venerdì 30 settembre 2016

Crisi ‘d fej? [Duminica 2 d'Otòber 2016]

“Mi, a cole ròbe lì i chërdo nen!”: Nen da ràir am diso parèj, cora ch’i-j parlo dël Salvator Gesù Crist e dla bon-a neuva ‘d lòn che Chiel a l’ha fàit për tirene fòra da le miserie ‘d cost mond! A parèiss ch’a serva pròpi a gnente dije che mi i l’hai pròpi gnente da fé con “tuti j’ambaradan dla religion” e che l’Evangel a l’é n’àutra ròba. Tanti a veulo gnanca pì sentìne parlé ëd lòn ch’a jë smija “ëd religion”, a-j fà nen quala ch’a sìa.

“Ancheuj la fèj a l’é an crisi” as dis. As podrìa consideresse na consolassion ch’a sìa an crisi ëdcò la fèj ant la siensa, la fèj ant l’òm, la fèj ant la politica o la fèj ant ël progress. A parëss ch’a sìa restane mach pì la dësperassion e antlora la rispòsta, ëd sòlit, a l’é: “Pensomje nen e tiroma anans ël mej ch’i podoma”.

Ël fàit a l’é che tuta sta crisi ëd fej a l’é nen na ròba neuva. S’i penseve che ij dissépoj ëd Gesù a fusso stàit “d’eroe dla fej” i vë sbalieve. Lor a j’ero pròpi tanme nojàutri. Malgré ch’a l’ero testimòni dle còse strasordinarie che Gesù, ël magìster, a fasìa, soa fej ëd lor a l’era soens motobin fiaca, tant da fé anrabié Gesù midem, ch’a-j disìa: “Gent ëd pòca fej!”.

Ël test dl’Evangeli ch’i lesoma ancheuj a comensa pròpi con j’apòstoj ch’a-j ciamo a Gesù: “Mostrane la manera për fé chërse nòstra fej”. La rispòsta ch’a-j dà Gesù, coma ‘d sòlit, a l’é nen ch’a-j dìa peui tanta sodisfassion... A l’é un pò dròla - a la superfice. Gesù a-j dà nen ëd rispòste fàcij, ma ‘d rispòste ch’a son për feje pensé, për feje cambié, prima ‘d tut, soa manera ‘d pensé ‘d lor. E sossì a val ëdcò për nojàutri. Lesoma lòn ch’a-i é ant ël vangeli ‘d Luca, al capìtol dissèt, dal vers sinch:
“Antlora j’apòstoj a l’han dije al Signor: “Mostrane la manera për fé chërse nòstra fej”. E ‘l Signor a l’ha dije: “S’i l’avèisse na fej pcita tanme na grana ‘d smens ëd senëvra, a sarìa bin pro për dì a col moré: ‘Dësreis-te e vate a piantete ant ël mar’ e col èrbo av ubidrìa!”. “Chi é-lo col ëd vojàutri che s’a l’ha un sërvent a lavoré o a pasturé jë strop, e ch’a-j disa sùbit quand che chiel a torna dai camp: ‘Ven sì e butëte a tàula con mi’? Nò, a-j dirà pitòst: ‘Pront-me quajcòsa da mangé e butëte an òrdin për servìme fin-a ch’i l’àbia mangià e beivù. Apress ëd lòn it mangeras e it beivras ti”! Përchè ‘d lòn, ha-lo fòrsi d’obligassion a col sërvent për avèj fàit lòn ch’a l’avìa comandaje? I chërdo che ‘d nò. Parèj, vojàutri l’istess, quand ch’i l’avreve fàit tut lòn che Nosgnor a l’ha comandave, dì: ‘I soma ‘d sërvidor ch’a mérito gnun-e làude: i l’oma mach fàit lòn ch’i l’avìo da fé” (Luca 17:5-10).
La prima ròba da dì ambelessì a l’é che na fej genérica, astrata, a l’ha gnun sens gnanca a considerela. La fèj a l’ha da fé arferiment, da pogesse an sù quajcòsa o, për dila mej, an sù Quajdun. I l’oma da domandesse se col “quajcòsa” o quajdun nòstra fiùsa a la mérita opura no. Se nòstra fèj as apògia ans n’idol, a na divinità fàussa, nòstra fèj “a fonsionrà mai” o a l’é na tromparìa. Nòstra fèj a l’ha da pogesse al Dé ver e viv ch’a l’e arvelasse an Gesù Crist. A l’é mach Chiel ch’a mérita nòstra completa fiusa. Antlora i podoma bin “butelo a la preuva”, ma ch’a sia a le condission che Chiel a l’ha stabilìje an soa Paròla, nen a le nòstre. Che lolì a sìa bin ciàir. Costa lession dai vangel a seurt franch bin.

La sconda ròba che Gesù a dis ambelessì a l’é che la fej as peul nen mzuresse. La fej o ch’it l’has o ch’it l’has pa nen. Da na certa mira, a l’é nen quajcòsa ch’a peul chërse o fesse chërse. A l’é vera ch’i podoma avèj d’esitassion, d’indecision, ma la decision i l’oma bin da pijela. Gesù a dis: “Col ch’a l’é nen con mi, a l’é contra ‘d mi, e col ch’a travaja nen con mi a travaja an efet contra ‘d mi” (Luca 11:23). Cora ch’i l’oma pijala cola decision, fin-a na fej ch’a podrìa disse “pcita” a podrìa “fé” ‘d còse strasordinarie, second ël paragon che Gesù midem a fà dla smens ëd senëvra. Lolì a l’é përchè a l’é nen nòstra fèj ch’a “dësreìsa j’erbo”, ch’a l’abia na fòrsa an chila medésima, ma a l’é Nosgnor ch’a cambia le còse se Chiel a decid ëd felo e che noi i na sio ij mojen e ij testimòni. É-lo ch’is fidoma ‘d chiel o nò? É-lo ch’i chërdoma ch’ij sò propòsit as compisso an Gesù Crist? É-lo ch’i vorsoma che sò volèj as compissa an nojàutri e con nojàutri, coma ch’a dis l’orassion dël Pàter?

La tersa ròba ch’a seurt bin da la paràbola “drola” che Gesù a dis an st’ocasion-sì a l’é ch’i l’oma da comprende bin chi ch’a soma nojàutri e, dzurtut, chi ch’a l’é Chiel.

An efet, anans ëd rësponde a la question dla fèj a-i é d’arzolve un problema pitòst seri e ch’a l’ha da fé con nojàutri. I l’oma n’opinion tròp àutra ‘d noi medésim: chi pensom-ne d’esse! Tante vire i pensoma che Nosgnor Dé a sìa a nòstra disposission e ch’a l’abia Chiel da esse nòst servitor! Is ëspetoma ch’a sìa chiel a mostresse - ai nòstri tèrmin. Soens i andoma da chiel coma ch’i andèisso da la serva con la lista dla spèisa, dle còse che chila a l’ha da caté e da fé - për nojàutri! Rendomse cont che Dé a l’é ‘l Creator e Signor dl’univers, ël Ré dij ré e ‘l Signor dij signor. S’a l’é da parlesse ‘d servitor, ij servitur i soma nojàutri, e pa nen Chiel!

Dëdnans a Nosgnor Dé chi som-ne nojàutri? Ëd creature ch’a dipendo da chiel an tut e për tut. Tuìt ij respir ch’i foma e tùit ij bati ‘d nòst cheur a dipendo da soa compiasensa! I l’oma gnun drit an nojàutri ch’i podoma pretende ch’a sio divers da coj che chiel medésim a l’ha stabilì për nojàutri an Soa lej e convension. E peuj, vardoma bin, i podoma spetess-ne ancora men-o ‘d lòn, përchè j’uman - nojàutri - a son ëd creature arvirose ch’a pretendo d’esse ëd dio an lor istess e ch’a veulo esse lor a decide coma ch’a l’han da vive! Magara a fan finta d’esse religios cora ch’as buto an pé ‘d dio e ‘d religion, ma ch’a son cole ch’a-j fan pì còmod! “I vorsoma nen che ‘l Signor, ël Dé ver e viv, a regna an sù nojàutri e i decidoma nojàutri a chi sogetesse!”.

