Ël Rè a riva an soa sità capital (62. March 11:1-11)

As podrìa bin dì che la manera d'esse e 'd fé 'd Gesù 'd Nasaret an cost mond a l'era soens "da Bastian Contrari", e fin-a tanti ancheuj ch'as diso ij sò "rapresentant" a l'han ancora nen capila... Lë "stil" del Mëssìa, dël Salvator dël mond a l'é ùnich përdabon e sossì a lo vedoma ant l'episòdi dël vangel ch'i vardoma ancheuj e ch'a parla 'd soa "intrada trionfal" a Gerusalem.

Intrada ‘d Gesù a Gerusalem. "Avzinandse a Gerusalem, da la banda ‘d Betfage e ‘d Betania, anvers ël mont dj’Ulivé, Gesù a l’ha mandà anans doi dij sò dissépoj, e a l’ha dije: “Andevne a cola borgià ch’a l’é visavì ‘d voi, parèj che quand ch’i-i intre i trovreve ‘n burichèt ëstacà che gnun ancora a l’ha dovrà da cavalcadura, dëstachelo e portemlo. Se quaidun av ciama përchè ch’i lo feve, dije che ‘l Signor a n’ha da manca e che tòst av lo darà andarera”. A son donca partì e a l’han trovà ‘l burichèt ch’a l’era stacà da fòra an sla stra, dacant a na pòrta, e a l’han dëstacalo. Quaidun ëd coj ch’a l’ero ansilì, a l’han dije: “Përchè ch’i dëstache col borichèt?”, E lor a l’han rësponduje coma ch’a l’avìa dije Gesù, e a l’han lassajlo fé. A l’han donca mnà ‘l burichèt a Gesù e a l’han posaje adòss ij sò mantej, e chiel a l’é montaje. Diversi a l’han dëstendù ij sò mantej ëd lor an sla stra përchè a-j passèissa dzura, e d’àutri a tajavo ‘d branche da j’erbo e a-j spantiavo për la stra. Coj ch’a-j andasìo dëdnans, e coj ch’a-j vnisìo dapress a crijavo: “Osana! Ch’a sia benedì col ch’a ven an nòm ëd Nosgnor! Ch’a sia benedì ël Regn ch’a riva, ël Regn ëd David, nòst antich! Osanna ant ij leugh pì àut!”. Parèj Gesù a l’é intrà a Gerusalem, al Templ. Dòp d’avèj beicà tut lòn ch’a-i era lì dantorn, coma ch’a l’era già tard, a l’é seurtiss-ne con ij dódes për andé a Betania" (Marco 11:1-11).

Ant l'episòdi dël vangel ch'i vardoma ancheuj, Gesù a riva a Gerusalem për l'ùltima part ëd soa mission an sla tèra. Gerusalem a l'é la "sità capital" del Regn ëd Nosgnor, cola che chiel a l'ha sernù coma soa abitassion, andoa ch'a sta Sion, ël mont sant, sò tròno, sò templ. Coma ch'a selebra 'l Salm 48, Gerusalem a l'é "la sità 'd Nosgnor", "...sima magnìfica, gòj ëd la tèra antrega. Ël mont Sìon a smija a le sime 'd Sàfon, ma a l'é chila la sità dël gran' Rè. Nosgnor medésim a sta 'nt le tor ëd Gerusalem, e as arvela coma sò difensor". Ij pelerin ch'a-i monto a diso: "Nojàutri i l'avio bin sentì dì 'd la glòria 'd cola sità, ma adess i l'oma vëddula con nòstri euj medésim - la sità dël Dé dl'univers. Nosgnor a la mantniss ëstabil për sèmper". Gerusalem a l'era la sità dël rè David, prefigurassion dël Mëssìa, e pròpi ambelelì ij profeta antich a disìo che chiel a sarìa manifestasse ant ij dì darié. An efet, Gerusalem a l'é 'l sènter d'anrajament ëd tùit ij propòsit ëd Dé për cost mond.

