Signor, mostrene a preghé! [Duminica 24/7/2016].

An piemontèis, për arferisse a l’orassion che Nosgnor Gesù Crist a l’ha mostrà ai sò dissépoj, as dovra la paròla “el pàter”, dal latin “Pàter Nòster”. Da costa paròla a son nassùje d’espression piemontèise bin colorìe coma: “mastié ‘d pàter”, “ciàir coma ‘l Pàter”, “savèj na còsa coma ‘l Pàter”, “ant un pàter”, “Dì ‘l Pàter nòster dla sumia”, “Granca savèj ël Pàter”, “Rivé ant un Pàter”, “Quand ël cul a l’é frust ël Pàter a dventa giust”. Cole-lì a son j’espression dla nòstra tradission, ma ël men-o ch’as podrìa disse a sò riguard a l’é che l’idèja ch’a dan dla magnìfica preghiera ‘d Gesù a l’é pròpi nen giusta, pitòst dësconvenienta e fin-a dzonoranta. An efet, l’ùnica ‘d cole espression ch’as podrìa dovresse è “Gnanca savèj ël Pàter”, përchè i l’hai l’impression che tanta gent as na rendo pròpi nen cont ëd la blëssa e significansa ëd lòn che Nosgnor Gesù Crist a l’ha mostrane con cola preghiera. I l’oma nen tant temp ancheuj, ma provoma a lese la conta dl’ocasion anté che Nosgnor Gesù Crist a l’ha mostrala (second la version ëd Luca) e peuj i faroma na quaj considerassion.

“Na vòta Gesù a l’era an preghiera ant un cert leugh. Quand ch’a l’é rivà a la fin, un dij sò dissépoj a l’ha dije: “Signor, mostrene a preghé coma Gioann a l’ha ‘dcò mostraje ai sò dissépoj”. Gesù a l’ha dije: “Quand ch’i preghe, di parèj: “Nòst pare, che tò nòm a sia santificà e che tò regn a ven-a bin tòst. Dane minca dì ël pan ch’i n’oma da manca. Përdon-a nòstri pecà, përchè ch’i përdonoma tuti coj ch’a l’han ofendune, e lass-ne nen casché an tentassion. Peuj a l’ha dije: “Chi sarà-lo col tra ‘d voi ch’a l’ha n’amis ch’a vada da chiel vers la mesaneuit, e ch’a-j disa: ‘Car amis, amprëst-me tre pan; përchè a l’é vnume a trové n’amis ch’a passava da sì e i l’hai gnente da buteje dëdnas da mangé’. Buté che col-lì ch’a l’é drinta a-j rësponda e ch’a disa: ‘Sëch-me nen, përchè mia pòrta a l’é già sarà, e con mie masnà i soma già andàit a deurme; i peuss nen leveme për detne’. Iv diso che bin ch’as levèissa nen për dèjne malgré ch’a l’é sò amis, pura as levrà për motiv ch’a lo sëcca, e a-j na darà tant ch’a n’avrà da manca. A l’é parèj ch’iv diso: Ciamé e iv sarà dàit; sërché e i trovreve, tambussé e iv sarà dovert. Përchè chi ch’a ciama a arsèiv, chi ch’a serca a treuva e a-j sarà duvert a col ch’a tambussa. Che se na masnà a ciama ‘d pan, sò pare a-j darà-lo fòrsi na pera? Opura s’a ciama ‘d pess da mangé, a-j darà fòrsi an leu dël pess na serp? Opura, s’a ciama n’euv, a-j darà-lo fòrsi në scorpion? Donca, se vojàutri ch’i seve gram, i seve bin dé ‘d ròbe bon-e a vòstre masnà, tant ëd pì vòst Pare dël cél darà-lo nen lë Spirit Sant a coj ch’a-j lo ciamo?” (Luca 11:1-13).

L’euvra dël Salvator Gesù Crist a l’é cola dl’arconsiliassion an tra ‘d creature uman-e e Nosgnor Dé. A l’é Gesù col ch’ “an buta a pòst” con Nosgnor e ch’a përmet ch’a së ristabilissa col rapòrt, cola comunion génita ch’a l’ha da esse an tra ‘d noi e Chiel. As trata ‘d col rapòrt viv che le creature uman-e a l’avìo con Nosgnor al prinsipi dla creassion, conforma ij Sò propòsit. As trata ‘d cola comunion ch’a l’è anterompusse për motiv ëd l’arvira dël pecà. Grassie a l’euvra ‘d Gesù. contut, i podoma arpijé, varì, col rapòrt. A l’é pròpi lolì ël giuss, la sostanza dl’Evangel cristian.

