lunedì 26 agosto 2019

At conven pa ch'it na parle. Përdabon? (101. March 15:42-47)



A l'han dime: "S'it veules che cheidun a lesa lòn ch'it ëscrive o dise, it l'has pa nen da parleje 'd religion, che ancheuj la gent a veul gnanca penseje, e tant meno dla mòrt, ch'a l'é pròpi 'n tabù...". I-j rëspondo: "A sarà pro vera, ma i perdo mai la speransa 'd trové cheicadun ch'a l'abia pì 'd giudissi dj'àutri e che, coma na përson-a responsabil, a afronta lòn ch'a podrìa esse la salvëssa soa e 'd coj ch'a jë stan dantorn. Përchè la vicenda 'd Gesù 'd Nasaret, ëd soa vita, mòrt e arsurression a l'ha da fé pròpi con ël boneur darié 'd nòstra vita. Ancheuj i vardoma lòn ch'i podoma amprende dal racont ëd la sepoltura 'd Gesù, an March 15:42-47.
Sepoltura ‘d Gesù "Tut sòn a l’é capitaje ‘d vënner, ël dì dla preparassion, ël dì anans dël dì d’arpòs dël Saba. Quand ch’a l’é rivà la sèira, Giusèp d’Arimatèa, mèmber ëd distinsion dël Sinèdrio, ch’a spetava ‘dcò ‘l Regn ëd Nosgnor, a l’é fasse coragi, a l’é andàit da Pilàt e a l’ha ciamaje ‘d podèj avèj ël còrp ëd Gesù. Pilàt a l’é stupisse che Gesù a fussa già mòrt, e avend ciamà ‘l centurion, a l’ha ciamaje s’a l’era pròpi parèj. Avendlo sentì ‘dcò dal centurion, a l’ha consentì a Giusèp ch’a pijèissa pura ‘l còrp ëd Gesù. Parèj, Giusèp a l’ha catà un linseul, a l’hà calà da la cros ël còrp ëd Gesù, a l’ha anvlopalo con ël linseul e a l’ha butalo ant na balma funeraria ch’a l’avìa fàla tajé ant la ròca. Peui a l’ha fàit robaté na gran pera dëdnans a l’intrada dël sepolcr. Marìa Madlen-a e Marìa la mare ‘d Giusèp, a beicavo andoa ch’a lo butava" (Marco 15:42-47).
Gesù a la fin a l'é mòrt. Lolì a l'é 'n dàit sicur e acertàbil, coma ch'a l'ha falo rëscontré Pilàt ëdnans a l'arcesta 'd Giusèp d'Arimatèa. "Ch'as faso pura j'onoranse, a la fin a l'é mòrt e sotrà e peuj as penserà pì nen a chiel: un fastidi da meno. Pian pianin a lo dësmentieran ëdcò chiel!". A pensavo parèj coj ch'a l'avìo vorsù liberess-ne për sèmper ëd col Gesù.

A-i era 'dcò 'd brava gent ant ël consèj dël Sinèdrio, coma Giusèp d'Arimatèa: nen tuti a j'ero dl'istessa opinion. Chiel, Giusèp, a spetava ‘dcò ‘l Regn ëd Nosgnor, ma a l'era stàit an minoransa: a l'avìa pa podù ampedì j'àutri dal porté anans ij sò complòt amassida 'd lor. Giusèp a l'era nen pròpi stàit da la part ëd Gesù, ma a chërdìa ant la toleransa, e che a sò temp, coma ch'a l'era capitaje për d'àutri "fanàtich religios", Gesù a l'avrìa fàit dj'eror taj ch'a sarìa stàit discredità e tut a sarìa finì "ant na gògola 'd savon", coma ch'as dis. Giusèp a l'avrìa nen podù rimedié 'l màl fàit, ma almen, con "na sepoltura decenta", a sarìa podusse onorè n'òm bon e generos coma ch'a l'era 'd sicur ëstàit Gesù. Giusèp a pensava parèj.

Giusèp d'Arimatèa a l'era në sgnor e parèj, con soe arsorse përsonaj, a l'ha fàit che 'l còrp ëd Gesù a fussa butà ant na tomba 'd distinsion, na bàlma funerària, anvlopà ant un linseul ëd bon-a qualità, e col còrp pa campà basta ch'a sìa ant na tampa, ansema ai pòver e ai criminaj. As compìa, 'dcò parèj, n'àutra professìa ch'a dis: "A vorìo sotrelo tanme ‘n malfator, ma a l’é finì ant la tomba ‘d në sgnor, chiel ch’a l’avìa fàit gnun-e violense e che gnun-a përfìdia a l’avìa mai avù an sij làver" (Isaìa 53:9).

Sensa dubi, Giusèp d'Arimatèa, ëd coragi a l'ha avùne. A l'ha nen avù tëmma 'd seurte al ciàir. A-i n'anfasìa gnente che j'àutri "a ciaciarèisso" 'd chiel. Almanch un pòch ëd considerassion për un mòrt a l'avrìo bin podù avèjne, nen vera? Ij dissépoj ëd Gesù a j'ero terorisà, as n'ancalo nen, a së stërmo. Për boneur a j'ero le fomne che nen mach a l'ero andàite sota la cros midéma e a vijavo, ma ch'a j'ero andaje dré da lontan a Giusèp e ch'a controlavo lòn ch'a sarìa capitaje al còrp ëd Gesù. Lor a beicavo tut da bin e a sarìo peuj artornà pì tard a sistemé mej col còrp e a quatelo d'euli përfumà, coma ch'as constumava antlora. Almen, cola-lì a l'era l'intension ch'a l'avìo.