Parèj, Gesù, ël Fieul ëd Nosgnor, "ël prinsì dla pas", a intra an cola ch'a podrìa bin disse ch'a l'era soa sità e a lo dimostra ant lòn ch'a càpita an cost episòdi, soa intrada trionfal an Gerusalem. La regalità 'd Gesù as dimostra dal coma che 'l pòpol a lo arsèiv: a lo arconòss pròpi coma 'l Mëssia dla promëssa, col ch'a l'avìo spetà da tant. Gesù a l'é 'l dissendent dël rè David e "ardité legitim al tròno". Coj che antlora a-i comandavo a l'avìo pròpi gnun titol për sté al govern. A stupiss pa nen che costa intrada 'd Gesù tant a sagrinèissa tant coj ch'a ocupavo ij pòst ëd comand antlora 'd cola sità, ch'a l'avìo fin-a ciamà na "riunion d'emergensa" dij prinsipaj dla nassion - e fin-a j'ocupant roman as na sagrinavo.

Con tut lòn, Gesù a intra 'n sità ëd na manera diversa dai "potent" ëd cost mond. Pa nen ant un poderos caval bianch, a pompa magna, con la mùsica e na trupa d'armà, ma 'n gropa d'un borichèt e compagnà da gent sèmpia coma ch'a l'ero ij sò dissèpoj. Le professìe antiche a l'avìo prefigurà pròpi lòn, e coj ch'a le conossìo a l'ero bin renduss-ne cont.

Armarché 'dcò coma Gesù, ël Rè, a l'abia titol ëd dispon-e 'd minca còsa, e lolì a l'é 'dcò arconossù quand ch'a manda ij sò dissépoj a pijé col borichèt: "Se quaidun av ciama përchè ch’i lo feve, dije che ‘l Signor a n’ha da manca ... Quaidun ëd coj ch’a l’ero ansilì, a l’han dije: “Përchè ch’i dëstache col borichèt?”. E lor a l’han rësponduje coma ch’a l’avìa dije Gesù, e a l’han lassajlo fé". L'ora ch'e Gesù a ciama a nojàutri ëd buté a sò servissi nòstre përson-e o ëd còse ch'i na soma ij padron, com é-lo ch'i-j rëspondoma? Arconosom-ne an lolì sò dirit ëd sovranità? A diferensa, contut, dij potent ëd cost mond, chiel a dà 'ndaré lòn ch'a ciama 'd podèj dovré! "...dije che ‘l Signor a n’ha da manca e che tòst av lo darà andarera"!

Gesù. parèj, a intra an soa sità e "a bèica tut lòn ch’a-i era lì dantorn", coma s'a féissa n'ispession. Lòn ch'a sarà l'arzultà 'd soa "ispession"? Cola ch'a sarà la valutassion ëd lòn ch'a trova? I lo varderoma la vira ch'a ven. Ciamomse, contut, se Gesù, ël Rè, a vnèissa sensa preavis a fé l'ispession, a controlé nòstra vita, o nòstra comunità cristian-a, coma trovrìa-la? Sarìa-la conform a lòn ch'a dovrìa esse e ch'a pias a chiel? Cola ch'a sarìa soa valutassion? A Gerusalem, an coj dì-lì, sò pòpol a 'rsèiv el Signor con granda gòj: "Osana! Ch’a sia benedì col ch’a ven an nòm ëd Nosgnor! Ch’a sia benedì ël Regn ch’a riva, ël Regn ëd David, nòst antich! Osanna ant ij leugh pì àut!”. I sò nemis a j'ero nen là an tra cola gent, ma a l'ero 'n camin ëd comploté, da stërmà, ëd masselo. A sarìo bin riussì a felo fòra e Gesù a sarìa stàit butà an sna cros tanme 'l pes criminal ch'a-i sìa. Pura, pròpi cola soa mòrt an cros a sarìa stàita sò trionf. I podoma bin dì che "lë stil" ëd Gesù a sìa motobin divers da lòn che ij pì a së spetrìo.

PREGHIERA

Nosgnor Dé! I t'arsèivo an mia vita coma 'l Sovran e 'l Signor legìtim. Ti 't l'has tìtol a ess-lo ëd mia person-a e 'd tut lòn ch'i l'hai. I son a toa disposission përchè ti ëm dovre coma ch'at pias për toa glòria. It ciamo përdon përché tante vire i penso mach a mi medésim e për ti i son ëd pòca utilità o fin-a d'antrap a toa càusa. I l'hai da manca d'ess-te "domestià", d'esse bin "butà al pass". I confido che ti't lo fasa. Amen.

