martedì 28 aprile 2020

Leture bìbliche për Dominica 3 'd Magg 2020



Duminica 3 Magg 2020 - Quarta duminica 'd Pasca


Orassion: Nosgnor! Tò Fieul Gesù Crist a l'é 'l bon bërgé 'd tò pòpol! Acòrdane che quand ch'i sentoma Soa vos nojàutri i peuda conòsse col ch'an ciama mincadun për nòm e ch'a lo séguito andova ch' an pòrta; Chiel che con Ti e con lë Spirit Sant a viv e a regna, un sol Dé, pr' ij sécoj dij sécoj. Amen.

I.

David, l'autor ëd cost Salm, quand ch'a l'era giovo, anans che Nosgnor a lo sernèiss për guidé sò pòpol coma rè, a l'era 'n bergé vajant. As pijava soèn dlë strop ëd famija. A l'é për lòn che soens a dovrava d'imagine dla pastorissia për fé la dëscrission dël rapòrt dël chërdent con Nosgnor Dé. L'istess coma 'l bërgé as pija soen riguardos ëd sò strop, e ch'a-j provëd noritora e protession, parèj Nosgnor a fà për ij sò ch'a son an relassion con chiel. Sentoma le paròle dël Salm 23. Pensé a coma ch'a podrìo aplichesse a minca un ëd vojàutri.

"1Nosgnor a l’é mè bërgé: am fà manché gnente. 2Am men-a a dij pasturagi bondos e am fà andé anté ch’i trovo d’aque chete. 3Am ristòra le fòrse e am men-a për dij senté giust: Chiel a mancherà mai ‘d paròla. 4Bele s’i dovèissa travërsé na val sombra, i l’avrìa gnun-a tëmma, perchè ti të stas sèmper con mi. Toa can-a e tò baston am dan sicurëssa. 5Ti t’ëm prontes na festa pròpe ‘dnans ai mé nemis. Ti t'ëm onze la testa con d’euli përfumà. Mè càles a dësborda. 6A l’é sicur: toa benevolensa e toa fidelità am ëvniran sèmper daprèss për tùit ij mè dì e la ca ‘d Nosgnor a sarà mia residensa për sèmper"  (Salm 23).

II.

Ij dissépoj dël Salvator Gesù Crist a son ëd dissépoj, visadì, dë scolé, nen mach perchè a 'mprendo da sò magister ëd lession ed teorìa, ma perchè a 'mprendo në stil ëd vita, na manera 'd vive. Parèj a serco d'aplichene ij prinsìpi ant ël contest anté ch'as treuvo. An costa letura, ciapà dal lìber dj'At dj'Apòstoj, i trovoma na pcita dëscrission ëd la vita dla prima comunità cristian-a sostnùa da la fede an l'Arsurression dël Crist. As trata 'd prinsipi ch'a resto fondamentaj ëdcò ancheuj.

Coma ch'a vivio ansema ij prim cristian. "42A scotavo tuti con diligensa a la dotrin-a dj’apòstoj, a pijavo part a la comunion fraterna, a la frassion dël pan, e a j'orassion. 43Tuta la gent a l'era motobin impressionà 'd lor, e motobin ëd miracoj e 'd prodigi as fasìo për ël mojen dj'apòstoj. 44E tùit ij chërdent as na stasìo 'nsema ant l'istèss leugh e a l'avìo tute le còse an comunansa. 45A l'ero ancaminasse fin-a vende lòn che a possedio e a na spartìo ‘l ricavà ant tra tuti lor, conforma j'esigense d’ognidun. 46Tùit ij dì a l'ero d'acòrdi d'andé ansema 'd régola ant le cort dël templ për j'orassion, a rompìo 'l pan da na ca a l'àutra e a mangiavo ansema con gòj e semplicità 'd cheur, 47an dasenda glòria a Nosgnor e fasendse vorej bin da tuta la gent. Nosgnor a giontava tùit ij dì a la cesa coj ch'a l'ero 'n camin d'esse salvà" (At 2:42-47).

III.

