giovedì 25 agosto 2016

Demolission e arcostrussion [Duminica 28/8/2016]



Check this out on Chirbit

Dësreisé e pianté… Dësblé e fabriché. A-i é ‘d vòte che as peul nen fé d’àutr che dësreisé e dësblé për arcomensé torna a pianté e a fabriché, për arpijé da prinsipi. Nosgnor Dé a l’ha falo vàire vòte con l’umanità, con Israel, sò pòpol sernù, e con la cesa. E lolì nen përchè l’òm a l’era vnuje mal, ma përchè l’òm a l’é parèj, a l’ha da esse parèj ant ij sò propòsit, almanch fin-a al moment che al pecà, che tut a manda ‘n ruin-a, a l’é përmetuje d’esiste. A-i sarìo tanti tòch ëd la Bibia che ‘d lolì a na son l’ilustrassion.

I vorìa mach mensionene ambelessì ël prim, dal lìber ëd la Génesi: “Quand che Nosgnor a l’ha vëddù coma ch’a chërsìa la gramissia dj’uman an sla tèra e che tut lòn ch’a l’avìo për la testa a l’era mach ëd fé ‘d mal, a l’é motobin crussiasse e a l’é pentisse d’avèj-je creà. Antlora Nosgnor a l’ha dit: “I farai dësparì da la tèra costa rassa uman-a ch’i l’hai creà. Tut a sarà ramassà vìa, da j’uman a le bestie - comprèise le creature ch’a rabasto an sla tera e j’osej dël cél. A son pentime d’avej-je fàit”. Contut, Nosgnor a l’ha vardà a Noè con benevolensa” (Génesiu 6:5-8).

Dëdnans a l’arogansa ‘d coj ch’a penso d’esse etern an sò malfé ‘d lor, Nosgnor Dé a-i manda dij profeta për nunsieje che se as n’arpentisso nen a saran ramassà vìa e tùit ij sò proget a saran dësblà. Ëd sòlit a coj profeta ‘d dësgrassie a-j chërdo nen e fin-a a-j përséguito, ma s’a son mandà da Nosgnor, lòn ch’a diso as compiss e, quand ch’a l’é tròp tard, ël pentiment a serv pì nen.

An tra coj profeta ‘d dësgrassie, ma ch’a fan bin a la salute, a la salvëssa ‘d coj ch’a l’han ëd cognission, a-i é ‘l profeta Geremìa, che Nosgnor a l’avìa daje costa mission: “Pròpi ancheuj i l'hai stabilite an sle nassion e an sij regn për ranché e svërsé, për dësreisé e demolì, për costrùe e pianté". Ancheuj i vardoma a soa vocassion.

La vocassion ëd Geremìa

Lesoma lòn ch’a l’é scrit ant ël prim capìtol dël lìber ëd Geremìa “La paròla che Nosgnor a l'ha adressame a dis: 
"Anans ëd formete ant la pansa 'd toa mare, mi i l'hai sernute; e fin-a anans che ti it fussa partorì, mi i l'hai consacrate; i l'hai stabilite profeta anvers le nassion". E i l'hai dit: "Ah, Nosgnor! Dabon mi i sai pa parlé, përchè i son tròp giovo: i son mach un gagno". Ma Nosgnor a l'ha rëspondù: "Dis nen 'Mi i son mach un gagno, përchè ti 't andras da tuti coj che mi it manderai, e tut lòn che mi it comanderai ti 't lo diras. Gnune tëmme dëdnans ëd lor përchè i’t darai mia protession", oracòl ëd Nosgnor. Antlora Nosgnor a l'ha dëstendù la man e tocame la boca; e a l'ha dime: "Varda, i l'hai butà mie paròle an toa boca. Pròpi ancheuj i l'hai stabilite an sle nassion e an sij regn për ranché e svërsé, për dësreisé e demolì, për costrùe e pianté" (Geremìa 1:4-10).
1. Nen na paròla d’òm

“La paròla che Nosgnor a l'ha adressame a dis...” (4).

Ël templ ëd Gerusalem a stasìa al sènter ëd la vita religiosa dël pòpol d’Israel. A l’era un grand compless ch’a servìa për l’esecussion ëd pràtiche religiose e ‘d sirimònie. Për lòn a l’avìo da manca d’un grand nùmer ëd përsonal ëspecialisà ch’a stasìa a sò servissi. A l’era ‘l travaj d’antreghe famije e un-a ‘d coste a l’era cola ‘d Geremìa. As sarìa bin podù spetesse che ‘dcò ‘l giovo Geremìa a fussa ancaminasse a fé l’istess travaj ëd soa famija ant ël meinagi dle sirimònie dël templ. A sarìa nen ëstàit parèj, përchè Geremìa a l’avrìa nen avù da fé con ëd sirimònie ma con ël porté a la popolassion e ai sò governant la paròla ‘d Nosgnor. Nosgnor Dé a l’avìa ciamà Geremia al ròlo ‘d profeta, na ròba nen bela da fé nì còmoda. As tratava dzurtut ëd porté dure critiche e denunsie dla condòta perversa, dle ingiustissie e dla corussion tant dij dirigent che dël pòpol. As tratava ‘d ciameje al pentiment e a l’ubidiensa al volèj ëd Nosgnor. As tratava ‘d mnasseje ëd castigh e ‘d dësgrassie s’a l’avèisso nen falo. Parèj, la cariera ‘d Geremìa a sarìa stàita mach ëd sagrin e ‘d përsecussion, përchè la gent a l’avrìa nen scotalo volenté. Cole ròbe-lì a sarìo staje, për ij governant e për la gent, mach ëd fastidi, ròbe ch’a vorìo nì scoteje nì chërdje. Cole paròle, ch’a fasìo nen piasì ëd scoteje, a j’ero nen cole ‘d Geremìa, che, s’a fussa mach ëstàit për chiel a l’avrìa portane bin d’àutre, ma ‘d paròle ‘d giudissi ch’a vnisìo da Nosgnor e ch’a j’ero, bele se dure e malfé da sente, për sò bin ëd lor. Ant ël Testament Neuv l’apòstol Pàul, che l’istess a l’avìa la vocassion ëd porté la Paròla ‘d Nosgnor, paròla ‘d giudissi e ‘d salvëssa, a scriv: “A l'é për costa rason ch'i sèmper ringrassioma Nosgnor che quand ch'i l'eve arsèivù 'l messagi 'd Nosgnor ch'i l'eve scotà da nojàutri, i l'eve arseivulo nen coma na paròla ch'a ven da l'òm, ma coma ch'a l'é përdabon, visadì na paròla ch'a ven da Nosgnor, na paròla ch'agiss con fòrsa an voi ch' i chërde” (1 Tessalonian 2:13).

