La vera lus, ch'a dà la lus a tuti j'òm [Duminica 27/12/15]

Check this out on Chirbit

Ant ël Testament Neuv a-i è quatr Evangeli. A conto la midèma stòria: cola 'd Nosgnor Gesù Crist, ma ognidun da na prospetiva diversa. Pr' esempi, a son mach doi j'evangeli ch'a parlo dla nàscita e dl'infansia 'd Gesù (Maté e Luca). L'evangeli second March a comensa soa conta dal prinsipi dël ministeri pùblich ëd Gesù. L'Evangeli 'd Gioann, contut, a trassa l'origin ëd Gesù fin-a da l'eternità, "dal cheur ëd Dé 'l Pare". A l'é pròpi costa sì la letura dël vangeli dla prima duminica apress Natal: ël pròlog d'Evangeli second Gioann. Scotela con atension e armarché coma Gesù a sìa Col ch'a dà 'd lus për guidé ij pass dla nòstra vita an sël giust senté. Arsèive Gesù coma nòst Signor e Salvator a l'é la sorgiss ëd pressiose benedission. Coj ch'a 'rsèivo Gesù an soa vita 'd lor a 'rsèivo 'dcò 'l dirit d'esse considerà da Dé ij sò fieuj. 

"Ant ël prinsipi a-i era la Paròla, e la Paròla a l'era con Dé, e la Paròla a l'era Dé. La Paròla a l'era con Dé al prinsipi. Tute le còse a son stàite creà da chila, e a-i é gnente ch'a sia stàit creà ch'a sìa nen stàit creà da chila. An chila a-i era la vita, e la vita a l'era la lus ëd j'òm. E la lus a splendriss an sël top, ma 'l top a l'ha nen podula stenze. A l'é vnuje n'òm, mandà da Dé. As ciamava Gioann. A l'é vnù për fé da testimòni, për rende testimoniansa a la lus, parèj che tuti a chërdèisso për sò mojen. A l'era nen chiel la lus, ma a l'é vnù mach për rende testimoniansa a la lus. La vera lus, ch'a dà la lus a tuti j'òm, a l'era 'n camin ch'a venìa ant ël mond. A l'era 'nt ël mond e 'l mond a l'é stàit creà da chiel, ma 'l mond a l'ha nen arconossulo. A l'é vnù dai sò, ma ij sò a l'han nen arseivulo. Nopà, a tuti coj ch'a l'han arseivulo - a coj ch'a chërdo an sò nòm - a l'ha dàit ël drit ëd vnì fieuj 'd Dé  - nen fieuj nassù coma coj ch'a nasso da 'n pare e na mare, o da volontà uman-a, opura për decision ëd quajdun, ma da Dé. Ora, la Paròla a l'é vnùa 'd carn e a l'é stàita tra 'd noi. I l'oma vëddù soa glòria - la glòria dël Sol e Ùnich ch'a l'é vnù dal Pare, pien ëd grassia e 'd vrità. Gioann a l'ha rendune testimoniansa e a l'ha crijà: "Sto-sì a l'é col, dont i l'avìa dit: 'Col ch'a ven apress ëd mi a l'é da consideresse pi grand che mi, përchè Chiel a esistìa già prima 'd mi". Përchè da soa pienëssa i l'oma arseivù na grassia dòp l'àutra. La Lej a l'é stàita dàita për ël mojen ëd Mosè, ma la Grassia e la Vrità a son vnue pr' ël mojen ëd Gesù Crist. Gnun a l'ha mai vëddù Dé. L'Ùnich, an Chiel istèss Dé, ch'a l'é ant la pì strèita comunion con ël Pare, a l'é col ch'a l'ha arvelalo" [Gioann 1 (1-18)].

La sconda letura a l'é gavà dai capìtoj tre e quatr ëd la litra ddl'apòstol Pàul ai Gàlat e a 'rmarca an n'àutra manera lòn ch'i l'oma scotà da la letura ch'i l'oma già fala: la vnùa 'd Gesù Crist a l'é vnùa "al temp giust", l'istess coma ch'a l'é ancheuj 'l temp giust pr' arsèive Gesù. Sgairoma nen ël temp ëd nòstra vita a nòstra perdission!