Un comentator cristian an cissa, nojàutri, dòp ch'i l'oma lesù ës test an sla sepoltura 'd Gesù, a pensé 'n pòch a nòstra mòrt e sepoltura. Cola-lì a sarìa bin na ròba da fesse, dzurtut ant un temp coma 'l nòst, andoa che la gent a vorìa pròpi penseje nen a 'd "ròbe brute" coma stes-sì, përchè la mòrt an fà tëmma, nen vera? Pura, përchè mai dovriom-ne pa penseje? L'apòstol Pàul a scriv: "Noi i voloma pa, frej e seur, ch'i reste ant l'ignoransa al rësguard ëd coj ch'a son ant ël seugn dla mòrt, a fin ch'i sie nen crussià parèj 'd coj ch'a l'han gnuna speransa. Nojàutri i chërdoma che Gesù a l'é mòrt e ch'a l'é arsussità, e l’istess i chërdoma che, grassie a Gesù, Nosgnor Dé a porterà con chiel coj che a son andormisse ant la mòrt" (1 Tessalonicèis 4:13-14).

An efet, nojàutri, ch'i l'oma ant ël cheur la speransa cristian-a, dovriom-ne fòrsi avèj tëmma dla mòrt? Nò, ëd nojàutri as na pijerà soen Gesù Crist, ch'a l'é nòst Signor e Salvator. Dla mòrt i l'oma pa d'avèjne tëmma coma j'àutri. La Scritura an dis: "Parèj, donca, dàit che ij fieuj a l'han an comun la medésima condission uman-a 'd carn e 'd sangh, ëdcò 'l Crist a l'ha pijà part a costa condission. Përche mach coma n'esse uman chiel a l'avrìa podù anienté 'l podèj del diav, col ch'a l'avìa an sla mòrt. Mach an costa manera-sì chiel a l'avrìa podù liberé coj ch'a vivìo soa vita coma dë s-ciav dla tëmma 'd meuire" (Ebréo 2:14-15).

Pensé a la mòrt e a la tomba an fà tëmma, ma 'l cristian a dis: "Adess ch' i vivoma an costa tenda [ch'a l'é nòst còrp], i gëmmoma e i sentoma an sle spale 'n grand fardel. Contut a l'é nen ch'i vorerìo meuire e dësfesse ' dë sto còrp ch'i na soma arvestì, ma i vorerìo già esse arvestì dij nòstri còrp neuv, parèj che nòstra condission mortal a sia surbìa da la vita inmortal. Col ch'a l'ha preparane për tut sossì a l'é Nosgnor, Col ch'a l'ha dane lë Spirit coma n'ara, n'anticip" (2 Corint 5:4-5).

A tuti coj ch'a leso o sento le paròle 'd costa meditassion-sì i faso vòt che soa esperiensa 'd lor a sìa cola dont a parla l'apòstol, ch'a dis: "Për ël batèsim i seve stàit sotrà con Crist, e con chiel i seve ‘dcò stàit arsussità a na vita neuva përchè ch’i l’eve fidave a la fòrsa poderosa ‘d Nosgnor, l’istessa ch’a l’ha arsussitalo dai mòrt. Vojàutri i j’ere mòrt për colpa dij vòstri pecà, e vòstra natura ‘d pecator a l’era ancora nen stave tajà vìa. Adess, contut, Nosgnor a l’ha fave arvive an Crist, përchè për grassia chiel a l’ha përdonave ij pecà. Ël document andoa ch’a j’ero scrivune tute nòstre colpe, chiel a l’ha rendulo pì nen vàlid; a l’ha portalo via con chiel anciodandlo an sla cros. A l’é parèj che chiel a l’ha disarmà le potense e le autorità spirituaj. A la cros chiel l’ha mortificaje an pùblich tanme ‘d përzoné ch’a séguito ancadenà sò cortegi trionfal" (Colossèis 2:12-15).

PREGHIERA

Nosgnor! Quand costa mia vita teren-a a sarà a la fin, mè còrp mortal, na dëspeuja ch'a servirà pì nen, a sarà sotrà e a dësparirà. A l'é l'istess che ti 'm ciame a fé con ij mè pëccà: a l'han da esse sotrà përchè a servo nen nì a mì nì a d'àutri. Mi, però, ch'im ten-o bin ëstrèit al Salvator Gesù Crist, i arsussiterai con chiel a na vita neuva. A l'é soa promëssa sicura. Che cost pensé-sì am daga sostegn a bravé tut lòn ch'a peudrìa capiteme an costa vita. Con ti e tò agiùt, i na sarai trionfator! Ch'a sìa parèj!

