Ij des Comandament

Ës capìtol del lìber dël Èsod a l’é ‘l cheur midem dla fej dj’Ebreo e dij cristian. A conten la “Carta costitussional” dël pòpol ëd De. Costi Des Comandament (ò “paròle”) a na dan ël preàmbol e a son seguità da le decision (ò “giudissi”). Peui, ant ël capìtol 24, ël Pat a l’é inaugurà.

Parèj, an avend signà ‘l Pat con De, Israel a aceta na teocrassìa, visadì ëd sugetesse a la volontà arvelà ‘d Nosgnor. Sa Lege a l’era la Costitussion obligatòria dla nassion d’Israel sota Javé, sò De. Ël moment e ‘l leu ëd soa proclamassion a l’é nen stàit për cas. Ij comandament a determino coma Israel a dovìa vive për esse benedì da Nosgnor e dovrà coma na nassion ëd sacerdòt. Le lege a arvelava De ant ël regulé con precision la condòta e ij rituaj religios. La lege a prefigurava l’euvra dël Crist ch’a l’era da ven-e. Ël Neuv Testament a mostra che costa Lege a l’é stàita scolpìa për natura ant ël cheur (la cossiensa) dl’òm. A càusa dël pecà, costa scrita a l’é stàita dësfigurà e sogetà a ‘n tentativ costant ëd sopression.

Malgré lòn, la Lege ‘d De a l’é publicà ciaira e neta a tut ël mond. La lege ‘d De a l’é bon-a, përfeta e santa. A smon coma che ‘l Crist a l’è fin e scòpo dla Lege, përché a mena a Chiel. L’apostol Pàol a disìa che la lege a l’é ‘n pedagògo për portene a Crist, nen un moien ëd salvassion. Ëdcò për ij cristian, lòn che la Lege ‘d De a arvela a propòsit ëd De e ‘d soa volontà, a l’ha ‘n valor ch’a andrà mai a la fin e ch’a l’é ancora autorèivol për nòstra fèj e nòstra condòta. Ij des Comandament a son un somari dla Lege. A arvelo l’esensa dla Lege e a son ëdcò specià an tut ël Neuv Testament përché a smon-o la natura santa e giusta ‘d Nosgnor. Ël Neuv Testament a-j eleva a un standard ancora pì àut për guerné lë spìrit e la letera dla Lege.

Èsod 20

(1) Anlora De a l’ha prononsià tute se paròle-sì: 

(2) “Mi. ël Signor, i son tò De, col ch’a l’ha fate seurte da la tèra d’Egit, da la tèra andoa ti j’ere s-ciav. 

(3) It l’avras nen d’àutri de ‘dnans a mi. 

(4) Ti it faras nen ëd mistà scolpie ò na quàich simijansa dle còse ch’a stan sù an cel, o an sla tera o sot-tèra (5) T’it butras nen an ginojon dë 'dnans a cole ròbe-là për dij servissi religios, për che mi. ël Signor, i son un De gelos, ch’a castiga la colpa dij pare an sij fieuj fin-a la tersa e la quarta generassion ëd coj ch’am arnègo (6), e che smon-a soa benevolensa a mila ‘d generassion ëd coj ch’am veulo bin e ch’a ubidisso ai mè comandament. 

(7) I dovraras nen ël nòm dël Senior fòra ‘d leu, përché ‘l Signor a lassara nen andé impunì chionque a dovra ‘l nòm dël Signor fòra ‘d leu. 

(8) It visaras dël dì ‘d Saba e lo ten-ras da cont coma ‘n dì fòravìa. (9) Ti’t podras travajé ses dì e fé an coj dì-là tut ël tò travàj, (10) ma ël dì ch’a fà set a l’é ‘n dì consacrà a Nosgnor tò De. An col dì lì i faras nen dij travaj, nì ti, nì té fieul, nì toa fija, nì tò servidor, nì toa serventa, nì toe bestie, nì ‘l forësté ch’a stà an toa cà. (11) përché an ses dì Nosgnor a l’ha fàit ij cej e la tèra, e ‘l mar e tut lòn ch’a-i stà, e a l’ha arposasse ant ël dì ch’a fà set, parèj che Nosgnor a l’ha benedì ‘l saba e a l’ha consideralo fòravìa coma ‘n dì sant. 

(12) Rend onor a tò pare e a toa mare, parèj che ti’t peusse vive motobin dj’agn an sla tèra che ‘l Senior tò De av dà. 

(13) It sassineras nen. 

(14) It comëttras nen n’adulteri. 

(15) It robaras nen. 

(16) It rendras nen na fàussa testimoniansa contra tò vzin. 

(17) It susneras nen la cà ‘d tò vzin. It susneras nen la fomna ‘d tò vzin, nì sò servidur, nì soa serventa, ni sò beu, ni sò aso, ni ròba qualsèssia ch’a sia dèl tò vzin.