"Anans che ‘l senté dla fej an fussa stàit mostrà, i j’ero coma detenù sota la sorveliansa ‘d la lej. I j’ero stàit butà “sota guerna protetiva” ant l’espetativa dël moment che la fej an fussa arvelà. As podrìa ‘dcò di che antlora la lej an fasia da guida për ch’i rivèisso al Crist, përch’ i fusso rendù giust pr’ ël mojen ëd la fej. Ma ora ch’i l’oma conossù ‘l senté dla fèj, i l’oma pì nen da esse sota la sorveliansa dla lej. ... Quand che però a l'é vnù 'l temp giust, Nosgnor a l'ha mandà Sò Fieul, nassù da na fomna, nassù an sogession a la Lej. Dé a l'ha mandalo a caté la libertà për coj ch'a j'ero 'd jë s-ciav dla Lej, parèj ch'a podèissa andotene e dene la condission ëd fieuj ch'a l'han tùit ij drit, ij Sò. E përchè adess i soma 'd Sò fieuj, Dé a l'ha mandà lë Spìrit ëd Sò Fieul ant ij nòst cheur e ch'an cissa a ciamé Dé con ël nòm ëd "Abbà", visadì, Pare. A l'é parèj ch' adess ti't ses pì nen në s-ciav ma 'n fieul genit ëd Dé, e dàit ch' it ses Sò fieul, Dé a l'ha fate Sò ardité" [Galat 3 (23-25); 4 (4-7)].

J'àtre doi leture a podrìo disse ch'a son ij cant ëd gòj ëd coj ch'a l'han trova an Gesù sò Salvator ëd lor. A-i é gnente 'd pì bel che gòde 'l gust ëd lòn che mach Gesù a peul dene!

"I sarai pien ëd goj për Nosgnor, mè Dé, përché Chiel a l'ha 'rvestime con la vestimenta dla salvëssa e festonà con ël mantel ëd la giustissia. I smijo a në spos con soa vestimenta 'd nòsse, i smijo a na sposa ch'a porta sòa giòia. Nosgnor Dé a mostrerà soa giustissia a le nassion dël mond. Tuti a lo laudran! Soa giustissia a sarà coma 'n giardin ant ël temp dle flor con ëd piante ch'a chërso daspërtut! Pròpi përch' i veulo bin a Sìon, i starai nen ciuto. Pròpi përch' i sosnisso Gerusalem, i peudo nen steme chet. I chitrai nen ëd preghé për chila fin-a a tant che soa giustissia a splendrà nen tanme 'l sol a l'alba, e soa salvëssa a brusrà nen tanme 'n flambò foà. Le nassion a vëdran toa giustissia. Tùit ij rè dël mond a saran sbalucà da toa glòria. A ti at sarà dàit un nòm neuv da la boca midèma 'd Nosgnor. Nosgnor at tnirà 'n man parèj che tùit a't vëddo - na splèndida coron-a ant le man ëd Dé" [Isaìa 61 (10-62:3)].

"Laudé 'l Signor! Quant ch'a l'é bel canté 'd làude a nòst Dé! A dà pròpi 'd piasì! La làuda a-j conven. Nosgnpr a l'é 'n camin ch' arcostruviss Gerusalem e ch'a 'rporta a ca j'esilià. A guariss coj ch'a l'han ël cheur dësfàit e 'mbinda soe ferìe. A conta le stèile e a-j ciama tute për nòm. Quant ch'a l'é grand Nosgnor! Sò pòdej a conòss gnun confin! Soa sapiensa as peul nen mzuresse! Nosgnor a sostniss ij crasà ma a sbat a tèra ij gram. Canté vòstra 'rconossensa a Nosgnor! Canté 'd làude a nòst Dé con l'arpa! A l'é Chiel ch'a quata 'l cél con ëd nìvole! A l'é Chiel ch'a pronta la pieuva për la tèra! A l'é Chiel ch'a fà chërse l'erba an sle colin-e! A l'é Chiel ch'a dà da mangé a le beste servaje e ch'a nutriss ij croassin quand ch'a crijo.  Nosgnor a pija gnun piasì ant la fòrsa d'un caval o dla potensa d'un guerié. Nò, Nosgnor a l'ha 'd piasì an coj ch'a l'han ëd riguard për Chiel, an coj ch'a l'han fiusa ant sò amor ch'a ven mai a manch. Dà glòria a Nosgnor, ò Gerusalem! Canta 'd làude a tò Dé, ò Sion! Përché Chiel a l'ha rinforsà le protession [3] dij tò porton e a l'ha bened' tò fieuj ch'a stan sicur ant la sità anvironà da murajon. A l'é Chiel ch'a sicura la pas ëd toa nassion e ch'a pasia toa fam con ël mej frument. Nosgnor a manda ij Sò òrdin për ël mond - quant ch'a l'é lesta Sòa Paròla! A l'é Chiel ch'a manda la nèiv tanme 'd lan-a molzin-a. A l'é Chiel ch'a spatara la brin-a an sla tèra tanme sënner. A l'é Chiel ch'a tira le nos ëd tempesta tanme pere. Chi é-lo ch'a podrìa 'rziste a Sò frèid? E peuj, quand ch'a dà 'n comand, tut as ëslingua. A manda 'l vent e la giassa a fond. A l'é Chiel ch'a l'ha 'rvelà Soa Paròla ai fieuj ëd Giacòb, ij Sò decret e Soe decision ai fieuj d' Israel. A l'ha fàit tut sossì për gnune d'àutre nassion. Lor a conòsso nen Soe régole. Làuda Nosgnor!" [Salm 147].

