l’hai da dé espression a mè pentiment e fej, i son soens tròp facilon, superficial. I pijo le còse për dëscontà e i coro l’arzigh ëd consideré la grassia coma quaicòsa a bon mërcà. Dame në spirit ëd serietà e diligensa fin-a a consuderé la pràtica dël digiun coma ch’a fasìo Gesù e ij sò apòstoj. Ant l’istess temp, dame la gòj ëd selebré toa grassia an Gesù Crist, an ëspetand tò artorn. Amen.

Leture per Duminica 10 'd Dzèmber - Sconda Duminica d'Avent
Isaia 40:1-11, 2 Pero 3:8-15, March 1:1-8, Salm 85:1-2, 8-13