Coma la stòria an dimostra (e lolì a séguita a capité ancheuj an tanti pais dël mond) vive coma ch'an mostra 'l Salvator Gesù Crist a peul tirene adòss l'oposission e fin-a la përsecussion dla società e dlë Stat - ch'a marcia conform a 'd prinsìpi divers. Soens ij cristian a l'han da soporté tante soferense. Lolì a demoralisa pa ij dissépoj ëd Gesù, ch'a son esortà a 'rziste pròpi com a fasìa chiel an sla cros, mentre ch'a compìa parèj ël but dij sò patiment. Scotoma lòn ch'an dis l'apòstol Pero ant soa prima litra. Armarché coma a la fin ëd cost tòch chiel a parla dij cristian coma 'd feje ch'a j'ero perdusse ma che 'l bërgé a l'ha artrovaje.

"19A l’é na còsa ch’a l’é agreàbil a Nosgnor esse dispòst a soporté, për motiv ëd cossiensa vers Nosgnor, dj’aflission e dij patiment ingiust. 20Sëdnò, che onor é-lo ch’i n’avreve se, an ciapand dë s-giaflon për avèj fàit mal, i lo seufre con passiensa? Ma se, an fasend ël bin i arsèive tutun ëd legnà, e ch’i lo soporte, a l’é propi ‘d lòn che Nosgnor a n’ha piasì. 21Përchè i seve ciamà ‘dcò a lòn, da già che ‘l Crist a l’ha patì për vojàutri e a l’ha lassàve n'esempi parèj ch’i séguite soe pianà. 22Chiel a l’ha nen comëttù ‘d pecà e an soa boca a l’é nen trovasse ‘d tromparìe. 23Quand ch’a l’ofendìo con d’ingiurie, a-j na rendìa nen, e quand ch’a-j fasìo ‘d mal chiel a mnassava nen d'arvangia, ma as butava 'nt le man ëd col ch'a giùdica con giustissia, 24Chiel medésim a l'ha portà ij nòsti pecà an sò còrp an sla cros parèj che nojàutri is dësbarasséisso dal pecà e i vivéisso na vita ëd giustissia. Për soe blëssure i seve stàit varì. 25Përchè i j’ere com ëd feje sbardlà, ma adess i seve artornà al bërgé e guardian dle vòstre ànime" (1 Pero 2:19-25).

IV.

An ës mond a-i son tanti "bërgé", ëd cap polìtic e religios ch'a pretendo 'd fé da guida a la gent e ch'a diso che andasendje dapress as podrà trové 'l mej ëd la vita. As trata, contut, "ëd làder e'd brigant" ch'a soens a parlo bin ma ch'a combin-o bin pòch, mach ëd tiranìa. Coj ch'a aparten-o al Crist, contut, cha l'é Signor ëd la vita e 'd mina na ròba bon-a, a son tanme 'd feje ch'arconòsso la vos ëd sò bërgé e ch'a scapo vìa dai dësconossù con ëd cative antension. Sossì a l'é l'esempi ch'a l'avìa fàit Gesù ant ël tòch dl'Evangeli ch'i lesoma ancheuj, ciapà dal vangeli scond Gioann. Mach chiel a l'é "ël bon bërgé". Scotomlo.

Gesù a l’é ‘l bon Bërgé. "1An vrità, an vrità iv diso: “Col ch’a intra nen ant ël trion për l’intrada, ma ch’a-i monta da n’àutra part, a l’é ‘n làder e ‘n brigant. 2Ma col ch’a-i ‘ntra për l’intrada a l’é ‘l bërgé dle fèje. 3Ël guardian a-j deurb e le fèje a sento soa vos. Chiel a ciama soe fèje për nòm e a-j men-a fòra. 4Quand ch’a l’ha lassà seurte soe fèje, chiel a-j marcia 'dnans, e le fèje a-j van dapress pr' ël motiv ch’a conòsso soa vos. 5Ma a andran pa daprèss a quaidun ch’a conòsso nen, al contrari, a filëran via da col-lì, pr' ël motiv ch’a conòsso nen soa vos. 6Gesù a l’ha contaje sta paràbola, ma lor a l’han nen capì lòn che Chiel a-j voria dì con lolì. 7Gesù, donch, a l’ha tornà a dìje: “An vrità, an vrità iv diso che mi i son l’intrada për le fèje. 8Tuti coj ch’a son vnù prima ‘d mi, a son ëd làder e 'd brigant, ma le fèje a l’han nen ëscotàje. 9Mi i son l’intrada. Se quaidun a intra për mi a sarà salv, a na intrerà e a na seurtirà, e a trovrà ‘d pasturagi. 10Ël làder a ven mach për robé, massé e fé ‘d ravagi; mi i son vnù përchè a l’abio la vita e a l’abio an abondansa" (Gioann 10:1-10).

