Sota lë scur ëd n’eclisse (Duminica 12 ëd Giugn 2106)

Check this out on Chirbit

I l’eve mai vardà n’eclisse dël sol? N’eclisse a l’é ‘n fenòmeno ch’a-j riva ‘d ràir, andoa che la lun-a as buta antrames la tèra e ‘l sol e a lo stërma. Antlora, ant ël còno d’ombra ch’as fòrma, tut a ven ëscur, sòmber, e fin-a frèid. A dura nen tant, ma a fà sò efet. Un cit satélit a l’é pro da bloché la lus d’un grand àster coma ‘l sol. Pensoma a còs a sarìa se cola scurità, col top, a durèissa nen mach des minuta ma për un bel pò ‘d temp. Sensa la lus dël sol, la vita midema a sarìa pì nen possibil. Për lòn I podrìo pensé, magara, a na s-ciassa capa ‘d nivole scure ch’as na va mai vìa e ch’a rend tut ëscur e frèid, ël top ëd la mòrt.

Përchè ch’iv diso tut sòn? Mach për fé la considerassion che për tanta gent ancheuj a l’é Nosgnor, ël Dé ver ch’a viv, ch’a l’é eclissasse da soa vita ‘d lor. Nosgnor a l’é parèj ëd la lus dël sol, përchè ch’a l’é la sorgiss ëd la vita e ‘d tut lòn ch’a l’é bon e bel. Lor-lì a son tant costumasse a vive ant la scurità e ant ël frèid che nen mach a san pì nen lòn ch’a sìa vive an comunion con Nosgnor, ma fin-a a lo mepriso e a lo arnego.

La “lun-a” e le s-ciasse “nivole” ch’a lo stërmo da soa vita ‘d lor a l’ha un nòm precis. Ëdcò col tèrmin-lì a l’é eclissasse da soa cossiensa ‘d lor, a lo dovro pì nen o, s’a lo dovro, a l’intendo pì nen coma ch’as dovrìa. Cole nivole nèire ch’a në stërmo Nosgnor e ch’an separo da Chiel a së s-ciamo “ël pecà” o “pëccà”. Ël pecà a l’é na question tant séria, tant grèva, ch’a podrìa disse la maledission pr’ ecelensa ch’a pèisa dzura dla società uman-a e dzura dla testa ‘d mincadun ëd nojàutri uman, përchè ch’a l’é la sorgiss ëd tùit ij sagrin ch’i l’oma. Pensomje bin! Ëd sòn l’Evangel a veul fene rendse cont. E a l’é pròpi për liberene da la maledission dël pecà ch’a l’é vnùit and cost mond ël Salvator Gesù Crist.

Ant l’episòdi dl’Evangeli ch’i lesoma ancheuj, i trovoma na fomna che Gesù a l’avìa dëscariala da ‘n grev pèis ch’a l’avìa an sle spale, ch’a l’avìa liberala da na vita che chila a podìa pì nen sustnì. Tanta ch’a l’era la gòj e l’arconossensa che për lòn che Gesù a l’avìa faje che… Vardé ‘n pò lòn ch’a fà. Lesoma cost tòch dl’evangeli e peuj i faroma na quaj considerassion an s’ lòn ch’a l’é ‘l pecà.

