mercoledì 28 maggio 2014

Leture bìbliche dla duminica 25 magg 2014 (sesta 'd Pasqua)

Col ch’a l’ha ij mè comandament e ch’a-jë scota, a l’é col ch’am veul bin (Gioann 14:15-21)

S’im ciame queicòsa a mè nòm, i la faraj. S’im veule bin, fé lòn ch’iv comando. Antlora i pregraj mè Pare, e Chiel av darà n’àutr Consolator për sté ‘nsema voi për sèmper; l’Ëspìrit dla vrità che ‘l mond a peul nen arsèive përché a lo vëdd nen e ch’a lo conòss nen. Vojàutri, contut, i lo conòsse përchè a sta ‘nsema voi e a sarà an voi. Iv bandonëràj nen coma dj’orfanìn, i vniràj da voi. Ancora ‘n pòch ëd temp, e ‘l mond am vëdrà pì nen, ma voi im vëdrè, përchè mi i vivo e ‘dcò vojàutri i vivrè. An col dì-là i conòssërè ch’i son an mè Pare, e voi an mi, e mi an voi. Col ch’a l’ha ij mè comandament e ch’a-jë scota, a l’é col ch’am veul bin, e col ch’am veul bin a sarà amà da mè pare e mi i lo amëraj, e im arvelëràj a chiel.


Pàul a Atene
(At dj'apòstoj 17:22-31)

Antramente Pàul a-jë spetava a Atene, sò spìrit a l’era motobin genà a vëdde la sità plen-a ‘d mistà pagan-e. Parèj che a fasìa ‘d discors ant la sinagòga con j’ebreo, con ij grech ch’a l’ero divòt al De d’Israel, e tùit ij dì ant la piassa dël mërcà con coj ch’a capitavo d’esse ambelelà. A-i ero ‘dcò dij filòsof dla scòla ‘d Epicur e stòich ch’a son butasse a parlé con chiel. Queidun a-j disìa: “Cos’é-lo ch’a veul dì cost ciaramlon?”. D’àutri a disìo: “A smija un ch’a fa propaganda ‘d divinità forestere”. A disìo parèj përchè Pàul a nunsiava Gesù e l’arsurression. Anlora a l’han pijà Pàul e a l’han mnalo a l’Areòpagh, e a l’han dije: “Podrom-ne nen savèj cola ch’a l’é sta neuva dotrin-a che ti ‘t mostre? Përchè ti ‘t n’empìsse j’orie ‘d còse stravisse e antlora nojàutri i voroma savèj mej còsa a veulo dì ste còse”. A l’era che tùit j’atenèis e ij foresté ch’a stasìo ansilì, as ocupavo ‘d nen d’àutr che a dì o a sente tute le neuve (ch’a rivavo an sità). Antlora Pàul a s’é butasse an mes a l’Areòpagh e a s’è ‘ncaminasse a fé sto discors: “Atenèis! I vëddo che vojàutri i seve ‘d tute manere motobin religios I l’hai fin-a trovà n’autar con l’iscrission: AL DE INCONOSSÙ. Bin, col Dè che vojàutri i adòre sensa conòss-lo, a l’è col ch’iv nonsio. Ël De ch’a l’ha fàit ël mond e tute le còse ch’a-i son, a l’é ‘l Signor dël cel e dla tèra. Chiel a viv nen drinta ij templi che le man dj’òm a l’han fàit, e Chiel a l’é gnanca servì për man dj’òm coma ch’a l’avèissa da manca ‘d queicòsa. A l’é Chiel, an efet, ch’a dà a tùit la vita, ël fià e tute le còse. Chiel a l’ha fàit che tuta la spece uman-a, surtìa d’un sol sangh, a abitèissa an sù tuta l’estension dla tèra, an avend determinà la durà dij temp e ij confin ëd soa abitassion. përchè a serco Nosgnor, për vëdde s’a podrio an queica manera trovelo com a taton, contut ch’a sia nen lontan da mincadun ëd nojàutri. Përchè da Chiel i l’oma la vita, i foma lòn ch’i foma, e i l’oma l’esistensa, com a l’ha dilo ‘dcò queidun ëd vòsti poeta: ‘Përchè i soma ‘dcò soa progenia’. A l’é parèj che, an essend progenia ‘d Nosgnor, i dovoma nen pensé che la divinità a l’é sìmil a òr, argent o a la pera tajà për l’art e l’imaginassion] uman-a. Per conseguensa, contut che De a l’abia fàit a pòsta nen cas ai temp dla gnoransa , adèss a comanda a tùit, daspërtut ch’a sio, ch’as pentisso, përchè a l’ha fissà ‘n dì quand che Chiel a giudicrà ‘l mond conforma giustissia, për ël mojen ëd n’òm ch’a l’ha destinà (a felo), dont a l’ha dàit preuva certa a tùit, quand ch’a l’ha arsussitalo dai mòrt”. Àor, quand ch’a l’han sentulo parlé dl’arsurression daj mòrt, a-i era ‘d coj ch’a son ancaminasse a sbefielo, e d’àutri a disìo: “A col rësguard i të scotroma n’àutra vòlta”. Antlora Pàul a s’é andass-ne da ‘n mes a lor. Però queidun a l’é giontasse a Pàul e a l’ha chërdù. Tra lor a-i era Dionis, mèmber dl’Areòpagh, na fomna ch’as ciamava Dàmaris, e d’àutri con lor.

