Ël fil d’òr ch’a cus tut ansema [Duminica 1/5/2016]

Check this out on Chirbit

Cand ch’i vardo le leture bibliche dla Duminica, për podej pronteve na pcita introdussion, i serco sèmper col ch’a sìa ‘l fil ch’a jë cus ansema. An general, a l’é pro vera - e costa sì a l’é na vrità pressiosa - che tut lòn ch’a-i é ant la Bibia (ël Testament Vej e col Neuv, ij sò 66 lìber) a l’é cusì ansema da ‘n fil d’òr ùnich, visadì da la përson-a dël Signor e Salvator Gesù Crist, ch’a n’é ‘l téma. Sensa col fil-lì ch’a-j ten ansema e a na fà un quàder magnifich, tùit ij lìber ëd la Bibia a së dësblerìo e a cascherìo giù a tòch, sensa ch’as peussa trovene ‘l sens. An efet, coj ch’a dëspresio la Bibia (e ch’a la fan a tòch) a l’é ‘dcò përchè a conòsso nen sto segret-sì. I l’oma da trové ‘l Salvator Gesù Crist an tùit ij lìber ëd la Bibia e, antlora, as compiss lòn che la Bibia a n’é dàita: pr’ arvelé col ch’a dà ‘n sens e na prospetiva eterna a nòstra vita, an salvandla da le conseguense tràgiche ‘d nòstra arvira contra Nosgnor e Soe Lej ëd vita.

La figura ‘d Gesù, coma ‘l fil d’òr ch’a cus ansema la Bibia a l’é pro d’atinensa dla vita uman-a midema, per toa vita. S’a-i é nen ël Salvator Gesù Crist an nòstra vita, ëdcò tut lòn ch’i soma e ch’a fasoma a perd sò sens, tut a casca giù a tòch, tut as dësbela. Chërdime: a l’é l’esperiensa ‘d tanta gent ëd minca temp e pais.

As podrìa ‘dcò dovré n’àutra figura e dì che ‘l Salvator Gesù Crist a l’ha da sté, da pijé soa abitassion, soa residensa, an nòstra ca, an nòstra vita, coma l’òspite d’onor, da pì, coma col ch’a n’alògia an përmanensa. S’i comprendoma sossì e a-j doma cost’anvit, i n’ancorzëroma bin tòst che chiel a l’é l’amis pì pressios che mai i podrìo avej!

Scuté lòn ch’a dis Gesù an nòstra prima letura, dal capìtol 14 ëd Gioann:

“Giuda (nen l’Iscàriot) a-j dis: “Signor: com a l’é ch’it lasseras conòsse da noi, e nen dal mond?”. Gesù a-j rëspond: ”Se quajdun am veul bin a scotrà mia paròla, e mè Pare a lo amërà, e i vniroma da col-lì, e i staroma an soa cà. Col ch’am veul nen bin, a scota nen mie paròle. E la paròla ch’i sente, a l’é nen mia paròla, ma a l’é cola dël Pare ch’a l’ha mandame. I l’hai dive ste còse antramentre ch’i son ansema voi,  ma ‘l Consolator, ch’a l’é lë Spìrit Sant, che ‘l Pare a mandrà an mè nòm, Chiel av mostrërà tut e av arciamrà a la ment tut lòn ch’i l’hai mostrave.  Iv lasso la pas, iv dago mia pas, iv la dago nen com’ ël mond a la dà. Ch' ij vòstr cheur a sio nen crussià. Manché nen ëd coragi. I l’eve sentì lòn ch’i l’hai dive: 'I vado vìa, e i tornerai da voi'; S’im volèisse bin, i sarìe content ch' i l’hai dive ch’i son an camin d’andé al Pare, përchè ‘l Pare a l’é pì che mi. I l’hai divlo prima che lòn a sia rivà, parèj che quand ch’a sìa rivà, i l’abie fej (ancora ‘d pì)”  (Gioann 14:23-29).

Ant la sconda letura, da j’At dj’Apòstoj, al capìtol 16, i trovoma l’episòdi anté che l’apòstol Pàul a riva për la prima vòta ant l’Euròpa, e a tròva ‘d gent che volonté a-j deurb le pòrte e, pì ‘d lòn, ëd gent ch’a deurb le pòrte ‘d sò cheur ëd lor al Salvator Gesù Crist e a sò vangeli. Scoté:

“...Ambelelà Pàul a l’a avù ‘d neuit na vision ëd n’òm dla Macedònia ch’a l’é presentasse dëdnans a chiel e a l’ha pregalo disandje: “Passa an Macedònia e giutne”. Apress ch’a l’ha avù cola vision, i l’oma antlora decidù ‘d parte sùbit, përsuas che Nosgnor an ciamava a prediché la Bon-a Neuva an Macedònia. Parèj, essend partì da Tròade, i soma andàit drit a Samotràcia, e l’indoman a Neàpolis. Da lì i soma rivà a Filippi, ch’a l’é na colònia roman-a, sità dël prim dipartiment dla Macedònia, andoa ch’ I l’oma passaje un quaj dì. Un dì ch’a l’era ‘d saba i soma sortì da la sità e i soma andàit nen tant da leugn an sla riva d’un fium, andoa ch’i figuravo d’essje un leugh ëd preghiera. I soma ansetasse e i l’oma parlà con le fomne ch’a j’ero radunasse. An tra ‘d lor a j’era na fomna për nòm Lidia, marcanda ‘d pórpora, ch’a l’era dla sità ‘d Tiàtira. Lidia già adorava ‘l Dé ùnich. Antlora Nosgnor a l’ha dovertaje ‘l cheur përché a fèissa cas a lòn ch’a disìa Pàul.  E apress d’avèj arseivù ‘l batèsim, chila e tuta soa famija, a l’ha invitane a sté a soa ca, disand: ‘S’i chërde ch’i soma përdabon dij chërdent ant ël Signor, intre an mia ca e steje’, e a l’ha tant fane insistensa ch’i l’oma acetà” (At 16:9-15).