2. Na Parola portà da gent predestinà

La prima paròla che Geremìa a arsèiv da Nosgnor a riguarda soa përson-a. Nosgnor a-j dis: “Anans ëd formete ant la pansa 'd toa mare, mi i l'hai sernute; e fin-a anans che ti it fussa partorì, mi i l'hai consacrate; i l'hai stabilite profeta anvers le nassion” (5).

Costa paròla a proclama che Nosgnor a l’é Sovran ëd manera assoluta an su tuta la realità, comprèise le creature uman-e. Nosgnor a l’é nen mach ël Creator ëd tut lòn ch’a-i é, ma ‘dcò col ch’a stabiliss, ch’a determina minca còsa e përson-a conform ai sò propòsit. L’apòstol a dis: “An Crist, ëdcò nojàutri i soma stàit reclamà coma 'd gent ëd Soa pertinensa, dàit ch'i soma stàit predestinà conforma 'l propòsit ëd Col ch'a compiss ògni còsa second ij sò proget” (Efesin 1:11); “...përchè coj che Chiel a l'ha preconossù, Chiel a l'ha 'dcò predestinaje a esse conform a l'imàgine ‘d Sò Fieul, parèj che Sò Fieul a sìa 'l prim nà antrames motobin ëd frej e 'd seur. Peuj, coj ch'a l'ha predestinaje, a l'ha 'dcò ciamaje; e coj ch'a l'ha ciamaje a l'ha 'dcò giustificaje; e coj ch'a l'ha giustificaje, a l'ha 'dcò glorificaje” (Roman 8:29-30).

Gnun a nass për asar e për minca un a-i é un travaj, na comission ch’a l’ha da compì ant la vita, n’incombensa ch’a l’ha da sodisfé ant ël mond. L’apòstol Pàul a lo savìa quand ch’a scrivìa: “Contut, fin-a da prima ‘d mìa nàscita, Nosgnor, ant soa grassia, a l’é piasuje ‘d serne pròpi mi. Parèj, a sò temp, chiel a la ciamame, e a l’ha arvelame sò Fieul përch’i lo nunsièissa a tute le gent. Tut sossì a l’é rivame sensa che mi prima i ciamèissa consèj a n’ànima” (Galati 1:15-16). Geremìa as rend cont d’esse stàit destinà, riservà a n’incombensa ch’a l’ha da sodisfé an soa vita: d’esse porteur, lator dla paròla ‘d giudissi e ‘d salvëssa ‘d Nosgnor, Geremìa a l’é nen un “qualsëssìa” tant me la Bibia a l’é nen un lìber ch’a val tanme j’àutri. La Bibia a l’é l’ùnica porteusa ëd cola paròla ch’a faliss mai. Geremìa as rendìa cont ëd la responsabilità ch’a l’avìa ‘d trasmëtte fedel lòn che Nosgnor a l’avìa fidaje, ch’a costa lòn ch’a costa. L’apòstol Pàul a scrivìa: “I arfusoma tut lòn che, fàit da stërmà, a podrìa fene vërgògna. I dovroma gnun-e furbarìe e i dëstorzoma nen la Paròla 'd Nosgnor. I disoma la vrità coma dë 'dnans a Nosgnor e tuti coj ch'a son onest a lo arconòsso” (2 Corinti 4:2).

3. Na parola ‘d potensa portà da person-e déboj

A la paròla d’arvelassion e ‘d vocassion che chiel a arsèiv, Geremìa a rëspond an arconossend che chiel a l’é nen a l’autëssa ‘d compì lòn che Nosgnor a-j ciama: “E i l'hai dit: "Ah, Nosgnor! Dabon mi i sai pa parlé, përchè i son tròp giovo: i son mach un gagno". Ma Nosgnor a l'ha rëspondù: "Dis nen 'Mi i son mach un gagno, përchè ti 't andras da tuti coj che mi it manderai, e tut lòn che mi it comanderai ti 't lo diras. Gnune tëmme dëdnans ëd lor përchè i’t darai mia protession", oracòl ëd Nosgnor. Antlora Nosgnor a l'ha dëstendù la man e tocame la boca; e a l'ha dime: "Varda, i l'hai butà mie paròle an toa boca” (6-9).

Geremìa a l’era mach un fiolin quand ch’a l’arsèiv la vocassion ëd Nosgnor ëd dventé ‘n profeta. Geremia as sent nen pro bon, fòra ‘d pòst, për sodisfé a cola incombensa. Quand che Nosgnor a ciama, a son tanti ij përsonagi dla Bibia ch’a diso ch’a son nen le përson-e giuste, e për vàire rason: chi ch’a l’ha tëmma, chi ch’a barboja, chi ch’a l’ha nen pro ‘d fòrse e chi, coma Geremìa a l’é trop giovo. Contut, Nosgnor a sa lòn ch’a fà e quand ch’a sern quajdun, chiel a l’ha soe rason. Soens coj ch’a sern, a j’euj dël mond a son nel le përson-e le pì adate, ma a l’é pròpi ant la debolëssa uman-a ch’as arvela la potensa ‘d Nosgnor, tant ch’as peussa dì che la glòria a l’é ‘d Nosgnor, e mai da l’òm. Sto-sì ël Testament Neuv a lo ciama “ël mëssagi ëd la cros”.

