lunedì 18 giugno 2018

I l'oma pròpi gnun dirit a la grassia 'd Nosgnor! (40, March 7:24-30)

"Che 'd preteise!" i replicoma quaivòta a quaidun ch'a pretend ëd favor che, an efet, a n'ha gnun titol d'arsèivje! Dëdnans a Nosgnor Dé tanti a l'han pretèise grande, ma as rendo nen cont che, për motiv dij sò pëccà 'd lor, a podrìo ciameje pròpi gnente! A-i é, contut, coj ch'a son ùmil e che sto fàit a l'arconòsso e, an ginojon e con lerme, a-j ciamo a Nosgnor d'avèj misericòrdia 'd lor. Consideroma ancheuj l'episòdi 'd na fomna ch'as acòsta a Gesù con granda umiltà. Com é-lo che Gesù a-j rëspond? Vardomlo dal test ëd March 7:24-30.
"Apress d’esse partì da là, Gesù a l'é andass-ne ant la region ëd Tiro. Quand ch'a intrava ant na ca, a voria che gnun a lo savèissa, ma a l'ha nen podù resté stërmà. Antlora na fomna ch'a l'avìa na fija tormentà da në spirit impur a l'ha sùbit savù 'd chiel, a l'é vnùa e a l'é campasse ai sò pé. Cola fomna a l'era greca, sirofenissian-a 'd nassensa. A l'ha ciamaje 'd taparé fòra col demòni da soa fija. Ma Gesù a l'ha dije: "Ij fieuj a l’han da mangé për prim, përché a l'é nen giust pijé 'l pan dij fieuj e campelo ai can". Chila a l'ha rësponduje: "A l'é vera, Signor, ma fin-a ij can sota la tàula a mangio ‘d lòn ch'a resta dël pan dij fieuj". Antlora Gesù a l'ha dije: "Përché 't l'has dìt lòn, ti 't peudes andé. Ël demòni a l'é sortì fòra da toa fija". La fomna a l'é tornass-ne a ca e a l'ha trovà che 'l demòni a l'era pròpi andass-ne via da soa fija e che chila a l'era cogià an sò let" (March 7:24-30).
I l'oma da fé 'n cit ësfòrs për intré ant l'ordin ëd l'ideje dël contest anté ch'as treuva l'episòdi dël vangel ch'i tratoma ancheuj. I podrìo, an efet, comprende 'd manera sbalià le paròle 'd Gesù an ësta conta. Gesù, an efet, a podrìa fin-a smijene malgrassios e nen giust ant la manera che chiel a-j rëspond a cola fomna pagan-a che, ëd manera ùmil, as avzin-a a chiel con fiusa për ciameje la varision ëd soa fiëtta ch'a l'era sagrinà da në spirit salòp.

An ësta conta, armarcoma 'd ròbe ch'a son ëd pèis:

(1) Lë spirit salòp ch'a sagrinava cola fiëtta a l'é na dimostrassion ëd la contaminassio moral e spiritual ëd la coltura anté ch'a vivìa. El pëccà a 'ntamnava soa società, l'istess che minca n'àutra società, e a fasìa 'd vìtime. El mond (e lë stil ëd vita dont i na soma còmplice) a 'ntamna 'dcò ij nòstri fieuj e fije, e soens ëd manera tràgica.

(2) Costa fomna a patiss ëd la tràgica realità già mensionà 'd cola contaminassion, ch'a frapa soa famija midema. A la conòss bin cola realità e a veul ess-ne varìa. Parèj, a ven ëd savèj ch'a-i é Gesù, n'òm ch'a l'ha 'l podèj strasordinari 'd felo. An col moment Gesù a l'era "stërmasse" ma chila a lo va a serché e a lo treuva: "a l'ha nen podù resté stërmà" (v. 24). Cola fomna a pija cossiensa dla realità e dle conseguense negative dël pëccà, e a l'é cissà 'd trové an Nosgnor Gesù Crist la solussion ch'a l'é stërmà an chiel. Gesù as fà trové da coj ch'a lo serco!

(3) Bele se ij Giudé a fan n'abus ëd l'idèja 'd contaminassion e dël fàit che lor a son ël pòpol sernù 'd Nosgnor Dé, Gesù a convàlida, a compròva che coj concèt a son ëd vrità. La fèj ebràica a ven për prima e, da la mira 'd Nosgnor Dé, cola ch'i podrìo ciamé "na discriminassion" a l'é dël tut legìtima. A l'é Nosgnor e pa nen nojàutri col ch'a decid lòn ch'a l'é giust.

(a) Nosgnor Dé a l'ha e a l'ha sèmper avulo, ant la curnis ëd cost'umanità condanà për motiv ëd ël pëccà, un pòpol ch'a l'é 'l sò, sernù a salvëssa për grassia. Es pòpol a l'é l'ogèt ëd l'amor esclusiv ëd Nosgnor Dé, ëd benedission soe pròprie, e a l'é 'n pòpol ëd sicur privilegià. Conform a la Bibia, a l'é pa ver che Nosgnor Dé a veuja bin a tuti ant l'istessa manera. La Bibia, ëd cost concèt-sì, a dà na ciàira testimoniansa. Edcò an sossì, Nosgnor Dé a l'é dël tut giust. El criteri dla giustissia midema a l'é lòn che chiel a fà.