"Ora, un dij farisé a l’ha anvità Gesù a mangé con chiel. Gesù a l’é intrà a ca dël farisé e a l’é butasse a tàula. A-i era ant la borgià na fomna ch’a l’era [considerà] na pecatriss [ëd prima categorìa]. Cand ch’a l’ha savù che Gesù a l’era a tàula a ca dël farisé, a l’ha portaje n’àmola d’albaster pien-a ‘d përfum ëd gran valor, peuj, an piorand, a l’é anginojasse darera ‘d chiel. Soe lerme a cascavo giù an sij pé ‘d Gesù, e chila a-j suvava con ij sò cavèj e a j’onzìa con ël përfum ch’a l’avìa portà. Ël farisé ch’a l’avìa anvità Gesù, an vëdand lòn, a l’ha pensà: “Se sto-sì a fussa ‘n profeta, ëd sicur a savrìa che sòrt ëd fomna ch’a l’é cola ch’a lo toca e che vita ch’a fà: a l’é “na pecatriss”. Gesù a-j dis al farisé: “I l’hai da dite na ròba”. Chiel a-j rëspond: “Dime pura, magister”.  “Un creditor a l’avìa doi debitor; un ëd lor a-j dovìa sinch-sent dné, e l’àutr sinquanta. Coma ch’a l’avìo nen ëd che pagheje, a l’a armëttuje a tuti e doi ij sò débit. Dime ‘n pò: col ch’a l’é ëd coj doj ch’a-j vorà pì bin?”. Simon a-j rëspond: “I penso ch’a sìa col ch’a l’avìa ‘l débit pì grand”. Gesù a-j dis: “Bin dit!”. Antlora, virandse vers la fomna, a dis a Simon: “Vëddes-to sta fomna? I son entrà a toa ca e ti tl’has nen dame d’eva për laveme ij pé; ma chila a l’ha bagname ij pé con soe lerme, e a l’ha suvaje con ij sò cavej. Ti ‘t l’has nen arsevume con un basin, chila, a l’opòst, apress ch’i son intrà, a l’ha nen chità ‘d baseme ij pé. Ti tl’has nen onsume la testa d’euli, ma chila a l’ha onzume ij pé con ëd përfum. Për col motiv it diso ch’ij sò pecà, ch’a son tanti, a-j son armëttuje: a l’é për lòn che chila a l’ha mostrà tant amor, e col che pòch a l’é armëttuje, a mostra pòch amor. E peuj a dis a la fomna: “Ij tò pecà at son përdonà”. E coj ch’a l’ero ansem a chiel a tàula a son butasse a dì fra ‘d lor: “Ma chi é-lo sto-sì ch’a përdon-a fin-a ij pecà?”. Gesù, a la fin, a l’ha dije torna a la fomna: “Toa fej a l’ha salvate: vatne an pas!”.

Lòn ch’a l’é ‘l pecà? Nòstra coltura a l’ha dëstorzune e minimisà soa significassion. As pensa, magara, ch’a sìa n’eror, na fala, na cantonà ch’i pijoma o ‘d sernìe fàusse ch’i foma ant la vita e ch’an dan ëd conseguense grame. A podrìa ‘dcò esse lòn, ma ‘l pecà a l’é motobin da pì ‘d lòn. Ël pecà a l’é na trasgression dla moral, dij criteri ogetiv ëd condòta che Nosgnor. ël Creator, a l’ha sogetane coma soe creature uman-e e ch’a l’ha dane la responsabilità d’essje an conformità për ël bin ëd nojàutri e Soa glòria.

Ant la Bibia, ël pecà a l’é prima ‘d tut un débit, peuj a l’é n’espression ëd nemicissia e, a la fin, un crimen, un delit. Ant ël prim cas, nojàutri ch’i soma ‘d pecator i soma mostrà tant me ‘d debitor ch’a peudo nen paghé ‘l débit ch’a l’han. Ambelessì, contut as parla nen ëd finanse, ma ‘d moral, ëd débit moral. Nosgnor a l’ha ‘l dret sovran d’impon-e dj’òbligh a soe creature. Quand che nojàutri i falisso d’osserveje, i dventoma ‘d debitor anvers a Nosgnor. Ës débit a l’é nòst faliment, un faliment moral.

La sconda manera ch’ël pecà a l’é rapresentà ant la Bibia a l’é n’espression ëd nemicissia. Vardandlo parèj, ël pecà a l’é nen mach n’assion ch’a trasgrediss na lej divin-a, ma dzurtut na motivassion dël cheur cissà da nemicissia ancreusa contra ‘l Dé dl’univers. Le creature uman-e, coma ch’as treuvo adess, a son nemise ‘d Nosgnor për natura. An nòstra nemicissia contra ‘d Chiel i vorsoma gnanca avèjlo an ment. Sto contegn ch’i l’oma a l’é na contrarietà anvers ël fàit istess che Nosgnor an comanda l’ubidiensa a Sò volèj. A l’é për sòn che ‘l Testament Neuv soens a fà la descrission dla redension ant ij tèrmin d’arconciliassion. Un-a dle condission necessarie për l’arconciliassion a l’é ch’a venta essje na precedente nemicissia antra due o pì part. A l’é costa nemicissia ch’a l’é la premëssa ‘d l’euvra ‘d redension ëd nòst Mediator, Gesù Crist, ch’a bat costa dimension ëd nemicissia.