Coma 'd sòit, la conclusion a l'é nòstra preghiera:

Orassion: Dé tut-potent, it l'has arvërsà an sù nojàutri la neuva lus ëd toa Parola fàita carn: arcòrdane che costa lus, anviscà ant ij nòst cheur, a peussa splende an nòstra vita; për Gesù Crist, nòst Signor, ch'a viv e regna con Ti, ant l'unità dlë Spirit Sant, un sol Dé, ora e për sèmper. Amen.

27 Dzèmber 2015 - Prima Duminica apress Natal - Isaìa 61 (10-62:3); Galat 3 (23-25); 4 (4-7); Gioann 1 (1-18); Salm 147

La Nàscita 'd Gesù [25-12-2015]

"Ora, an col temp-là a l'é rivà che n'ordinansa a l'é stàita publicà da part ëd Cesar Augusto1, che tùit a fusso registrà. Sta prima consegna a l'é stàita fàita quand che Quirinio a l'era governator dla Siria. Tùit a 'ndasìo për fesse anregistré, ognidun an sò pais d'origin. Antlora 'dcò Giusep a l'é montà da la Galilea an Giudea, da la sità 'd Nazaret ant la sità 'd David, ciamà Betleem, për motiv che chiel a l'era 'n dessendent dël rè David. A l'é 'ndaje për fesse 'nregistré ansema a Marìa, ch'a l'era staje promettùa an mariagi e che già a spetava 'n cit. Antramentre ch'a j'ero là, a l'é rivà për chila 'l temp dël part, e a l'ha butà 'l mond sò fieul prim-génit, a l'ha fassalo, e a l'ha butalo a cogé ant na grëppia, përché a-i era nen ëd pòst për lor ant l'obergi. Ora, a-i ero lì davzin ëd bergé ch'a stavo 'nt ij camp e ch'a goernavo ij sò trop ëd feje ant la neuit. E n'àngel dël Signor a l'é presentasse dë 'dnans a lor e la glòria 'd Nosgnor a l'ha 'nvlupaje 'd lus tant che a na son ëstàit ëstravirà e son ësburdisse nen pòch. Ma l'àngel a l'ha dije: "Àbie nen tëmma përché, scoté bin, iv nunsio la neuva 'd lòn ch'a sarà 'n gran motiv d'alegrëssa për tut ël pòpol. Ancheuj, ant la sità 'd David, a l'é nassuve 'l Salvator. A l'é 'l Crist, ël Signor. Sossì a sarà për vojàutri 'n segn: i trovereve 'n cit fassà e cogià ant na grëppia". E 'd colp, ansema a l'àngel, a-i é staje na legion ëd l'armèja dël cél ch'a laudava Nosgnor e ch'a disìa: "Glòria sia a Nosgnor ant ij leugh pi àut! Che la pas a sia an sla tèra an mes a coj ch'a-j son agradì!". E a l'é rivaje che dòp che j'àngel a son andass-ne për tornessne 'n cél, ij bërgé a son disse an tra 'd lor: "Andoma donca fin-a a Betleem, e vëdoma sta còsa ch'a l'é rivaje e che 'l Signor ha l'ha fane conòsse". A son donca 'ndaje an pressa e a l'han trovà Maria e Giusep con ël cit cogià ant na grëppia. E dòp ch’a l’han vëddulo, a son butasse a conté a tuti lòn ch'a-j era stàit dit ëd cola masnà; e tuti coj ch'a l'han sentulo, a son stàit ëstupì dle còse ch'a contavo ij bërgé. Marìa, da soa part, ëd tute ste paròle a na fasìa 'n tesòr e a pensava ant sò cheur còsa ch'a podèisso significhé. Ij bërgé, peuj, a son andass-ne glorificand e laudand Dé për tut lòn che l'avìo sentù e vëddù: tut a l'era stàit propi coma ch'a l'era staje contà" (Luca 2:2-20).