Vera, j’uman a l’han fàit na “guèra d’indipendensa” contra ‘l Signor dl’univers e a chërdo d’avèjla vinciula. A son dësbarassasse ‘d Dé e a l’han dit “I soma nojàutri ij padron an ësto mond e i foma lòn ch’i vorsoma”. ...e peuj quajdun a l’ha fin-a ‘l coragi ëd pretende che ‘l Signor a-j “dimostra soa esistensa” e ch’a scota soa preghiere!? “Ma ndandevla a pijé ant la giaca!”, a podrìa dì Nosgnor Dé - e an efet a lo dis. An efet, tut lòn ch’i meritoma da Chiel a l’é sò giudissi ‘d condan-a!
L’apòstol Pàùl a scriv ant la letra ai Roman: “La flin-a 'd Nosgnor as manifesta dal cél contra minca impietà e ingiustissia dj'òm ch'a craso la vrità e a fan lòn ch'a l'é nen giust. Lor a conossrìo la vrità a rësguard ëd Nosgnor përchè Chiel a l'ha rendujla ciàira, përchè fin-a da la creassion dël mond tùit a l'han vëddù la tèra e 'l cel. A l'é pròpi an considerand lòn che Nosgnor a l'ha fàit ch'as peudo vëdde ciàire Soe qualità invisìbij - Soa potensa eterna e Soa natura divin-a. A l’é për lòn ch’a l'han gnun-a scusa! Éh, a conosso Nosgnor ma 's arfudo 'd rendje onor e 'd dije grassie coma ch'a meritrìa. Bin al contrari, as angagio ant ëd rasonament sensa criteri an sù coma che Nosgnor a dovrìa o a dovrìa nen esse. A n'arzulta che soa ment ëd lor a dventa nebiosa e confusa. A l'han la presunsion d'esse 'd savant, ma a son dventà 'd fòj. Al pòst ëd rende l'adorassion al Dé glorios e inmortal, a adoro 'd buracio ch'a smijo a dj'òm mortaj, a dj'osej, a 'd bestie o a 'd serpent. A l’é për lòn che Nosgnor a l'ha bandonaje a fé tute le còse vërgoniose dont a l'han l'anvìa. A n'arzulta ch'a finìsso për fé 'd còse ignòbij e degradante an tra 'd lor. A l'han dësbaratà la vrità 'd Nosgnor con ëd fandònie e a l'han adorà e servì la creatura al pòst dël Creator, ch'a sarìa da benedì për sèmper. Amen!”  (Roman 1:18-25).
Se la situassion a l’é parèj - e a l’é parèj, fomse gnun-e ilusion - antlora as peul bin comprende coma Gesù, ant la paràbola ch’i na foma nòstra rilession ancheuj, a dis: “ Përchè ‘d lòn, ha-lo fòrsi d’obligassion a col sërvent për avèj fàit lòn ch’a l’avìa comandaje? I chërdo che ‘d nò”.

Nosgnor Dé a l’ha gnun-e obligassion anvers a nojàutri. “Crisi ‘d fej? Fé pitòst lòn ch’i l’avrìe da fé e ciuto, ch’a sarìa bin mèj!”.

La paròla che Gesù an dis ancheuj a ciapa drit al cheur tùit j’arogant ch’as chërdo d’esse e ch’a l’han mach ëd pretèise, ma, ant l’istess temp, a l’é nen fàita për dëscoragé coj che, con un cheur ùmil a son vnùit da ‘l Signor Gesù Crist coma sò Salvator e Signor con ëd pentiment e fidandse ‘d Chiel. A son vnùit da Chiel përchè Chiel a l’ha ciamaje con amor quand ch’a l’ha dije: “Vnì da mi tùit vojàutri ch'i seve strach e carià, e mi iv daraj arpòs. Buteve an sël còl mè giov e amprendi da mi, ch'i son gentil e ùmil ëd cheur, e i trovreve l'arpòs che vòstr' ànime a l'han da manca, përchè mè giov a l'é 'n belfé a portelo e mè càrich a l'é nen ëd pèis" (Maté 11:28-30).

A l’é parèj che Nosgnor a-j dà soa grassia, la grassia ‘d seurte fòra da sta umanità arvirosa e condanà për fé part dël Regn ëd Nosgnor, un regn ëd pas e d’armonìa, anté che ciaschëdun a stà al pòst ch’a l’é ‘l sò: Nosgnor a l’é Dé e a l’é degn - a l’ha tùit ij drit ëd sovrastansa, e nojàutri i soma soe creature, cole ch’a treuvo ‘l sens ëd soa vita ‘d lor giusta ant ël sërvissi ‘d Chiel, ch’a l’é un Rè bon e giust. Quand ch’i pijeroma ‘l pòst ch’a l’é ‘l nòst, coma ‘d servitor ëd col Rè, antlora i l’avroma ‘dcò la goj ëd sente ch’a l’é vera për nojàutri lòn che Gesù a disìa ai sò dissépoj:
“A-i é nen n'amor pi grand che dé la vita pr' ij sò amis. Vojàutri i seve ij mè amis s'i feve tut lòn ch'iv comando. Iv ciamo pi nen sërvent përchè 'l sërvent a sa nen lòn ch'a fà sò padron, ma i l'hai ciamave ij mè amis përch' i l'hai fave conòsse tut lòn ch'i l'hai sentì da mè Pare. I seve nen stàit vojàutri a serne mi, ma i son stàit mi a serne vojàutri e i l'hai fidave la mission d'andé daspërtut e dé 'd frut, e 'n frut ch'a dura për sèmper” (Gioann 15:13-16).
A l’é costa-sì la religion génita. Coma ch’a disìa un magister cristian temp fà: “La forma e l’essensa dla religion a l’é ant ël conòsse, arconòsse e fé part con tut ël cheur a costa obligassion, visadì ëd vive an permanensa an fonsion ëd Nosgnor Dé an tut lòn ch’i soma e ch’i soma bon a fé. A l’é parèj përchè Chiel a l’é Dé: a l’é për motiv ëd Soa natura che sossì a l’é dovuje e ch’a n’é degn. A l’é për sòn che nojàutri is consacroma e is sacrificoma bin volenté a Nosgnor butandse a sò servissi. I lo fasoma përchè Chiel a l’é Nosgnor, përchè a Chiel a l’é quajcòs ëd dovù, e i lo foma con piasì. Serve Nosgnor con tut ël cheur, volenté e con piasì, a l’é nen na ròba ch’a la peussa e ch’a la veuja fé l’òm corompù e dëscadù ant ël pëccà. Përchè costi sentiment-sì a seurto an chiel a l’é dabzògn dl’assion misericordiosa dlë Spirit Sant, quand ch’a argenera na përson-a e a la porta a Crist” W. à Brakel (1635-1711).

N’òm o na fomna ch’a ciama a Nosgnor ëd fé l’esperiensa ëd tut sossì, l’esperiensa dla grassia, a l’avrà pù gnun-a “crisi ‘d fèj”, përchè a trovrà coma ch’a-i é gnente ‘d mèj ant la vita che fidesse an Nosgnor.



2 d’Otóber - Domenica apress Pancòsta ch’a fà 22

Test biblich da lese: Lamentassion 1:1-6;  Salm 1372 Timòt 1:1-14Luca 17:5-10

Orassion:
Nosgnor tut-potent e etern! Ti ‘t ses sèmper pì dispòst a sente che nojàutri ‘d preghé, e a dé pì che nojàutri i veulo o i mérito; Arversa an sù noi l’abondansa ‘d toa misericòrdia, an perdonandne lòn che nòstra cossiensa a n’ha tëmma, e an donandne cole bon-e ròbe che nojàutri i soma nen degn d’arsèive, s’a fussa nen për ij mérit e la mediassion ëd Gesù Crist, nòst Salvator; ch’a viv e regna con Ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, ora e për semper. Amen.

venerdì 23 settembre 2016

Anans ch’a sìa tròp tard (Duminica 25 'd Stèmber 2016)