mercoledì 22 aprile 2020

Leture bìbliche për Duminica 26 Aprile 2020 - Tersa domenica 'd Pasca



Duminica 26 Aprile 2020 - Tersa domenica 'd Pasca


Orassion. Nosgnor! Che tò Fieul benedì a l'é fasse conòsse ai sò dissépoj quand ch'a l'ha brisà 'l pan e spartilo an tra 'd lor: Duverta j'euj ëd nòstra fede përch' i peussa contemplelo an tuta soa euvra 'd redension; chiel ch'a viv e regna con Ti ant l'unità dlë Spirit Sant, un sol Dé, ora e për sèmper. Amen.

I.

Ël Salm 116, dont i lesoma ancheuj un tòch, a l'é na càntica 'd lauda a Nosgnor. Ël chërdent a peul stess-ne an pas përchè a sà che Nosgnor a lo guarda e rëspond a soe orassion fin-a ant ij moment pì brut. La mòrt a l'é sèmper na mnassa për tuti nojàutri e, dzurtut, l'angossa e la peur ch'a fà nasse an noi. Ël chërdent, contut, a l'ha tute le rason për podèj dé espression a sò amor për Dé, soa arconossensa e dedission, perchè a sà che la mòrt a l'é pa invincìbil e për Nosgnor a l'é pa, an gnun-a manera, n'antrap.

"1I veuj propri bin a Nosgnor përchè chiel a l'ha scotà la vos ëd mie sùpliche; 2përché chiel a l'é bassasse për sente bin lòn ch’i-j diso. A l’é për lòn che mi i chiterai mai ëd preghé. 3La mòrt a l’avìa anvërtojà tùit ij sò soaster dantorn ëd mi; l’afror dla tomba a l’avìa ciapame. I l’hai vëddù mach ëd sagrin e d’aflission. (...) 10Am sento pien ëd fede, antlora i l’hai dit: “Nosgnor! I son fòrt sagrinà”. 11An mè afann I l’hai crijà: “Tuta sta gent a son mach dij busiard!”. 12Lòn ch’i podrìa fé për mostré d’arconossensa a Nosgnor për tut ël bin ch’a l’ha fame? 13Invocanda sò nòm, i auss-rai ‘l brindes për selebré la salvëssa. 14I compirai le promësse ch’i l’hai fàit a Nosgnor; i lo farai dëdnans a tut sò pòpol. 15A j’euj ëd Nosgnor a l’é pressiosa la mòrt dij sò fidej. 16Nosgnor! Mi i son tò sërvent. Vera, i son tò sërvent, nassù an toa ca, ël fieul ëd toa serventa! Ti tl’has liberame da le caden-e. 17It ësmon-rai un sacrifissi d’arconossensa e invocherai ‘l nòm ëd Nosgnor" (Salm 116:1-3,10-17).

II.

Dal lìber dj'At dj'apòstl i lesoma la fin dël dëscors che l'apòstol Pero a l'avìa fàit a la furfa ant ël dì dla Pancòsta. As tratava pa d'un discors ëd circostansa, ma d'un messagi potent ch'a l'ha mnà tanta gent a vëdd-se "s-cianché 'l cheur". Lolì a-j pòrta, për soa salvassion ëd lor, al pentiment, a la fede an Christ e al Batèsim con la persuasion ch'a l'han da tiresse fòra da la malafasson d'ës mond ch'a pòrta a la ruin-a.