(b) La contaminassion moral e spiritual ëd l'umanità a l'é 'n fàit. El pëccà a contàmina la creatura uman-a e Gesù a l'é vnùit a purifichess-la.

(4) L'insistensa e la fej ëd cola fomna, s'as podrìa dì parèj, "a-j dà la qualifica" për podèj arsèive le benedission ëd Gesù Crist, e chila midema a l'é sernùa, ciapà, da Gesù për dventé 'dcò chila na part ëd ël pòpol ëd Nosgnor, bele s'a l'é d'estrassion pagan-a. An Gesù Crist, ël pòpol ëd Nosgnor a së slarga a 'd gent ëd minca nassion, precis coma ch'a l'avìo nunsià ij profeta d'Israel.

(5) Giudé e 'd gent d'àutre nassion a pijo part ansema dl'istessa realità dël pëccà. Tùit e doi a son ciamà a d'arconòsse ij guast che 'l pëccà a l'ha causà e che l'euvra 'd salvëssa 'd Gesù a n'é la solussion. A-i é gnun-a salvëssa fòra da Gesù 'd Nasaret, ch'a l'é 'l Crist, ël Mesìa. Gnun-a salvëssa fòra 'd chiel, sia për i Giudé che për tuti j'àutri.

PREGHIERA

Nosgnor! Im avzin-o a Tò Fieul Gesù Crist con umilità dl'istessa manera ch'a l'avia falo cola fomna sirofenissian-a. I sai bin ch'i l'hai pròpri gnun dirit d'arsèive tò amor e toe benedission, ma it prego d'acordeme la grassia 'd podèj fé part ëdcò mi a tò pòpol sernù. I veuj esse pur, net, da minca pëccà e lìber da tute soe conseguense. Amen.

1 ëd Luj 2018 - Duminica ch'a fà ses apress Pancòsta

Letùre bìbliche: 2 Samuel 2:1-27; Salm 130; 2 Corint 8:7-15; March 5:21-43

Nosgnor! An tòa misericòrdia arsèiv le preghiere ‘d tò pòpol ch’at invòca, e acòrda ch’a peuda conòsse e comprende lòn ch’a l’ha da fé, e che ‘dcò a peuda avèj la grassia e ‘l podej ëd compije con fidelità; për Gesù Crist, nòst Signor, ch’a viv e regna con ti e com lë Spirit Sant, un sol Dé ora e për sèmper. Amen.

Decontaminassion (39, March 7:14-23).

La decontaminassion a l'é 'l procediment ëd lavagi ch'as fà për gavé da d'oget, da 'd përson-e, da 'd fabricà e vìa parèj, ëd sostanse danose, maléfiche, ch'a peudo porté 'd darmagi, ëd dëscapit, a soa natura fìsica, chìmica o biològica. As parla, pr' esempi, ëd decontaminassion da la radioatività, da bacteri, e vìa fòrt. La Bibia a parla dla necessità dla decontaminassion dla natura uman-a. La religion ebràica a l'avìa vàire sirimònie 'd purificassion. Nosgnor Gesù Crist a na parla ant ël pass dl'evangeli ch'i lesoma e comentoma ancheuj: March 7:14-23. Lòn ch'a l'é ch'an antamna?
"Peui, a l'ha ciamà 'nsema tuta la gent e a l'ha dije: "Steme a sente, tuti vojàutri, e comprende bin. A-i é gnente ch'a staga fòra 'd l'òm che, an intrand an chiel a peussa rendlo impur, ma a l'é lòn ch'a seurt da chiel ch'a lo rend impur. Se quaidun a l'ha dj'orije për sente, ch'a staga a sente". Peui, quand che Gesù a l'é intrà antëca, artirsasse ch’a l’era da la gent, ij sò dissépoj a l'han ciamaje ch'a-j spieghèissa lòn ch'a vorìa dì con cola paràbola. Chiel a l'ha dije: "Seve-ne 'dcò vojàutri tant sensa inteligensa? Coma ch'a l'é-lo che tut lòn ch'a intra ant l'òm da fòra a peul nen rendlo impur? Përchè lòn ch'a intra ant l'òm, a intra nen an sò cheur, ma a va ant lë stòmi e pì tard a finìss ant la rian-a". (Sòn a veul dì che tute sòrte ëd mangé a son pure). "Ma lòn ch'a rend impur l'òm a l'é col ch'a seurt da chiel. Përchè a l'è da 'ndrinta, visadì dal cheur ëd l'òm, ch'a seurto ij cativ pensé, la fornisassion, ij robarissi, j'amassidi, j'adulteri, l'angordisa, la malissia, le tromparie, la dësbàucia, l'anvìa, la maldicensa, la superbia e la folairà. Tuti coj vissi-là a ven-o da drinta, e a son cole le còse ch'a rendo impur n'òm" (March 7:14-23).
La religion ebràica dël temp ëd Gesù a praticava 'd sirimonie 'd purificassion ch'a l'ero soens motobin complicà. El mond a l'era considerà spòrch, anflà, salòp (an tùit ij sens) e pien d'agent ëd contaminassion ch'a 'rzigo l'integrità dla përson-a. An efet, coma ch'a dis ël vangel, "ij Farisé e j'àutri Giudé a mangio pa sensa prima lavesse le man conforma la tradission religiosa tramandà dai sò antich. E quand che lor a torno dal mercà, a mangio nen prima 'd lavesse. A-i é vàire d'àutre osservanse ch’a l'han cariasse, com' a sarìa 'd lavé le cope, ij tupin, ij vas d'aram e ij let conviviàj" (March 7:3-4). Quand për lor a l'era pa possìbil stess-ne lontan da j'agent ëd contaminassion (ij pì grev a l'ero identificà ant ij pagàn), apress s'ess-ne stàit an contàt a l'era necessari lavesse, purifichesse. Tut sossì a l'era càusa 'd pregiudissi ch'a l'ero nen giust, e 'd fobìe, ma 'dcò a 'd formalità veuide. Costi rituaj ëd purificassion a dventavo pì che d'àutr la marca dle përson-e "da bin", "a pòst". A lé për lòn che coste oservanse a favorìo l'ipocrisìa, la faussità. Gesù e ij sò dissépoj, bele se a j'ero d'acòrdi che la contaminassion moral e spiritual an ësto mond a l’era bin na realità e ch’a l’era necessari ‘d purifichess-ne, a l’ero nen autërtant fanàtich coma j’àutri a sto rësguard: Gesù a mostrava ch’a j’era da manca d’avèj ëd disserniment rasonéivol.