A-i é ‘d ròbe ch’a venta feje ‘l pì prest possibil, e ‘d nen armandeje, përché pì anans a podrìa esse tròp tard. Sté a sente costa paràbola ‘d Gesù riguard a le còse ch’a son pì “ëd pèis” ant la vita e ch’a podrìo esse diverse da cole ch’i pensoma nojàutri!
La paràbola dlë sgnor e ‘d Lazàr. Gesù a l’ha dit: “Ora a-i era në sgnor ch’a së vestìa ‘d pórpora e ‘d lin fin, e che tùit ij dì as dava a la bela vita. A-i era ‘dcò un pòver, për nòm Lazàr, ch’a stava cogià a la pòrta dla cà dlë sgnor e ch’a l’avìa tut ël còrp pien ëd piaghe. Ël pòver a l’avrìa tant vorsù pasiesse la fam mach con j’avans ch’a cascavo da la tàula dlë sgnor; e fin-a ij can a vnìo a bërlicheje le piaghe. A l’é rivà che ‘l pòver a l’é mòrt, e a l’é stàit portà da j’àngej dacant a Abraham. Ëdcò lë sgnor a l’é mòrt e a l’é stàit sotrà. Quand ch’a l’é rivà ant l’infern, an mes ai torment, a l’ha aussà lë sguard e a l’ha vëddù da leugn Abraham, con Lazàr ch’a jë stava a le còste. Lë sgnor, antlora a l’ha crijà: ‘Pare Abraham, àbie compassion ëd mi e manda Lazàr, ch’a bagna almanch la ponta ‘d sò dil ant l’eva, e ch’a ven-a a rinfrëscheme la lenga, përchè i patisso an manera afrosa an mes a ste fiame!’. Abraham a l’ha rësponduje: ‘Mè fieul, arcòrd-te che an toa vita, at son tocate già d’ògni sòrt ëd beni, mentre che Lazàr a l’ha mach arseivù ‘d mal. Contut, adess chiel a l’é consolà, e ti ‘t ses tormentà an manera afrosa. Pì ‘d lòn, a-i é ‘n grand abim an tra nojàutri e vojàutri, ëd manera che coj ch’a vorìo passé da sì a lì con vojàutri a peudo nen; nì da lì passé ansissì’.  Antlora lë sgnor a l’ha dit: “It prego, donca, ò pare, ëd mandelo a ca ‘d mè pare, përchè ch’i l’hai sinch frej, përch’a-j renda testimoniansa dlë stat andoa ch’i son; për tëmma ch’a ven-o ‘dcò lor ant ës leugh ëd torment!’. Abraham a l’ha rësponduje: “Già lor a l’han Mosè e ij profeta: ch’a jë scoto!’. Lë sgnor a l’ha replicà: ‘Nò, pare Abraham, ma se quajdun dai mòrt a va da lor, as arpentiran!’. E Abraham a l’ha dije: “S’a scoto nen Mosè e ij profeta, as lasseran nen convince ‘d sicur gnanca da ‘n mòrt ch’a arsussita!’”. (Luca 16:19-31),
Avèj soen generos ëd coj ch’a son ant lë bzògn e nen mach pensé a nojàutri, a l’é un dij prinsìpi fondamentaj ëd la fej cristian-a. La Bibia, sìa ant ël Testament Vej che ant ël Neuv, a na rend amplia testimoniansa. Nosgnor Dé a l’é un Dé generos, ël Dé dla providensa.

Ant ël Salm 145 i lesoma: “Nosgnor a l’é compassionos e benign, pasi ant ij castigh e grand ant l’amor. Nosgnor a l’é bon anvers a tuti e a dà ‘d cheur a tute soe creature” (Salm 145:8-9). A l’é për lòn che chiel a së speta che tuti j’uman, creà a soa imàgine e smijansa - e dzurtut coj ch’a aparten-o a sò pòpol sernù - as compòrto tanme Chiel.  L’apòstol Pàul an dis: “...përché chi ch’a l’ha nen soen dij sò, dzurtut ëd coj cha son ëd soa famija, a mostra ch’a l’ha arnegà la fej e ch’a l’é pes ëd coj ch’a chërdo nen” (1 Timòt 5:8); e “Parèj, donca, damentre ch’i n’oma ‘l temp, foma ‘d bin a tuti, ma dzurtut a coj ch’a son ëd la famija dla fèj” (Gàlati 6:10). Sté a sente ‘dcò Giaco ch’a dis: “Mè frej e seur, còsa servirà-lo se quajdun a dis ch'a l'ha la fej, s'a lo dimostra nen con j'euvre? La fej da sola podrìa-la salvelo? Se un frel o na seur a l'ha gnente da butesse adòss e a-j manca lòn ch'a l'é necessari ogni dì për vive, e quajdun ëd vojàutri a-j dis: ‘Va 'n pas, e mangia fin-a ch'it n'àbie pro’, e ch'i-j daghe nen le còse necessarie pr' ël còrp, a còsa a-j servirà-lo dije ste paròle? Për l'istess ëdcò la fèj, s'a l'é nen dimostrà dai fàit, da sola a l'é mòrta” (Giaco 2:14-16). I l’oma ‘d responsabilità e i l’avroma da rendne cont a Nosgnor.

Ant la paràbola ch’i l’oma lesù al prinsipi, Gesù a parla dle conseguense eterne ch’a l’avran coj ch’a rispeto nen Nosgnor. Rispeté Nosgnor a comprend l’ubidiensa a soa volontà, coma ch’a l’ha arvelala ant soa paròla scrita. La parabola a parla ‘d n’òm ch’a l’era në sgnor, n’òm ch’a l’avìa arseivù da Nosgnor Dé motobin ëd benedission materiaj, e pì che un a n’arsèiv, pì ch’a l’ha ‘d responsabilità. Se un a l’ha arseivù tant, a l’ha da fene part volenté a coj ch’a l’han arseivù da men-o. A l’é parèj ch’a funsion-a la providensa ‘d Nosgnor: nojàutri i l’oma da serve coma d’agent ëd Soa providensa!

Contut, lë sgnor ëd la paràbola a l’era dasse a la bela vita e a-j n’anfasìa gnente ch’a-i fussa pròpi cogià dacant a soa pòrta un povrom ch’a l’avìa gnente e che “a l’avrìa tant vorsù pasiesse la fam mach con j’avans ch’a cascavo da la tàula dlë sgnor” ma gnun a-j na dava. A lo savìa bin che Lazàr, ël pòver, a stasìa là, ma a fasìa finta ‘d gnente. Chissà che dë scuse lë sgnor a tirava fòra për giustifiché soa negligensa.

Gesù a mension-a fin-a ‘l nòm ëd col òm ch’a l’era ant lë bzogn: Lazàr, visadì na përson-a ch’a l’avìa ‘d dignità, “quajdun” e nen “quajcòsa” o “col-lì là fòra”. A l’é armarcàbil che, ant la paràbola, col ch’a l’ha gnun nòm, ch’i savoma nen chi ch’a fussa, a l’é lë sgnor, quajdun ch’a l’era definì dai beni ch’a l’avìa e nen an chiel istess. E se un a trova soa identità ant lòn ch’a l’ha, e nen an d’àutr, a l’é col-lì ël povrom!

An efet, ëdcò chiel a l’avrà da meuire, da chité cost mond, e a podrà nen portess-ne vìa con chiel ij sò beni. Gesù a dis: “Pijeve varda da ògni sòrt ëd susnada. Përchè bin che quajdun a l’àbia ‘d beni an bondansa, coj beni-lì a-j daran nen la vita … A l’é pròpi parèj për coj ch’as fan ëd gran baron ëd ròba për lor istess, e ch’as fan nen rich ëdnans a Nosgnor” (Luca 12:15-21). Col òm a l’era nen fasse rich dëdnans a Nosgnor ëd coj valor ch’a-j j’avrìo pì nen gavaje.

A l’é parèj ch’a l’é mòrt e, coma ch’a dis ciàir Nosgnor Gesù Crist, a l’é finì a l’infern. Esse religios “a paròle” a conta gnente. Se un a dis d’esse ‘n fieul ëd Nosgnor a l’ha da ess-ne conform, a l’ha da rispetelo nen mach a paròle ma ant ij fàit! Coma che la Bibia a dis ëd manera autërtant ciàira, “Coj ch'a rispeto nen Nosgnor a fongran ant l'infern. Sto-sì a l'é 'l destin dij pagan ch'a së  dësmentio 'd Nosgnor” (Salm 9:17). Vera, ch’a së dësmentio ‘d Nosgnor e ch’a së dësmentio dle responsabilità ch’a l’han anvers a Chiel.