Duminica 'l prim dë Stèmber 2019 - Duminica apress la Pancòsta ch'a fà 12

Test bìblich: Geremia 2:4-13; Salm 81:1, 10-16; Ebréo 13:1-8, 15-16; Luca 14:1, 7-14

Preghiera: Nosgnor tut-potent e fòrt, autor e dator ëd tut lòn ch'a l'é bon: fà l'enta an nost cheur ëd l'amor për Tò Nòm; fà chërse in noi la vera religion; nuriss-ne con minca bontà; e fà ch'i pòrto 'l frut ëd euvre bon-e; për Gesù Crist, nòst Signor, ch'a viv e regna con Ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, ora e për sèmper. Amen.

mercoledì 21 agosto 2019

Un mond ch'a l'é a la fin (100. March 15:38-41)



Ant ël moment ëd minca na crisi ch'a frapa cost nòst mond, a-i é sèmper quajdun ch'a nunsia "la fin dël mond", coma s'a fussa tut ël pianeta tèra a 'ndé a tòch. Quante vire a l'han dit che nost mond a l'é a la fin! Coj ch'a diso parèj, contut, a capisso nen che l'anunsi che la Bibia a fà dla fin dël mond a l'ha tuta n'àutra significassion! Quand che Gesù a l'é mòrt a smijava la fin, ël faliment, la derota 'd na "bela ideja". Tut d'àutr: a l'era l'achit, l'inissi, 'd quajcòsa 'd neuv. Vardoma lòn ch'an dis ancheuj l'Evangel ëd March al capìtol 15 dal vers 38.
"Ma Gesù, avend fàit un gran crij a l’é spirà. Ant col moment-lì ël gran ridò dël Templ a l’é s-ciancasse an doi, da l’àut an bass. Ël centurion, ch’a stava dëdnans a chiel, quand ch’a l’ha vëddù la manera coma Gesù a l’era spirà, a l’ha sclamà: “A l’é vrità: sto-sì a l’era përdabon ël Fieul ëd Nosgnor!”. A-i era ‘dcò ansilì ‘d fomne ch’a vardavo da lontan. An tra ‘d lor a-i era Marìa Madlen-a, e Marìa, mare ‘d Giaco ‘l minor, e ‘d Giusèp, e Salòme. Coste fomne a j'ero andaje dapress a Gesù quand ch’a l’era an Galilea e a lo cudìo. A-i era ‘dcò ansilì diverse d’àutre fomne ch’a l’ero montà con chiel a Gerusalem" (Marco 15:38-41).
A l'é pròpi finìa. Gesù a l'é mòrt. Ij sò aversari a l'han vagnà la guèra ch'a-j fasìo. Për Gesù, con soa crosificassion, tut a l'é stàit un gran faliment, na derota. Ij sò dissépoj a peudo torness-ne a ca. Da na certa mira lolì a l'avrìa podusse bin dì. Për lor a l'era tanme la fin dël mond. É-lo pròpi parèj? Përdabon? La domanda da fesse a l'é la fin ëd col mond?

Ant la Bibia, con "la fin dël mond" as parla pa dël "pianeta tera" ma 'd doi ròbe: (1) dl'esecussion da part ëd Nosgnor ëd sò giudissi 'd condan-a dl'ingiustissie ch'as comëtto an cost mond (e ch'a peul pijé vàire fòrme) e (2) lòn ch'a càpita quand che quajdun as anandia con fiusa a 'ndeje dapress a Gesù Crist coma sò Signor e Salvator.

Ant ël prim cas la "fin dël mond" a l'é la fin dj'ilusion ëd coj ch'a pensavo 'd fé a meno 'd Nosgnor an soa vita 'd lor, ël faliment ëd tùit ij sò progèt ëd grandeur. A l'é 'l mond dël pëcca e dl'ingiustissia ch'a va a la fin e ch'a l'é giudicà e dësblà. Ant lë scond cas, coj dij chërdent an Gesù Crist, la "fin dël mond" a l'é la fin dla vita veja e sensa sust, dla manera veja 'd vive che lor quand ch'a fan lòn che Gesù Crist a-j dis an soa Paròla. A l'é col sò mond-lì a 'ndé a la fin e che lor as deurbo a la novità ch'a pòrta Gesù Crist.

An efet, ël mond ch'a sarìa vnùit a la fin a l'era col ch'a rapresentava l'istitussion religiosa e polìtica dël templ dj'ebréo, ël templ ed Gerusalem dont ij sò prèive a na vantavo la grandëssa e la rapresentansa stòrica. An efet, pròpi col templ da lì a dontré agn ij roman a l'avrìo daje feu, a sarìa stàit dël tut dësblà. Lolì Gesù a l'avìa antivdulo e nunsialo.

E pròpi lòn ch'a càpita apress ëd la mòrt ëd Gesù, e che 'l racont evangélich an na parla, a n'é l'ilustrassion. Quand ch'el Crist a meuir an sna cros, arpossà brutalment pròpi da cole istitussion religiose ch'a l'avrìo dovù deje 'l bin-ëvnù, "ant col moment-lì ël gran ridò dël Templ a l’é s-ciancasse an doi, da l’àut an bass". Col-lì a l'era 'n ridò simbòlich ëd separassion dël leugh pì sant, "ël Santissim" dël Tabernàcol e ij fedej, la separassion an tra la santità 'd Nosgnor e ij pecator. Mach ij sacerdòt a podìo travërselo. A fasìo da mediator an tra 'l pòpol e Nosgnor Dé, ma quand che Gesù a l'é mòrt, col ridò a l'é s-ciancasse: la glòria 'd Nosgnor a n'é sortìa. Col leugh a l'é stàit dësconsacrà. Ij prèive a servo pì nen e a son desbergiairà. A l'era la fin, la fin dël Testament Vej, e l'achit ëd quajcòsa 'd neuv, ël Testament Neuv. Gesù na vira a l'avìa dit: "Gnun a cus un tacon dë stòfa neuva a un vestì frust, desnò ël tacon dë stòfa neuva a s-cianca la veja e 'l përtus a resta pì grand. E gnun a buta ëd vin neuv andrinta dij botaj vej, desnò ël vin neuv a romp ij botaj, ël vin a së spatara, e ij botaj as perdo: ël vin neuv a venta butelo andrinta a 'd botaj neuv" (March 2:21-22).