Lòn che Gesù a ‘rmarca ambelessì a l’é che per chiel antlora la gent a fasìa tròpa ‘tension a le contaminassion ch’a vnisìo “da fòra” e as n’ancorzìo gnanca che la càusa la pì granda ‘d contaminassion dla përson-a uman-a, a l’era ‘d lòn che seurt “da drinta” ‘d l’òm, da sò cheur. Ant ël moment che na përson-a a contravniss a lòn ch’a comanda la lej moral ëd Nosgnor Dé e, al pòst ëd confessé e ‘d chité sti pëccà, a-j “anleva” con compiasensa, a son coj-lì ch’a dvento për soa vita na càusa ‘d contaminassion pì granda ‘ncora ‘d na ròba qualsëssìa ch’a ven da fòra. Costi “agent ëd contaminassion” a son motobin potent, e Gesù a-j identifica coma: ij cativ pensé, la fornisassion (ij disòrdin dla vita sessual), ij robarissi, j'amassidi, j'adulteri, l'angordisa, la malissia, le tromparie, la dësbàucia, l'anvìa, la maldicensa, la superbia e la folairà. Le sirimònie ‘d purificassion che lor a fasìo a l’avìo, an efet, gnun podèj ëd purificheje da le conseguense ‘d coj pëccà, al opòst, a dventavo ‘n pretest, na scusa, për sentisse “a pòst”, “net”, drissà, mentre che, an realità, lor a j’ero pa parèj.

Ëd che manera a peudo esse tratà cola sòrt d’agent ëd contaminassion moral? Com é-lo ch’a peudo esse nëttià? Anans ëd tut, Gesù a mostra ai sò dissépoj d’arconòssje coma ‘d pëccà ch’a ofendo Nosgnor Dé e a son la càusa, për noi e për j’àutri, ëd conseguense mortaj; peuj a confesseje a Nosgnor e d’arzolv-se a chiteje. A l’é Gesù “l’agent ëd purificassion”, ël sol ch’a l’ha ‘n bon efet. I l’oma tuti da manca ‘d fidene a l’euvra ‘d purificassion che mach Nosgnor Gesù Crist a l’é bon a fé an nojàutri. Gesù an vania nen mach ël përdon ëd Nosgnor Dé, ma a l’é l’unich ch’a peuda fé passé ij sò dissépoj a na “terapìa ‘d decontaminassion” dzurtut ant la cornis ëd la comunità cristian-a. A l’é costa-sì la decontaminassion dont i l’oma da manca e che ‘l Batèsim a rapresenta.

I l’oma da fé atension a nen casché nojàutri medésim an col formalism ch’a serv pròpi a gnente e che Gesù medésim a condan-a: a l’é nen ël batèsim (o qualsëssìa àutra sirimònia) ch’a peuda nëttiene, lavene, purifichene dal pëccà, ma l’efetiv angagg përsonal a sogetesse a la terapìa ‘d purificassion che Gesù a veul travajé an nojàutri ant la cornis ëd la comunità cristian-a, che parèj a l’ha da dventé na “comunità terapèutica” génita.

PREGHIERA

Nosgnor Dé! Liberne dal formalism, ch’a l’é mach na forma veuida, na tromparìa, e angagg-ne ant na vera euvra ‘d purificassion ëd nòst cheur ta tut lòn ch’a guasta nen mach nojàutri, nòstre relassion con j’àutri, e dzurtut nòstra relassion con ti. Amen.

24 'd giugno 2018: Dominica ch'a fà sinch apress Pancòsta

Leture bibliche: 1 Samuel 17:1-49; Salm 9:9-20; Salm 133; 2 Corint 6:1-13; March 4:35-41.