La reassion al sermon ëd Pero. "14Antlora Pero, an presentand-se ansema a j’óndes, parland a àuta vos, a l’ha dije: “Vojàutri gent ëd Giudèa e tuti coj ch’i seve a Gerusalem, sté a sente lòn ch’i l’hai da dive, fé 'tension a mìe paròle (...) 36Ch’a sapia ‘d sicur tuta la cà d’Israel che Nosgnor a l’ha fàit e Signor e Crist, pròpi col Gesù-lì ch’i l’eve butà an cros!”. 37Quand ch'a l'han sentì ste còse, tuti a l'han sentusse s-cianché 'l cheur e a l'han dit a Pero e a j'àutri apòstoj: "Frej! Còsa l’omne da fé adèss?". 38E Pero a l'ha di-je: "Pentive dij vòstri pëccà e che mincadun ëd vojàutri as fasa batesé ant ël nòm ëd Gesù Crist për la remission dij vòsti pëccà e i arseivreve 'l don dlë Spìrit Sant. 39Përchè la promëssa a l'é për vojàutri, për ij vòstri fieuj, e për tuti coj ch'a son lontan da Nosgnor, për tuti coj che Nosgnor nòst Dé a ciamërà da chiel”. 40E con vàire d'àutre paròle, a-j suplicava e a-j cissava, an disend: "Salveve da costa generassion përversa". 41Anlora, coj ch'a l'han arseivù 'd bon cheur soa paròla, a son ëstàit batesà, e an col dì lì a l'é giontasse ai chërdent apopré tre mila përson-e" (At 2:14,36-41).

III.

Salvesse da la malafasson ruinosa 'd cost mond, grassie a l'euvra 'd Nosgnor Gesù Crist, a veul dì anandiesse a vive 'd manera diversa. A l'é na vita purificà da tut lòn ch'a la antamna e spòrca, përchè potent a l'é lòn ch'a fà lë Spirit ëd Nosgnor për el mojen ëd la Paròla për argeneré nòstra esistenza. L'apòstol Pero, an soa prima litra, ëd costa vita a na dà ij tràit.

"17Quand ch'i preghe, i ciame Dé vòst Pare. Chiel a giudica sensa avèj rësguard a l'aparensa dle përson-e, conforma lòn che ciaschëdun a fà. Për costa rason, ant ël temp ch'i l’eve da passé an ësto mond, porteve sèmper con grand rispet anvers ëd Chiel. 18I conòsse la manera ch'i seve stàit liberà da la vita sensa sens ch'i l'eve ardità dai vòstri vej - ël pressi 'd vòst riscat a l'é nen stàit pagà con d'òr o d’argent, ch'a son ëd ròbe sogetà a la corussion, 19ma con ël sangh pressios ëd n’agnel sensa difet e sensa macia, visadì ‘l Crist, ch'a l'é sacrificasse për vojàutri. 20Chiel a l'era stàit predestinà 'dnans ëd la fondassion dël mond, ma a l'é manifestasse për vojàutri an ësti temp-sì, ch'a son ij darié. 21Për sò mojen, vojàutri i chërde an Nosgnor, ch'a l'ha arsussitalo dai mòrt e a l'ha daje glòria, parèj che adèss vòstra fede e vòstra speransa a son fissà an Nosgnor. 22Apress d’avèj purificà vòstra ànima con l'ubidiensa a la vrità për manifesté n'amor sincer da frej, vorèive bin l'un a l'àutr con un cheur pur. 23I seve nassù na sconda vira nen da na smens ch'a marsa ma da na smens ch'a peul nen andé 'n corussion, visadì la Parola 'd Nosgnor viva e eterna" (1 Pero 1:17-23).

IV.

L'episòdi dël Vangel ch'i consideroma ancheuj a conta dl'aparission dël Crist arsussità a doi ëd sò dissépoj che as na tornavo, fòrt demoralisà, a ca, dòp d'avèj avù "la delusion" ëd la bruta fin ëd Gesù, ch'a l'avìo daje tuta soa fiusa 'd lor. Gesù, contut, a-j pija 'd surprèisa quand ch'a a ven a feje companìa për la stra. Mentre ch'a marcio Gesù a-j dëspiega che lòn ch'a l'era capitaje a corëspond a tut lòn che le Scriture a l'avìo bin dit e ch'a realisava parèj ij pian ëd Nosgnor. Cola lession as arvelerà per lor në studi bìblich motobin d'efet ch'a l'avrìa cangiaje la vita. Anans, lor a l'avìo pa pijà lòn ch'a diso le Scriture coma "na ròba séria". A l'avran da arconosslò, coma lor a arconoss-ran Gesù midem da coma ch'a l'avrìa brisà 'l pan anans ëd lor.