Adess, grassie a la mòrt ëd Gesù ant ël sacrifissi darié pr' ël perdon dij pëccà, ël chërdent an Chiel a l'ha la libertà d'intré ant el leugh santìssim ëd la presensa 'd Dé. La litra a j'Ebreo a dis: "Donca, car ij mè frej e seur, ora i l’oma pien-a libertà d’intré ant ël Tabernacol, ël leugh pì sant dël cél, grassie al sangh dël sacrifissi ‘d Crist medésim. Chiel a l’ha inaugurà për nojàutri na stra neuva, cola ch’a pòrta a la vita dëdlà dël ridò ch’a n’ampedìa l’intrada ant ël leugh santìssim, l’é a dì, travers soa carn. E dàit ch’ì l’oma un Gran Sacerdòt ch’a sta dzora dla ca ‘d Nosgnor, avzinomsje con cheur sincer e pien-a fiusa, da già che nòstre cossiense colpèivol a son ëstàite netià con ël sangh medésim ëd Crist e ij nòstri còrp con l’eva ch’a purifica" (Ebreo 10:19:23). Adess ël templ a l'é pa pì 'd pera, ma a l'é Gesù midem, la "pera dël canton", e 'l ridò a l'é soa carn midema. L'ùnich e darié sacerdòt a l'é Gesù, e gnun d'àutri.

Quand che Gesù a meuir, a càpito 'dcò d'àutre ròbe che gnun a sarìa mai spetassje, ëd ròbe stravise, e ch'a son la conferma dël caràter arvolussionari ëd tut lòn che Gesù a compiss. Damentre che ij dissépoj, mas-cc, a scapo vìa - ëd lor a j'é gnun segn ant ël racont ëd March, dantorn a Gesù - a resto mach le fomne, cole fomne che Gesù a l'avìo compagnalo fedelment e con amor për tut sò ministeri pùblich e giutalo. Nòst test a-j buta an granda evidensa: "A-i era ‘dcò ansilì ‘d fomne ch’a vardavo da lontan. An tra ‘d lor a-i era Marìa Madlen-a, e Marìa, mare ‘d Giaco ‘l minor, e ‘d Giusèp, e Salòme. Coste fomne a j'ero andaje dapress a Gesù quand ch’a l’era an Galilea e a lo cudìo. A-i era ‘dcò ansilì diverse d’àutre fomne ch’a l’ero montà con chiel a Gerusalem". Lor, le fomne, a l'han gnun-a tëmma. Lor a lo chito pa, Gesù. Gnun a l'avrìa scassaje o fàje dël mal a cole fomne përchè antlora a contavo nen për la gent. Le fomne, contut, për Gesù "a conto", a son d'amportansa, a son onorà. E lor, le fomne, a l'avrìo avù 'n ròl amportant ant ël moviment cristian, tant da dventé le prime testimòni e nunsiatriss ëd l'arsurression ëd Gesù.

An cola ocasion a-i càpita 'dcò n'àutra ròba bin ëstravisa. Damentre che j'israelita e soe autorità a diso 'd cativèrie a Gesù e a lo arnego, un pagan, un "centurion roman, ch’a stava dëdnans a chiel, quand ch’a l’ha vëddù la manera coma Gesù a l’era spirà, a l’ha sclamà: “A l’é vrità: sto-sì a l’era përdabon ël Fieul ëd Nosgnor!”. Un ch'a l'é pa israelita e che 'l Mëssìa a lo spetava nen, a confëssa soa fede an chiel. Costa-sì a l'é la prefigurassion dl'intrada 'd gent d'àutre nassion ant ël pòpol ëd Nosgnor, l'achit d'un moviment ëd gent che ant ij sécoj a vnirà bin grand. Mentre che la pì part dij sò, j'israelita, a l'avìo arnegalo, d'àutra gent a ven e a pija 'l pòst dij mischërdent dël pòpol d'Israel. A vnirà 'l dì, coma ch'a diso tute le Scriture Sante, che 'd chërdent da tute le nassion dël mond, ansema ai fedej d'Israel, a saran ansema coma 'n sòl pòpol, e la conversion d'un centurion roman pròpi an col dì-lì a n'é la prefigurassion.

Fin-a a la fin Gesù "a së smentiss" pa. Lòn che Gesù a pòrta e a rapresenta a l'é neuv e arvolussionari, lìber, anti-conformista e anti-istitussional. A-i é 'd sicur na continuità con ël passà (ël Testament Vej) e an sù col-lì as fonda l'euvra 'd Gesù Crist, ma a l'é "vin neuv" ch'a l'ha da butesse an ëd butal neuv. S'à fussa butà an ëd botaj vej a sarìa andàit a sgairesse. La novità dël vangel ëd Gesù Crist a resta na neuva 'dcò ancheuj.