Nosgnor! Fà che noi i l'àbia sèmper d'amor e 'd riverensa për Tò Nòm sant, përché Ti 't ch’ it ses mai strach ëd giuté e governé coj ch'it l'has butà dzura 'l fondament frem ëd Toa misericòrdia; për Gesù Crist, nòst Signor, ch'a viv e regna con Ti e on lë Spirit Sant, un sol Dé, pr' ij sécoj dij sécoj. Amen.

mercoledì 13 giugno 2018

L'art dë stòrze le Scriture? (38, March 7:9-13).

Seve-ne mai lamentave 'd quaidun ch'a l'avìa dëstorzù vòstre paròle për fé chërde lòn ch'i l'avìe pa 'ntendù? Soa interpretassion ëd vòstre paròle a l'era nen cola ch'i 'ntendìe vojàutri. A l'avìa nen capì. E-lo ch'a l'avìa falo a pòsta për malissia, o përchè ch'i j'ere nen stàit bon vojàutri a feve comprende bin? Nosgnor Dé an parla pr' ël mojen ëd le Scriture Sante, ma quaivòta, coma ch'as dis, ëd lòn ch'i lesoma i pijoma ciò për bròca e i le comprendoma nen, o pes, a l'è nòstra tradission, cola ch'i-j andoma dré o ch'i na soma costumà, ch'an fa buté da banda la Paròla 'd Nosgnor, coma se la tradission a fussa pì 'importanta che la Paròla 'd Nosgnor. A l'è 'l cas ëd le contestassion che Nosgnor Gesù Crist a fa a 'd gent ëd so temp, ch'a podrìo bin ësmijé a lòn ch'a càpita soens ancheuj. Vëddoma lòn ch'a dis March 7:9-13.
“Gesù a l'ha 'dcò dije: "Vojàutri i seve propi an gamba a lassé da banda ij comandament ëd Nosgnor për sosten-e vòsta tradission! Pr' esempi, Mosè a l'ha dìt: 'Rend onor a tò pare e a toa mare' e 'Che col ch'a maledìss sò pare e soa mare a sia butà a mòrt'. Vojàutri, contut, i dise: 'Quand quaidun a l'avrà dit: Tut lòn ch'i podria deve për giuteve a l'è corbàn, visadì 'n don consacrà a Nosgnor. Anlora col-lì a sarìa-lo pi nen obligà a fé quaicòsa për sò pare e soa mare? A l'é parèj che vojàutri i dësvòide la Paròla 'd Nosgnor con la tradission che voi i l'eve butà 'n pé. Vojàutri, purtròp, i na feve tante 'd còse parèj” (March 7:9-13).
“Gesù a l'ha 'dcò dije: "Vojàutri i seve propi an gamba a lassé da banda ij comandament ëd Nosgnor për sosten-e vòsta tradission!” (9). Ant ël temp ëd Gesù a-i ero dj'Israelita motobin scrupolos ëd compì tut lòn che soa tradission religiosa 'd lor a prescrivìa. Lor a giustificavo soe pràtiche e idèje con d'argomentassion bin sofìstiche e a dëstòrzìo la Paròla scrita 'd Nosgnor për conformela a lòn ch'a fasìo. Quand che Gesù a-j disìa "Vojàutri i seve propi an gamba", col-lì a l'era pa 'n compliment, ma na schergna. Con ij rasonament ch'a fasìo, lor a rivavo a schivié con na cossiensa neta lòn che Nosgnor a comanda. L'istess a càpita ancheuj: soens a-i é 'd gent ch'as mostra pitòst vajanta a giustifiché ij sò comportament e ideje an portand la Paròla 'd Nosgnor da soa banda! Con d'àbil manipolassion i rivo a feje dì lòn che lor a veulo, a son bon a "dimostré" che la Paròla 'd Nosgnor a veul pa dì lòn ch'a sarìa ciàir ch'a dis. A-i son fin-a 'd teòlogh bin conossù, ch'a l'han la fama d'antendse 'd Scriture Sante e 'd savèj dëspieghene la significassion, ch'a rivo 'd fé dì a la Paròla 'd Nosgnor l'òpòst ëd lòn ch'a fortiss. A pretendo d'esse "la guida dla gesia" ma, an realità, con ij so rasonament abij, a distòrzo le Scriture an servend j'anteresse dj'ideologìe strangere. A l'è bin già capitaje 'nt ël cors ëd la stòria: guere, rassism, nazism, comunism, feminism, sincretism, etc. A l'han trovà chi ch’a rivava a giustifiché fin-a ste còse "con la Bibia an man". É-lo che la Bibia a l'è tanme 'd crèja, ëd plastilin-a ch'as prësta a giustifiché a fà nen lòn ch'a sia, quajcòsa ch'as peul manipolé da sfacià? No, j'abus ëd na còsa bon-a ch'as na peudo fé, a gava pa ch’a-i sia na manera giusta 'd les-la.

A l'è vera che quaivòta le Scriture Sante a-i è 'd coj ch'a-j dëstòrzo an bon-a fede, quand ch'as ancorzo pa dij presupost ch'a l'han e che, tanme 'd baricole colorà, a-j fà vëdde 'd còse ch'a-j son nen o ch'a smijo vere, o 'd manera stòrta; d'autre vire, coste dëstorsion a son fàite a pòsta e an malafaj.