An tra le còse ch’i l’oma da amprende a la scòla ‘d Gesù, a l’é la preghiera, visadì nòstra “comunicassion” con Nosgnor. I l’oma da amprende a preghé coma ch’as deuv. Ij dissépoj ëd Gioann ël batesator a l’ero ‘d testimòni ‘d soa viva comunicassion ëd preghiera con Nosgnor. Ancora pì grand a l’era l’esempi ëd Gesù, che minca dì a s’artirava për preghé. Da sì l’armarca dël test dël vangel: ‘Na vòta Gesù a l’era an preghiera ant un cert leugh” (11:1 a). Gesù a passava motobin ëd temp an preghiera. I podrìo dì ch’a fussa pròpi la preghiera ch’a-j dava la fòrsa ‘d fé lòn ch’a fasìa. Ëd sòn, ij sò dissépoj as na rendìo bin cont. A l’é për lòn che i trovoma scrit: “Quand ch’a l’é rivà a la fin, un dij sò dissépoj a l’ha dije: “Signor, mostrene a preghé coma Gioann a l’ha ‘dcò mostraje ai sò dissépoj” (11:1 b).

A l’é antlora che Gesù a-j mostra lòn ch’i ciamoma “ël Pàter”. Ant ël vangel ëd Luca i na trovoma na version pì curta. Armarcomlo bin: a l’é nen quajcòsa da arpete tanme ‘d papagàj, tant coma ch’a stà, ma a l’ha da esse mach n’ispirassion për nòstre preghiere spòtiche. La preghiera, o “l’orassion” coma ch’as dis, a l’é nen na “fòrmula màgica”. As parla nen a nòst pare con dij formulari prefabricà, ma an manera spòtica, naturala. Nosgnor Dé a l’é na përson-a e con chiel as parla “normal”, an dovertandje ij sentiment ëd nòst cheur. A l’é ‘dcò për lòn che Gesù a-j rëspond: “Gesù a l’ha dije: “Quand ch’i preghe, di parèj: “Nòst pare…” (1:2a). Nosgnor Dé a l’é nòst Pare nen mach përché ch’a l’ha creane, ma an manera pì specìfica përchè ch’a l’ha fane ij sò fieuj d’adossion, dij mèmber ëd soa famija, quand ch’i l’oma ambrassà Gesù Crist coma nòst Signor e Salvator. Ël vangel ëd Gioann a dis: “...a tuti coj ch'a l'han arseivulo - a coj ch'a chërdo an sò nòm - a l'ha dàit ël drit ëd vnì fieuj 'd Nosgnor - nen fieuj nassù coma coj ch'a nasso da 'n pare e na mare, o da volontà uman-a, opura për decision ëd quajdun, ma da Nosgnor” (Gioann 1:12-13).

Lòn ch’a mostra Gesù, ant j’espression dël Pàter a l’é prima ‘d tut ch’i-j dovoma ‘d rispet e, quand ch’i pregoma, i l’oma da dìjëlo: “...che tò nòm a sia santificà” (11:2a). Al Creator dl’univers i l’oma da rendje tut l’onor e la glòria. A l’é lòn ch’i vëddoma ant ël liber dl’Arvelassion: “Peuj i l'hai sentì la vos ëd tùit j’esse ch'a stan an cel, an sla tèra e sòta la tèra. A cantavo: "Benedission, onor, glòria e potensa a van ëd drit a col ch'a l'é stà an sël tròno [Nosgnor Dé] e a l'Agnel [Gesù Crist] për ij sècoj dij sècoj!" (Arvelassion 5:13).

Ant ël Pàter i doma d’espression al rispèt ch’i l’oma për Nosgnor, përchè a l’é Chiel ël Rè dl’univers, ël Sovran, ël Tut-Potent, ël Pì-Àut. Da Chiel a deriva e a l’é sostnùa nòstra vita. Chiel a l’é la sorgiss ëd minca sapiensa. Nosgnor a l’é ‘l Rè e a Chiel, a Sò regné i l’oma da sogetesse e i lo foma bin volenté. A l’é për lòn ch’ ij dissépoj ëd Gesù a diso ant la preghiera: “che tò regn a ven-a bin tòst” (11:2b) an nòstra vita, sens’ artard, përchè nòst benesse, nòst “ësté bin” a dipend da Chiel.

Da Nosgnor Dé a dipend nen mach nòst benesse, ma ‘dcò nòst “esse”, nostra esistensa, dì apress dì. I l’oma da manca ‘d tante còse për vive; i arconossoma ch’a ven-o da Chiel e i-j ciamoma: “Dane minca dì ël pan ch’i n’oma da manca” (11:3). Ël “pan” ch’i-j ciamoma a l’é nen mach ël damangé fìsich, ma tut lòn ch’a nutriss nòstra vita: còrp, ment, ëspirit.