La tersa manera che la Bibia a parla ‘d pecà a l’é ant ij tèrmin ëd trasgression dla lej. Ël pecà a l’é nen conformesse a la lej ëd Nosgnor, soa trasgression. Ël pecà a peul dividse an disubidiensa passiva e atìva. Parèj, i parloma ‘d pecà ‘d comission (coj ch’i comëttoma) e d’omission (ël nen fé lòn chi l’oma da fé). Quand ch’i falisso ‘d fé lòn che Nosgnor an ciama ‘d fé, i vëddoma costa mancansa ‘d conformità a Sò volèj. Contut, i soma nen mach colpèivol ëd falì ‘d fé lòn che Nosgnor an comanda, ma i fasoma ‘dcò ‘d manera ativa lòn che Nosgnor an proibiss. A l’é parèj che ‘l pecà a l’é na trasgression a la lej ëd Nosgnor, un crimen.

Ël pecà a l’é, dë sta manera-sì, na ròba motobin séria, greva, a l’é n’arvira, i soma ‘d flon, ëd traditor dël regn ch’i na soma i soget, ëd criminaj. Ël pecà a l’é ‘n crimen contra ‘n Dé sant e contra Sò regn. Nòstri pecà a son nen ëd virtù, ma ‘d vissi, e minca transgression contra ‘l Dé sant a l’é vissiosa për definission. A l’é quand ch’i comprendoma chi ch’a l’é Nosgnor, che përdabon i comprendoma la gravità, la serietà dël pecà. Pròpi përchè i vivoma an tra ‘d gent pecatriss, andova ch’i criteri dla condòta uman-a a son ëstabilì da la coltura ch’a në stà dantorn, am paress che nòstra trasgression a sio nen série. Contut, quand ch’i comprendoma la natura ‘d Nosgnor e i comparisionoma nòstre assion pa nen a criteri relativ dj’àutri uman ma scond i tèrmin assolut ëd Nosgnor, Sò caràter, e Soa lej, antlora i comensoma a dësvijene e a vëdde ‘l caràter përvers e da canaje coma ch’i soma, ëd nòstra arvira.

A sarà quand ch’i pijoma an sël sério Nosgnor ch’i pijeroma an sël sério ‘l pecà. Se, contut, i arconòsso ël caràter ëd giustissia ‘d Nosgnor, antlora tant me i chërdent dël passà, i quatëroma nòstra boca con nòstre man e i pijeroma la strà del pentiment.

Ant la conta dl’Evangel la fomna a l’ha arconossusse “pecatriss” e a l’ha dëscarià tut sò péis dëdnans al Salvator Gesù Crist, a l’é stàita përdonà, e pien-a ‘d gòj e d’arconossensa a l’ha comensà na vita neuva. Nen parèj ël Farisé ch’as considerava “a pòst”. A chi i smijoma nòjàutri? A cola pecatriss përdonà e ch’a l’avìa comensà na vita neuva o al Farisé ch’a pensava d’esse “a post”, ma che a restava sota l’ombra dl’eclisse o dle nivole nèire ‘d sò pecà, ch’a-j stërmava Nosgnor?

Leture bìbliche dël lessionari - Duminica 12 'd Giugn - Quarta Duminica Apress Pancòsta

1 Re 21:1-10, (11-14), 15-21a; Salm 5:1-8; Galat 2:15-21; Luca 7:36-8:3

Orassion: Nosgnor! Goerna toa famija, la Cesa, fissa ant la fej e l'amor, e ch'a peuda per toa grassia nunsié toa vrità con coragi e serve toa giustissia con compassion; për nòst Salvator Gesù Crist, ch'a viv e ch'a regna con Ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, ora e për sèmper. Amen.