Orassion - Ò Dé, che la selebrassion dël dì 'Natal, dla nàssita 'd tò ùnich Fieul Gesù Crist, ch'a ven tuti j'agn, an fasa argiojì; che nojàutri ch'arseivoma Gesù coma nòst Redentor, i peussa con fiusa certa, contemplelo quand che Chiel a vnirà coma nòst Giudes; ch'a viv e regna con Ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, ora e për sèmper. Amen.

Leture bìbliche dël lessionari - 25 Dzèmber 2015 - dì 'd Natal -
Isaìa 9 (2-7); Tito 2 (11-14); Luca 2 (1-14); Salm 96.

An Gesù Crist Nosgnor a l'ha parlà nòstra lenga [Dumìnica 20/12/2015]

Check this out on Chirbit

Për fesse bin comprende da quejdun a venta parlèje an soa lenga. Nosgnor Dé a l'ha fàit pròpi lòn quand ch'a l'é vnùit an mes a nòjàutri uman ant la përson-a 'd Gesù 'd Nazareth, quand ch'a l'é "fasse carn" an chiel. Nosgnor Dé - o pr' esse pì precis, la sconda përson-a 'd Sò Esse trinitari, col che le Scriture a ciamo "ël Fieul ëd Dé", o "la Paròla" - a l'é nassù coma 'l cit ëd na giovnëtta për nòm Marìa. Gesù a l'era na përson-a ùnica 'nt sò géner, na person-a foravìa.

A venta 'dcò dì ch'as trata 'd n'arvelassion ùnica, ch'a l'é pa nen arpetusse an d'àutri e ch'as arpetrà mai pì; pijeve varda da j'imitassion! An Gesù Crist, Nosgnor Dé as arvela, as fà conòsse an manera definitiva "an parland nòssa lenga" e tut lòn Chiel a l'ha prontalo ant ël cors dij sécoj. An efet, ëdcò la stòria dl'umanità a l'é dividusse an doi part: anans ëd soa vnùa e apress ëd sòa vnùa, prima 'd la nàscita 'd Crist, e dòp ëd la nàscita 'd Crist, e sossì a l'é përchè i contoma j'agn tanme ch'i foma.

Vera, Nosgnor Dé a l'é piasùje 'd arvelene soa natura a travers la stòria antica 'd sò pòpol sernù, Israel e peuj pr' ël mojen ëd la dotrin-a dij scritor dël Testament Neuv. Për lòn la Bìbia a l'é d'importansa fondamental, ëd pèis: a l'é l'arvelassion ùnica ëd nòst Creator, ëd coj ch'a j'ero ij Sò proget al moment ëd la creassion, dël sens ëd nòstra stòria e vita, e peuj lòn ch'a-i rivrà ant l'avnì. Tut sossì a l'ha për sènter, sò segn, ant la përsona e ant l'euvra 'd Gesù Crist.

L'arvelassion ëd Nosgnor ant lòn ch'i ciamoma ël Testament Vej, a-i era bin, ma a l'era nen del tut ciàira coma ch'a podrìa esse na figura d'un ch'a sta ant la nebia e ch'a s'arconòss nen tant bin. Contut, a podrìa disse che ant ël Testament Neuv la nebia a l'é srairisse e che Nosgnor Dé a l'é arvelasse 'd manera motobin pì ciàira e definitiva an Gesù 'd Nazaret. La dotrin-a dël Testament Neuv an mostra tant ëd chi ch'a l'é Gesù 'd Nazaret: nen mach n'òm, ma "Dé con nojàutri", la Paròla 'd Dé ch'a l'é "fasse carn", ch'a l'é nassùa an tra 'd nojàutri uman për fesse comprende.