Peuj, coma ch’a dis ëdcò ‘l proverbi piemontèis: “A l’infern a j’é gnun-e vantajin-e” . A l’é lòn ch’a dis l’om ch’a finiss a l’infern ant la paràbola: “Ambelessì i patisso an manera afrosa an mes a ste fiame”. A l’é nen quajcòsa da fene dë schers. Gesù a pija l’infern an sël sério. Da lì as peul nen torness-ne andarera, përché “a-i é ‘n grand abim an tra nojàutri e vojàutri, ëd manera che coj ch’a vorìo passé da sì a lì con vojàutri a peudo nen; nì da lì passé ansissì”. Tut a l’é gieugà an cost mond. A l’é ambelessì ch’as decido le ròbe. A l’é ambelessì ch’i l’oma la possibilità d’ambrassé Nosgnor Gesù Crist, ël Salvator, e andeje dapress, d’amprende a soa scòla coma ch’as viv e scotelo. Apress, a-i sarà pì gnun-a “sconda chance”. Apress, a-i é pì gnun ch’a peussa fé d’antërcessor e tirene fòra s’i-i finisso.

A l’é parèj che, ant la paràbola, col ch’a l’era në sgnor an cost mond e ‘n povrom ant col ch’a ven apress, as rassegna, a l’é gieugasse tut. A l’ha mach n’ùltima arcesta da fé, na grassia, nen për chiel ma për soa famija an sla tèra: “It prego, donca, ò pare, ëd mandelo a ca ‘d mè pare, përchè ch’i l’hai sinch frej, përch’a-j renda testimoniansa dlë stat andoa ch’i son; për tëmma ch’a ven-o ‘dcò lor ant ës leugh ëd torment!”. Chiel a vorìa che quajdun dij mòrt a andèissa a dé n’avertiment a soa famija përché - për carità - a faso nen soa istèssa fin. Cola ch’a l’é la rispòsta?

“Già lor a l’han Mosè e ij profeta: ch’a jë scoto!”. Për fé che la gent a deurba j’euj an sle còse coma ch’a stan (ch’a son ëd soens nen coma ch’i pensoma nojàutri) Nosgnor a l’ha provëddù soa Paròla scrita, ch’a l’é n’arvelassion ch’a parla ‘d nòstre responsabilità dëdnans a Nosgnor, ëd nòstra condission uman-a e dl’ùnich Salvator ch’i podoma avèj, visadì ël Salvator Gesù Crist. “Mosé e ij profeta” a l’é na manera d’indiché la Bibia. “Lë sgnor a l’ha replicà: ‘Nò, pare Abraham, ma se quajdun dai mòrt a va da lor, as arpentiran!’. E Abraham a l’ha dije: “S’a scoto nen Mosè e ij profeta, as lasseran nen convince ‘d sicur gnanca da ‘n mòrt ch’a arsussita!’”.

A sarìa da preferisse ‘d vision, d’arsurression dai mòrt, ëd segn miracolos e peuj la gent a sarà persuasa dle còse coma ch’a stan? Ste-sì a son ëd bele ilusion. La gent a l’é teston-a. A tira sèmper fòra dë scuse per nen pijé an sël sério j’avertiment ëd Nosgnor. Nosgnor a l’é ciàir: i l’avreve gnun d’àutr avertiment che col ch’a ven da le Scriture Sante.

Costa-sì a l’é na ròba motobin séria. Com é-lo che vojàutri i considereve le Scriture Sante? A son cole ch’an diso la vrità e a sarìa motobin mej ëd nen fidesse tant ëd lòn ch’i pensoma nojàutri, ëd nòstre suposission, përché i podrìo avèj ëd sorprèise! S’i l’oma nen chërduje an ësta vita, a-i sarà pì gnun-a possibilità ‘d felo dòp. Chi ch’a soma nojàutri uman? Cola ch’a l’é nòstra vera condission? Cole ch’a son nòstre responsabiltà dëdnans a Nosgnor ch’a l’ha creane? Coma dovrìo-ne vive? Còsa ch’a l’é la giustissia ‘d Nosgnor e, dzurtut, përché Gesù Crist a l’ha da esse nòst Salvator e Signor?

Che la paràbola ch’i l’oma lesù e dëspiegà ancheuj a peussa esse n’arciam a nòstre responsabilità e n’apel al pentiment, a cambié diression a nòstra vita conforma lòn ch’a diso le Scriture Sante. Che lë Spirit Sant a peuda toché ‘l cheur e la ment ëd tanti e mneje a la salvëssa. apress d’avèj liberaje da soe imaginassion van-e ‘d lor.

25 dë Stèmber 2016 - Duminica apress Pancòsta ch'a fà 19

Leture biblicheGeremìa 32:1-3a, 6-15Salm 91:1-6, 14-161 Timòt 6:6-19Luca 16:19-31

Orassion: Ò Dé, Ti't diciare tò podèj etern dzurtut quand ch'it manifeste misericòrdia e pietà; acòrdane la pienëssa 'd Toa grassia përchè noi, ch'i coro për oten-e Toe promësse, i peussa avèj part ëd Tò tesòr dël cél; për Gesù Crist nost Signor, ch'a viv e regna con Ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, për ij sécoj dij sécoj. Amen.

sabato 17 settembre 2016

D’antërmediari a-i na j’é mach un (Duminica 18 dë Stèmber 2016)



Ël tòch ëd la Bibia ch’i lesoma ancheuj a ven da la letra dl’apòstol Pàul a Timòt, la prima part dël capitol 2. A dis:
"Prima ‘d tut, it racomando ch’as fassa ‘d preghiere, d’orassion, ëd supliche e d’assion ëd grassie për d’ogni sòrt ëd gent, për ij rè e për tuti coj ch’a son ëstabilì coma d’autorità, afin ch’i podoma mné na vita chieta e seren-a, marcà da la divossion a Nosgnor e da l’onorevolëssa. Lolì a l’é bon e agreàbil a Nosgnor, nòst salvator, ch’a veul che d’ògni sòrt ëd gent a sia salvà e ch’a ven-a a la conossensa dla vrità. A-i é un Dé sol, e un sol Antërmediari an tra j’òm e Nosgnor, visadì l’òm Gesù Crist. A l’é Chiel ch’a l’ha pagà con soa vita ël pressi dël riscat për tuti confòrm a lòn ch’a l’é stàit testimonià a sò temp. I diso la vrità, i diso nen ël fàuss: i na son ëstait fàit predicator e apòstol, për mostré a tute le gent cost mëssagi ‘d fej e ‘d vrità. I veuj, donch, che tùit j’òm, a-i n’anfà nen andova, ch’a prego con ëd man sante alvà al cél, sensa ch’a sio anrabià o ch’a faso ‘d polémiche" (1 Timòt 2:1-8).
A l’é n’esortassion a la preghiera, a fé ‘d preghiere d’antërcession an favor d’ògni sòrt ëd gent. A cost riguard, armarché bin lòn ch’a dis l’apòstol al vers sinch: “A-i é un Dé sol, e un sol Antërmediari an tra j’òm e Nosgnor, visadì l’òm Gesù Crist. A l’é Chiel ch’a l’ha pagà con soa vita ël pressi dël riscat për tuti confòrm a lòn ch’a l’é stàit testimonià a sò temp”.

Costa diciarassion a stabiliss doe ròbe essensiaj. La prima: la preghiera a l’é da alvesse nen a na quaj divinità dël cél macassìa, ma a Nosgnor, ël Dé ver e viv, ch’a l’é un. La sconda: a-i è mach n’antërmediari ch’a peussa fene da pont an tra nojàutri e Nosgnor Dé, ch’a peussa butene an comunicassion, an relassion con Chiel, visadì Gesù Crist. A l’é Gesù ch’a l’ha arvelalo a j’òm tanme ch’a l’é e ch’a peul fene arsèive a soa presensa, ch’a peul feje rivé nòstre preghiere.

Probàbil ch’a-i sia gnun-e d’àutre diciarassion pì ‘d costa-sì ch’a rëscontro ancheuj tanta resistensa e fin-a d’oposission ghignonà. Costa diciarassion dla Paròla ‘d Nosgnor a l’é considerà da tanti “tròp ëstrèita”, intranzigenta, malgrassiosa. An efet i soma stàit anlagà ancheuj da la mira che vàire a sio lë stra ch’a pòrto al cél e che Nosgnor a sia nen ansì “strèit” da pretende ch’a s’abia da seguité na sola stra ch’a men-a a la salvëssa. Ëd diciarassion coma ste-sì a son vardà tanme d’assulà a le rèis dl’erbo dël pluralism e dël relativism. A l’é “la pretèisa” ëd na religion - lor a diso - a l’esclusività, a la privativa, e lòn i podoma nen acetelo.... L’apòstol a fortiss ambelessì quajcòsa ch’a l’é considerà bisòch e ghignonant. Nen vera?