Rispartission an vers e 'l rest dël capìtol

Lòn ch'a l'é capitaje quand che Noé a l'é sortì fòra da l'arca - L'arcancel
(Gènesi 8:20-9-17)

Noè a l’ha fàit na mongiòja al Signor. Peuj a l’ha ciapà ëd bestie pure ëd minca specie, e dj’osèj pur ëd minca specie e a l’ha ufrì ’d sacrifissi complet an sla mongiòja. E ‘l Signor a l’ha sentù da tut lòn n’aròma doss e a l’ha dìt daspërchiel: “I malediraj pì nen la tèra për motiv dl’umanità, combin che l’inclinassion ëd sò cheur a sia përversa fin-a da l’infansia. I crasraj pi nen tut lòn ch’a viv, coma mi i l’hai fàit. Fin-a che la tèra a esistrà, la sëmna e l’amson, la frèid e la càud, l’istà e l’invern, ël dì e la neuit a chitran pa pì". Antlora De a l’ha benedì Noè e ij sò fieuj, e a l’ha dije: “Esse dru, moltipliché e ampinì la tèra. Minca creatura viva dla tèra e minca osel dël cel a l’avrà tëmma ‘d vojàutri. Tut lòn ch’a strusia an sla tèra e tùit ij pess dël mar a saran soget a vòst podèj. Vojàutri i podreve mangé tut lòn ch’as bogia e ch’a viv. Com i l’avìa dave le piante vërde, adèss iv dagh tut. Vojàutri, nopà, i podreve nen mangé dla carn ch’a l’abia andrinta chila soa vita (visadì, sò sangh). Se a sarà spantià ‘l sangh ëd n’òm, visadì soa vita, mi antërvenraj a castighé: i castigraj minca na bëstia ch’a l’avrà massà n’òm e i castigraj minca n’òm ch’a l’avrà massà n’àutr òm, sò frel. Chi ch’a massa n’òm a sarà massà da n’òm, përchè De a l’ha fàit l’òm a soa smijansa. E vojàutri esse dru e moltipliché, esse numeros an sla tèra e avejne ‘l domini. De a l’ha dit a Noè e a sòj fieuj: “Vardé-sì, mi i confermo ‘l Pat ch’i l’hà fàit con vojàutri, con la dissendensa ch’a vnirà apress voi, e con minca na creatura viva ch’a l’é con vojàutri, dont j’osej, j’animaj domesti e minca na creatura viva dla tèra con voi, tute cole ch’a son surtìe da l’arca con voi - minca na creatura viva dla tèra. Mi i confermo ‘l Pat con vojàutri. Maj pì a saran pnassà fòra tùit j’afé viv da l’eva d’un diluvi, mai pì ‘n diluvi a dësblërà la tèra". E De a l’ha dit: “Cost-sì a sarà ‘l segn ëd garansìa dël Pat ch’i fas con vojàutri e con minca na creatura viva con voi, un Pat për tute le generassion ch’a vniran. I butraj mè arcancel ant le nìvole, e col-lì a sarà ‘l segn ëd garansia dël Pat trames mi e la tèra. Tute le vire ch’i faraj ven-e ‘d nivole dzora la tèra, e n’arcancel a spontrà ant le nivole, antlora mi i arcordraj mè Pat con vojàutri e con d’ògni sòrt ëd creature vive. Maj pì l’eva a dventrà ‘n diluvi e a crasrà minca n’afé viv. Quand che l’arcancel a sarà ‘nt le nivole, mi i lo marcraj e i arcordraj ‘l Pat sempitern antra De e d’ògni sòrt ëd creature vive ch’a-i son an sla tèra”. Antlora De a l’ha dit a Noè: “Cost-sì a l’é ‘l segn ëd garansìa dël Pat ch’i son an camin ëd confermè antra mi e minca na creatura viva ch’a-i é an sla tèra".

Nosgnor a l'ha nen chità a vorèjme bin!
(Salm 66:7-20)
  • Nosgnor a dòmina con sò podèj për sèmper! A varda bin lòn ch’a fan le nassion. Ij rivoltos testard a dovrìo nen tant fé ij galèt! [Selah].
  • Laudé Nosgnor, ò vojàutre tute le nassion! Con viva vos fé sente vòstre làude a Chiel!
  • Chiel a guerna nòstra vita e a l’ha nen lassà che ij nòstr pé a sghijèisso.
  • Përchè Ti, o De, it l’has butàne a la preuva, it l’has mondane coma ‘d argent arfinà.
  • It l’has fàne tombé ant un trabucèt, it l’has fàne tribulé.
  • It l’has lassà che dj’òm a cavalchèisso dzora nòste teste
  • I l’oma passà travers ël feu e travers l’eva; peuj, nopà, it l’has portàne fòra ant un pòst largh e duvert.
  • I intrëraj an tò templi con dij sacrifissi complet, i compiraj ij vòt ch’i l’hai fàte.
  • I t’ufriraj ‘d bestie butà a l’angrass coma ‘d sacrifissi complet, ansema l’odor dij moton sacrificaj.
  • Ven-e, scotè, ò vojàutri ch’i seve fidej a Nosgnor! Iv contraj lòn che Nosgnor a l’ha fame.
  • A vos àuta i l’hai ciamà Sò agiut e i l’hai laudalo con mia lenga.
  • Se mi i l’avèissa coà ‘l pecà ant ël mè cheur, lë Sgnor a l’avrìa nen scotame.
  • Nopà, Nosgnor a l’ha scotà, a l’ha scotà mia sùplica.
  • Nosgnor a merita ‘d làude, përché chiel a l’ha nen arfudà mia sùplica, nì chità a vorèjme bin!