Letura 'd March 11



Duminica 2 dzèmber 2018 - Prima duminica d'Advent

Geremìa 33:14-16; 1 Tessalonicèis 3:9-13; Luca 21:25-36; Salm 25:1-9

Nosgnor tut-potent! Dane la grassia 'd campé via j'euvre dël top e 'd vestisse dl'armura dla lus, adess an cost temp ëd costa vita mortal che Nosgnor Gesù Crist a l'é vnùje për visitene an grand' umiltà; che ant ël dì darié, quand cha 'rtornerà an soa majestà gloriosa për giudiché ij viv e ij mòrt, nojàutri i peussa arsussité a la vita inmortal; për col ch'a viv e regna con Ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, ora e për sèmper. Amen.

Pija coragi, Gesù at manda a ciamé (61. March 10:46-52)

Quand ch'i lesoma la Paròla 'd Nosgnor, a l'é nen mach na bela conta ch'i lesoma, a l'é nen mach n'esercissi leterari... ma a l'é l'apel che ancheuj Nosgnor medésim a adressa a nojàutri 'd përson-a. A che përsonagi dël vangel i jë smije vojàutri e còsa podrio-ne amprende da chiel? Vardoma ancheuj la varision ëd Bartimé, ch'a l'era bòrgno.

"Peui a son rivà a Gerico, e coma ch'a partìa da Gerico con ij sò dissépoj e 'n grand ëstrop ëd gent, n'òm ch'a l'era bòrgno, për nòm Bartimé, fieul ëd Timé, a l'era setà an sla stra e a ciamava la limòsna. Quand ch'a l'ha sentì ch'a-i passava Gesù 'd Nazareth, a l'é butasse a crijé e a dì: "Gesù, fieul ëd David, àbie compassion ëd mi!". E diversi a-j trovavo da dì përchè a stèissa ciuto, ma chiel a crijava ancora pì fòrt: "Fieul ëd David, àbie compassion ëd mi!". Gesù, antlora, a l'é fërmasse e a l'ha mandalo a ciamé. A l'han donca ciamalo disandje: "Pija coragi, àuss-te, Gesù at manda a ciamé!". E campand a tèra sò mantel, a l'é aussasse e a l'é vnù da Gesù. Gesù a l'ha domandaje: "Còsa veus-to ch'it fasa?". E 'l bòrgno a l'ha dije: "Rabunì, fa ch'i s-ciàira!". Gesù a l'ha dije: "Va, toa fej a l'ha salvate". E 'd colp la vista a l'é artornaje e a l'é andaje dapress a Gesù për la stra" (March 10:46-52).

Ant la letura dël vangel ch'i l'oma fàit la vira passà, i l'avìo 'ncontrà Giaco e Gioann ch'a l'ero acostasse a Gesù con na petission. Ancheuj i ancontroma n'àutr ch'a-j presenta na petission, na sùplica: a l'é n'òm ch'a l'era bòrgno e ch'a stasìa për la strà a ciamé la limòsna. An tuti e doi ij cas, Gesù a-j fà l'istessa domanda: "Còsa veus-to ch'it fasa?". Gesù a smija fin-a rassegnà che la gent a-j s'acòsta mach për ciameje 'd grassie. La preghiera génita, an efet, a l'é nen mach "ciamé", ma 'dcò adorassion e làude. An tùit ij cas, Gesù a l'é bin cossient d'esse vnùit an tra costa umanità bzognosa, për fene dël bin. Tutun, Gesù a l'ha bin rason ëd nen dì che 'd sì a qualsëssìa nòstra preghiera - chiel a sa mej che nojàutri lòn ch'i n'oma da manca. Ij bzogn ch'i sentoma a son nen sèmper lòn che përdabon an serv. I l'oma da amprende, anans ëd tut, a conòsse e a raportesse a Nosgnor Dé con fiusa. I l'oma da trové an chiel nòstra sodisfassion e gòj - përchè i j'ero stàit creà pròpi për lòn, ma an chiel i trovoma 'd sicur na rispòsta a tùit ij nòstri bzogn, conform a soa santa providensa.