A l'è nen sèmper belfé comprende ch'i l'oma sogetasse a 'd manipolassion nen lècite. I l'oma pa da disperé, contut: ël sens génit dlë Scriture a-i è bin e i podoma riveje. I l'oma pa da disperé an pensand che nojàutri i soma nen a l'autëssa 'd comprendje 'd manera giusta, dësnò Nosgnor a l'avrìa pa danje coma nòstra règola 'd fej e 'd condòta. A l'è necessari, contut, ch'i foma në studi cossiensios ëd la Paròla 'd Nosgnor, e ch'i la lesoma ant në spirit ëd preghiera, an comparisionand vàire test ëd la Scritura. A l'è la Scritura midema ch'an dëspiega soa significassion. S'i comprendoma pa un dij so test, i l'ìoma da 'ndé a d'àutri test ch'a parlo pì ciàir. LA Scritura a l'ha sèmpe 'd coerensa e 'd lògica, a fa nen ch'a-i sio 'd coj ch'a diso ch'a sìa pa parèj. I l'oma da lesla ant lë spirit ëd Nosgnor Gesù Crist, e a loli tùit a peudo bin riveje. I l'oma da arzistje a chi ch'a di d'esse "l'espert ëd Scriture Sante" ch'a peussa nen esse butà an discussion. Tante vire, le pretèise 'd coste "autorità” a son na mascra ch’i l'oma da gavèjla da 'n facia. I lo poduma fé s'i portoma al ciàir ij presupòst ch'a-j faso dì lòn ch'a diso, costi "espert". S'i l'oma 'n disserniment parija, ij furb i-j podoma bin dësmascreje. La Scritura midema an dis: "Buté ògni còsa sota esam e pijene lòn ch'a l'é bon" (1 Tessalonian 5:21).

L'apòstol Pero a fa n'arferiment a coj che 'ntlora a dëstorzìo lòn ch'a disìa l'apòstol Pàul an soe litre: "An cole litre a-i é 'd còse ch'a son malfé da comprende e che coj ch'a son ignorant e volùbil a dëstòrzo a soa perdission ëd lor. A fan 'cò parèj con j'àutre Scriture" (2 Pero 3:16). Coma ch'as na fa la dëscrission ëd coj-lì ch'a dëstòrzo le Scriture? A podran bin esse dij "savant" conform ai criteri dë sto mond, ma a son "gnorant" ëd Nosgnor; a l'han pa sò Spirit Sant, a son "volùbij", "nen ëstabij", përchè ch'a son pa anreisà ant la fej che le Scriture a falisso nen, përchè le Scriture Sante a son përdabon la Paròla 'd Nosgnor. L'Apostol an dà n'avertiment: "...parèj i saroma pì nen tanme 'd masnà nen madure. I saroma pì nen sbatù dëdsà e dëdlà quand ch'a bofo 'd vent ëd dotrin-e neuve. I saroma pì nen piàita facil ëd gent furba ch'as na va 'n gir pr' ambrojé con ëd busiardarie ch'a smijo 'd vrità" ( Efesin 4:14).

Nòstre "tradission" (religiose o inteletuaj) a peudo portene a "buté da banda" la Paròla 'd Nosgnor, a "anientela". Che Nosgnor an daga 'd les-la 'd manera ogetiva. Ant ël cas ch'a na parla 'l test dël vangel ch'i l'oma lesù ancheuj, a podìa nen esse na letura giusta dla Bibia, fàita conform a lë spirit ëd Nosgnor Gesù Crist, cola ch'a l'avìa portà cola gent a negheje la solidarietà pràtica anvers ij sò për "rispeté" 'l prinsipi che ij sòld destinà a d'esse n'oferta a Nosgnor a l'avrìo podù pa esse "alienà". Gesù a l'avrìa 'd sicur dàit la precedensa a la solidarietà e a l'amor anvers ëd coj ch'a son ant lë bzogn, e lolì anans ëd qualsëssìa d'àutre esigense, a fa nen s'a fusso fin-a "n'oferta për Nosgnor".

PREGHIERA

Nosgnor! It prego 'd deme 'd disserniment për savèj fè na giusta valutassion ëd col ch'as presenta coma "n'espert" and ël comprende toa Paròla ma ch'a lo fa 'd manera fraudolosa e tromposa. Giutme, contut, a d'avèj cossiensa 'd coj ch'a podrìo esse ij mè presupòst s'a fusso coj-lì a dventé n'influensa negativa ch'am tnìssa lontan da na giusta comprension dle Scriture Sante. Amen.