Esse sèmper pront a dé na rëspòsta a chissëssìa ch’av ciama rason dla speransa ch’a l’é an vojàutri
(1 Pé 4:13-22)

Chi maj podria-lo feve ‘d mal se vojàutri i seve a fé ‘l bin? Ma, an efet, s’av càpita ‘d esse maltratà për motiv ch’i feve lòn ch’a l’é giust, për vojàutri a l’é na benedission. Avèj nen tëmma ‘d lor, esse nen demoralisà. Fissé vòst cheur an sël Crist, vòst Signor, esse sèmper pront a dé na rëspòsta a chissëssìa ch’av ciama rason dla speransa ch’a l’é an vojàutri, ma félo con gentilëssa e con rispet, sèmper con na cossiensa ciàira, parèj coj ch’a parlo mal ëd vojàutri, malgré vòsta bon-a condòta an Crist, a sio dësvërgognà quand ch’av dan contra, Përché a l’é mej esse maltratà an fasend bin, se cola a l’é la volontà ‘d Nosgnor, che an fasend mal. Përchè ‘dcò ‘l Crist a l’ha patì na vòlta pr’ij pecà, Chiel, giust për j’ingiust, con ël fin dë mnene a De. Chiel a l’é stàit massà ant la carn ma a l’é stàit vivificà ant l’Ëspìrit. Ant l’Ëspìrit a l’é ‘dcò andàit a prediché a j’ëspìrit ch’a son an përzon, coj che na vòlta a l’ero stàit sensa fej, quand che De a l’avia spetà con santa passiensa, ai dì ‘d Noé, durant la costrussion ëd n’arca. Ant l’arca, nopà, mach pòchi, visadì eut person-e, a l’ero stàite salvà d’antrames l’eva. Sossì a prefigurava le batiaje, che adèss av salvo - ch’a l’é nen un lavagi dël còrp, ma ‘l segn dla promëssa che Nosgnor av fà ‘d na cossiensa ciàira, për ël mojen dl’arsurression ëd Gesù Crist, ch’a l’é ‘ndàit an cel e ch’a l’é adèss a la drita ‘d De, con j’àngej, le dominassion e le potense ch’a son sogetà a Chiel.

giovedì 22 maggio 2014

Da n'àutra prospetiva

Ij cristian piemontèis han-ne da manca ‘d na tradussion dla Bibia, ëd na liturgia për ël servissi religios, ëd na version dij test confessionaj an soa lenga, ël piemontèis? Conforma l’ëspirit pragmàtich e l’ideologia mondialista ch’a va ‘d mòda ancheuj (cola dl’omologassion dle gent e dle culture), la rispòsta a saria ‘d nò. As sent già la gent ch’armarca: “Be’, a saria na còsa da rije, mach ëd temp e ‘d sòld sgairà. Tùit a peudo parlé italian, scasi pì gnun a parla piemontèis ancheuj. As dovria pensé pitòst ai cinèis o a j’àrab. É-lo nen vera?”. I rëspondoma ambelessì. Vardè 'dcò: "Cita stòria dle version dla Bibia an piemontèis" ambelessì.

domenica 18 maggio 2014

Iv lasso la pas, iv dago mia pas, iv la dago nen com’ ël mond a la dà

Discors d’adiù ‘d Gesù
(Gioann, capìtol 14)

“Crussieve nen. Vojàutri i l’eve fej an Nosgnor, avèj féj ëdcò an mi. A-i-é motobin dë stansie ant la ca ‘d mè Pare; s’a fussa divers i l’avrìa divlo; përchè i vad a pronteve ‘l pòst, e s’i vad a pronteve ‘l pòst, i torneraj për pijeve ansema mi, parèj che là ‘ndoa i son, i sie peuj ëdcò vojàutri. E vojàutri i seve andoa ch’i vad, i na seve la via”.

Tomà a-j dis: “Signor, i savoma nen andoa ch’it vas; com é-lo donca ch’i podoma savèj-ne la via?”. Gesù a-j rëspond: “Mi i son la via, e la vrità, e la vita; gnun a peul ven-e al Pare fòra che për mi. S’im conòsse, i conossërè ‘dcò mè Pare; bel e adess i lo conòsse e i l’eve vdùlo. Flip a-j dis: “Signor, fane vëdde ‘l Pare, e tant a basta për noi”. Gesù a l’ha dije: “A l’é tant ëd col temp che mi i son ansema vojàutri e ti ‘t l’has nen conossume? Flip, col ch’a l’ha vëddume, a l’ha vëddù mè Pare. Com’ é-lo ch’ it dise: “Fa-ne vëdde ‘l Pare? Chërdes-to nen ch’i son ant mè Pare e mè Pare a l’é an mi? Le paròle ch’iv diso, i-j diso nen daspërmì istess, ma ‘l Pare ch’a sta an mi a l’é col ch’a fà soe euvre miracolose. Chërdme ch’i son ant ël Pare e ‘l Pare a l’é an mi, sednò chërdme për motiv dj’euvre miracolose ch’i faso. An vrità, an vrità iv diso: Col ch’a chërd an mi, a farà j’euvre ch’i faso mi, ansi, a në farà ‘d pì grand’ ancora che ste-sì, për motiv ch’i vad al Pare. E qualsëssìa còsa ch’i ciame a mè nom, i la faraj, parèj che ‘l Pare a sia glorificà dal Fieul. S’im ciame queicòsa a mè nòm, i la faraj.