Gesù a rend la vista a col òm, ch'a l'era bòrgno, ma a-j dis ëdcò: "Va, toa fej a l'ha salvate". Lolì a l'é bin da pì che dije: "Va, adess i podras ës-ciairé". Lolì a l'é coma s'a l'avèissa dije: "La fiusa ch'it l'has butà an mi, a l'ha fàit ëd pì che rend-te la vista fìsica - ch'a l'é 'd sicur amportanta - ma a l'ha rendute 'salv', 'antregh', complèt, coma na creatura uman-a ch'a l'é destinà a la comunion con sò Creator, Dé. It l'has confëssà toa fede an mi, 'ël fieul ëd David', ël Mëssìa, ël Salvator dël mond. I l'hai date parèj 'la ciav' nen mach ëd la vista fìsica, ma bin pì che lòn, la ciav ëd la 'vision ëspiritual'. An ëvnisend-me dapress, ti 't dëscheuvreras neuve dimension ëd la vita uman-a, cole ch'it l'avrìe avù fin da l'inissi, anans che 'l pëccà a vastèissa minca n'aspet ëd vòstra esistensa".

A l'é parèj che col òm, adess ch'a l'é varì, "a-j va dapress a Gesù për la stra". An lolì i vëdoma 'l prinsipi dla vita cristian-a. Vera, për col òm a sarà nen sèmper belfé andeje dapress a Gesù, ma a podrà esse sicur che collì a sarà l'inissi ëd tante sodisfassion, pì 'd cole ch'a podèissa imaginé.

Ant la conta, armarché 'dcò: "... e campand a tèra sò mantel, a l'é aussasse e a l'é vnù da Gesù". Për andé da Gesù e con Gesù, i dovoma lassé da banda "ël mantel" ch'a quata ij nòstri pëccà, për che chiel a-j arleva e a-j na lìbera. I l'oma da campé vìa ij nòstri strass ëspòrch ch'a j'ero nòstra "vestimenta", coma ch'a dis la Paròla: "I soma tùit anfetà e antamnà dal pecà. Fin-a i nòstri mej ësfòrs, dëdnans a Ti, a son gnent' àutr che 'd ëstrass anflà 'd grass" (Isaìa 64:5). An efet, is doma tante àrie ma is rendoma gnanca cont vàire ch'i soma, dnans a Nosgnor, spòrch e spussolent! Vàire ch'i l'avrìo da lavesse e d'arvestisse 'd neuv - da la mira spiritual, perchè cola lì a l'é l'ùnica condission ch'an përmëttrà 'd presentesse dëdnans a Nosgnor. Nòstra purificassion e vestission a l'é 'l don ch'i arsèivoma da la grassia 'd Nosgnor për la fe ant ël Salvator Gesù. Un bel dì, tuti coj ch'a l'han fidasse an Gesù a 'rseivran un "mantel" neuv, rich e càud, tant da smijé 'd "fieuj ëd rè". Ël "mantel" ch'i portoma ancheuj a va pròpi nen bin, an serv pa. Campandlo via, i podroma "sauté an pé" lìber e core anvers ëd Gesù. Chiel an darà lòn ch'i l'oma da manca.

Vera, cole ch'i l'oma dovrà ambelessì a son ëd figure për fesse mej comprende, ma i l'oma da ciamene lòn ch'a sìa ch'an ampacia për podèj "core" dal Salvator Gesù Crist! A-i é gnente ch'i l'oma nojàutri ch'a vala la pen-a 'd portesse dré quand ch'i andoma da Gesù, perché, coma ch'a l'é scrit: "Nosgnor a l'ha fàit che Chiel medèsim a fussa nòstra sapiensa, giustissia, santificassion e redension" (1 Corint 1:30).

PREGHIERA

Nosgnor! Ti ch'it ses passà dëdnans a mi ancheuj, pròpi pr' ël mojen d'ës test dël vangel, i levo 'nvers ëd ti mia vos për suplichete che ti, an tò amor, am ven-a 'n agiut. A l'é mach ti ch'it peude rësponde ai mè bzogn. Ora che ti 'm ciame, i coro anvers ëd ti con fiusa, an lassand da banda ij mè strass, përchè a sìa ti 'l mè tut. Amen.

Dumenica 25 'd Novembere 2018 - Ultima Duminica apress Pancòsta - Crist Rè

2 Samuel 23:1-7; Salm 132:1-19; Arvelassion 1:4-8; Gioann 18:33-37

Nosgnor tut-potent e etern! Tò volèj a l’é ‘d ristabilì tute le còse an Tò bin-amà Fieul, ël Rè dij rè e ‘l Signor dij Signor; Acòrdane, an Toa misericòrdia che ij pòpoj dla tèra, divis e ancadnà dal pëccà, a peudo essne liberà e mnà ansema sota Tò govern sovran ëd grassia; ch’a viv e regna con Ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, për ij sécoj dij sécoj. Amen.