A l'é parèj che la vicenda 'd Gesù a l'é tut d'àutr che finìa con soa mòrt an cros: chila pitòst as anàndia. Lòn ch'a finiss a l'é 'n mònd vej ch'a pensava 'd trionfé. Coj ch'a pensavo 'd trionfé a falisso e a son butà an dirota. Col ch'a smijava d'avèj "përdù la guera" a l'é col ch'a l'ha sua vitòria. Da cola banda voleve sté vojàutri: dal mond vej ch'a tira j'ùltim o da la banda 'd Gesù, ch'a na sort vitorios?

PREGHIERA

Nosgnor Dé! It disoma mersì che pr' ël sacrifissi dël Crist. Sò còrp martirisà e s-ciancà a l'é dovertasse për nojàutri tanme la vìa dla comunion con ti. Gesù a l'é la pòrta, la pòrta doverta ch'a fa passé tuti coj ch'as confido an chiel. Che gnente 'd vej e mufì ch'a podèissa resté an mi, a sia d'antrap a toa euvra 'd redension. Fame tut neuv, it na prego. Arneuva mia vita. Për Gesù Crist, ël Salvator. Amen.

Duminica 25 d'aost 2019 - Duminica apress la Pancòsta ch'a fa 11

Leture bìbliche: Geremia 1:4-10; Salm 71:1-6; Ebreo 12:18-29; Luca 13:10-17

Preghiera: Nosgnor ëd misericòrdia! Acòrda che Toa Cesa, radunà ansema ant l'unità da Tò Spirit Sant, a daga l'evidensa 'd Tò podèj an tra tote le gent, a la glòria 'd Tò Nòm; për Gesù Crist, nòst Signor, ch'a vive e regna con Ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, ora e për sèmper. Amen.

lunedì 12 agosto 2019

A l'ha patì le pen-e dl'infern , chiel a mè pòst (99. March 15:33-37)



Rivà ch’a l’era mesdì, a l’é calaje ‘l top sù tut ël pais fin-a a tre bòt dël dòp-mesdì, l'ora che Nosgnor Gesù Crist a l'é mòrt an sla cros. Còsa ch'a l'era? N'eclisse? I savoma nen, ma lòn ch'a l'é ciàir a l'é che cola-lì a l'era l'ora pì scura 'd tuta la stòria dël mond, përchè tut ël pèis ëspaventos dël pëccà dl'òm a l'é cascaje adòss për anientelo, a Gesù. Tutun, cola-lì a sarìa pa stàita l'ùltima paròla. Ancheuj i vardoma a la fin dël racont dij patiment ëd Gesù, an March 15 dal vers 33.
Mòrt ëd Gesù. "Rivà ch’a l’era mesdì, a l’é calaje ‘l top sù tut ël pais fin-a a tre bòt dël dòp-mesdì. Peui, a tre bòt, Gesù a l’ha crijà con tuta la fòrsa, disand: “Eloì, eloì, lemà, sabactanì?” - che, voltà, a veul dì “Mè Dé, mè Dé, përchè has-to bandoname?”. E quaidun ëd coj ch’a l’ero lì present, avendlo sentì, a l’han capì n’àutra ròba e a l’han dit: “Varda ‘n pò: a ciama Elìa”. Antlora quaidun a l’é corù, a l’ha ampinì na sponga d’asil e, avendla butà ansima a na cana, a l’ha sporzùjla përchè ch’a na beivèissa, disand: “Lassé, vëddoma s’a ven Elìa për gavelo da la cros!”. Ma Gesù, avend fàit un gran crij a l’é spirà. Ant col moment-lì ël gran ridò dël Templ a l’é s-ciancasse an doi, da l’àut an bass" (March 15:33-37).
Gesù, quand ch'a l'era stàit arestà, a l'avìa dit: "Bin ch’i sia stàit tùit ij dì con vojàutri al templ, i l’eve nen butame le man adòss; ma costa-sì a l’é vòstra ora, l’ora dël podèj dël top" (Luca 22:53). Ël top, la scurità, a l'é nen mach na neuit sensa stèile e 'd ciàir. A l'é lë scur ch'a riva l'ora che Dé as artira e a-i resta nen d'àutr che oror, l'àfer che mach ël pëccà dl'òm, al cò 'd soa vitòria, a peul fé rivé. L'Evangeli 'd Gioann a 'rpòrta coste paròle: "Ël giudissi 'd condana a l'é fondà an sël fàit che la lus a l'é vnùa ant ël mond m' a l'han preferì 'l top al ciàir, përchè lòn ch'a fasìo a l'era nen bon" (Gioann 3:19). L'òm o la fomna ch'a scassa Dé da soa vita, a treuva e a pòrta mach ëd top, dë scurità, patiment e mòrt.

A son riussì fin-a a dësblé 'l còrp ëd Gesù, col che Dé a l'avìa daje: "...ti ‘t l’has adatame ‘n còrp da smon-e" (Ebréo 10:5). Parèj, a la fin, a son riussì a masselo. Gesù a cala 'nt l'infern, col che 'l mond pecator a càusa e a mérita, coma ch'a dis ël Crédo. Dal giust castigh ëd cost infern, da lì a pòch Gesù a na sarìa sortì fòra vitorios, an portand con chiel, finalment lìber, coj ch'a-j aparten-o. A l'è parèj che Gesù a compiss l'espiassion dij nòstri pëccà. Ël cristian, an efet, a peul dì: "Gesù a l'ha patì chiel për mi le pen-e dl'infern. A l'ha falo per mi, a mé pòst, për libereme".