Ëd sicur Pàul ambelessì a dà espression a gnun-a bisocarìa o ghignon. A veul mach armarché la vrità che Nosgnor Gesù Crist medésim a l’ha fortì quand ch’a l’ha dit: “Mi i son la via, e la vrità, e la vita; gnun a peul ven-e al Pare fòra che për mi” (Gioann 14:6). Pàul a fortiss - e lolì a l’é da pijesse an sël sério - che ‘l Crist a l’é ùnich, precis an lòn che chiel a l’é ‘l pont ch’a buta a comunicassion doe part ch’a son an contrast, an oposission l’un-a con l’àutra: Nosgnor Dé e le creature uman-e.

Për tuta la Bibia i trovoma d’antërmediari. Mosé, për esempi, a l’era l’antërmediari dla veja aleansa. A l’era chiel ch’a l’avìa la fonsion ëd rapresentansa dël pòpol d’Israel an soe relassion ëd lor con Nosgnor Dé, e chiel a l’era ‘l pòrta-vos ëd Nosgnor al pòpol. Ij profeta dël Testament Vej a l’avìo ‘dcò na fonsion d’antermediassion. A-i era ‘dcò ‘l Gran Sacerdòt ch’a fasìa da antërmediari: a parlava a Nosgnor an nòm dël pòpol. Fin-a ‘l rè d’Israel a fasìa da antërmediari; a l’era considerà ël rapresentant ëd Nosgnor anvers ël pòpol. A l’é për lòn che Nosgnor a lo rendìa responsabil ëd governé con giustissia conforma la lej del Testament Vej.

Përchè, antlora, Pàul ambelessì a scriv ch’a-i é mach un d’antërmediari an tra Nosgnor e l’òm? L’antërmediassion ëd Crist a l’é ùnica pròpi përchè ùnica a l’é soa përson-a. Ël Crist a l’é parèj ëd gnun d’àutri. Gesù Crist a l’é ‘l Dé-òm, visadì Nosgnor Dé ch’a l’é fasse òm. Sossì gnun d’àutro a l’ha mai pretendulo, mach Chiel. Për podèj realisé l’arconciliassion an tra Nosgnor e l’umanità, la sconda Person-a dla Trinità a l’avìa da esse unìa a la natura uman-a. A l’é parèj che Gesù, e gnun d’àutri, a l’ha tute le qualifiche, le qualità, për realisé l’arconciliassion - a l’é chiel ch’a rapresenta tute le doe part ëd manera përfeta: Nosgnor Dé e l’òm.
.
Quand che la gent am ciama: “Përchè Nosgnor a l’é stàit ansì strèit da dane mach un Salvator?”, i penso nen che cola-lì a sìa la domanda giusta da fesse. Al opòst, i dovrìo ciamè: “Përchè Nosgnor avrìa-lo da dene na manera për salvesse?”. An d’àutre paròle: Përché a l’ha nen condanane tuti për ij nòstri pecà, coma ch’i l’avrìo bin merità? Përchè Nosgnor, an Soa grassia, a l’ha dane un Antërmediari ch’a pijèissa nòst pòst, e chiel a l’ha pijasse ‘l giudissi che nojàutri i meritoma, e a l’ha dane la giustissia che dësasperà i l’oma da manca? Lòn ch’an fà stupì pì ‘d tut a l’é nen che chiel a l’abia nen fàit lòn an manera mùltipla, ma ch’a l’abia falo fin-a ant na sola manera! Përché lolì i l’avrio nen da spetess-lo.

Armarché coma Pàul, quand ch’a fortiss l’unissità ‘d Crist, a fortiss ëdcò l’unissità ‘d Nosgnor Dé: “A-i é un Dé sol”. Costa unissità ‘d Nosgnor a l’é diciarà daspërtut ant ël Testament Vej; ël prim comandament medésim a l’é ‘n comandament d’unissità: “It l’avras nen d’àutri dé ‘dnans a mi” (Surtìa 20:3).

A l’é parèj che l’Apòstol a gionta ansema costi doi fij. A-i é un Dé sol, e Dé a l’ha mach un Fieul, e ‘l Fieul a l’é l’antërmediari ùnich ant tra Nosgnor Dé e l’umanità.

Coma ch’i l’hai dila anans, a l’é motobin malfé për ëd gent ch’a l’é stàita fongà ant ël pluralism da aceté lolì, ma an sù col punt-lì a l’han da rusaté con Nosgnor Gesù Crist e con ij sò apòstoj, nen con mi… La Bibia a dà gnun-a speransa che ëd chërdent d’àutre religion a podran esse salvà sensa na fej përsonal an Gesù Crist. Coma ch’a disìa Pàul a Atene: “...contut che Nosgnor Dé a l’abia fàit a pòsta nen cas ai temp dla gnoransa, adèss a comanda a tùit, a fà nen andoa ch’a sio, ch’as pentisso” (At 17:30). La condission ambelessì a prevëd gnun-e alternative: a l’é universal. Ch’a piasa o ch’a piasa nen, la Paròla ‘d Nosgnor an ciama a fidesse ‘d tùt cheur a Gesù Crist, a-i é gnun-e d’àutre alternative. ...e fasoma nen ij furb disand che lolì a sarìa “na question d’antërpretassion” përché la Bibia a l’é bin ciàira ant lòn ch’a dis a sto riguard. ...e gnun rasonament sofìstich ch’a dëstòrz a pòsta lòn ch’a dis la Bibia për feje dì lòn ch’a pias a nojàutri. A sarìa nen onest. O tut o gnente.

A l’é probàbil che a tanti a-j piasa nen che mi i parlo ‘d sossì an dij termo ansì strèit. S’a l’é parèj, é-lo ch’iv rende cont përdabon ëd lòn ch’a sotantend buté an sl’istess livel Gesù Crist e ij fondator d’àutre religion? Ant un sens, a-i é gnun-a pì granda ofèisa anvers Gesù Crist che mensionelo con l’istess fià dacant a Maomet, për esempi. Se Crist a l’é lòn che chiel a dis ch’a l’é, gnun d’àutri a podrìa esse na stra ch’a pòrta a Nosgnor. Da pì, s’a l’é vera ch-a-i é dë stra diverse ch’a men-o a Nosgnor Dé, cola ‘d Crist a podrìa nen butesse an tra ‘d cole-lì, përchè a-i è gnun-a rason përchè un-a ‘d cole stra a diciara al mond che Chiel, Gesù, a l’é la sola stra ch’a pòrta a Nosgnor Dé. A l’avrìa gnun sens. Se peuj a sbalia la Scritura Santa ch’a lo fortiss, antlora fasomse da noi istess la religion ch’an piasa da pì, e pijomse la responsaabilità ‘d dëscontradì la sola sorgiss ch’i l’oma ch’an dëspiega lòn che Gesù Crist a l’ha dit e l’ha fàit. A tocarìa peuj a noi ëd dimostré coma ch’a l’è ch’i l’avrìo rason nojàutri e nen la Bibia e an sù che base, përchè mai i pretendoma ‘d savèjne da pì che lòn ch’a dis la Bibia.

A la finitiva: a-i é sèmper chi ch’a vorìa avèj rason contra tute le evidense, contra mijé d’agn ëd fej ebràica e cristian-a ch’a diso divers. Për lòn ch’a riguarda nojàutri, ij nòstri pè a son bin piantà an sù lòn ch’a dis la Bibia; i-j chërdoma. Che d’àutri a diso pura tut lòn ch’a veulo, ch’as na pijo l’arzigh, s’a l’han ëd col coragi!