La via dl'onor e dla glòria (60. March 10:35-44)

Cola ch'a l'é la vìa ch'a men-a a l'onor e a la glòria? An cost mond tanti a la conòsso fin tròp bin e la pràtico. Cola lì, contut, a l'é pa cola che Nosgnor Gesù Crist a-i marciava. Ij sò dissèpoj a smijo feje obiession...

L'arcesta 'd Giaco e 'd Gioann. "Antlora Giaco e Gioann, fieuj ëd Zebedé, a son vnù da chiel e a l'han dije: "Magister, i vorìo ch'it fèisse për noi lòn ch'it ciamroma". E chiel a l'ha dije: "Còsa veuleve ch'i fassa për vojàutri?". A l'han rësponduje: "Acòrd-ne ch'ant toa glòria nojàutri i sio astà, un a toa drita e l'àutr a toa snistra". E Gesù a l'ha dije: "I seve nen lòn ch'i ciame. É-lo ch'i peude bèive la copa che mi i l'hai da bèive, e esse batesà dël batèsim ch'i sarai batesà?". Lor a l'ha rësponduje: "I lo podoma pro!". E Gesù a l'ha dije: "A l'é vera ch'i beivreve la copa ch'i l'hai da bèive, e ch'i sareve batesà dël batèsim ch'i sarai batesà, ma d'esse astà a mia drita e a mia mancin-a, a sta nen a mi d’acordèlo. Nosgnor Dé a l'ha prontà coj pòst për coj che chiel a l'ha sërnù". Quand che j'àutri des a l'han sentì lòn, a son indignasse contra Giaco e Gioan. E Gesù, avendje ciamà, a l'ha dije: "I seve bin che coj ch'a l'han ël domini dle nassion a-i fan da padron, e che ij grand ch'a-i é tra 'd lor a le ten-o sota ij sò garèt. Ma an tra 'd vojàutri a l'ha da esse pa parèj: col ch'a veul esse amportant an tra 'd vojàutri a l'ha da fesse vòstr servitor; e chi ch'a veul esse 'l prim, ch'as fassa ‘l serv ëd tuti. A l'ha da esse coma ch'a fà 'l Fieul ëd l'Òm, ch'a l'é nen vnù pr' esse servì, ma për serve e për dé soa vita coma pressi 'd riscat për tanti" (March 10:35-44).

A l'é na preghiera bin dròla cola 'd Giaco e Gioann, na preghiera che Gesù a-j rëspond ëd manera negativa. Përchè? "I seve nen lòn ch'i ciame", as na rendìo pa cont. Preghiere tanme cole-lì a son ëd preghiere candie, da bonomeri, da presuntuos... ëd preghiere che Nosgnor, an soa saviëssa, a l'é mej ch'a j'esaudissa nen, o ch'a-j rësponda 'd manera diversa.

A vòlte i na restoma delùs che Nosgnor nòstre preghiere a-j esaudiss nen, ma i l'oma da fesse 'd domande. S'a lo fà nen a l'é pa che chiel a sia "dur d'orija", ch'a l'àbia "d'àutr da fé" o fin-a ch'a sia gram... Som-ne an condission d'esse scotà da Chiel? Lòn ch'i-j ciamoma é-lo conform a soa volontà arvelà? Rispetom-ne Soa facoltà 'd rëspond-ne 'd nò o ant na manera diversa da lòn ch'i pensoma, e lolì përchè Chiel a sà mej che nojàutri lòn ch'a l'é bon e necessari? E, dzurtut, l'omne fiusa an Chiel?

Ant ël cas ch'i l'oma sota j'euj, Giaco e Gioann as rendìo nen bin cont ëd lòn ch'a-j ciamavo. Gesù e ij sò dissépoj a l'ero dré a monté a Gerusalem. A l'ero tëmros e sagrinà, ma quaidun ed lor fòrse ancora a sperava ant un quaj atach miracolos al podèj, a na sòrta 'd colp dë stat che Gesù a l'avrìa tentà. A l'é parèj che la preghiera 'd Giaco e 'd Gioann a l'era probàbil motivà da l'ambission përsonal d'ocupé 'd posission ëd prëstigi e d'onor a la cort ëd Gesù l'ora che Chiel a sarìa fasse rè. Giaco e Gioann a l'avìo ancora nen capì che për Gesù ël percors ch'a men-a a la glòria a l'é motobin diferent da coj ch'a son praticà an ës mond, che ij criteri 'd Gesù a son bin diferent da l'ordinari. La glòria 'd Gesù a sarìa passà da la cros, da l'esse butà 'n cros! A l'é coma se Gesù a-j l'avèissa rëspondù: "I chërdo pa che vojàutri i antende d'esse butà an cros con mi, un a mia drita e l'autr a mia mancin-a... Am rincress, ma coj pòst a son già prenotà ...a doi ladron!". Gesù, peui, ëd manera nen dirèta, a dis che Giaco e Gioan a sarìo andaje dapress a Gesù an sla vìa dël martiri, sò "batésim ëd sangh" ëd lor.