An Gesù Crist Dé "a parla nòstra lenga". Mè vòt, mè auspissi a l'é che coj ch'a ch'a lo vëddo nen përchè ch'a l'han j'euj ampedì, Nosgnor a-j doverta për ch'a vëddo Soa glòria; l'istess che coj ch'a l'han j'orije stopà, Nosgnòr a jë dëstopa për podèj sente e comprende Soa Paròla maravijosa.

Le leture bibliche dë sta Duminica d'Advent ch'a fà quatr a comenso da 'n test dël profeta Michèa ch'a fa la predission dël leugh anté ch'a l'avìa da nasse ël Salvator: Betlem, e peuj ëd soa origin ant l'eternità 'd Nosgnor:

"E ti, Betlem d'Efrata, la pì cita dle tribù 'd Giuda, a l'é da ti ch' a-i nassrà Col ch'a deuv regné dzura Israel: soe rèis a rivo dal temp ëd na vira, dai dì antich. A l'é për lòn che Dé a-j chitrà fin-a dal temp che cola ch' a deuv generé a l'avrà generà. Antlora lòn ch'a-i resta dij sò frej a tornerà ai fieuj d'Israel. Chiel a drisserà e a pasturerà sò strop con la potensa 'd Nosgnor, për la maestà dël nòm ëd sò Dé. A së stabiliran sicur, përché antlora Chiel a sarà grand fin-a a le borne estreme dël pais. Chiel a sarà la pas! Se l'Assir a l'avrà anvadù nòst pais, se a scarpisa ij nòstri palass, nojàutri i j'arviscoleroma contra set bërgé e eut cap d'òm" [Michèa 5 (2-5)].

La sconda letura a ven da la litra a j'Ebreo, andoa ch'a l'é scrit che 'l Fieul ëd Dé a l'é staje prontà 'n còrp an Gesù e ch'a lé vnùit për compì 'l volèj 'd Nosgnor.

"A l’é për lòn che, quand ch’a l’é intrà ant ël mond, Crist a l’ha dije a Dé: “Ti ‘t l’has nen vorsù ‘d sacrifissi nè d’oblassion, ma ti ‘t l’has adatame ‘n còrp da smon-e. At piasìo nen nì j’olocàust nì d’àutre oferte pr’ ël pecà. Peuj i l’hai dit: ‘Varda, i son ëvnù për fé tò volèj, ò Dé, coma ch’a l’é scrivù ‘d mi ant le Scriture’”. An prim leugh, Crist a l’ha dit: “Ëd sacrifissi, d’oblassion, d’olocàust e ‘d’àutre oferte pr’ ël pecà ti ‘t l’has nen pijane piasì (contut ch’a j’ero comandà da la lej ëd Mosè). Peui a l’ha dit: “Varda, i son ëvnù për fé tò volèj. Parèj, Dé a dëscancela la prima aleansa e a sò pòst a l’ha butane na sconda. Precis përchè chiel a l’ha compì ‘l volèj ‘d Nosgnor, nojàutri i soma stàit santificà pr’ ël mojen dl’oferta dël còrp ëd Gesù Crist, lòn che chiel a l’ha fàit na vòta për sèmper" [Ebreo 10 (5-10)].

La tersa letura a parla dël concepiment ëd Gesù ant ël còrp ed Marìa e 'd coma che chila a l'ha acetà 'd bon-a veuja 'l servissi ch'e Nosgnor a l'ha ciamaje. Ambelessì i l'oma 'dcò ël famos Cantich ëd Marìa, ch'i ciamoma ël Magnificat.