Gesù a marcia an sla strà ch'a va a Èmmaus. 13Ora, an col midem dì, doi ëd lor a l'ero 'n marcia për na borgià 'd nòm Èmaus ch'a l'era anviron óndes chilométer da Gerusalem, 14A discorìo tra 'd lor ëd tut lòn ch'a l'era capità an coj dì lì. 15Antramentre che lor a discorìo e a fasìo 'd discussion, Gesù an përsona a l'é avzinass-je e a l'ha comensà a feje companìa për la stra, 16ma j'euj 'd lor a l'ero nen a la portà d'arconòss-lo. 17E chiel a l'ha dije: "Còsa a son-ne sti discors-sì ch'i ten-e an tra ‘d vojàutri antramentre ch’i marce?". Anlora ij doi a son fermasse con la tristëssa scrita 'n facia. 18Un ëd lor, ch'as ciamava Clèopa, a l'ha rëspondù e a l'ha dije: "Ses-to l'ùnich foresté an ësti dì-sì a Gerusalem ch'a sa nen lòn ch'a l'é capitaje?". 19E chiel a l'ha dije: "Còsa?". A l'han responduje: "Tut lòn ch'a rësguarda Gesù ëd Nasaret, ch'a l'era ‘n profeta, potent ant j'euvre e ant le paròle dëdnans a Nosgnor e a tut ël pòpol; 20e coma ch’ ij nòstri prinsipaj sacerdòt e cap a l'han consignalo për felo condané a mòrt e a l'han falo meuire an sna cros. 21Nojàutri i speravo ch'a fussa chiel ch’a l’avrìa liberà Israel, ma con tut lòn, a son già passaje tre di da quand ëste còse a son capità. 22E peui, quai fomne dle nòstre, a l'han motobin sburdì-ne: a son andàite la matin a la tomba, 23a l’han pì nen trovaje sò còrp e a son vnùe a conté-ne d'avèj avù na vision d'àngej ch'a disìo che chiel a l'é viv. 24E quaidun dij nòstri a son andàit a la tomba e a l'han trovà pròpi com a l'avio dije le fomne, ma chiel a l'han nen vëddùlo". 25Antlora a l'ha dije: "Che 'd gent ëstupida ch’i seve! Coma ch'i seve meusi 'd cheur ant ël chërde a la paròla dij profeta! 26Ventava-lo nen che 'l Crist a suportèissa tuti coj patiment-là për intré an soa glòria?". 27Peui, an comensand da Mosè e an seguitand con tùit ij profeta, a l'ha dëspiegaje an tute le Scriture lòn ch'a fasìa 'd riferiment a chiel. 28E quand ch'a son ëstàit davzin a la borgià andoa ch'a 'ndasìo, chiel a l'ha fàit coma s'a dovèissa andé pì anans. 29Ma lor a l'han dije con ansistensa: "Resta con noi, përché as avzin-a la sèira e 'l dì a l'é press a la fin". Chiel, donca, a l'é intrà ant la borgià e a l'é restà con lor. 30Anlora a l'é rivà che antramentre ch'a l'era a tàula con lor, a l'ha pijà 'l pan, a l'ha benedilo, a l'ha brisalo a tòch e a l'ha dane 'n pòch a pr'un. 31A l'é stàit pròpi an col moment-lì che j'euj dij dissépoj a son dovertasse e a l'han arconossulo, ma chiel a l'é dësparì da 'dnans a lor. 32E lor a l'han dit un con l'àutr: "I sentìo-lo nen coma 'n feu an nòstr cheur antramentre che chiel an parlava për la stra e an dëspiegava le Scriture?". 33Antlora a son sùbit aussasse e a son tornà a Gerusalem, andoa ch'a l'han trova j'óndes radunà, ansema j'àutri ch'a l'ero con lor. 34Tùit a-j disìo: " Ël Signor a l'é arsussità përdabon e a l'é fasse vëdde a Simon". 35Lor, peui, a l'han contaje lòn ch'a l'era rivà ëdcò a lor për la stra e coma ch'a l'avìo arconossulo quand che chiel a l'avìa brisà 'l pan a tòchetin" (Luca 24:13-35).