S’im veule bin, fé lòn ch’iv comando. Antlora i pregraj mè Pare, e Chiel av darà n’àutr Consolator për sté ‘nsema voi për sèmper; l’Ëspìrit dla vrità che ‘l mond a peul nen arsèive përché a lo vëdd nen e ch’a lo conòss nen. Vojàutri, contut, i lo conòsse përchè a sta ‘nsema voi e a sarà an voi. Iv bandonëràj nen coma dj’orfanìn, i vniràj da voi. Ancora ‘n pòch ëd temp, e ‘l mond am vëdrà pì nen, ma voi im vëdrè, përchè mi i vivo e ‘dcò vojàutri i vivrè. An col dì-là i conòssërè ch’i son an mè Pare, e voi an mi, e mi an voi. Col ch’a l’ha ij mè comandament e ch’a-jë scota, a l’é col ch’am veul bin, e col ch’am veul bin a sarà amà da mè pare e mi i lo amëraj, e im arvelëràj a chiel. Giuda (nen l’Iscàriot) a-j dis: “Signor: com a l’é ch’it lassras conòsse da noi, e nen dal mond?” Gesù a-j rëspond:”Se quèidun am veul bin a scotrà mia paròla, e mè Pare a lo amërà, e i vniroma da col-lì, e i staroma an soa cà. Col ch’am veul nen bin, a scota nen mie paròle. E la paròla ch’i sente, a l’é nen mia paròla, ma a l’é cola dël Pare ch’a l’ha mandame. I l’hai dive ste còse antramentre ch’i son ansema voi, ma ‘l Consolator, ch’a l’é l’Ëspìrit Sant, che ‘l Pare a mandrà an mè nòm, Chiel av mostrërà tut e av arciamrà a la ment tut lòn ch’i l’hai mostrave. Iv lasso la pas, iv dago mia pas, iv la dago nen com’ ël mond a la dà. Che ij vòstr cheur a sio nen crussià. Manché nen ëd coragi. I l’eve sentù lòn i l’hai dive: I vado vìa, e i tornëraj da voi; S’im volèisse bin, i sarìe content che mi i l’hai dive ch’i son an camin d’andé al Pare, përché ‘l Pare a l’é pì che mi. I l’hai divlo prima che lòn a sia rivà, parèj che quand ch’a sìa rivà, i l’àbie féj (ancora ‘d pì). I parlëraj pì pòch ansema voi, përchè ‘l prinsi dë sto mond a l’é ‘n camin ch’a ven, però a peul gnente contra mi, ma parèj che ‘l mond a conòssa ch’i veulo bin al Pare e ch’i faso lòn che ‘l Pare a l’ha comandame. Levève e partoma da sì".


La lapidassion dë Stevo
(At 7:54-60)

An scotand cole còse, ij sò cheur a son anfiammàsse ‘d rabia e a argrignavo ij dent contra chiel. Stevo, nopà, ch’a l’era pien d’Ëspìrit Sant e che a l’avìa ij sò euj fìssà al cel, a l’ha vëddù la glòria ‘d Nosgnor, e Gesù ch’a l’era a la drita ‘d De. “Vardé-là” a l’ha dit, “i vëddo ij cej duvert e ‘l Fieul dl’òm ch’a sta a la drita ‘d De!”. Anlora a son butasse a crijé fòrt, e a son stopasse j’orije, e tùit d’acòrdi, a son campassje a còl. E avendlo rablà fòra dla sità, a l’han massalo a prassà, e ij testimòni a l’han butà soa vestimenta ai pè d’un giovo, për nòm Sàulo. E a son butasse a tiré dle pere contra Stevo, ch’a pregava e a disìa: “Signor Gesù! Arsèiv mè spìrit!”. E essendse angënojà, a l’ha crijà a àuta vos: “Signor, ancolpje nen dë sto pecà. E dit lòn, a l’é mòrt.


Orassion pien-a ‘d fiusa durant la preuva
(Salm 31)

Ël poeta, pien ëd fiusa, a sùplica Nosgnor ch’a lo goerna. A-i-é dj’inimis ch’a lo mnasso e fin-a ij sò amis a l’han bandonalo. Chiel, nopà, a dis che l’arvangia a l’é mach ant le man ëd Nosgnor. Ant ij vers 19-24, ch’a son forse stàit ëscrit pì tard, quand che ‘l Signor a l’ha an efet rëspondùje, ël poeta a ringrassia ‘l Signor ch’a l’ha delivralo.