Duminica 17 'd giugn 2018 – Quarta Duminica apress Pancòsta
1 Samuele 15:34-16:13; Salmo 20; 2 Corinzi 5:6-17; Marco 4:26-34

Nosgnor! Goerna toa famija, la Cesa, fissa ant la fej e l'amor, e ch'a peuda per toa grassia nunsié toa vrità con coragi e serve toa giustissia con compassion; për nòst Salvator Gesù Crist, ch'a viv e ch'a regna con Ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, ora e për sèmper. Amen.

giovedì 7 giugno 2018

La tradission e la Paròla 'd Nosgnor (37, March 7:1-8)

Un dij nòstri amis a scriv: "Soens l’interesse për la cultura tradissional a fërnis për esse domini ‘d passion, dcò dësrassionaj, për un passà arcordà me 'ël bel temp antich', fieul d’un mond pì bel, sarà ‘nt soa naturalëssa a ras ëd valor autèntich. Core apress a la tradission me l’Eldorado përdù, conforma na vision moto bin condissionà dal romanticism, a l’é ‘d sicura nen la mej manera për guerné nòsta cultura da la scunciarìa dle mòde antamnà" [Carlin Ellena]. Vera, bele se "la tradission a l'è 'mportanta, i l'oma da avèj ëd disserniment: la régola a l'è nen la tradission, ma lòn che la tradission a l'ha fala seurte. Sossì a l'è armarcà da Nosgnor Gesù Crist, ch'a fa la critica dël tradissionalism religios an butand an evidensa la primassìa dla Paròla 'rvelà 'd Nosgnor. Ant ël capìtol 7 dël vangel second March, Gesù as confronta con ij tradissionalista religios ëd sò temp. Për ëd rason pràtiche, i l'avroma da dispartì nòstre riflession an ësto capìtol an tre part e butene an evidensa mach lòn ch'an ësmija ch'a l'abia n'importansa pì granda.
Gesù e le tradission uman-e. "Antlora ij Farisé e 'n quàj magister ëd la Lej ch'a l'ero vnù da Gerusalem, a son radunasse dantorn a chiel. A l'avìo 'rmarcà che quaidun ëd Sò dissépoj a pijavo 'l mangé con man impure, visadì sensa aveje prima lavà, përchè ij Farisé e j'àutri Giudé a mangio pa sensa prima lavesse le man conforma la tradission religiosa tramandà dai sò antich. E quand che lor a torno dal mercà, a mangio nen prima 'd lavesse. A-i é vàire d'àutre osservanse ch’a l'han cariasse, com' a sarìa 'd lavé le cope, ij tupin, ij vas d'aram e ij let conviviàj. Ij Farisé e ij magister ëd la Lej a l'han ciamaje: 'Për còs' é-lo ch' ij tò dissépoj a vivo nen conforma la tradission dj’antich ma a pijo 'l mangé sensa lavesse prima le man?'. E chiel a-j respond: "Sicur che Isaìa a l'avìa bin profetisà 'd vojàutri ipòcrita, coma chiel a l'ha scrivù: Sto pòpol-sì am onora mach con ij làver ma ij sò cheur ‘d lor a l'é bin lontan da mi. Am rendo onor për nen, an mostrand ëd dotrin-e ch'a son mach ëd comandament uman. Com é-lo ch' i seve tant ëscrupolos ant l'osservansa ëd vòsta tradission, ma i troveve sèmper la manera 'd schivié lòn che Nosgnor a l'ha comandà?” (March 7:1-8). 
1. Gesù a fà na distinsion ciàira an tra tradission religiosa e Paròla ‘rvelà ‘d Nosgnor.

Ij savant modern a chërdo che la religion a sia mach ël prodòt dël pensé 'd l'òm, ël tentativ uman d'acostesse al divin, l'acumulassion, l'ambaronament, ant ël cors dël temp, ëd tradission religiose: ideje, rituaj, esperiense, e via fòrt. A diso 'dcò, për conseguensa, che tut lòn ch'an passa la tradission a sarìa da pijesse 'd manera provisòria e da sogetesse sèmper a 'd revision periòdiche, përchè ch'a l'ha 'n valor relativ, e sossì a l'è bin giust. Lòn ch'a l'è nen giust, contut, a l'è che tut a sarìa da consideresse mach na tradission e, se pròpi as veul dilo, Nosgnor Dé as arvelerìa për ël mojen ëd cole tradission. An efet, lor a chërdo pa ch'a-i sìa na comunicassion dirèta 'd na paròla da part ëd Nosgnor e che cola-lì a sarìa mach na pretèisa mitològica. Tut a sarìa 'd tradission uman-e. E-lo parèj? Nò. Ëd tradission religiose a-i son ëd sicur, ma Nosgnor Dé a l'è arvelasse 'dcò 'd manera direta a 'd përson-e che Chiel a l'ha sernù. Le tradission religiose a peudo esse positive mach s'a resto fedej a j'arvelassion ch'a l'avìa originaje. An efet, le tradission a dvento soens na distorsion, na chërdensa sacralisà ch'a l'è nen legìtima. A l'è 'dcò vera, ant ël midem temp, ch'a-i son sèmper ëstàit ëd profeta fàuss ch'a l'avìo la pretèisa 'd parlé a nòm ëd Nosgnor, ma ch'a l'era nen parèj përchè soe ansidite “arvelassion” a l'ero na soa fantasìa o na soa fabricassion. I podoma parèj parlé 'd tradission legitime e 'd tradission nen legìtime, d'arvelassion génite e d'arvelassion fàusse. I l'oma da avej un necessari disserniment. Nosgnor Gesù Crist a esercitava 'd disserniment e an dis d'esercité 'd disserniment. Ant ël test ch'i consideroma ancheuj, Gesù nen mach a fasìa na ciara distinsion an tra tradission e Paròla 'd Nosgnor, ma a condanava la tradission religiosa dla pì part dj’Israelita 'd so temp coma quaicòsa che, an efet, a dëstorzìa e a fasìa schivié lòn che Nosgnor a l'avìa comandà ciàir an soa 'rvelassion. Lolì a càpita 'dcò ancheuj, quand ëd tradission religiose a ven-o sacralisà a dëscàpit dla fonsion primaria dla Paròla 'rvelà 'd Nosgnor e ch'i la trovoma ant la Bibia.