El cant ëd Làuda 'd Maria (Magnificat) - "Ora, an col temp-là, Marìa a l'é levasse e a l'é andàita 'n pressa an Giudea, fin-a a 'n paisòt an tra le colin-e. Là a l'é intrà ant la ca 'd Zacarìa e a l'ha salutà Elisabeta.  E a l'é rivà che giusta 'nt ël moment che Elisabeta a l'ha sentù 'l salut ëd Marìa, ël cit ch'a l'avìa 'n pansa a l'ha fàit coma 'n sàut e Elisabeta a l'é stàita 'mpinìa dë Spirit Sant.Elisabeta a l'ha sclamà a vos àuta: 'Dè a l'ha benedite ëd pì ch' ògni àutra fomna e benedìa a l'é toa masnà. Com' é-lo che la mare 'd mè Signor am fà l'onor ëd ven-e a feme na visita? Përchè tut sùbit che 'l son ëd toa vos a l'é rivà a mie orije, ël cit ch'i l'hai an pansa a l'é sautà 'd gòj! Ora, beata a l'é cola ch' a l'ha chërdù che lòn che 'l Signor a l'ha dije a l'é sicur ch'as compirà". E Marìa a l'ha dit: "L'ànima mia magnifica Nosgnor, e mè spìrit a l'é 'n camin a 'rlegresse an Dé, mè Salvator perchè Chiel a l'ha vardà con favor a l'ùmil condission ëd soa serva. D'adess anans tute le generassion am ciamran beata, përché 'l Potent a l'ha fame 'd grande còse e Sò Nòm a l'é sant. Da na generassion a l'àutra Nosgnor as mostra misericordios anvers coj ch'a l'han ëd riguard për Chiel. A l'ha dimostrà potensa con Sò bras: a l'ha sbërgiairà j'orgojos e j'arogant, a l'ha tirà giù ij prinsi dai sò tròno e a l'ha esaltà coj ch'a son ùmil. A l’ha gavà la fam a j’afamà, a l’ha mandà via jë sgnor a man veuide. A l'ha giutà Israel, Sò servitor, arcordandse ëd soa misericòrdia, cola ch'a l'avìa promettùa ai nòstri antich, a Abraam e a soa dissendensa për sèmper" [Luca 1 (39-55)].

A l'ultim, coma ch'i fasoma sèmper anbelessì, a-i son doe orassion, la prima dai Salm e la sconda da la liturgìa cristian-a.

"Ò bërgé d'Israel, fà atension, ti che 't men-e Israel tanme në strop ëd feje! Ti che t' ëstas setà dzora j'àngej alà, arvela tò splendor! Arvela toa potensa dëdnans a Efraim, Begnamin e Manasse! Ven a liberene! Che noi i sio ristabilì! Soridne! A sarà 'ntlora ch'i saroma liberà. Ò Signor Dé, guerié invincibil! Fin-a a quand resteras-to anrabià antant che tò pòpol at suplica? Ti 't las daje da mangé ëd lerme coma sa fusso d' pan, it l'has daje da bèive 'd lerme a gran' mzura. It l'has lassane a le dispute dij nòstri vzin e ij nòstri nemis an dàn ëd nòm. Ò Dé, guerié invincibil, che noi i sio ristabilì! Soridne! A sarà 'ntlora ch'i saroma liberà" [Salm 80 (1-7)].

Orassion: Nëttia nòstra cossiensa, ò Dé tut-potent, quand che Ti an fà vìsita minca dì, përchè Tò Fieul Gesù Crist, a soa vnùa, a peuda trovene ant na ca prontà për chiel; ch'a viv e regna con Ti, ant l'unità dlë Spirit Sant, un sol Dé, ora e për sèmper. Amen.

Che Nosgnor av daga da passé 'd bele feste 'd Natal con le benedission che Dé a l'ha arservarne an Gesù Crist.

Leture bìbliche dël lessionari - 20 Dzèmber 2015 - Quarta Duminica d'Advent: Michèa 5 (2-5); Salm 80 (1-7); Ebreo 10 (5-10); Luca 1 (39-55).

Col ch’a l’ha dame na rason për canté [Duminica 13/12/2015]

Check this out on Chirbit

Quaj d'agn fà, lë scritor Mario Rigoni Stern a scrivìa (costa-sì a l'é na sitassion famosa): Sinquant'agn fà as sentìa la gent ch'a cantava. A cantava 'l minusié, ël campagnin, l'ovrié, col ch'a 'ndasìa an biciclëtta, ël panaté. Ancheuj a l'han chità 'd canté. La gent a canta pì nen e a raconta pì nen". "Ancheuj a-i-é poch da canté", a dirìa la gent, dàita la crisi ch'a-i-é a tùit ij livel. Mario Rigoni Stern a 'rmarca 'dcò: "...përchè a l'han perdù la speransa". Éh, tut sossì a podrìa bin esse parèj.