Për ël diretor dla mùsica. Salm ëd David. Signor, i l’hai trovà n’arpar an ti! Lassme maj confonde! Delivërme: cola-lì a sarà mia arvangia!
Scotme! Delivërme an pressa! Esse ti mè protetor e arpar, na fortëssa andoa mi i peul sté sigur!
Ti’t ses mia rocafòrt e fortëssa! Delivërme e compagn-me: toa reputassion a l’é an discussion!
Tirme fòra da la rèj ch’a l’avìo stërmà, përché ti’t ses mia fòrsa.
An toe man i dago an goern mia vita. Ti ‘t ‘m delivrëras, o Signor, përché ti ‘t ses un De fidel!
I l’haj an ghignon coj ch’as buto an gënojon dëdnans a dij buracio veuid e busios; da mia part, i l’hai fiusa mach an Nosgnor.
Anlora mi i saraj content e im argiojiraj ëd toa fidelità përché ti ‘t ses nen indiferent ai mè sagrin: ti’t conosse mia aflission.
Ti t’ëm consignëras nen ant le man dij mè nemis, ma it ‘m faras sté ferm con ij pé bin piantà an sla pian-a.
Avèj pietà ‘d mi, përchè i son sagrinà! Ij mè euj a son dventà gonfi për la suferensa. I l’hai perdù mia fòrsa.
Mia vita a l’é ‘n camin a finì ant ël dolor e i mè agn ant ij lament.
Për motiv ëd tùit ij nemis ch’i l’haj, la gent am dëspressia; ij mè vzin a son dësconcertà ‘d mia soferensa; coj ch’am conòsso a l’han sgiaj ëd mia condission; coj ch’am vëddo për la stra a giro ‘l canton e a fan finta ‘d gnente.
Tùit a l’han dësmentiame coma ch’as dësmentia coj ch’a son mòrt. Mi i son dventà dësùtil coma ‘n vas rot.
I l’hai bin sentù lòn che fin-a tròpi a diso, le neuve afrose ch’a ven-o da tute le part. A fan dij complòt contra mi, a studio mach coma feme fòra.
Malgré tut, i l’hai fiusa an ti, Signor! I fortìsso: Ti t’ses mi De!
T’ses ti ch’it fisse ‘j termo ‘d mè destin. Delivërme da la potensa dij mè nemis e da coj ch’am dan adòss.
Sorij a tò servidor! Delivërme për motiv ëd toa fidelità!
O Signor! Ch’i sia nen umilià, përchè it anvòco! Ch’a sia umilià la gent grama! Che chet a s’ancamino a la tomba!
Che ij sò làver busios a stago mach ciuto, coj làver ch’a sbefio la përson-a onèsta con arogansa e dëspressi.
Vàira bondansa ch’a-i-é an toe benedission, cole ch’it goerne për coj ch’at séguito con fidelità. A coj ch’as arfugio an ti, it ij na daghe bondos dëdnans a tùit,
Ti it stërme ij tò fidèj ansema ti, andoa che lor a son protegiù da j’atach dj’òm. Ti t’jë scondes ant n’arpar da j’atach dla maldicensa.
Nosgnor a mérita minca na làuda, përché chiel a l’ha dàme ciàira evidensa ‘d soa maravijosa fidelità quand ch’i j’ero sircondà daj mè nemis.
I l’avìa dit tròp an pressa: “A son stàit tajà fòra da toa presensa”, ma ti ‘t l’has scotà mia anvocassion ëd misericòrdia, quand ch’i l’avìa bramà tò agiùt.
Vorèj bin a Nosgnor, vojàutri ch’i lo sèguite con fidelità! Chiel a goerna coj ch’a son onest e giust, ma a col ch’a agiss con arogansa, Chiel a dà tuta la paga ch’as mérita.
Esse fòrt e pien ëd fiusa, vojàutri ch’i spete l’antervension ëd Nosgnor.


Noè e ij sò a seurto da l'arca
(Gènesi 8)

Ma De a l’ha arcordàsse ëd Noè e ‘d tùit j’animaj domesti e sërvaj ch’a l’ero ansema chiel ant l’arca. De a l’ha fàit an manera che ‘n vent a bofèissa an sla tera e l’eva a s’è artirasse. Le sorgiss dl’eva ch’a-i-é sot-tèra e le ciuse dël cel a l’ero stàite sarà, e la pieuva a l’era fërmasse ‘d tombé dal cel. L’eva a l’é seguità a artiresse da pì an pì da la tèra fin-a al compiment dij 150 dì. Ant ël dì ch’a fasìa dissèt dël mèis ch’a fasìa sèt, l’arca a l’é rivà a posesse ant la sima d’un dij mont dl’Ararat. L’eva a l’é seguità a artiresse fin-a al mèis ch’a fa dès, e antlora as podìo vëdd-se le bëcche dle montagne.