An col moment ëd top, Gesù, ëd cost infern, a na patiss tut l'oror: "Mè Dè, mè Dè, përchè has-to bandoname? Përchè stas-to tant da leugn da mi quand che mi i gëmmo e ciamo d’agiùt? Mè Dé, i crijo ëd dì, e ti ‘t rëspondes nen; i crijo ëd neuit e i trovo gnun arlass" (Psalm 22:1-2). Gesù a pronunsia le paròle 'd cost Salm, la mej manera 'd preghé, perchè, coma ch'a dis la Scritura, "lë Spìrit a prega për nojàutri con dij sospir ch'a son tròp përfond për dije con ëd paròle" (Roman 8:26). Ij Salm, an efet, a ven-o sèmper a l'agiùt ëd col ch'a prega. Ij Salm, mej che qualsëssìa àutra composission, a son ij pì adat a esprime ij sentiment ëd minca na circostansa che 'l fieul ëd Dé a peul vnì a trovesse.

A l'é tìpich che coj ch'a-j stasìo dantorn a Gesù, indiferent o còmplice 'd col crimen (ma l'indiferensa a l'é 'dcò complissità), "a pijo ciò për bròca" e a capisso gnente dël tut nen mach ëd lòn che Gesù a dis, ma 'dcò lòn ch'a càpita sota ij sò euj. Ij sò nemis a penso d'avèj trionfà sù Gesù e a fan dl'ironìa e a diso 'd cativèrie. Coj ch'a vëddo le còse mach an sla superfìcie e j'indiferent a vardo e, con fàussa compassion a-j spòrzo da bèive con na sponga, ma as trata mach d'asìl. A diso: "Povròm...". A son content d'avej nen fàit lor cola fin e a penso d'avèj fàit sèmper bin dë stess-ne "a na certa distansa" da Gesù, sensa pijé na posission a sò riguard, "per prudensa"... J'indiferent e coj ch'a penso 'd "resté neotral" ëdnans a Gesù, contut, a n'avran pa na sòrt ch'a sìa mej che j'aversari 'd Gesù. Gesù, an efet, a l'avìa dit: "Chi ch’a l’é pa con mi, a l’é contra mi e ch’a ambaron-a nen con mi, a sbarda" (Maté 12:30).

"Ma Gesù, avend fàit un gran crij a l’é spirà", a dis nòst test. Ël contnù 'd col crij a l'é specifica da l'evangelista Gioann, ch'a scriv: "Quand che Gesù a l'ha pijà l'asil, a dis: "Tut a l'é compì" e, bassand la testa, a l'é spirà" (Gioann 19:30), o "a l'ha rendù l'ànima", ch'a l'é pì che mach "meuire". La creatura uman-a, an efet, as peul nen consideresse mach ëd carn e d'òss, ma a l'é 'dcò ànima. Fin-a për la gent émpia a l'é possibil ëd dì: "...quand ch’a rendo l’ànima, lor a artorno a la tèra, e tùit ij sò proget a meuiro con lor" (Salm 146:4). Vera, tùit ij sò progèt ëd gramissia a finisso an gnente e soa ànima 'd lor as presenta al giudissi 'd Nosgnor. Ij progèt dij giust, contut, ij progèt ëd Nosgnor Dé an Gesù, as compisso da l'a a la zed. An efet: "Peui a beicrà vers la tèra; e varda lì: angossa, top, neuit dlë spìrit, caluso ancreus. Ma lë scur, un dì, as dëssolvrà" (Isaìa 8:23).

La dëssolussion dël top a l'é la speransa, ansi, la certëssa che a tornerà a brilé la sul dël sol, l'alba, ch'a l'é la vitòria 'd Nosgnor sù tut ël mal ch'a-i é an cost mond. Ch'a peuda esse cola-lì 'dcò vòstra fede, voi ch'i l'eve chërdù ant ël Salvator Gesù Crist.

PREGHIERA

Nosgnor! Nen tante paròle, ma mach un silensi arconossent ëd contemplassion a conven an fàcia ai patiment e a la mòrt ëd tò Fieul Gesù Crist. La tristëssa, contut, a l'é bin tòst cangià an gòj, la goj dl'arsurression. Amen.

Duminica 18 d'aost 2019 - Duminica apress la Pancòsta ch'a fà des

Leture bìbliche: Isaia 5:1-7; Salm 80:1-2, 8-10; Ebreo 11:29-12:2; Luca 12:49-56

Preghiera: Nosgnor tut-potent, Ti 't l'has dane Tò Fieul ùnich pr' esse për nojàutri ël sacrifissi pr' ij pecà, e 'dcò l'esempi ëd la vita ch'at pias; dane la grassia d'arsèive con arconosensa ij frut ëd soa euvra 'd redension, e 'd seguité dì për dì ij le pianà 'd soa vita ch'a l'é la pì santa; për Gesù Crist Tò Fieul e nòst Signor, ch'a viv e regna con Ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, ora e për sèmper. Amen.

martedì 6 agosto 2019

La determinassion ëd Gesù 'd compì soa mission (98. March 15:29-32)