Ant la tersa letura i l’oma la vision ëd Gioan ant ël liber ëd l’Arvelassion ch’a parla ‘d coma la sità ‘d Nosgnor, Gerusalem, a cala giù dal cél për ven-e an tra l’umanità e porteje tùit ij benefissi dla presensa ‘d Nosgnor.

“E a l'ha portame an ëspirit an sna montagna granda e maestosa, e a l'ha fame vëdde la santa sità 'd Gerusalem ch'a calava dal cél: a vnìa da Nosgnor. (...) Ant la sità i l'hai nen vëddù ch'a l'avèissa 'n tempi, përchè sò tempi a l'é Nosgnor, Dé dl'univers, ansema a l'Agnel. La sità a l'ha nen da manca d'anluminassion da part dël sol o dla lun-a, përchè la glòria 'd Dé a l'ampiniss ëd ciairor, e l'Agnel a l'é la lampia ch'a l'anlumina. Le nassion a marciaran sota soa lus e ij rè dla tèra a-j porteran soe richësse 'd lor. Soe pòrte a së sareran nen për tut ël dì, përchè a-i sarà nen ëd neuit. A-i porteran, donca, le richësse e l'onor dle nassion. Ant la sità a-i intrerà gnente ch'a sia inpur, o coj ch'a comëtto d'abominassion o 'd busiard. A-i intreràn mach coj ch'a son ëscrit ant ël lìber dla vita dl'Agnel. L’àngel a l’ha mostrame ‘dcò ‘l fium dl’eva dla vita, lìmpid coma ‘l cristal, ch’a sortìa dal tròno ‘d Nosgnor e da l’Agnel. Ël fium a scorìa giù an mes ëd la stra gròssa dla sità. Dëdsà e dëdlà dël fium a j’è l’erbo dla vita, ch’a dà sò frut mèis për mèis, dódes vire l’ann. Soe feuje a servo da meisin-a pr’ arsanì ij pòpoj. Ant la sità a-i sarà pì nen ëd maledission, përchè a-i saran ël tròno ‘d Nosgnor e dl’Agnel. Ij so sërvitor a lo sërviran; a vëdran soa facia e a l’avran sò nòm scrivù an sla front. A-i sarà pì nen ëd neuit, e a l’avran pì nen da manca ‘d na lampia o dël sol, përchè Nosgnor medésim a j’anluminrà. A regneran pr’ ij sécoj dij sécoj” (Arvelassion 21:10, 22-22:5).

Terminoma coma ‘d sòlit con la preghiera. La prima a ven dal lìber dij Salm, ël nùmer 67.  L’autor a làuda Nosgnor për le benedission ch’a arversa an sù sò pòpol e a cissa le nassion a laudelo përché Chiel a l’é col ch’a governa ‘l mond con giustissia.

“Che Nosgnor a sìa misericordios anvers a nojàutri e an benedissa; ch’an fassa vëdde la lus ëd soa fàcia ch’an sorid. Pàusa. Ch’ij tò senté a sio conossù për tuta la tèra, e tùit ij pòpoj a vëdran la salvëssa. Che tute le nassion at làudo, ò Nosgnor! Éh, che tute le nassion at làudo. Che tut ël mond a canta ‘d gòj, përchè ti ‘t governe le nassion con giustissia e it guide ij pòpoj dla tèra antrega. Pàusa. Che tute le nassion at làudo, ò Nosgnor! Éh, che tute le nassion at làudo! Antlora la tera a l’avrà dj’arcòlt fosonant e Nosgnor, nòst Dé, a benedirà con abondansa. Éh, Nosgnor an benedirà, e tùit ij pòpoj pr’ ël mondo a l’avran timor ëd chiel” (Salm 67).

Orassion: Nosgnor! Ti 't l'has prontà për coj ch'at veulo bin tante 'd cole cose bon-e! A van fin-a dëdlà 'd lòn ch'i podoma comprende! Arvèrsa ant nòst cheur un tal amor anvers ëd ti che nojàutri an amand-te për tute cole còse bon-e e dzura 'd tute le còse, i peuda oten-e toe promësse ch'a van motobin dëdlà 'd tut lòn ch'i podrìo avèjne anvìa; për Gesù Crist, nòst Signor, ch'a viv e regna con Ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, pr' ij sécoj dij sécoj. Amen.

Leture bìbliche dël lessionari - 1 ëd Magg 2016 - Duminica 'd Pasca ch'a fà ses - At 16:9-15; Arvelassion 21:10, 22-22:5; Gioann 14:23-29 o 5:1-9; Salm 67