A la fin ëd quaranta dì, Noè a l’ha duvertà la fnestra ch’a l’avìa fàit ant l’arca e a l’ha mandà-je fòra ‘n croass ch’a l’ha seguità a volé anans e andré fin-a che l’eva a l’é suvasse an sla tèra. Antlora Noè a l’ha mandà fòra na colomba për vëdde se l’eva a l’era artirasse da la surfassa dla tèra. La colomba, nopà, a l’ha nen trovà un pòst andoa posè le piòte, përché l’eva a coatava ‘ncora la surfassa dla tèra antrega. Parèj ch’a l’é artornà da Noè ant l’arca. Noè a l’ha sporzù soa man, a l’ha ciapà la colomba e a l’ha portala torna ant l’arca. Noè a l’ha spetà ‘ncora sèt dì, e peuj a l’ha ‘ncora mandà la colomba fòra d’ant l’arca. Quand che la colomba a l’é tornà da chiel la sèira, a l’avìa ant ël bech na feuja fresca d’oliva ch’a l’avìa ciapà! Noè, antlora, a l’ha capì che l’eva a l’era artirasse da la tèra. A l’ha spetà ‘ncora quaranta dì e a l’ha mandà fòra n’àutra vira la colomba, ma chila a l’é pì nen artornà. Ant l’agn ses-sent-e-un dla vita ‘d Noè, ant ël prim dì dël prim mèis, l’eva a l’era suvasse da la tèra e Noè a l’ha gavà la covertura da l’arca e a l’ha vëddù che la surfassa dla tera a l’era sùita, e a la fin dël dì ch’a fa vint-e-set dlë scond mèis la tèra a l’era sùita.
Antlora De a l’ha parlà a Noè e a l’ha dije: “Ven fòra d’ant l’arca, ti, toa fomna, tò fieul e le fomne dij tò fieuj con ti. Pòrta fòra con ti tute le creature vive ch’a son con ti. Pòrta fòra minca n’afé viv, visadì j’osej, le bëstie e tùit ij reptij ch’a strusio an sla tèra. Fa’ ch’a seurto con ti, parèj ch’a së spantio an sla tèra, a sio dru e as multiplico an sla tèra. Antlora Noè a l’é surtì ansema sòj fieuj, soa fomna e le fomne ‘d sòj fieuj. Minca na creatura viva, tùit ij reptij, tùit j’osej e tut lòn ch’a bogia an sla tèra, a son surtì d’ant l’arca ant ij sò grup.
Noè a l’ha fàit na mongiòja al Signor. Peuj a l’ha ciapà ëd bestie pure ëd minca specie, e dj’osèj pur ëd minca specie e a l’ha ufrì ’d sacrifissi complet an sla mongiòja. E ‘l Signor a l’ha sentù da tut lòn n’aròma doss e a l’ha dìt daspërchiel: “I malediraj pì nen la tèra për motiv dl’umanità, combin che l’inclinassion ëd sò cheur a sia përversa fin-a da l’infansia. I crasraj pi nen tut lòn ch’a viv, coma mi i l’hai fàit. Fin-a che la tèra a esistrà, la sëmna e l’amson, la frèid e la càud, l’istà e l’invern, ël dì e la neuit a chitran pa pì.

venerdì 9 maggio 2014

Ël bon Bërgé

Gesù coma ‘n bon Bërgé
(Gioann 10)

An vrità, an vrità iv diso: “Col ch’a intra nen ant ël trion për l’intrada, ma ch’a-i ‘ntra da n’àutra part, a l’é ‘n làder e ‘n brigant. Ma col ch’a-i ‘ntra për l’intrada a l’é ‘l bërgé dle fèje. Ël portié a-j deurb e le fèje a sento soa vos. Chiel a ciama soe fèje për nòm e a-j mena fòra. Quand ch’a l’ha lassà seurte soe fèje, chiel a marcia dëdnans a lor, e le fèje a-j van dapress për ël motiv ch’a conòsso soa vos. Ma a andran pa daprèss a quaidun ch’a conòsso nen, al contrari, a filëran via da col-lì, për ël motiv ch’a conòsso nen soa vos. Gesù a l’ha contaje sta paràbola, ma lor a l’han nen capì lòn che Chiel a-j voria dì con lolì. Gesù, donch, a l’ha tornaje a dì: “An vrità, an vrità iv diso che Mi i son l’intrada për le fèje. Tùit coj ch’a son vnù prima ‘d mi, a son ëd làder e 'd brigant, ma le fèje a l’han nen scotàje. Mi i son l’intrada. Se queidun a intra për mi a sarà salv, a intrëra e a surtirà, e a trovrà ‘d pasturagi. Ël làder a ven mach për robé, massé e fé ‘d ravagi; i son vnù përché a l’abio la vita e l’abio an bondansa. Mi i son ël bon bërgé; ël bon bërgé a dà soa vita për le fèje, ma col ch’a l’é mach pagà për fé sto travaj, ch’a l’é nen bërgé e ch’a l’é nen ël padron dle feje, a vëdd ven-e ‘l luv, a lassa lì le feje e a scapa; e ‘luv a pòrta via le feje e a jë sbanda. Chiel a scapa për ël motiv ch’a l’é mach lì për vagné ‘d sòld, e còs’ a-j na fà-lo chiel dle feje? Mi i son l bon bergé; i conosso cole ch’a son mie, e le mie am conosso. Tanme ‘l Pare am conòss, ëdcò mi i conòsso ‘l Pare, e i dago mia vita për mie feje. I n’hai d’àutre fèje ch’a son nen dë sto strop. A venta ëdcò che mi i-j vada a sambleje e porteje ambelessì. Lor a scotran mia vos, e a-j sarà ‘n sol strop e ‘n sol bërgé. A l’é për lòn che ‘l Pare am veul bin, përché i eufro mia vita (an sacrifissi), për tornemla peui a pijé. Gnun am la gava, ma i l’eufro da mi istèss: i son padron ëd déla, e i son padron ëd tornela a pijé; a l’é lòn ch’a l’ha comandame mè Pare. Për càusa d'ës discors ëd Gesù a-i é ‘ncora stàje ‘d division fra la gent, siché vaire ‘d lor a disìo: “A ‘l ha ‘n demòni, a l’é mat! Përché i lo scuteve?”. D’àutri a disìo: “Cole-là a peulo nen esse paròle d’ un ch’a l’é n’andiavlà. È-lo forse che ‘l diav a peul deurbe j’euj dij bòrgno?”.

(Test rispartì an vers e 'l rest dël capìtol)

------------------------------------

Ël Signor a l’é mè bërgè
(Salm 23)

Ël Signor a l’é mè bërgè: am fà manché gnente.
Am pòrta a dij pasturagi bondos e am men-a a d’eve chete.
Am ristòra le fòrse e am men-a për dij senté giust: Chiel a mancrà mai ‘d paròla.
Bele s’i dovèissa travërsé na val sombra, i l’avrìa nen tëmma, perchè ti të stas sèmper con mi. Toa cana e tò baston am dan sigurëssa.
Ti t’ëm prontes na festa pròpe ‘dnans a mé nemis. Ti t’m’onze la testa con d’euli përfumà. Mè càles a dësborda.
A l’é sigur: toa benevolensa e toa fidelità a më staran sèmper daprèss për tùit ij mè dì e mia residensa a sarà la cà ‘d Nosgnor për sèmper.