La realità crua 'd nòst mond tanti a veulo gnanca pijela an considerassion: a preferisso 'd vive an sle nìvole 'd soe ilusion ëd lor. Ël sangh, ël sudor e le lerme 'd Nosgnor Gesù Crist a son pa 'd fàule, ma "ròba fòrta" ch'a buta 'n ciàir da na banda la depravassion e vàire ch'a l'é ignòbil la natura uman-a e da l'àutra vàire ch'a l'é stàit grand ël pressi ch'a l'ha pagà Dé për podèj salvene dai nòstri pëccà. Ël tòch ëd la passion ëd Gesù ch'i vardoma ancheuj a parla dle schërgne ch'a l'avìo arzervaje mentre ch'a l'era anciovà an sla cros.
"Coj ch’a passavo da lì davzin a-j fasìo d’ingiurie, sopatand la testa e an disand: “E ti, ch’it l’avìe da dësblé ‘l Templ e ch’it l’avrìe butalo torna ‘n pé an tre dì, salv-te da ti istess, e cala giù da la cros!”. L’istess a-j fasìo dë schergne ij gran sacerdòt ansema ai magìster ëd la Lej, e a disìo: “A l’ha salvà d’àutri e a peul nen salvesse chiel istess! Che ‘l Crist, ël rè d’Israel, a cala giù adess da la cros, përch’ i lo vëdoma ch’i-j chërdoma!”. Ëdcò coj ch’a j’ero stàit crosificà con chiel a-j adressavo paròle d’ofèisa" (Marco 15:29-32).
Le sen-e dla passion (ij patiment) dël Crist a son tremende e ansoportabij. A l'han rapresentaje ancheuj ëdcò con ëd film motobin realistich. A-j va në stòmi fòrt, coma ch'as dis, për sté lì a vardeje, ma a l'era la cruda realtà, che ij vangej an mostro. I l'oma da comprend-ne 'l sens ëd lòn ch'a l'é capitaje. An efet, lòn ch'a-j càpita, a Gesù, a mostra fin-a a che mira Dé a l'é rivà për sicuré la grassia dla salvassion dal pëccà ai sò Elet. Lòn che chiel a l'era bin proponusse 'd fé e ch'a l'era stàit nunsià prima da le Scriture profètiche, a riva a sò compiment, a làude e glòria 'd sò nòm.

Gesù a l'ha dovù soporté 'd schergne vërgognose për chi ch'a-j fasìa, e cole schergne, cole ofèise, chiel, Gesù, a-j soporta senza dì na paròla sola, për paghé fin-a 'n fond, chiel medésim, ël castigh che nojàutri i l'avrìo bin merità për motiv dij nòstri peccà. Coma ch'a disìa 'l profeta Isaìa, vàire sécoj anans ëd coj fàit, "Le ferìe ‘d foèt ch’a portava an sò còrp chiel a l’ha arseivùje për motiv dij nòstri pëccà; chiel a l’é stàit crasà an càusa ‘d nòstre colpe. A l’ha patì ‘l castigh che nojàutri i soma stane salvà; chiel a l’ha ‘rseivù ‘d ferije e nojàutri i soma stàit varì da le nòstre!" (Isaìa 53:5).

A l'é parèj che Gesù, coma ch'a diso le Scriture e coma ch'as dis ëdcò an piemontèis, "a bèiv ël càles". Costa-sì a l'é n'espression dël Salm 75, ch'a parla dël castigh giust ch'a tomberà an sij pëcator ancarognì: "Nosgnor a ten an man un càles pien ëd vin antossià mës-cià con dë spessie. A-j lo farà bèive fin-a a l’ùltima stissa, dëspeuje comprèise, a tùit ij pecator ëd la tèra”. Vera, lolì a capiterà sens' artard ai pecator ancarognì, coma ch'as dis, ma ai pecator ch'as arpentisso dij sò pëccà e ch'as fido al Salvator Gesù Crist, lor a 'rseivran la grassia. Përchè? Përchè Gesù a l'ha pagà për lor!

Coma se soe soferense fìsiche a fusso nen pro, Gesù a soporta le schergne sensa pietà dij viandant, ma dzurtut dij gran sacerdòt ansema ai magìster ëd la Lej - dur coma 'd panòt e trionfant - e fin-a 'd coj ch’a j’ero stàit crosificà con chiel! As compisso, ëdcò an sossì, le professìe dël Salm 22, ch'a dis: "Mi, contut, i son un verm, e pa n’òm. La gent am fà le sbefie e tuti am mepriso! Tùti coj ch’am vëddo am rijo dapress; am schergno e sopato la testa. A diso: 'É-lo sto-sì col ch’as confidava a Nosgnor? Ch’a lo salva, antlora! Se Nosgnor a-j veul tant bin, ch’a lo libera, donca!'” (Salm 22:6-8).

A l'é coma n'arson d'un-a dle tentassion ëd Sàtana che: "A l’ha ‘dcò mnalo a Gerusalem, a l’ha butalo an sël pont pì àut dël templ e a l’ha dije: 'Se ti ‘t ses ël Fieul ëd Nosgnor campte giù da sì. përchè la Scritura a dis che Nosgnor a darà l’órdin ai sò àngej ëd guernete. E ancora: 'Lor at porteran an soe man përchè ij tò pé as antrapo nen contra na quaich pera'. Ma Gesù a-j rëspond: 'Lë Scritura a dis ëdcò: “Ti ‘t butras nen a la preuva ‘l Signor tò Dé'” (Luca 4:9-12).