“Pensé mach a chi ch'a j'ero coj ch'a l'han arseivù la ciamada: a j'ero nen tanti ch'a podèisso dal mond esse considerà dij savant, o d'autorità; nen tanti ch'a godèisso 'd na posission privilegià ant la società. Ma Nosgnor a l'ha sernù lòn ch' ël mond a considera fòl, për ësvërgogné ij savant; Nosgnor a l'ha sernù lòn ch' ël mond a considera débol për ësvërgogné ij fòrt. Nosgnor a l'ha sernù lòn che an sto mond a l'é considerà 'd gnun cont e ch'a l'é dëspresià, pròpi për rende sensa valor lòn ch' ël mond a considera 'd pèis. parèj che gnun a peussa vantesse 'd quejcòsa dëdnans a Chiel. Nosgnor a l'ha butave 'n comunion con Crist Gesù. Për nòstr benefissi Nosgnor a l'ha fàit che Chiel medèsim a fussa nòstra sapiensa, giustissia, santificassion e redension, parèj che, coma ch'a l'é scrit, "Se quejdun a veul vantesse 'd quejcòsa, ch'as vanta dël Signor" (1 Corint 1:26-31).

4. Na parola ‘d demolission e d’arcostrussio
n

Ant l’ultim vers i trovoma fortì ël but dla mission ëd Geremìa: “Pròpi ancheuj i l'hai stabilite an sle nassion e an sij regn për ranché e svërsé, për dësreisé e demolì, për costrùe e pianté" (10).

Nosgnor a fida al profeta Geremìa n’euvra ëd demolission e d’arcostrussion. I podoma dì che l’istessa a sìa la mission dël messagi dl’Evangel ëd Gesù Crist, o bin dla Bibia antrega. Vàire ch’a son ancheuj coj ch’a preferisso che ij cristian a l’abio mach “un mëssagi positiv”, ëd pas, d’amor, ëd toleransa… N’euvra ‘d demolission, contut, a l’é pì che necessaria, a l’é ‘l fondament ëd na vera edificassion. La realità uman-a a l’é nen da esse mach “mijorà”, ma, pitòst, arcostruvìa, arfabricà përchè ch’a l’é marsa fin-a da le miole, guasta, mufìa, ruinà, drocà e lolì për motiv dël pecà ch’a l’ha corumpùa fin-a a la mòrt. Conseguensa dël pecà a l’é la mòrt: sossì a l’é ciàir ant ël messagi dla Bibia, dal prinsìpi a la fin. As peul nen butesse ansema ij tòch d’un mòrt ch’a spussa për la creassion d’un esse uman neuv e ch’a viv. La creassion a l’ha da esse neuva, e l’argenerassion a l’é l’euvra dle Spirit Sant quand ch’a fà dventé neuva na creatura uman-a për ël mojen dël pentiment e dla fèj ant ël Salvator Gesù Crist. L’euvra dla salvëssa an Gesù Crist a l’é nen da men-o che n’arsurression, n’argenerassion dlë spirit uman.

A l’era nen arcuperàbil la situassion dla società israelita al temp dël profeta Geremìa. D’arfòrme a j’ero nen pro, a j’ero neu pro d’artòch, ëd cite modifiche estétiche… Se la nassion antrega as fussa nen angagiasse (pòpol e governant ansema) ant na conversion nassional fin-a da le rèis al volèj arvelà ‘d Nosgnor, ant ël pentiment da soe trasgression, ël giudissi ‘d condan-a a sarìa abatusse ans loràutri sensa pietà. Gnun përdon o grassia a bon mërcà a l’avrio avù da spetesse. Nosgnor a l’é bon - lolì a l’é sicur - ma chiel a l’é ‘dcò giust.

Geremìa a l’ha gnun godiment ant l’esse ‘n profeta ‘d maleur e ‘d dësgrassie. Pura, chiel a l’avìa da dventé un mojen për ranché e svërsé, për dësreisé e demolì, për costrùe e pianté. Chiel a l’avìa da butesse contra ‘d rè, ëd sacerdòt, ëd profeta fàuss, contra ‘n pòpol ostinà e teston. A sarìa nen ëstàit belfé e për lòn a l’avrìa avù tanti patiment. Butesse contra l’antrega soa nassion a l’avrìa causaje ‘d dolor sensa fin, ma chiel a savìa ch’a l’era sò dovèj, col ch’a l’ha peui compilo fin-a a la fin. Lòn ch’a disìa a l’era dimostrasse ver, coma ch’a l’é ver tut lòn che Nosgnor a l’ha lassà për ëscrit an Soa Paròla e ch’i l’avrìo bin da pijela an sël sério.

Un mëssaggi ‘d pentiment

Gesù na vòta a l’ha dit: “Ëdcò vojàutri, s’iv pentisse nen ëd vòstri pecà, i andreve drit a la perdission” (Luca 13:3). Cost-sì a l’é ‘l mëssagi dl’Evangel, col ch’a nunsia pa na salvëssa a bon mërcà ma ch’a ciama al pentiment da nòstre trasgression al volèj arvelà ‘d Nosgnor e a la fej an Gesù Crist. Coj ch’a vorìo nen sté a sente Geremìa, a ghignavo ‘d chiel, e për felo sté ciuto a l’avìo dovrà ‘dcò la violensa contra ‘d chiel. Lòn ch’a disìa, contut, a l’era vera e soe mnasse a son realisasse malgré tut.

L’apòstol Pàul a disìa: “Per conseguensa, contut che Nosgnor a l’abia fàit a pòsta nen cas ai temp dla gnoransa adèss a comanda a tùit, daspërtut ch’a sio, ch’as pentisso, përchè a l’ha fissà ‘n dì quand che Chiel a giudicherà ‘l mond conforma giustissia, për ël mojen ëd n’òm ch’a l’ha destinà (a felo), dont a l’ha dàit preuva certa a tùit, quand ch’a l’ha arsussitalo dai mòrt” (At 17:30;31). E parèj a predicava Pé: "Aringreteve e che mincadun ëd vojàutri as fasa batesé ant ël nòm ëd Gesù Crist për l'assolussion dai vòsti pecà e i arseivrè 'l don dlë Spìrit Sant. Përchè la promëssa a l'é për vojàutri, për vòstri fieuj, e për tuti coj ch'a son lontan (da Nosgnor), për tuti coj che Nosgnor nòst Dé a ciamërà a Chiel” (At 2:38-39).