2) A-i è na granda diferensa an tra l'andeje dapress a 'd tradission religiose e na relassion con la përson-a 'd Gesù.

A-i è na granda diferensa an tra l'andeje dapress a 'd tradission religiose e 'l raport, la relassion përsonal con Nosgnor, ch'a l'è fàita ‘d fiusa e d'obediensa a soa volontà arvelà. A-i è tanta gent, ëdcò ancheuj, ch'as considera “religiosa” e “a pòst” dëdnans a Nosgnor quand ch'a va dapress, bin o mal, ai precèt tradissionaj dla gesia ch'a-j 'parten, soe pràtiche o chërdense, e a l'ha gnun-a vera relassion përsonal con Nosgnor (n'angagg ëd preghiera e d'ubidiensa al volèj arvelà 'd Nosgnor). Na përson-a parèj a l'è anganà e, an bon-a fej, as angan-a daspërchila. L'Evangel, parèj, a son-a për lor tanme 'n ciochin d'alarma, tanme 'n necessari disvijarin.

3) Gesù a condan-a 'l formalism religios.

Se ls categorìa 'd përson-e ch'is arferìa anans as podìa disse “an bon-a fej”, a-i è 'd tradissionalista e 'd formalista religios ch'a son an malafej. Gesù a-j consìders “ipòcrita”. A porto mach na mascra 'd religiosità mentre che so cheur ëd lor a l'è motobin lontan da Nosgnor. Soa religion, so andeje dapress a'd tradission religiose, a l'è mach na conveniensa sossial për sérve a 'n quaj anteresse stërmà.

“Sërchè Noshnor, damentre ch'as peul trovelo; invochelo damentre ch'a l'è davzin. Che l'empi a chita soa via e l'òm përvers ij so pensé; ch'as converta a Nosgnor, ch'a l'avrà pietà 'd chiel, a nòst Dé, ch'a ven pa strach a përdoné” (Isaia 55:6-7).

PREGHIERA

Nosgnor Dé! Fa che mi sèmper mej, i pija 'n sël sério tò Fieul Gesù Crist, che mi i l'abia con chiel na relassion përsonal vera e ancreusa e che mi i sia sogetà a soa crìtica. I veij nen esse critich ëd yoa Patòla, ma 'n critich ëd mi medésim e dle tradission ëd mia gesia. I geuj verificheje diligent con toa Paròla arfirmand an mi lòn ch'a l'è pa conform a chila. Cissa an mi, it na preho, ëd sens critivh e 'd disserniment. Amen.

10 giugno 2018 – Tersa Duminica apress Pancòsta

1 Samuel 8:4-20, 11:14-15; Salm 138; 2 Corint 4:13-5:1; March 3:20-35

Nosgnor! Da Ti a ven minca bin. Acòrdane che, për Toa ispirassion, noi i peuda pensé a lòn ch'a l'é giust e, për Toa guida misericordiosa, ëdcò felo; për Gesù Crist, nòst Signor, ch'a viv e regna con ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, pr' ij sécoj dij sécoj. Amen.

Nosgnor misericordios! It suplicoma che ti't në scote e ch' it acòrde a nojàutri, ch'it l'has dane l'anvìa 'd preghé. d'esse vardà e consolà an tùit ij pericoj e disgrassie con tò agiut potent: për Gesù Crist, nòst Signor. Amen.

venerdì 1 giugno 2018

A fà dël bin - sèmper (36. March 6:53-56).

Le dificoltà dla condission uman-a, ij tanti bzogn e patiment ëd tute sòrt ch'a càusa, an cisso a buté nòstre speranse an vàire armedi e "salvator" ch'as presento an ësto mond. A l'è parèj ch'i coroma da sì e da là për troveje. Voltà 'l canton, contut, i trovoma mach ëd delusion e 'd disangani. Ant l'episòdi dël Vangel ch'i lesoma ancheuj i vëdoma tanta gent ch'as buta a core për trové Gesù 'd Nasareth e ciameje 'd grassie. A-j darà nen ëd delusion. A resta vera fin-a 'l dì d'ancheuj. 

"Apress ch’a l'avìo travërsà 'l làgh, a son rivà a Genesaret e là a l'han ormegià. Quand ch'a son calà giù da la barca, coj dël leugh a l'han arconossulo sùbit e a son butasse a core da tuta la region [për andé a trovelo] e a l'han ancomensà a porteje ij malavi an su dle steure andoa ch'a sentìo dì che chiel a l'era. E daspërtut andoa ch'a l'era intrà - ant ij borg, o ant le sità, o ant ij paisòt - a-j portavo ij malavi ant le piasse dij mercà e a lo suplicavo che almanch a podeisso toché la frangia ëd soa vestimenta, e tuti coj ch'a la tocavo a l'ero varì" (Marco 6:53-56). 