Leture bìbliche dël lessionari - 18 dë Stèmber 2016 - Duminica apress Pancòsta ch'a fà 18

Geremìa 8:18-9:1Salm 79:1-91 Timòt 2:1-7Luca 16:1-13

Orassion: Nosgnor! Acòrdane ëd nen afanesse per le còse 'd cost mond, ma d'amé le còse dël cél; e bele ancheuj, ch'i soma piassà an tra 'd còse transitorie, ch'i podoma tense strèit a cole ch'a duro; për Gesù Crist, nòst Signor, ch'a viv e regna con Ti con lë Spirit Sant, un sol Dé, për ij sécoj dij sécolj. Amen.

giovedì 8 settembre 2016

Dovré con saviëssa lòn ch’a l’é fidane (Duminica 11/9/2016)


Ancheuj i comensoma con la letura ‘d na paràbola ‘d Gesù ch’a parla ‘d furbarìa, ëd “savèj fé”. A-i é ‘d coj ch’a san coma ch’a s’ha da “navighé” an cost mond e ch’a riesso sèmper a gavesla an tute le situassion; gent ch’a l’han ëd “saviëssa pràtica”. Nosgnor Gesù Crist, an costa paràbola, a làuda costa qualità e a l’amplaca al Regn ëd Dé. Vëdoma.
Gesù a-j disìa ‘dcò ai sò dissèpoj: “A-i era në sgnor ch’a l’avìa n’ecònomo ch’a l’era stàit acusà dëdnans a chiel ëd malvërsé ij sò beni. A l’ha mandalo a ciamé e a l’ha dije: “Còs é-lo ch’i sento dì ‘d ti? Rendme cont ëd toa aministrassion përchè da ora anans ti tl’avras pì nen ël mainagi dij mè beni. Antlora l’ecònomo a l’ha pensà: “Còsa farai-ne, da già che mè padron am leva l’aministrassion? A sapé i son pa bon, e i l’hai onta ‘d ciamé la limòsna. I sai lòn ch’i l’hai da fé përchè ch’a-i sia quajdun ch’a m’arsèiva ant soa ca quand ch’am sia levà l’aministrassion”. Antlora a l’a ciamà ciaschëdun dij debitor ëd sò padron, e a l’ha dije al prim: ‘Vàire deuves-to a mè padron?’. A l’ha rësponduje: ‘Sent mzure d’euli’. E a l’ha dije: ‘Pija tò òbligh e march-ne mach sinquanta’. Peuj a l’ha dije a n’àutr: ‘E ti, vàire ch’it jë deuves-to?’. A l’ha rësponduje: ‘Sent sach ëd forment’. E a l’ha dije: ‘Pija tò òbligh e march-ne mach otanta’. Lë sgnor, sò padron, a l’ha avù da fé d’elògi al ecònomo, përchè a l’era stàit furb. A l’é pròpi vera che ij fieuj dë sto mond, quand ch’a l’han da traté con le ròbe dë sto mond, a son pì furb ch’ij fieuj ëd la lus. E mi ‘dcò iv diso: ‘Dovré lë richësse dë sto mond për feve dj’amis, parèj che quand ch’a ven-o a manché, la gent a v’arsèiva ant d’abitassion eterne. Col ch’a l’é fedel an còse pcite, a sarà fedel ëdcò an còse grande; e col ch’a ambròja an ëd còse pcite, a ambròja ‘dcò ant le grande. Se dònca i seve nen ëstàit fedej ant ël meinagi dle còse dë sto mond, chi é-lo ch’a podrà fidesse ‘d vojàutri con le richësse dël cél? E se an lòn ch’a l’é dj’àutri i seve nen ëstàit fedej, chi é-lo ch’av darà lòn ch’a l’é vòst? Gnun servidor a peul serve doi padron, përchè i l’avreve un an ghignon e a l’àutr a-j vorereve bin; o a un i sareve dedicà e l’àutr i lo dëspresiereve. I peude nen serve Nosgnor e ij sòld ant l’istess temp. Luca 16:1-13
La paràbola evangélica dl’ecònomo furb a l’é conossùa coma un-a an tra le pì malfé da comprend-se. A parla d’un ecònomo, un meinagé, ch’a l’é disonest e ch’a sfrosa, trassa, trocion-a sò padron. Pura, a parèiss che Gesù a làuda soa furbissia e ai sò dissépoj a-j dis che col-lì a l’é n’esempi da seguité! Com é-lo possibil?

La paràbola a conta che në sgnor a l’avìa n’ecònomo ch’a-j fà ‘l meinagi dij sò beni. Un dì, ël padron a l’é informà che col òm a-j roba ‘d sòld, ch’a l’é un disonest, ch’a fà ‘d malvërsassion. Parèj, a lo ciama a rende cont ëd soa aministrassion. L’ecònomo, chiel, as rend bin cont ch’a l’é stàit ciapà an sël fàit, ch’a l’é colpèivol e a lo sa. Antlora, dàit che sò travaj a peul disse giumaj përdù, malgré lòn a trova ‘d fé na furbarìa për fesse dj’amis e ‘d seurte da cola situassion. A acòrda ai creditor ëd sò padron gròsse ridussion dij sò débit për vaniesse soa arconossensa ‘d lor. La paràbola a finiss con ël coment dròlo, stravis, che ‘l padron a làuda col sò meinagé disonest përchè ch’a l’era dimostrasse furb. Pì ‘d lòn, Gesù a dovra sossì coma n’esempi da seguité pr’ ij sò dissépoj! La furbarìa sarìa-la donch un valor për Gesù? Sossì a smija ch’a l’abia gnun sens, ch’a sia nen da chiel! A l’é sicur che Gesù a trova sèmper la manera për ciapene a l’improvista! Coma podrìa-lo spieghesse ‘l sens ëd costa paràbola?

A son ëstàite dàite vàire spiegassion për giustifiché cola ch’a smija na drolarìa che Gesù a l’abia dila përdabon, ma ch’a son nen tant përsuasive.

Contut, a l’é nen malfé comprende la làude che ‘l padron a fà a sò ecònomo. Chiel a lo làuda nen përchè ch’a l’é ‘n làder, ma ch’a l’é dimostrasse furb, drit, na volp. L’ecònomo a l’ha, an efet, butà sò padron ant na situassion d’ambarass. Le carte a peudo nen esse torna cambià sensa danegé l’arputassion dël padron medésim e l’ecònomo a l’é fasse dj’amis dij sò client. Col ësgnor a peul nen che d’arconòsse che sò aministrator a l’é pròpi ‘n magister d’argir, un diavlass, e ch’a peul pì nen fé d’àutr.

Ma Gesù? Com é-lo che Gesù a peul dovré sossì ‘ma n’esempi pr’ ij sò dissépoj? Gnanca Gesù a fà n’elògi ëd na ladrarìa. Gesù a arconòss che: “ij fieuj dë sto mond, quand ch’a l’han da traté con le ròbe dë sto mond, a son pì furb ch’ij fieuj ëd la lus” (8).

Armaché coma an ësto coment a-i é tre d’element.

La Paròla ‘d Nosgnor a fà na distinsion ciàira an tra coj ch’a ciama “i fieuj ëd cost mond” e “ij fieuj ëd Nosgnor” o “ij fieuj ëd la lus” o “dël ciàir”. A ‘d cristian, l’apòstol Pàul a scriv: “Fé ògni còsa sensa 'd plente e 'd ciacòt, parèj ch'i sie sensa rimprocc e pur, ëd fieuj ëd Nosgnor sensa macia - combin ch'i vive an mes na società antamnà e përversa. I seve coma 'd ciàir an cost mond” (Filipèis 2:14-15).

Ant ël pì bel mes ëd n’umanità arvirosa, antamnà e përversa e, për lòn, condanà da la giustissia ‘d Nosgnor e bandonà a sò destin, a l’é për grassia che Nosgnor a na tira fòra, për ël mojen dl’Evangeli ëd Gesù Crist, d’om e ‘d fomne che Chiel a cambia da la mira moral e spiritual e ch’a na fà ij sò fieuj e fije. A son ëd gent che për lòn a comenso a pensé e d’agì an n’àutra manera, na manera ch’a l’é conform al volèj bon e giust ëd Nosgnor. A sosten-o ‘d valor diferent da l’àutra gent ëd cost mond, a vardo a le ròbe ‘d cost mond an manera diversa, përchè ij sò sentiment ëd lor a son virà a feje piasì a Nosgnor, a fé lòn ch’a l’é giust dëdnans a chiel. Lor a son coma ‘d ciàir an cost mond ëd top.

Ij fieuj ëd cost mond a san bin coma comportesse an cost mond: a l’han ëd pé ch’a intro bin an soe scarpe, ch’a son ëd la mzura giusta. Nen parèj ij fieu ëd Nosgnor, dont le scarpe ‘d cost mond a-j fan mal ai pé e për lòn “a marcio nen bin” ambelessì. A son divers. Ij fieuj dël ciàir a l’han d’aspirassion e d’afession diverse da coj dël mond. Ambelessi as sento nen a soa ca. A l’é parèj ch’i l’oma ‘d gent bin diversa. L’un-a e l’àutra a vivo ant l’istess mond dëscadù.