Ël mëssagi dl’Evangel, an efet, anans ëd nunsié la salvëssa an Crist, a avertiss che la zara ‘d Nosgnor a cascherà inevitabil an sù coj ch’as arpentisso nen dij sò pecà ‘d lor: “A l'é parèj che tò cheur andurì, ch' a veul nen convertisse, a s’ambarona adòss ël pèis sèmper pì grand dla flin-a 'd Nosgnor. An efet, a vnirà sicur ël dì dla flin-a 'd Nosgnor, cand che chiel a manifestrà sò giust giudissi. Chiel a darà a ognidun la paga conform lòn ch'a l'ha fàit: a darà vita eterna a coj che, costant ant ël fé 'l bin, a serco glòria, onor e inmortalità; ma chiel a arvërserà soa flin-a e 'l castigh, dzura coj che, orgojos, as arviro a la vrità e a ubidisso mach a lòn ch'a l'é nen giust” (Roma 2:5-7).

Lòn ch’a l’era la mission ëd Geremìa a l’ha da compisse ‘dcò për nojàutri: “Pròpi ancheuj i l'hai stabilite an sle nassion e an sij regn për ranché e svërsé, për dësreisé e demolì, për costrùe e pianté": ranché e dësreisé an nojàutri tut lòn ch’a l’é nen conforma al volèj arvelà ‘d Nosgnor për edifiché e pianté na manera neuva d pensé e ‘d vive. Tut ël rest a podrà nen seguité për tant, coma l’Israel dij temp ëd Geremìa. Tenoma a ment lòn ch’a disìa l’apòstol quand ch’a parlava ‘d soa esperiensa: “Sossì a l'é capitane përchè esse an Crist, an comunion con chiel, a veul dì dventé na neuva creassion, quajcòsa 'd neuv. I l'oma chità 'd vive a la veja manera e i l'oma comensà na neuva vita!” (2 Corint 5:17).


28 d'Agost 2016 - Duminica apress Pancòsta ch'a fà 15
Tòch da lese: Geremìa 2:4-13; Salm 81:1, 10-16Ebreo 13:1-8, 15-16Luca 14:1, 7-14


Orassion: Nosgnor tut-potent e fòrt, autor e daitor ëd tut lòn ch'a l'é bon: fà l'enta and nost cheur ëd l'amor për Tò Nòm; fà chërse in noi la vera religion; nuriss-ne con minca bontà; e fà ch'i pòrto 'l frut ëd euvre bon-e; për Gesù Crist, nòst Signor, ch'a viv e regna con Ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, ora e për sèmper.

lunedì 15 agosto 2016

Quand che la religion a l’é ‘d gnun profit [Duminica 21/8/2016]



Check this out on Chirbit

A-i son ëd coj ch’a arfudo la religion, tute le religion organisà, coma se tute a fusso d’antrap e ‘d gnun-a utilità. A l’é vera che tante a lo son e ch’i l’oma da arfudeje. Contut, i l’oma d’avèj ëd disserniment. Nen sèmper a l’é parèj. Esse an relassion con ël Dé ver ch’a viv a veul dì libertà génita e salute, coma ch’a l’ha dimostralo Nosgnor Gesù Crist, ch’a l’era ‘l prim a esse contra dla religion fàussa che pitòst a crasa la gent ch’a la séguito.

N’episòdi dl’Evangel ëd Luca a lo mostra ciàir. Lesomlo, e peuj i faroma na quaj considerassion.
“A l’era ‘n dì ‘d saba e Gesù a dotrinava ant na sinagòga. A-i era là na fomna ch’a l’era ampossessà da ‘n demòni ch’a la rendìa malavia da disdeut agn; a l’era andërnà e a podìa nen drissé la schin-a. Quand che Gesù a l’ha vëddula a l’ha ciamala e a l’ha dije: “Cara fomna, ch’it sie liberà da toa maladìa”. E a l’ha faje l’imposission dle man, e ant col moment medésim la fomna a l’é tornà a drissesse e a dasìa glòria a Nosgnor. Ma ‘l cap ëd la sinagòga, indignà ‘d lòn che Gesù a l’avìa fàit na varision ant un dì ‘d saba, pijand la paròla a l’ha dit a l’adunansa: “A-i é ses dì për travajé. Ven donca an coj dì-lì për feve varì, e nen ant un dì ‘d saba!”. Ël Signor a l’ha rësponduje: “Ipòcrita ch’i seve! É-lo nen vera che, bele s’a l’é ‘n dì ‘d saba, vojàutri i dëstache ‘l beu e ‘l burich da la grëppia për mneje a bèive? Forse ch’a podìa nen, costa cara fomna, na fija d’Abraam, che Sàtana a la tenìa an sogession për disdeut agn, ess-ne liberà bele s’a l’é ‘n dì ‘d saba?”. Damentre ch’a disìa ste còse, tùit ij sò aversari a l’ero vërgognass-ne, ma la gent as arlegrava ‘d tute le còse gloriose che Gesù a fasìa” (Luca 13:10-17).
Costa-sì a l’é la stòria ‘d na pòvra fomna carià ‘d maleur. Gesù a l’avìa armarcala an mes a j’àutri fidej ch’a l’ero radunasse ant la sinagòga d’una borgià coma ch’a j’ero sòlit ëd fé minca saba për preghé e për sente la paròla ‘d Nosgnor lesùa e dëspiegà. Col saba-lì a l’era nen, contut, un saba tanme j’àutri. Da cola borgià a l’era passaje un predicator strasordinari, Gesù ‘d Nasaret. A j’era gnun ch’a parlèissa con tanta potensa e d’autorità coma ch’a fasìa chiel. Cole ‘d Gesù a j’ero nen mach ëd paròle. Soa paròla savanta a l’era companià dal bin che sèmper a fasìa a la gent, da d’euvre miracolose ‘d varision dlë spirit, dla ment e dël còrp.

A l’avìo anvitalo col dì-lì ant soa sinagòga ‘d lor e chiel a l’avia acetà con piasì. Për lor a l’era përdabon n’onor e na benedission ch’a l’avrio mai spetass-lo: podèj sente Gesù ‘d Nasaret ëd përson-a e bin davzin a lor.