Acostesse a Gesù con fej a l’é sèmper, ant na manera o n’àutra, quaicòsa ch'a dël bin, ch’a l’é terapèutich pr’ël còrp, për l’ànima e për spirit. Avèj da con chiel, bele mach për pòch (coma “toché la frangia ëd soa vestimenta”), quand ch’a l’é fàit con fiusa, an sèmper dël bin.  Vera, la mej situassion a l’é cola dël dissépol, ch’a l’é angagiasse d’andeje dapress a Gesù, yùit ij dì, ma le testimonianse ëd coj ch’a son “capità” da chiel bele mach na vòta, a son prò da tenje cont, përchè a falisso mai ‘d mostrene che Gesù a dà 'd benedission ùniche.  Ocupesse an general, “ëd religion”, contut, l’è a dì, sensa disserniment, a fa nen sèmper bin. A fasìa nen bin a tanta “gent religiosa” d’antlora e a coj ch’a-j stasìo a sente, përchèna religion qualsëssìasoens a buta an sle spale dla gent dij fardèj grev da portesse. Gesù a disìa pròpi a 'd gent ch'a l'era motobin religiosa: Maleur ëdcò a vojàutri, magister ëd la Lèj, përchè i carie an sla schin-a dla gent ëd fardèj ch’as peudo nen porté, ma coj istess fardèj, vojàutri i-j toche nen gnanca con un dij vòstri dil (Luca 11:46). 

A son soens giustificà, donca, ij pregiudissi che tanti a l’han d’ancheuj anvers “la religion” e “le pràtiche religiose”, fin-a cole ch’as disocristian-e”: tanta religion a l'é 'n crasament, n'opression. Con Gesù, col ch’an presenta la Bibia, contut, i coroma gnun risigh ëd cola sòrt, lolì a càpita nen.  A l 'é nen vera che, coma tanti a diso d’ancheuj, ch’a sia pro ‘d “chërde an quaicòsa”, ch’a nen lòn ch’as chërd, basta che un a sia sincér…. che “tuti a chërdo an quaicòsa e lolì a-j rend content. . A peul desse ch'a-j renda content për un po', ma chërde a lòn ch'a l'è nen ver e bon, coltivé 'd superstission, a la longa “a paga pa” e 'd sicur “an salva” nen dëdnans a Nosgnor, ël ver ch'a viv. Nosgnor a l'ha butà 'd condission, le soe, a riguard ëd lòn che vreman an peul salvé, e i farìo bin a pijele an sël sério. Cole “condission” i le trovoma an Gesù Crist.  

A fa sèmpe na diferensa acostesse a Gesù, dzurtut s'a l'è fàit “con bon-e intension”, con na disposission favorèivola d'esse istruì da chiel. A l'è mai sgairà fin-a col pòch ch'as fa për conòsse Gesù Crist o për porté d'àutri a la fej an chiel. Col interesse, probàbil al inissi nen tant ancreus, a podrìa trasformesse, për cola përson-a, na vòlta o l'àutra, ant na "relassion salvìfica" con Gesù: lolì a l'é lòn cha l'ha l'importansa granda 
Ancheuj i podoma 'ncontré 'l Salvator Gesù da le pàgine dla Bibia: a l'è lì che chiel ancora 'ncheuj an parla e as arvela a nòst cheur. Andé nen da àutri: a podran nen giuteve. Andé dit a Gesù, sensa d'àutre mediassion e chiel av rëspondrà. Gesù a dis: "Tuti coj che Pare am dà, a vniran da Mi, e Mi i manderai mai vìa gnun ch'a ven-a a Mi" (Gioann 6:37).  

PREGHIERA  

Nosgnor, fin-a da quand ch'i j'ero na masnà, ti 't l'has sèmper tirame a Ti, e quand ch'i son ëvnùit a ti con fej, ëd delusion da ti mai i l'hai avune. A son ëstàit, pitost, d'àutri a deme ‘d delusion e ‘d frustrassion. A son ëstàite ‘d gesie e ‘d përson-e religiose ‘d tante pretèise ch'a l'han ëslontaname da lor përchè i l'hai nen arconossù an lor toa vos e toa presensa. Fa ch'it renda sèmper na bon-a testimoniansa, che për Fieul Gesù Crist mi i peuda esse “na bon-a reclà! “. Amen. 

3 ‘d Giugn 2018 - Sconda Dominica apress Pancòsta 


Nosgnor! Toa providensa ch'a faliss mai a l'ha butà a pòst le còse tant an cél che ant la tèra: Gava vìa da nojàutri, it suplicoma, tut lòn ch'a 'd mal e dane cole còse ch'an profit; për Gesù Crist, nòst Signor, ch'a viv e regna con ti e con Spirit Sant, un sol , ora e për sèmper. Amen. 
Nosgnor! Ti che mai it falisse ‘d giuté e ‘d governé coj ch’it anleves përch’ a l’abio ‘d timor costant e amor anvers ëd ti, goernëne, it na pregoma, sota la protession ëd toa bon-a providensa, e ch’i l’abio sèmper timor e amor ëd Nòm sant; për Gesù Crist, nòst Signor. Amen. 

http://telegra.ph/A-fà-dël-bin---sèmper-36-March-653-56-06-01