Che dnans a cola arcesta j'àutri dissépoj a fusso indignasse, a 'rvela autërtanta mancansa 'd comprension ëd la realità: "Coma 'ncalevene, vòjàutri, a ciamé 'd privilegi a Gesù? E nojàutri? Chi som-ne nojàutri? Ël "primato" a l'ha da 'ndé a Pero, nen a vojàutri!".

Che 'd fòj ch'a son tuti, coj dissépoj - i dirìo nojàutri. Pura, ant ël cors ëd la stòria, tanti a son ëstàit "j'eclesiàstich" ch'a son andaje dapress ai "valor" ëd cost mond, e ch'a l'han avù d'anvìa për la glòria, l'onor e le richësse dij "potent" e ch'a l'han vorsù steje dacant e fin-a dventé pì 'mportant che lor! Che 'd papa, che 'd cardinaj, che 'd gent ch'a pensava d'esse "vicari dël Crist" a son andaje dapress a la glòria 'd cost mond, e nen mach an tra ij catòlich-roman! Vàire ch'a son ij predicator ëd tute sòrt ch'a van dapress a la fama, a la potensa, ai sòld... Vàire ch'a son coj ch'as chërdo 'd "cit papa" ch'a l'han l'ambission ëd dominé d'àutri cristian!

Costa lession i l'oma bin da amprend-la. Gesù a séguita a dine: "An tra 'd vojàutri a l'ha da esse pa parèj". Vorsom-ne esse "ij prim" ant ël Regn ed Nosgnor? Antlora i dovoma fesse serv ëd tuti, volenté. Nòstra aspirassion a deuv esse cola 'd passé da la vìa dël fé ij travaj ij pì ùmij. A-i é tanti ch'as sento "ofèis" per ch'a l'han da "bassesse" a fé lòn che 'l mond a considera 'n disonor. Pr' ël Crist, contut, collì a l'é n'onor. Ij valor dël Crist a son anvërsà visavì ëd coj ch'a son apresià an cost mond. Podom-ne pretende d'esse dij cristian s'i lo comprendoma nen, e i lo butoma nen an pràtica? "A l'ha da esse coma ch'a fà 'l Fieul ëd l'Òm, ch'a l'é nen vnù pr' esse servì, ma për serve e për dé soa vita coma pressi 'd riscat për tanti".

PREGHIERA

Nosgnor! Soens it l'avries bin da rimproceme përché ancora i capisso nen lòn ch'a l'é "lë stil ëd vita" 'd tò Fieul Gesù Crist e i l'hai mach l'ambission ëd fé lòn che 'l mond a consìdera 'mportant. Përdon-me e scurpìss an mì sèmper ëd pì la ferma përsuasion che lòn ch'a val a l'é lòn ch'it mostre e ch'it l'has vivù 'dcò për dene n'esempi. Amen.

Duminica 18 'd Novèmber 2018 - Duminica apress Pancòsta ch'a fà 26

Leture bìbliche: 1 Samuele 1:4-20; 2:1-10; Ebreo 10:11-14-25; March 13:1-8

Nosgnor benedet! Chi’it l’has fàit che tute le Scriture Sante a sio scrite për dotrinene; acòrdane ‘d scuteje, lesje, marcheje, amprendje, e digerije ant l’interior, për ch’i peussa ambrassé e tense strèit a la beata speransa dla vita eterna che Ti ‘t l’has dane an nòst Salvator Gesù Crist; ch’a viv e regna con Ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, për ij sécoj dij sécoj. Amen.