I fieuj dël ciàir ambelessì a l’han ëd problema ant un setor particolar: soens a manco ‘d furbarìa, ëd “saviëssa pràtica”! Gesù a lauda nen la ladrarìa, e gnanca a lo fà col padron-lì. Lor a arconòsso mach che col ecònomo a savìa bin “coma ch’as naviga” an cost mond a sò vantagi e tornacont. Chiel a ved ciaira cola ch’a l’é la situassion e a la sa menagé con efet. A l’é lolì ch’a l’é da laudé, da feje l’encòmi, nen l’assion particolar ch’a l’ha fàit.

Se ij dissépoj ëd Gesù a l’han da vnì pì “furb” a l’han da ‘dovré lë richësse dë sto mond për fesse dj’amis”, a dis Gesù. Lòn ch’a veul dì sòn? Lòn ch’a l’é voltà “le richësse dë sto mond” ant l’original, a l’é: “μαμωνᾶ τῆς ἀδικίας” ch’a l’é nen grech ma aramaich: “mamòna ingiusta”, na divinità, un dio, n’idol, quajcòsa che la gent a-j dà na fiusa religiosa. E a l’é pròpi vera che la gent ëd cost mond a-j rend l’adorassion a la richëssa, ai sòld!

Lòn che Gesù a dis ambelessì a l’é che, coma ‘d fieuj dël ciàir, i dovroma ij sòld, coj che ij fieuj dë sto mond tant a-j rendo l’adorassion, coma në strument për fesse dj’amis. Ij sold a l’han un valor relativ, a finisso bin tòst. Un dì la valuta, la moneja dë sto mond-sì, a l’avrà pì gnun valor. I l’oma antlora nen da fene l’adorassion, ma, fin-a a tant ch’a dura, i l’oma da sfrutela, da fela rende “për fene dj’amis”. I l’oma da dovrela për ij propòsit etern dël regn ëd Nosgnor. I l’oma da dovré generos le richësse dë sto mond për lòn ch’a dura, për lòn ch’a l’é pì ‘d pèis.

Dàit che ij sòld a la fin a saran sensa valor, a-i é gnente ‘d pì “savi dla manera pràtica” che dovreje për lòn ch’a l’ha un valor anfinì, visadì d’àutri dissépoj. Quand che ij fieuj dël ciàir as fan dj’amis, lor as fan ëd dissépoj ëd Gesù. I dissépoj as fan d’àutri dissépoj, e dàit che ij dissépoj a ven-o al pressi dël Fieul ëd Nosgnor, chi é-lo ch’a peul determinéne ‘l valor? Ij sòld a vniran a manch, ij dissépoj a dureran. A son savi coj ch’a san dovré le richësse dë sto mond ch’a passa për vaniesse lòn ch’as passerà pì nen.

Peuj, ant ël vers 10 Gesù a dis: “Col ch’a l’é fedel an còse pcite, a sarà fedel ëdcò an còse grande; e col ch’a ambròja an ëd còse pcite, a ambròja ‘dcò ant le grande”. I l’oma da esse fedel tant ant le còse pcite che an cole grande, da esse përson-e ‘d fiusa, e antlora an saran dàite ‘d responsabilità. Për Nosgnor ij sòld, ij dné, a son nen important - bele se për nojàutri a l’han tanta importanza. Chiel a l’é padron ëd tuta la creassion. Sìa quand ch’at dà pòch che quand ch’at dà tant, Chiel a buta a la preuva toa fidelità. S’it ses fedel con lòn ch’a l’é d’importansa relativa tanme ij sòld, antlora Chiel a podrà bin avèj fiusa ‘d ti con le vere richësse, cole eterne, cole ‘d sò regn. Se ti, contut, t’ambarones tròp, se për ti ij sòld a son tò dio, ti t’arseivras nen lòn ch’a l’é d’importansa pì granda.

Ti’t peudes nen serve Nosgnor e ij sòld a l’istess temp, coma se tuti e doi a l’avèisso l’istess valor. It l’has da buté toa fiusa ùltima an quajcòsa o an quajdun. Sarà-lo lòn ch’a dura? “Gnun servidor a peul serve doi padron, përchè i l’avreve un an ghignon e a l’àutr a-j vorereve bin; o a un i sareve dedicà e l’àutr i lo dëspresiereve. I peude nen serve Nosgnor e ij sòld ant l’istess temp”.

Se ij sòld a-j anvestioma generos për Nosgnor e për lòn che për chiel a l’é d’importansa eterna, antlora i arseivroma a la fin un profit genit, un profit ch’a l’é ‘n profit përdabon. L’apòstol Gioann a scriv: “I savoma lòn ch'a sìa l'amor genit dal fàit che Gesù a l'ha dàit Soa vita për nojàutri. Për lòn ëdcò nojàutri i l'oma da dé nòstra vita pr' ij nòstri frej e seur. Se quajdun ch'a l'ha 'd bin ëd cost mond a vëd che sò frel o seur a l'ha da manca e a-j mostra gnun-a compassion, coma podrìa-lo l'amor ëd Nosgnor ësté an chiel?” (1 Gioann 3:16-17).

I voloma bin a j’àutri përchè Nosgnor an veul bin. I soma generos përchè Nosgnor a l’ha dane Sò Fieul Gesù Crist për nòstra salvëssa. I arseivoma d’àutri përchè Nosgnor a l’ha arseivune. Quand ch’i pijoma an considerassion lòn che Nosgnor a l’ha dane, lòn ch’a l’ha promëttune coma nòstra provision, e ‘l fàit che tut lòn ch’i l’oma ancheuj a l’ha dzura na data ‘d scadensa, antlora sarom-ne nen fedel con quajcòsa ‘d tant trivial, ordinari, tanme ij sòld che Chiel a l’ha fidane? Podriom-ne nen dovrelo për Soa glòria e për Sò regn?

11 dë Stèmber 2016 - Duminica apress Pancòsta ch'a fà 17

Geremìa 4:11-12, 22-28Salm 141 Timòt 1:12-17Luca 15:1-10

Orassion: Ò De, përchè sensa 'd Ti i soma nen bon a fete piasì, acòrdane an Toa misericòrdia che Tò Spirit Sant a peuda in ògni còsa guidé e governé ij nòstri cheur; për Gesù Crist nost Signor, ch'a viv e regna con Ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, ora e për sémper. Amen.

venerdì 2 settembre 2016

Lòn ch’a costa dë steje dapress a Gesù [Duminica 4/9/2016]




Check this out on Chirbit


Ancheuj i l’oma da lese e da consideré bin n’àutr ëd coj tòch ëd lòn che Nosgnor Gesù Crist a mostra ant ij vangej e ch’a l’é pitòst pressant, cissant, quajcòsa ch’a brusa. An efet,’i l’oma ‘d soens la tentassion ëd buté da banda ‘d paròle tanme coste-sì, përché “a gen-o” an na quaj manera… Sté a sente:
“Ora, na gran massa ‘d gent a j’andasìa ansema [a Gesù], e chiel, virandse anvers a lor a l’ha dije: “S’i voleve dventé ij mè dissèpoj i l’eve da volèjme tant ëd col bin che, an comparision, col chi l’eve për vòst pare e mare, vòstra fomna e vòstre masnà, vòstri frej e vostre seur, e fin-a vòstra vita, a l’ha da smijé n’òdio. S’a l’é nen parèj, i peude nen esse ij mè dissépoj. E chionque a porta nen soa cros e am ven nen dapress, a peul nen esse mè dissépol. Chi é-lo col ëd vojàutri che, s’a veul fabriché na tor, as seta nen prima a calcolene le spèise, për vëdde s’a n’ha pro për terminela? Autrimenti se, apress d’avèjne fàit le fondassion, e nen avendla podù terminé, tuti coj ch’a la vëdran as butran a mincionelo, disand: “Col-lì a l’ha comensà a fabriché e a l’ha nen podù tërminé”. Opura, chi é-lo col rè ch’a part për dé bataja a n’àutr rè, che, anans ëd tut, as seta nen e a fà ‘d consultassion s’a podrà con des mila òm andé a l’incontr ëd col ch’a-j ven ancontra con vint-mila? Sëdësnò a-j manda n’ambassador, mentre ch’a l’é ancora da leugn, e a-j ciama la pas” (Luca 14:25-33). Sossì a l’é lòn ch’a dis Gesù.