Col dì-lì ant la sinagòga a l’ero rivaje fin-a coj che ‘d sòlit a tiravo fòra dle scuse për nen venje ant la sinagòga ant ël dì ‘d festa e rende ognor a Nosgnor. Ëd cola gent-lì, gent ch’a l’ha sèmper na quaj rason për fé d’àutre ròbe, a-i na j’é sèmper. Contut col-lì a l’era nen ël cas ëd la fomna dont i parloma. Bin ch’a fussa carià ‘d sagrin, chila, ëd saba, ant la sinagòga a-i mancava mai.

I savoma nen ëd precis coj ch’a fusso, ma ‘d sagrin chila a-j n’avìa tanti. A-j portava an sla schin-a nen mach an manera metafòrica: soa schin-a a l’era dobiasse bin fòrt e adess a marciava andërnà, dzancà, giutandse për marcé con ëd can-e. Cola soa vita bin grama a seguitava për chila giumai da disdeut agn e gnente e gnun a l’avìa podùla fela artorné an salute. Ch’as tratèissa ‘d sagrin dlë spirit e nen mach fìsich, dël còrp, a l’era ciàir përchè tuti a disìo che cola fomna a l’era “ampossessà da ‘n demòni”. Nen ch’a dèissa da mat, ma as vëdìa ch’a l’avìa ‘d crussi grev ch’as na podìa nen liberess-ne. An efet, soens a l’é pròpi parèj: a-i son d’ossession ëd la ment e dlë spirit csì ancreuse che ‘d vòte a parëss ch’a-i sìa ant nojàutri në spirit malèfich ch’an tormenta e ch’a-i é gnun-a manera ch’as na vada.

Ëd la presensa ‘d cola fomna carià ‘d maleur, tuti a l’ero giumai costumasse e a-j fasìo pa pì nen cas. Nen Gesù che, combin ch’a l’avèissa comensà a dotriné, a përcepìa che ant lë spirit ëd cola fomna a-i era quajcosa ch’a andasìa nen e ch’a l’era bin pì grev che soa condission fìsica ‘d chila. Cola fomna a l’avìa ciamaje gnente diret. Dàit ch’a podìa nen drissé la schin-a, a podìa gnanca vardelo, Gesù, ant j’euj. A vardava giù an tèra e a scotava lòn che Gesù a disìa riguard al Regn ëd Nosgnor. Peul desse che cola fomna a l’avèissa ‘dcò përdù la speransa d’artorné a la salute.

Parèj, quand che Gesù a l’ha vëddula, as n’è ancorzùsse ‘d chila, a l’ha pijà l’inissiativa ‘d ciamela e a l’ha dije: “Cara fomna, ch’it sie liberà da toa maladìa”. E a l’ha faje l’imposission dle man, e ant col moment medésim la fomna a l’é tornà a drissesse e, con granda gòj, a dasìa glòria a Nosgnor. Anmaginomla ch’a sàuta ‘d gòj e ch’a crija: Grassie! Grassie! Che Nosgnor a sìa benedì e laudà!”.

Gesù, ël magìster, a l’avìa operà n’àutr grand miràcol ëd misericordia: cola fomna a l’era stàita liberà ant lë spìrit dal pèis ch’a l’avìa an sla cossiensa e ch’a l’avìa fala vnì malavia tant da feje pì nen drissé la schin-a. Ij demòni ch’a l’avìo ampossessala a l’ero surtije grassie a la potensa ‘d Gesù.

I l’avrìo podù spetesse che la comunità a l’avèissa peuj pijà part a cola gòj e ch’a l’avèissa ringrassià e laudà Nosgnor. An efet a l’era stàit parèj: “la gent as arlegrava ‘d tute le còse gloriose che Gesù a fasìa”, ma nen tuti. “Ma ‘l cap ëd la sinagòga, indignà ‘d lòn che Gesù a l’avìa fàit na varision ant un dì ‘d saba, pijand la paròla a l’ha dit a l’adunansa: “A-i é ses dì për travajé. Ven donca an coj dì-lì për feve varì, e nen ant un dì ‘d saba!”.

Un dì la sman-a Nosgnor Dé a l’avìa guernalo për chiel istess. Nosgnor a l’avìa ‘d sicur butà ant ël Decàlogh ch’a l’é ‘n dovèj ëd sò pòpol chité da tùit ij travaj nen necessari për dedichesse a rende onor a chiel, për arsèive soa Paròla e per la preghiera, ch’a l’é part ëd l’arpòs ch’i n’oma da manca. Ant col temp-là, contut, ij cap religios a l’avìo butà an pé tuta na série ‘d regole e ‘d regolëtte ëd lon ch’as podìa e ch’as podìa pa fesse ant ël dì ‘d Nosgnor, ch’a l’era ‘l saba. Ël fàit a l’é che tut lolì a l’era dventà un pèis ch’a crasava la gent e che bin a së slontanava da lë spirit ch’a l’é d’ispirassion al dì dl’arpòs: ëd pensé pì nen almanch për un dì a nojàutri médesim, ma dedichesse a Nosgnor e fé dël bìn a j’àutri. Pì ‘d lòn, tute cole régole a fasìo nasse ‘l bàilo, ël malintèis, che la giustissia dëdnans a Nosgnor, la salvëssa, a sarìa stàita l’arzultà dl’obidiensa rigorosa a tute tute régole: quajcòsa ch’a l’era torna espression d’egoism e dzurtut d’ipocrisìa, na mascra da butesse an sla facia, iludend-se d’esse parèj “a pòst”.

La reassion ëd Nosgnor Gesù Crist as l’é vnùa sùbit: “Ipòcrita ch’i seve! É-lo nen vera che, bele s’a l’é ‘n dì ‘d saba, vojàutri dëstache ‘l beu e ‘l burich da la grëppia për mneje a bèive? Forse ch’a podìa nen, costa cara fomna, na fija d’Abraam, che Sàtana a la tenìa an sogession për disdeut agn, ess-ne liberà bele s’a l’é ‘n dì ‘d saba?”. I l’avìo capì gnente dla benedission dël Dì ‘d Nosgnor: ij travaj da chiité ‘d feje a son coj ch’as fan për nojàutri, ma nen coj ch’as fan për j’àutri ispirà da l’amor! Grassie a Nosgnor, adess a l’avìo capìlo: ij sò aversari a l’ero vërgognass-ne dla reassion ëd lor.