-------------------------

Sotmission
(1 Pé 2:13-18)

Esse donch sogetà a minca anstitussion uman-a për amor ëd Nosgnor, sia al rè, coma col ch’a sta dzora j’àutri, sia a coj ch’a goerno e a coj ch’a son mandà da soa part për castighé ij malfator e për onoré la gent da bin; përchè Nosgnor a veul che an fasend lòn ch’a l’é giust i sare la boca a la gnoransa ‘d coj ch’a son sensa criteri. Vive com ëd gent lìbera, ma nen coma coj ch’a na profito për giustifiché soa malìssia, ma coma dij servitor ëd Nosgnor. Porté rispet a tùit; vorej bin a vòsti frej; avèj tëmma ‘d De; onoré ‘l re. Servidor, esse sotmëttù ai vòsti padron, nen mach a coj ch’a son bon e giust, ma ‘dcò a coj ch’a son gram, A l’è na còsa ch’a l’é agreàbil a De esse dispòst a suporté, për motiv ëd cossiensa vers Nosgnor, dj’aflission e dij patiment ingiust. Sëdnò, che onor é-lo ch’i n’avreve se, an ciapand dë sgiaf për avej fàit mal, i-lo seufre con passiensa? Ma se, an fasend bin i arsèive tutun ëd legnà, e ch’i lo soporte, a l’é prope ‘d lòn che Nosgnor a n’ ha piasì. Përchè i seve ciamà ‘dcò a lòn, dagià che Crist a l’ha sufrì për vojàutri e a l’ha lassàve ‘n esempi parèj ch’i séguite sòj sbòss. Chiel a l’ha nen comëttù ‘d pecà e an soa boca a l’é nen trovasse ‘d tromparìe. Quand ch’a l’ofendìo con d’ingiurie, a-j na rendìa nen, e quand ch’a-j fasìo ‘d mal Chiel a mnassava nen arvangia, ma as butava ant le man ëd col ch'a giùdica con giustissia, Chiel midem a l'ha portà nòsti pecà an sò còrp an sla cros parèj che nojàutri is dësbarassoma dal pecà e i vivoma na vita ëd giustissia. Për Soe blëssure i seve stàit varì. Përchè i l’ere com ëd feje sbardlà, ma adèss I seve artornà al bërgé e guardian ëd vòste ànime.

lunedì 5 maggio 2014

"I sentìo-lo nen coma 'n feu an nòstr cheur antramentre Chiel an dëspiegava le Scriture?"

Evangèli 'd Luca, capìtol 24

L'arsurression

Ël prim dì dla sman-a, a la matin bonora, le fomne a son andàite a la tomba, an portand le spessie aromàtiche ch’a l’avìo prontà (për onze 'l còrp ëd Gesù). E a l’han trovà la pera robatà davzin a la tomba. E aprèss ess-ie intrà, a l’han nen trovà là ‘l còrp dël Signor Gesù. Àor a l'é rivà che, antramentre ch'a savìo nen còsa pensé ‘d lòn, a l'improvista a son ancòrzusse ch'a-i ero davzin a lor doi òm con ëd vestimente ch'a sbërlusavo 'd lus. Le fomne a son restà d'autut sburdìe e a l'han bassà la testa fin-a tèra, e coj-lì a l'han dije: "Përchè i serche antrames ij mòrt col ch'a l'é viv? A l'é nen sì, ma a l'é arsussità! Arcordeve 'd lòn ch'a l'ha dive quand che Chiel a l'era ancor an Galilea, visadì che 'l Fieul ëd l'òm a fussa consegnà an man ai pecador, ch'a fussa butà 'n cros e ch’arsusitèissa ‘l ters di”. Antlora le fomne a son arcordasse 'd cole paròle. Peuj, tornà da la tomba, a l'han nunsià tute ste còse a j'òndes e a tuti j'àutri. A l'ero Maria ‘d Magdala, Gioana, Maria ‘d Giaco, e j'àutre ch'a l'ero ansema lor, ch'a l'han contalo a j'apòstoj. Le paròle dë ste fomne a-jë smijavo ‘d còse sensa sens, dij seugn, e a l’han nen chërduje. Pé, nopà, a l'é aussasse e a l'é corù a la tomba. A l'é chinasse për vardé, ma a l'ha mach vedù le binde 'd lin. Peuj a l'é tornass-ne a ca, tut antërdoà për lòn ch'a l'era rivà.