Ant dij temp coma ij nòstri, a smija ch’i soma tant “generos” da volèj buteje andrinta a la cesa cristian-a tuti sensa distinsion e sensa ‘d condission. I disoma ‘d volej ten-e le pòrte doverte e i foma prest a dì che Nosgnor Gesù Crist a arseivìa tuti volenté. A-i é da sospeté che costa smania dl’acoliensa a sìa dzurtut da adebité al fàit che le cese as vorìa ampinije ant un temp che le cese a son pitòst veuide o ch’a smijo riveje mach ij turista con ël nas për aria e ch’a san gnanca lòn c’a vardo. S’i vardoma bin lòn ch’a dis Gesù ant ij vangej, contut, le condission che Gesù a pretendia da coj ch’a vorìo esse ‘d sò dissépoj a l’ero pitòst esigente, care, fin-a “esagerà” - s’i stoma a scoté ij modern ch’a penso d’esse fin-a pì savi ëd Gesù.

Armarché coma Nosgnor Gesù Crist, ant ël capìtol 14 ëd Luca, për tre vire a fortiss: “...a peul nen esse mè dissépol” (26, 27, 33). A smija che pì che aceté, Gesù a veuja con insistensa esclude, lassé fòra, fé ‘d preferense. Com é-lo possìbil?

Da na banda, i podoma ‘d sicur fortì che ‘l senté ch’a men-a a la salvëssa a l’é fàcil, sempi, bel fé. L’Evangel a l’é dzurtut arsèive an nòstra vita con fiusa la përson-a e l’euvra dël Signor e Salvator Gesù Crist, tanme ch’an n’é presentà e dëspiegà ant ël Testament Neuv. Sò ambrass ëd compassion a l’é sò present, soa oferta, ëd na vita sensà e ch’a finiss mai, soa sicurassion che gnente e gnun a podrà mai s-cianchene da chiel.

Apress d’avèj ciamane e arseivune an tra ij sò, contut, Gesù an ciama a steje dapress, a seguitelo, con lë spirit d’un dissépol fedel: la tenassità, la determinassion, l’arsolussion ch’a peul nen esse pasià d’amprende tut lòn che chiel, coma nòst Magister, a l’ha da mostrene. A l’é chiel ch’an salva dal podèj ëd corussion e ‘d mòrt dël pecà, a la mira, contut, che nojàutri i amprendoma a vive conform ai criteri ëd santità e ‘d giustissia che chiel an mostra.

L’istrussion, la scòla, a l’é a gratis. Për intreje, ant soa scòla, contut, a-i é ‘d ròbe ch’i l’oma da esse dispòst a sogetesse. Ël dissépol a l’ha da avèj na ment libera da ‘d pregiudissi e disponibil anvers ëd Chiel, A l’ha da aceté soa dissiplin-a, a l’ha da arnunsié a tut lòn ch’a l’é nen conform al caràter e al volèj ëd Nosgnor. Gesù “an dressa a 'rnunsié a cola vita ch'a ten an gnun cont Nosgnor e a le passion mondan-e, perch'i vivo an ësto mond gram con sapiensa, giustissia e devossion anvers a Nosgnor” (Tito 2:12). Cole ch’a son le còse ch’i l’oma da coltivé an nojàutri për esse përdabon ij sò dissépoj?

1. I l’oma da voleje bin a chiel da pì che a qualsëssìa d’àutr o d’àutri. “S’i voleve dventé ij mè dissèpoj i l’eve da volèijme tant ëd col bin che, an comparision, col chi l’eve për vòst pare e mare, vòstra fomna e vòstre masnà, vòstri frej e vostre seur, e fin-a vòstra vita, a l’ha da smijé n’òdio. S’a l’é nen parèj, i peude nen esse ij mè dissépoj” (Luca 14:26). Vera, Nosgnor an ciama nen a d’avèj an òdio coj ch’a son ëd nòstra famija, ma d’avèj anvers a Chiel l’amor pi grand. A-i son ëd situassion ch’i l’oma da serne: o Crist o d’àutri. Ël dissépol ëd Crist, cora ch’a l’é forsà, a sern ël Crist. A l’é bin ch’a lo sapia col ch’a vorìa butesse con un cristian, amis o moros ch’a sìa. L’amor ëd Crist an cissa a amé tuti sensa condission, ma l’amor anvers a Chiel a l’ha ‘l drit ëd precedensa!

2. L’arnunsia a nojàutri medésim. “Chionque a pòrta nen soa cros e am ven nen dapress, a peul nen esse mè dissépol”.  I soma nen mach ciamà a tajé vìa quajcòsa da nòstra vita, ma a buté la cros ëd Crist an tra nojàutri e la gratificassion ëd nòst volèj. Sossì a l’è ‘d sicur qualcòsa ëd dificil, mal fé, ëd fatigos. An angagia.

3. L’arnunsia a le ròbe. “Donca, ognidun ëd vojàutri ch’arnunsia nen a tut lòn ch’a l’ha, a peul nen esse mè dissépol” (Luca 14:33). L’apòstol Pàul a scriv: “da la mira dël Crist, tut lon che mi i l'avrìa podù bin considerelo coma 'n vantagi, n'atìv, a l'é 'rvelasse mach na pèrdita, un passiv. Ancora pì 'd lòn, (ancheuj) i stimo ch' an confront ëd l'ecelensa 'd conòsse Gesù Crist, mè Signor, tut ël rest a sìa na pèrdita. Për Chiel i l'hai arnunsià a tut e a lo considero mach ëd drugia - e sossì përch’ i peussa vagné 'l Crist” (Filipéis 3:7-8). Ël dissépol ëd Gesù Crist a l’é ciamà a arnunsié a motobin ëd còse, ma, an efet, Gesù a-j dà andré tut lòn che për Chiel a l’é bel e bon parèj ch’a na dovra. Comsissìa, i l’oma da esse dispòst a “arnunsié a nòst drit ëd proprietà” për fidé minca còsa a Chiel. Dle ròbe ch’i l’oma i podrìo bin seguité a d’esse ij meinagé, ma sèmper conform a sò volèj. Contut, Chiel a podrìa bin decide ‘d dispon-e lòn ch’i l’oma an manera diversa da lòn ch’i pensoma nojàutri.

Antlora, an dà ‘d sicur ëd gratificassion a ‘n cristian ëd vëdde “la cesa pien-a”, ma a l’ha da esse na cesa pien-a ‘d dissépoj ëd Crist ch’a sio dij ver dissépoj, ëd gent génita. determinà e angagià a d’amprende da Chiel. Peul desse che sossì as lo ved da ràir, ma për rivé a la salvëssa a-i é nen dë scurse, ëd vie traverse. A l’ha da esse coma ch’a dis Chiel o gnente. Vàire vire Gesù a l’ha lassà ch’as n’andèisso via ‘d gent ch’a l’era nen dispòsta a sogetesse a soe condission. Gesù a l’ha mai suplicaje ‘d resté fasendje na quaj redussion ëd pressi… A l’é për lòn che na cesa ch’a l’abia mach ëd pòche përson-e a gena ‘l cristian nen pì ‘d col tant, përchè ël cristian a sa che, da la mira ‘d Gesù, lòn ch’a conta a l’é la qualità, e pa nen la quantità.

Preghiera: Nosgnor! Arsèiv-ne: i fidoma a Ti tuta nòstra vita ansema a tut lòn ch’i l’oma. Nòstra anvìa ùnica a l’é d’esse per Ti, sol e sèmper. Nosgnor! Acòrdane 'd confidé an ti con tut nòst cheur; përchè, coma ti sèmper t'arziste ij superb ch'as confido an la fòrsa ch'i chërdo d'avèj, parèj ti 't bandones mai coj ch'as glorio an Toa misericòrdia; për Gesù Crist, nost Signor, ch'a viv e regna con Ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, ora e për sèmper e sèmper. Amen. Amen.

4 dë Stèmber 2016 - Duminica apress Pancòsta ch'a fà 16

Geremìa 18:1-11Salm 139:1-5, 12-17Filemon 1-21Luca 14:25-33