La religion a giuta nen s’a l’é nen cola génita che mach Gesù a peul mostrela. Na religion sensa la potensa ‘d vita ëd Gesù a variss pa l’ànima dla gent coma ch’a dovrìa, ma a l’é mach n’opression. I foma bin a arfusela. Da disdeut agn cola fomna a vnìa ant la sinagòga sensa avèjne ‘d profit. Quand ch’a l’ha ancontrà Nosgnor Gesù Crist, contut, le còse a son cambià ëdcò për chila. Gesù a dis: “Ël làder a ven mach për robé, massé e fé ‘d ravagi; i son vnù përchè a l’abio la vita e l’abio an abondansa” (Gioann 10:10).

Gesù a resta l’istess ancheuj: a l’é për lòn che con gòj e d’arconossensa che mi i veuj fev-lo conòsse. Na religion a peul esse na delusion, ma ‘l Salvator Gesù Crist, coma ch’a l’é presentà e dëspiegà ant la Bibia, av sarà mai na delusion. I peude ess-ne sicur!

21 d'Agost 2016 - Duminica apress Pancòsta ch'a fà 14



Orassion: Dé 'd misericòrdia! Acòrda che Toa Cesa, radunà ansema ant l'unità da Tò Spirit Sant, a daga l'evidenza 'd Tò podèj an tra tote le gent, a la glòria 'd Tò Nòm; për Gesù Crist, nòst Signor, ch'a vive e regna con Ti e con lë Spirit

giovedì 11 agosto 2016

I podoma nen “stesne an pas”! (Duminica 14/8/2016)


Ël test dl’evangeli ch’i lesoma për ësta Duminica a l’é pitòst “dësconvenient”; a l’é un test “ch’a brusa”, ch’a va contra ‘d lòn ch’a l’é ‘l sentiment ëspòtich, istintiv, ëd la gent. Pì ancora ‘d lòn, a l’é quajcòsa ch’a smija nen vera ch’a l’abia përdabon dilo Nosgnor Gesù Crist! A l’é un test che quajdun a podrìa bin esse tentà ‘d lasselo da banda përché ch’a l’é nen, scond ij criteri pi acredità ancheuj, “na bon-a reclam” për Gesù medésim! Tutun, dàit ch’i chërdoma nen ant ël Gesù dl’imaginassion o ‘d nòst còmod, ma ant ël Gesù ver e genit, ch’ël Testament Neuv an nunsia e ch’a l’é l’ùnich ch’a peussa salvene, i l’oma da dì le còse ciàire e nete, ch’a piaso o ch’a piaso nen.


Ant cost test dl’evangeli scond Luca, Gesù a dis: “Penseve ch’i sia vnù a porté la pas an sla tèra? Iv diso che ‘d nò. I son vnuje për porté ‘d division”. Còs? Nosgnor Gesù Crist a l’é nen vnù për porté la pas ma …’d guèra? L’avrìo-ne rason, antlora, lòn ch’a diso pròpi për lòn coj ch’a veulo nen pì nen sente parlé “ëd religion”? Scotomlo tut ës tòch dl’evangeli. A l’é Luca 12:49-56.


Gesù a l’é càusa ‘d division. “I son vnù për visché ‘n feu an sla tèra, e com i vorìa ch’a fussa già viscà! I l’avrai da esse sogetà a n’afros batèsim ëd patiment, e coma ch’i vorìo ch’a fuissa già compì. Penseve ch’i sia vnù a porté la pas an sla tèra? Iv diso che ‘d nò. I son vnuje për porté ‘d division. Përchè d’adess anans s’a-i saran sinch ant na famija, lor as dividran tre contra doi, e doi contra tre. As dividran ël pare contra ‘l fieul e ìl fieul contra ‘l pare; la mare contra la fija, e la fija contra la mare; la madòna contra soa nòra, e la nòra contra soa madòna”.


Disserne ‘l temp present. Peuj a-j disìa ‘dcò a la gent: “Quand ch’i vëdde na nìvola ch’a leva da ponent, i dise sùbit: ‘La pieuva a ven’, e la pieuva a riva. E quand ch’i vëdde a bofé ‘l vent dël mesdì, i dise ch’a farà càud, e lolì a riva. Ipòcrita ch’i seve! I seve bin disserne le aparense dël cél e dla tèra, e com é-lo ch’i disserne nen ël temp ch’i vivoma ancheuj?”.


Ancheuj, an efet, la gent a dìs ch’an n’ha pro ‘d division e ‘d guère e ch’a venta travajé për la pas e l’arconciliassion, për l’amor... É-lo nen lòn ch’a diso ij prèive? Éh, a lo diso bin, ma i l’hai tëmma ch’a coj dëscors-lì a sio mach ëd “pìe antension”, na pas ch’a fà bin còmod mach “a quajdun”; che la pas ch’a vorìo a sia pitòst “la pas” ch’a seurt cora ch’as sara j’euj e ch’as ësbassa la testa, bin ciuto e chiet. dëdnans a j’angiustissie e a j’abus dij strapotent ch’as na profito dla gent e ch’a la craso për ij sò profit privà e podèj. Cola-lì a l’é “la pas” ch’a seurt cora ch’a la vrità a l’é stërmà, përchè s’a fussa conossùa e spantià, a farìa nen còmod “a quajdun”, e lolì a-j piasria nen e as arvirìa con ëd reassion violente. A lo dis ëdcò ‘l proverbi piemontèis ëd na vòta, ch’a fà: “Chi sent e tas, tut ël mond a l’é an pas” o, “Chi a ved, sent e tas, a ten tut ël mond an pas”! A podrìa bin essje ‘l moment ch’a sia mej ëd tase, ëd sté ciuto; tutun a ven ëdcò ‘l moment che tase i lo podoma pi nen fé, ël moment ch’i l’oma da dì la vrità e da batse contra l’ingiustissia.