Monté con Gesù a Gerusalem a l'é pitost malfé, pura... (59. March 10:32-34)

A-i é 'd coj che, con baldansa, a l'han gnun-a tëmma 'd fichesse ant ëd situassion arzigose. La pì part ëd nojàutri, contut, i soma nen parèj: i soma nen an tra 'd coj ch'a son dispòst a tachesse a na còrda e scalé 'd montagne... La determinassion ed Gesù a monté a Gerusalem a dëstorna ij sò dissépoj, ch'a san bin che lolì' a sarìa stàit butesse a pòsta ant ij pastiss. Pura a-j ten-o dré përchè a san che 'd Gesù as peul fidess-ne: chiel a sa lòn ch'a fà. Considerom-ne la situassion com i la trovoma ant ël vangel ëd March 10:32-34.

"Mentre ch'a j'ero an marcia an sla stra ch'a montava a Gerusalem e che Gesù a andasìa dëdnans a lor, tùit a na j'ero stupì, ma coj ch'a lo seguitavo a l'avìo pàu. A l'é antlora che Gesù a l'ha 'ncora pijà ij dòdes da banda e a l'é butasse a dije lòn ch'a l'avìa da capité: "Vardé, i montoma a Gerusalem e 'l Fieul ëd l'Òm a sarà consegnà ai grand sacerdòt e ai magister dla Lej. A lo condanran a mòrt e a lo daran ant le man dij pagan. A-j faran lë schergne, a-j scraceran an facia, a-j daran dël foèt, e peui a lo faran meuire, ma 'l ters dì chiel a arsussitrà" (March 10:32-34).

Gesù as anandia 'd monté a Gerusalem. A l'era nen na montà rudìa. La sità as trovava an sna colin-a e a j'ero bin dë stra. Da la mira fìsica a l'era nen malfé da riveje. Për Gesù a l'era malfé për n'àutra rason, përchè ch'a savìa bin lòn ch'a sarìa capitaje na vòta ch'a-i fussa rivà. A l'é parèj che monté a Gerusalem për chiel a l'era pes che dé la scalada a na montagna 'rzigosa, pien-a 'd dificoltà e 'd perìcoj. A l'era com andé a fichesse ant la boca d'un lion: a l'era tanme "un suissidi", An efet, a Gerusalem, a j'ero bin piassasse coj ch'as disìo "ij cap dël pòpol", la classa polìtica e religiosa ch'a dominava la nassion, "le autorità", e lor, a Gesù, a l'avìo an ghignon, ansi, a l'avìo fàit fin-a dij complòt për liberess-ne, se mach a l'avèisso podù buteje le man adòss. Gesù lor a lo consideravo na mnassa për sò podèj ëd lor.

Gesù, contut, a va anans arsolù e decis. Gnun a l'avrìa podulo përsuade d'arnunsieje. Parèj a-j van dapress, sagrinà e pien ëd tëmma, ij sò dissépoj. Për la tersa vòlta Gesù a-j preanunsia ch'a l'avrìo ciapalo e sugetalo a 'd patiment grev, e ch'a l'avrìo falo massé. Adess ij sò dissépoj a l'avrìo pì nen podù dije 'd nen avèj capì. A l'avia pa dijlo për ësbaj mach na vòlta.

A l'é ciair che Gesù e ij sò dissépoj a 'ndasìo pa a Gerusalem për visché la mëccia 'd n'arvolussion. Vera, a sarìa stàita na rivolussion, ma nen ëd la sòrt ch'a pensavo lor. Lor a son dzarmà e "disorganisà". Gnente a l'era stàit prontà për n'arvira e gnun-e trupe aleà a sarìo vnùite për giuteje. J'er-la fòrse pronta për chiel na legion d'àngej? A un ch'a sarìa stàit pront a dësfende Gesù con la spa, chiel a l'avìa dije: "Chërdes-to ch’i peudrìa nen adess preghé mè Pare, ch’am darìa sùbit pì ‘d dódes legion d’angej? Ma coma sario-ne compìe le Scriture ch’a fan la dëscrission ëd lòn ch’a l’ha da rivé adess?” (Maté 26:53). Da coma Gesù a-j parla ai sò dissépoj, le còse a sarìo pa arzolvuss pr' ël bin. Ël sens ëd lòn che Gesù a l'avrìa fàit a seguitava antlora a scapeje.