Gesù a marcia an sla strà ch'a va a Èmmaos

Àor, an col midem dì, doi ëd lor a l'ero 'n marcia për na borgià 'd nòm Èmmaos ch'a l'era anviron òndes kilométer da Gerusalem, A discorìo tra 'd lor ëd tut lòn ch'a l'era capità. Antramentre che lor a discorìo e debatìo ansema, Gesù an përsona a l'é avzinasse e a l'ha comensà a feje companìa për la stra, ma j'euj 'd lor a l'ero nen a la portà d'arconòss-lo. E Chiel a l'ha dije: "Còsa a son-ne sti discors ch'i ten-e fra vojàutri antramentre i marce?". Anlora ij doi a son fermasse con la tristëssa scrita 'n facia. Un ëd lor, ch'as ciamava Clèopa, a l'ha rëspondù e a l'ha dije: "Ses-to l'ùnich foresté an sti dì-sì a Gerusalem ch'a sa nen lòn ch'a l'é capitaje?". E Chiel a l'ha dije: "Còsa?". A l'han responduje: "Tut lòn ch'a rësguarda Gesù, ël Nazaren, ch'a l'era un profeta, potent ant j'euvre e ant le paròle dëdnans a De e a tut ël pòpol; e coma che ij nòstri prinsipaj sacerdòt e cap a l'han consignalo për felo condané a mòrt e a l'han falo meuire an sna cros. Nojàutri i speravo ch'a fussa Chiel a liberé Israel, ma con tut lòn, a son già passà tre di da quand ste còse a son capità. E peui, quèich fomna dle nòstre, a l'han motobin sburdì-ne: a son andàite la matin a la tomba, a-i han pì nen trovà sò còrp e a son vnùe a conté-ne d'avèj avù na vision d'àngej ch'a disìo che Chiel a l'é viv. E quajdun dij nòstri a son andàit a la tomba e a l'han trovà com a l'avio dit le fomne, ma Chiel a l'han nen vëddùlo". Antlora a l'ha dije: "Ò stupida gent! Coma ch'i seve meusi 'd cheur ant ël chërde a la paròla dij profeta! Ventava-lo nen che 'l Crist a suportèissa tùit coj patiment-là për intré an soa glòria?". Peuj, an comensand da Mosè e an seguitand con tùit ij profeta, a l'ha dëspiegaje an tute le Scriture lòn ch'a fasìa 'd riferiment a Chiel. E quand ch'a son stàit davzin a la borgià andoa ch'a andasìo, Chiel a l'ha fàit coma s'a dovèissa andé pì lontan. Ma lor a l'han dije con ansistensa: "Resta con noi, përché a s'avzin-a la sèira e 'l dì a l'é press che a la fin". Chiel, donca, a l'é intrà (ant la borgià) e a l'é restà con lor. Anlora a l'é rivà che antramentre ch'a l'era a tàula con lor, a l'ha pijà 'l pan, a l'ha benedilo, a l'ha rompulo a tòch e a l'ha dane 'n pòch a pr'un. A l'é stàit pròpe 'n col moment-lì che j'euj dij dissépol a son dovertasse e a l'han arconossulo, ma Chiel a l'é dësparì da 'dnans a lor. E lor a l'han dit un con l'àutr: "I sentìo-lo nen coma 'n feu an nòstr cheur antramentre Chiel an parlava për la stra e an dëspiegava le Scriture?". Antlora a son sùbit aussasse e a son tornà a Gerusalem, andoa ch'a l'han trova j'òndes radunà, ansema j'àutri ch'a l'ero con lor. Tùit a-j disìo: "ël Signor a l'é arsussità për dabon e a l'é fasse vëdde a Simon". Lor, peui, a l'han contaje lòn ch'a l'era rivà ëdcò a lor për la stra e coma ch'a l'avìo arconossulo quand che Chiel a l'avìa rompù 'l pan a tòch.

L'ùltima apparission ëd Gesù

Coma ch'a parlavo dë ste còse, Gesù 'n përson-a a l'é presentasse antrames lor e a l'ha dije: "Che la pas a sia con voi!". Ma lor, sburdì e spaventà, a chërdìo 'd vëdde 'n fantasma. E a l'ha dije: "Përché i seve sburdì? E përché son-ne montà 'd dubi ant ij vòsti cheur? Vardé mie man e ij mé pé: i son pròpe mi! Tocheme e constaté bin: përché 'n fantasma a l'ha nen ëd carn e dj'òss com' i vëdde che mi i l'hai. E an disend lòn a-j smonìa le man e ij pé. Ma sicoma che për la gòj a chërdìo ancora nen e ch'a l'ero tant sbalordì, a l'ha dije: "Eve sì queicòsa da mangé?". E a l'han ofrije 'n tòch ëd pess rostì. Chiel a l'ha pijàlo e l'ha mangialo dëdnans a lor.

Ël mandà final ëd Gesù

Peuj a l'ha dije: "Coste a son le paròle ch'iv disìo quand ch'i ero ancora con vojàutri: a ventava che tut lòn ch'a l'é scrit ëd mi ant la lej ëd Mosè, ant ij Profeta e ij Salm a fussa realisà". Anlora a l'ha duvertaje la ment a l'inteligensa dle Scriture e a l'ha dije: "Parèj a resta scrit: ël Crist a patièissa e ch'arsussitèissa dij mòrt ël ters dì, e ch'as predichèissa a sò nom la conversion a tute le gent e 'l përdon dij pecà, an ancaminand da Gerusalem. Vojàutri i seve ij testimòni 'd cole còse. Vardé: i son an camin ëd mandé an sù vojàutri lòn che mé Pare a l'ha promëtù. Ma vojàutri resté ant la sità fin-a ch'i sie arvestì dla potensa da l'àut".

La partensa ëd Gesù

Aprèss ëd lòn Gesù a l'ha mnaje fòra vers Betania e, an aussand le man al cel, a l'ha benedije. Antramentre ch'a-j benedìa, a s'é slontanasse da lor e a l'é stàit alvà al cel. E lor, apress avèjlo adorà, a son tornassne a Gerusalem con na gran gòj. E a stasìo sèmper ant ël tempi an benedisend De.