A l’é për lòn che Nosgnor Gesù Crist a l’é nen vnù për porté cola pas fàussa ch’a conven a coj che bin a vorìo “stess-ne an pas” a fé tùit ij sò còmod. Gesù a l’é vnuit për dì la vrità e fé oposission a j’angiustissie, nen për buté an pé na religion ch’a l’é mach n’apògg e n’agiùt për un sistema d’angiustissie! Antlora as peul comprende che dì la vrità a sìa càusa ‘d division. Cora ch’i dise la vrità e ch’i gave la mascra a dj’ipòcrita ch’a fan nen lòn ch’a l’é giust, cora ch’i dise “pan al pan e vin al vin”, cora ch’i denunsie ‘l pecà për lòn ch’a l’é dëdnans a Nosgnor e i feve conòsse le conseguense dël pecà, antlora a podrìa pì nen essje la pas antëcà… Antlora “As dividran ël pare contra ‘l fieul e ìl fieul contra ‘l pare; la mare contra la fija, e la fija contra la mare; la madòna contra soa nòra, e la nòra contra soa madòna”. A l’é finìa la pas, ma cola pas a na val nen la pen-a, a l’é na pas basà an sl’ingiustissia e l’ingiustissia a l’é nen lòn che Nosgnor Gesù Crist a veul deje n’apogg, ëd sicur.


Disoma antlora parèj: Nosgnor Gesù Crist a l’é vnùit për ëstabilì la giustissia e la vrità, la giustissia e la vrità ‘d Nosgnor Dé. Chiel a veul combate ‘l pecà ch’a l’é an nojàutri e ant la società, combatlo e butelo an deròta, vincc-lo. Lolì a fà nen piasì a coj ch’a gòdo dël pecà e dj’angiustissie e che per lòn a dan la preferensa a “la pas”! A l’é antlora che le division a son bin giuste e necessarie! A pas, cola vera, cola genita, a vnirà apress ëd lòn, quand che tut òn ch’a l’é ‘d pecà a sia dësblà e vinciù. cola pas-lì a vnirà, grassie a Nosgnor, ma apress ëd resistensa e ‘d bataje.


Lòn ch’a dis Gesù a l’é nen sèmper còmod e belfé. Soens a scandalisa, a fà seurte djë scandol, a fà ...scapé la gent! Ch’a scapa pura: a andrà nen tant da leugn e a podrà nen schivié ‘l giudissi ‘d Nosgnor ch’a-j tombrà an sla testa, s’as arpentisso nen dij sò pecà ‘d lor e ch’a arsèivo nen Gesù Crist coma sò Signor e Salvator ëd lor. Costa-sì a podrìa bin esse na religion dësconvenienta për quajdun, ma a l’é la sola ch’a l’ha mostrane Gesù Crist për nòstra salvëssa.


14 d'Aost 2016 - Duminica apress Pascòsta ch'a fà 13




Orassion. Dé tut-potent, Ti 't l'has dane Tò Fieul ùnich pr' esse për nojàutri ël sacrifissi pr' ij pecà, e 'dcò l'esempi ëd na vita ch'at pias; dane la grassia d'arsèive con arconosensa ij frut ëd soa euvra 'd redension, e 'd seguité dì për dì le pianà 'd soa vita ch'a l'é la pì santa; për Gesù Crist Tò Fieul e nòst Signor, ch'a viv e regna con Ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, ora e për sèmper. Amen.

venerdì 5 agosto 2016

Ël dovèj dla vigilansa [Duminica 7/8/2016]


Ancheuj i l’oma da avèj sèmper j’euj bin duvert, antëcà e fòra ‘d ca. Ij làder a son sèmper an assion e as na profito ëd minca nòstra distrassion e negligensa. I l’oma da guerné, dësfende, la vita nòstra e ‘d nòstra famija, ij nòstri beni, nòstra cà, ij mojen ch’a sosten-o nòstra vita. Sensa ch’a l’abia da dventé n’ossession patòlogica, la vigilansa a l’é nòst dovèj. Ij privo a-j son pì che mai an tùit ij canton. I l’oma nen da fidesse tròp ëd la gent e gnanca tant ëd la fòrsa pùblica, combin ch’a l’àbia ‘l dovèj ëd guernene. Ant n’artìcol dël 2002 publicà ans l’arvìsta “Assion Piemontèisa”, Beppe Burzio a scrivìa:“...ambelessì i l'oma la pes fòrsa pùblica dël mond sivilisà. Ël 95% dij delit a resto anpunì e, ëd col 5% ch'as punisso, apopré la mità a son d'eror giudissiari. An efet ëdcò la ‘giustissia’ a l'é lòn ch'a l'é’ [1]. Stosì a l’é nen ël leugh ëd discute cole ròbe-lì; i n’avrio gnanca ‘l temp. I vorìa mach tiré l’atension an sël dovèj dla vigilansa.
A lo dis ëdcò Nosgnor Gesù Crist ant ël tòch dl’evangel ch’i lesoma costa Duminica: “Se ‘l padron ëd ca a savèissa a che ora ‘l làder a l’ha da rivé, a vijerìa e a lasserìa nen che ‘l làder as forèissa ant la ca. Vojàutri, donca, tnive sèmper pront  … Tnive sèmper pront a l’assion con vòstre luserne anvische”. Maravijeve nen ch’a sìa pròpi Nosgnor Gesù Crist a dine lòn. J’apòstoj a andasìo an gir armà dë spà. Sossì a l’é lòn ch’a l’é capitaje ant l’òrt dël Getsemani quand che ij nemis ëd Gesù a l’ero vnùit për arestelo: “Ora Simon Pé, ch'a l'avìa na spa, a l'ha gavala fòra e con un colp a l'ha ciapà un servitor dël Grand Sacerdòt stacandje l'orija drita. Col servitor as ciamava Malco. Ma Gesù a l'ha dit a Pé: ‘Torna a buté toa spa ant ël feuder. È-lo chi l'avrìa nen da bèive da la san-a ch'ël Pare a l'ha dame?’" (Gioann 18:10-11). Vera, a l’era nen ël moment ëd dovré cola spa përchè ij propòsit ëd Nosgnor, an cola ocasion, a j’ero d’àutri, ma Gesù a savìa bin che ij sò dissépoj a l’avìo djë spa e a l’ha nel ampedijlo.
Pì ‘d lòn i l’oma dcò da sté sèmper a l’èrta dij nòstri nemis ëspirituaj, përché a-j son ëd fòrse ch’a vorerìo robene fin-a l’ànima e colelì a deurmo mai. A l’é ‘dcò lòn ch’a scriv l’apòstol Pé medésim an soa prima letra: “Sie bin controlà e svicc. Vòstr nemìs, ël diav, a l’é tanme ‘n leon ch’a breugia e ch’a va ‘n gir për vëdde s’a treuva quajdun d’angorgionesse” (1 Pé 5:12). A l’é Paròla ‘d Nosgnor ch’i farìo bin a chërdla!
La vigilansa ch’i l’oma da avèj, dont a na parla ël vangel dë sta Duminica, contut, a l’ha për sò bu quajcòs d’àutr. I l’oma da avèj j’euj bin duvert, da vijé, përchè a-i é quajdun ch’a l’ha promëttù ch’a sarìa artornà. A l’ha nen dine quand, ma ch’a podrìa rivé ant un moment ch’i lo spetoma nen. Lesuma ‘l tòch dl’Evangeli e peuj i l’oma mach da gionteje un quaj pënsé. Ant ël Vangel ëd Luca, capìtol 12 dal vers 32 i trovoma coste paròle ‘d Gesù ch’a diso:

“Àbie gnun-a temma, pcit ëstrop, përché a vòst Pare a l’é piasuje ‘d deve ‘l Regn. Vende lòn ch’i l’eve, e feve limòsna; fevne ‘d borse ch’a së frusto nen, e ‘n tesòr ant ël cél ch’a ven-a mai a manch, andoa ch’ël làder a peul nen avziness-ne, e andova che le càmole a guasto gnente. Përchè doa ch’a sia vòst tesòr, ëdcò lì a-i sarà vòst cheur”. “Tnive sèmper pront a l’assion con vòstre luserne anvische. Feve coma coj servitor ch’a speto che sò padron a torna da le nòsse, parèj che quand ch’a vnirà e ch’a tambussrà, a-j deurbo sùbit. Beà coj servitor ch’ël padron, quand ch’a riva, a-j treuva vijant. In vrità iv diso che chiel medésim as butrà ‘l faudal, a-j farà assetesse a tàula e, avzinandse a lor, a-j servirà da mangé! Chiel a podrìa bin rivé a mesaneuit o a la primalba, e s’a-j treuva ch’a vijo, beà coj servitor ansilì! Ora a venta ch’i sapie sossì, che se ‘l padron ëd ca a savèissa a che ora ‘l làder a l’ha da rivé, a vijerìa e a lasserìa nen che ‘l làder as forèissa ant la ca. Vojàutri, donca, tnive sèmper pront, përchè ‘l Fieul ëd l’Òm a vnirà ant l’ora ch’i pense nen”.
Ël dovèj ëd la vigilansa a l’é sì a la mira dl’artòrn ëd Gesù an sla tèra, lòn che chiel medésim a l’ha promëttulo vàire vòte, bele se a l’ha nen dit quand ch’a sarà ‘d precis. L’artorn ëd Gesù a l’é quajcòsa ch’as na parla për tut ël Testament Neuv e ‘dcò n’artìcol fondamental ëd nòstra fèj cristian-a.
La prima part dël Crédo a dis: “I chërdoma ant un sol Signor Gesù Crist, unigènit Fieul ëd De, generà dal Pare prima ‘d tùit ij sècoj, lus da lus, De gènit da De gènit, generà nen fàit (nen creà), dl’istèssa sostansa dël Pare. A l’é stàit Chiel ël mojen dla creassion ëd tute le còse Për nojàutri e për la nòstra salvëssa a l’é calà giù dal cel, a l’è fasse carn për ël mojen dl’Ëspìrit Sant e ‘d Marìa vèrgin; a l’é fasse òm e a l’é stàit butà ‘n cros për nojàutri ant ël temp ëd Pònsio Pilat; a l’ha patì; a l’é stàit sotrà e a l’é arsussità ël ters dì conforma le Scriture; a l’é montà su al cel andoa a l’é setasse a la drita ‘d De; a l’ha torna (na sconda vira) da rivé an glòria për giudiché ij viv e ij mòrt, e sò regn a l’avrà mai na fin[2].
La domanda da fesse antlora a l’é s’i soma pront për cost artòrn! Gesù a vnirà na sconda vira “për giudiché ij viv e ij mòrt”, e ij criteri dë sto giudissi a sarà la giustissia ‘d la Lej ëd Nosgnor, cola ch’a l’ha stampala an nòstra cossiensa e a l’ha proclamala ciàir ant tuta Soa Paròla scrita an la Bibia.
An efet a-i é gnun ch’a podrà passé cola preuva o d’esse përdonà fàcil. A-i sarà na sola manera për passela: s’i l’oma arseivù la giustissia ch’a peul dene Gesù, ch’a l’ha vivù e ch’a l’é mòrt an sla cros për vaniene lòn che gnun ëd nojàutri i podria mai vaniesse! Ai cristian ed Corinto l’apòstol Pàul a scriv: “Dé a l'ha butave 'n comunion con Crist Gesù. Për nòstr benefissi Dé a l'ha fàit che Chiel medèsim a fussa nòstra sapiensa, giustissia, santificassion e redension” (1 Corint 1:30)[3].
L’eve-ne arseivù an vòstra vita Gesù Crist coma vòst Signor e Salvator. A-i é gnun’ àutra manera për passé cola preuva. Quand che Gesù a sarà d’artòrn, chiel a sarà ‘l Giudes ch’a condanrà coj dont la vita a passa nen ij criteri ëd la giustissia ‘d Nosgnor, ma a sarà ‘l Salvator ëd coj chìa l’han seguitalo diligent coma ij sò dissépoj e ch’a l’han arseivù soa grassia: costi-sì a saran coj ch’a saran pijà con chiel e portà ant la glòria.
A l’é lolì ch’an fà ‘d përson-e bin dësvije e svice da la mira spiritual. Pijomlo nen sota gamba!

7 d'Aost 2016 - Duminica apress Pascòsta ch'a fà 12
Orassion. Nosgnor! Acòrdane, it pregoma, lë spirit ëd pensé e fé sèmper cole còse ch'a sio giuste, parèj che noi, ch'i podoma nem esiste sensa 'd Ti, i peussa avèj la fòrsa e la volontà 'd vive conforma Tò volèj; për Gesù Crist, nòst Signor,, ch'a viv e regna con Ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, pr' ij sécoj dij sécoj. Amen.