Peuj, ant ël Pàter i arconossoma ch’i soma nen sèmper coj ch’i dovrìo esse. I l’oma ‘d gòj an Nosgnor e an soa Paròla, ma coma ch’i soma lontan da feje piasì com i dovrìo! Vàire ch’a son nòstre mancanse anvers Nosgnor e anvers a j’àutri! A l’é për lòn che nojàutri a le arconossoma e i-j disoma an preghiera “Përdon-a nòstri pecà, përchè ch’i përdonoma tuti coj ch’a l’han ofendune” (11:4-a). L’evangelista Gioann a scriv: “S'i disoma ch'i l'oma gnun pecà, i 'ngabioloma mach noi medèsim e i vivoma nen ant la vrità. Contut, s'i confessoma nòstri pecà, Nosgnor, ch'a l'é fedel e giust, an përdonrà ij pecà e an purificrà da tut lòn ch'a l'é nen giust. S'i disoma ch'i l'oma gnun pecà, a l'é coma s'i disèisso che Nosgnor a l'é 'n busiard e cola-lì a sarìa la dimostrassion che Soa paròla a sta nen ëd cà da nojàutri” (1 Gioann 1:8-10).

A la fin, Gesù an mostra ch’a l’é ‘dcò ‘d pèis ciameje a Nosgnor Dé: “lass-ne nen casché an tentassion” (11:4). An ësto mond ëd gent arvirosa a Nosgnor, vàire ch’a son le tentassion ch’i l’oma ‘dcò coma ‘d cristian ëd ëslontanene dal giust senté. A l’é për lòn ch’i l’oma da manca dla fòrsa për dije ‘d nò a le tentassion e nen cascheje!

Apress la preghiera dël Pàter, Gesù an mostra con ëd paràbole ch’i l’oma da avèj pien-a fiusa che tut lòn ch’i ciamoma a Nosgnor, chiel a lo scota, chiel a lo ten bin an considerassion!



“Chi sarà-lo col tra ‘d voi ch’a l’ha n’amis ch’a vada da chiel vers la mesaneuit, e ch’a-j disa: ‘Car amis, amprëst-me tre pan; përchè a l’é vnume a trové n’amis ch’a passava da sì e i l’hai gnente da buteje dëdnas da mangé’. Buté che col-lì ch’a l’é drinta a-j rësponda e ch’a disa: ‘Sëch-me nen, përchè mia pòrta a l’é già sarà, e con mie masnà i soma già andàit a deurme; i peuss nen leveme për detne’. Iv diso che bin ch’as levèissa nen për dèjne malgré ch’a l’é sò amis, pura as levrà për motiv ch’a lo sëcca, e a-j na darà tant ch’a n’avrà da manca. A l’é parèj ch’iv diso: Ciamé e iv sarà dàit; sërché e i trovreve, tambussé e iv sarà dovert. Përchè chi ch’a ciama a arsèiv, chi ch’a serca a treuva e a-j sarà duvert a col ch’a tambussa. Che se na masnà a ciama ‘d pan, sò pare a-j darà-lo fòrsi na pera? Opura s’a ciama ‘d pess da mangé, a-j darà fòrsi an leu dël pess na serp? Opura, s’a ciama n’euv, a-j darà-lo fòrsi në scorpion? Donca, se vojàutri ch’i seve gram, i seve bin dé ‘d ròbe bon-e a vòstre masnà, tant ëd pì vòst Pare dël cél darà-lo nen lë Spirit Sant a coj ch’a-j lo ciamo?” (11:5-13).

A-i sarìo tante d’àutre còse da dì an sla preghiera, ma ambelessì i l’oma cole ch’a son essensiaj, le pì necesarie. Ant la preghiera i l’oma da dé espression a rispèt anvers Nosgnor, l’arconossiment che chiel a l’é Rè; che da Chiel a dipend nòst esse e benesse, ch’i l’oma da confessé le nostre mancanse, ciameje fòrsa për arziste a le tentassion; e ch’i l’oma da avèj pien-a fiusa che Nosgnor a sia bin dispòst a scoté le preghiere che ij Sò fieuj a-j levo. A “l’é tut un programma”, coma ch’as dis. A l’é parèj che gnun a podrà dine ch’i savoma nen gnanca ‘l Pàter. Adess i lo conossoma, i lo tenoma an bon cont coma na lession motobin d’amportansa e i la praticoma. Che parèj a peuda esse për tuti nojàutri.

Leture bìbliche dël lessionari - 24 ëd Luj 2016 - Duminica apress Pancòsta ch'a fà des - Osea 1:2-10; Salm 85; Colossèis 2:6-15, (16-19); Luca 11:1-13

Orassion: Nosgnor! Protetor ëd tuti coj ch'as fido an Ti, e che sensa 'd ti a j'é gnente ch'a sìa fòrt e ch'a sìa sant: aumenta e moltiplica an sù nojàutri Toa misericòrdia; a che, con Ti come nòst governator e guida, nojàutri i peussa passé a travers lòn ch'a l'é provisòri e ch'i perda gnente 'd lòn ch'a l'é etern, për Gesù Crist, ch'a viv e regna con Ti e con lë Spirit Sant, un sul Dé, pr' ij sécoj dij sécoj. Amen.