Ij lagosin ëd Gesù, ant lòn ch'a fasìo e disìo, a dimostravo d'esse pròpi lòn che Gesù midem a l'avìa dije na vòta: "Vòst pare a l'é 'l diav, e vojàutri i veule fé mach lòn ch'a-j pias a vòst pare. Fin-a dal prinsipi chiel a l'é stàit n'amassida, un sassin, e a l'ha nen seguità la vrità, përchè la vrità a-j pias nen. Quand ch'a dis ëd busiardarie, lolì a ven da soa natura midema, përchè a l'é 'n busiard e pare dle busiardarie" (Gioann 8:44).

A l'é parèj che Gesù a resist fin-a a la fin, fòrt e frem. Chiel as arendrà a gnente e a gnun, fin-a a compì complèta l'euvra 'd salvassion ch'a l'era proponusse, coma ch'a dis an professìa 'l lìber dël profeta Isaìa: "Nosgnor, ch’a l’é sovran, a l'ha parlame e i l'hai scotalo. I l'hai nen faje 'd resistensa e i l'hai nen viraje le spale. I l'hai sporzù la schin-a a coj ch'am vorìo foëtteme e le ciafele a coj ch'a vorìo s-ciancheme la barba. I l'hai nen stërmà mia facia da coj ch'a vorìo sbefieme e scraceme adòss. Contut, Nosgnor, ch’a l’é sovran, am giuta e për lòn i sarai mai batù - ch'as faso gnun-e ilusion! I stago a testa àuta e i rendo mia facia dura tanme na ròca. I sarai mai dësvergognà. Col ch'am rendrà giustissia a l'é 'n camin ch'a riva. Chi ch'as n'ancalerà 'ncora a 'ncolpeme? Andoa ch'a son finì ij mè acusator? Ch'a ven-o fòra! Nosgnor Dé a sta da mia banda! Chi mai podrà-lo condaneme? Tùit ij mè nemis a saran dësblà tanme na ròba veja mangià da le càmole. Chi an tra 'd vojàutri a l'ha timor ëd Nosgnor e ch'a scota la vos ëd Sò sërvent? Se quejdun a marcia 'nt la scurità, sensa gnanca 'n ragg ëd lus, ch'as confida an Nosgnor e ch'as ten-a strèit a Sò Dé! Ma fé mach atension, vojàutri ch'i marce 'nluminà da vòstra lus e ch'iv ëscàude con ij vòstri feu. Sta-sì a l'é la sòrt che Nosgnor a l'ha riservave: i l'avreve da meuire an mes ai torment" (Isaìa 50:6-11).

Vera, Gesù a l'é dëterminà a compì fin-a a la fin la mission ch'a l'era vnù a fé, e për coj cha son ëstàit fidà a chiel, cola mission chiel a la porterà a compiment fin-a a la fin. Sté a sente lòn ch'a dis ant ël Testament Neuv, la litra a j'Ebreo: "

"A l’é për lòn che, quand ch’a l’é intrà ant ël mond, Crist a l’ha dije a Nosgnor: 'Ti ‘t l’has nen vorsù ‘d sacrifissi nè d’oblassion, ma ti ‘t l’has adatame ‘n còrp da smon-e. At piasìo nen nì j’olocàust nì d’àutre oferte pr’ ël pecà. Peuj i l’hai dit: "Varda, i son ëvnù për fé tò volej, ò Dé, coma ch’a l’é scrivù ‘d mi ant le Scriture’. An prim leugh Crist a l’ha dit: 'Ëd sacrifissi, d’oblassion, d’olocàust e ‘d’àutre oferte pr’ ël pecà ti ‘t l’has nen pijane piasì (contut ch’a j’ero comandà da la Lej ëd Mosè). Peui a l’ha dit: “Varda, i son ëvnù për fé tò volèj. Parèj, Nosgnor a dëscancela la prima aleansa e a sò pòst a l’ha butane na sconda. Precis përchè chiel a l’ha compì ‘l volèj ‘d Nosgnor, nojàutri i soma stàit santificà pr’ ël mojen dl’oferta dël còrp ëd Gesù Crist, lòn che chiel a l’ha fàit na vòta për sèmper" (Ebreo 10:5-10).

PREGHIERA

Nosgnor Dè! Nòstra làude e nòstra arconossensa at sìa dàita për tut lòn che Nosgnor Gesù Crist a l'ha dovù patì per sicurene la salvëssa dai nòstri pëccà. Ëd sicur nòstre espression d'arconossensa a sarìo mai assé për magnifiché l'amor ëstraordinari ch'it l'has dispensane për ël mojen dij patiment e dla mòrt ëd Gesù an cros coma 'n sacrifissi d'espiassion për nojàutri. Che nòstra vita antrega a sìa n'espression ëd nòstra arconossensa. Giutne a d'esse sèmper mej ëd testimòni ëd tò amor con nòstre assion e paròle. Amen.

Duminica 11 d'aost 2019 - Dumenica apress la Pancòsta ch'a fà neuv
Leture bibliche: Isaia 1:10-20; Salm 50:1-8, 23-24; Ebreo 11:1-3, 8-16; Luca 12:32-40

Preghiera: Nosgnor! Acòrdane, it pregoma, lë spirit ëd pensé e fé sèmper cole còse ch'a sio giuste, parèj che noi, ch'i podoma nem esiste sensa 'd Ti, i peussa avèj la fòrsa e la volontà 'd vive conforma Tò volèj; për Gesù Crist, nòst Signor, ch'a viv e regna con Ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, pr' ij sécoj dij sécoj. Amen.