Lòn che pì a-j dëstornava a l'era l'anunsi, apress ëd soa mòrt, ëd n'arsurression. A l'avìo mai sentila na ròba parèj, a-j fasìa gnun sens. Vera, coma ch'as fà a chërde a quaicòsa ch'a l'era mai capitaje prima e ch'a n'avìo gnun' esperiensa, nì lor, nì d'àutri? Ëd n'arsurression a l'avìo bin parlane ij profeta antich e mach con ëd figure ëd dificil antërpretassion. Dl'arsurression ij dissépoj ëd Gesù a l'avìo avune n'anticipassion an lòn ch'a l'avìo vëddù an sël mont ëd la trasfigurassion, ma col-lì per lor a l'era stàit squasi un seugn. Ëd pì, lor a j'ero bin ëstàit testimoni ëd la potensa 'd Gesù an soe euvre 'd varision e fin-a 'd n'arsurression. As sa, contut, vàire che la mentalità uman-a a riessa sèmper a "rasionalisé" tut, a dé d'interpretassion dij fàit ëd la realità mach an sla base dj'esperiense passà. S'i vorsoma comprende Gesù, contut, lolì a lo podoma nen fé përchè con Gesù tut a l'é ùnich, sensa precedent. I podoma pa pretende dë dëspieghelo dël tut. Mach dòp, apress, l'esperiensa dl'arsurression e sota sò ciàir, ëd manera retrospetiva, ij dissépoj ëd Gesù a l'avrìo capì 'l sens ëd lòn ch'a l'era capitaje, e nen prima. L'istess a l'é për nojàutri.

Lòn ch'i l'oma da fé, antlora? I l'oma da seguité, bele se antërdoà e con tanta esitassion, a deje fiusa. Gesù a sà lòn ch'a fà e a dis. Sossì a val ëdcò per nojàutri: la realità 'd tut lòn ch'a riguarda Gesù 'd Nasaret soens a va dëdlà 'd tute nòstre esperiense passà. I podoma nen "lese" Gesù sota cola lus. Ant ël liber ëd l'Arvelassion i trovoma scrit: "E col ch'a l'era astà an sël tròno a l'ha dìt: 'Vardé: i faso che tut a sia neuv'. E a l'ha dime: 'Scriv ëste paròle: përch’ a son sicure e vere'" (Arvelassion 21:5). Lòn ch'a capiterà-lo quand ch'i l'avroma da meuire? Coma sarà-lo 'l neuv cél e la neuva tèra? A l'é malfé da imaginesse. Pretende 'd felo a l'é da fòj. I deuvoma deje fiusa. Gesù a l'ha mai tradì la fiusa 'd coj ch'a-j la dasìo. As capiss che as peul bin avèj tëmma e esse sagrinà tanme coj dissépoj. Lor, però, a l'han seguità a 'ndeje dapress, a van anans con chiel. Vera ch'a-i é d'autri ch'as artiro e ch'a-j van pi nen dapress. A son nen dispòst a 'ndè con Gesù fin-a a la cros. Lor no, ij dissépoj fedej, a séguito a 'ndé anans, a monté a Gerusalem, con chiel, bele s'a l'é arzigos, s'a fà tëmma. A-j dan fiusa. L'istess i l'oma da fé 'dcò nojàutri, ëdcò an tra j'incertësse dla vita.

PREGHIERA

Nosgnor Dé! La vita cristian-a coerenta a l'é sensa dubi 'n vieul malfé d'andeje dré e ch'a monta. Soens am ciapa la tëmma e l'incertëssa. Soens am parëss ed podèila pi nen fé, che le fòrse am falisso, o pes, che da 'n moment a l'àutr la còrda a së sciapa, o 'n roch am casca 'n testa e mi i casco 'nt un chërvass, la già al fond e i vado mach a sfraceleme. Sagrinà e tëmros, contut, tanme ij dissépoj fedej ëd Gesù, mi i vado anans, e a-j dago fiusa. Mach giutme, it na prego. Amen.

Duminica 11 November 2018 - Duminica apress Pancòsta ch'a fà 25

Leture bìbliche:  Rut 3:1-17; Salm 127; Ebreo 9:24-28; March 12:38-44

Nosgnor! Tò Fieul a l'é vnùit ant ël mond për dësblé j'euvre dël diav e për rend-ne fieuj ëd Dé e d'ardité dla vita eterna. Acòrdane che nojàutri, fòrt dë sta speransa, i podoma purifiché nòstra vita a l'imagine 'd Soa purëssa, parèj che, quand ch'a 'tornerà con gran podèj e glòria, i peussa esse rendù tanme chiel an sò regn etern e glorios; andoa Chiel a viv e regna con ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, për sèmper e sèmper. Amen.