Contut, s'a l'é parèj, a l''é 'dcò për n'àutra rason: la pì part ëd la gent a varda pì nen la vita da na prospetiva cristian-a, a san pì nen lòn ch'a l'é la fej génita an Gesù Crist, a l'han perdù la fej për la strà. Stoma adess nen sì a fene l'anàlisi. Disoma mach che nen tut a l'é perdù, përchè la fèj génita as la peul arcuperé quand ch'as artorna a la sorgiss, quand ch'as les la stòria e l'esperiensa dël pòpol ëd Dé a travers ij sécoj, quand ch'as les a propòsit ëd l'esperiensa 'd la gent che la Bibia an parla, i voloma comprendla e seguitene ij pass. A l'é parèj përchè Nosgnor an parla e an ciama pr' ël mojen ëd soa Paròla scrita.

Vardoma, pr' esempi, ël prim test biblich dë sta Duminica-sì, la tersa dl'Advent, dal profeta Isaìa, andoa ch'a peui a dis ciàir: "Ël Signor Dé a l'é col ch’a l’ha dame na rason për canté"

"Vardé, Nosgnor a l’é vnùit a salveme. A l’é për lòn ch’i l’avrai fiusa e gnun-e tëmme. Ël Signor Dé a l’é mia fòrsa e col ch’a l’ha dame na rason për canté: a l’é Chiel ch’a l’ha salvame”. Cantand ëd gòj, i seurtireve a tiré d’eva da le sorgiss dla salvëssa. An col temp-là i direve: “Ringrassié Nosgnor! Laudé Sò Nòm! Fé conòsse an tra ij pòpoj Soe imprèise! Feje savèj che Nosgnor a l’é potent!”. Canté a Nosgnor, ch’a l’ha fàit ëd còse mararavijose, ch’a lo faso savèj për tuta la tèra! Che la gent ëd Gerusalem a s-ciopata le man ëd gòj, përchè a l’è grand ël Sant ch’a sta an mes a vojàutri!” [Isaia 12 (2-6)].

Nosgnor, con la granda Soa compassion, a l'é vnùje 'ncontra, a l'ha ciamalo a fé part dij sò [costa sì a l'é la salvëssa] e st'òm a l'ha trovà ch'a podìa avèi an Dé pien-a fiusa. Adess a l'ha pì tëmma 'd gnente: a l'é dventà n'òm fòrt e pien ëd gòj. Antlora a peul canté content, ch'a càpita lòn ch'a càpita: Nosgnor a lo goerna pr' ël temp e l'eternità. L'istess sentiment i lo trovoma ant la sconda letura, dal profeta Sofònia:

"Manda 'd crij ëd gòj, ò fija Sìon! Sàuta 'd gòj, ò Israel! Sie alègher e canta 'd trionf con tut ël cheur, ò Fija Gerusalem! Nosgnor a l'ha gavate 'l giudissi ch'a l'era contra 'd ti, a l'ha mandà 'ndarera ij tò nemis. Ël Rè d'Israel, ël Signor, a l'é 'n mes a ti. It l'has pì nen da manca d'avèj tëmma d'un disastr. An col dì-là it diras a Gerusalem: "Avèj nen tëmma, ò Sion! Toe man a deuvo pì nen esse paralisà da lë sparm! Ël Signor tò Dé a l'é 'n mes a ti, Chiel a l'é 'n guerié ch'a peul liberete. Chiel a l'ha 'n gran piasì an tì. Chiel at arneuva con Sò amor. Chiel a canta për la gòj dëdnans a ti. Rësguard a coj ch'a pieuro përché a peudo nen pijé part a le feste, i l'hai gavatje da 'n mes a ti. At sarìo stàit un pèis për ti e na vërgògna. Varda, an col temp-là, a coj ch'a l'han fate dël mal i-j darai lòn ch'a merito. I andrai a 'rcuperé le feje sòpe e i archeujerai ansema tute le feje. I gaverai vòstra umiliassion e i farai an manera che tuta la tèra av rispeto e a v'amiro. An col temp-là iv sarai vòstra guida e av archeujerai ansema. Sté sicur ëd sòn: i farai an manera che tute le nassion dla tèra av dago 'd rispet e d'amirassion" [Sofonìa 3 (14-20)].

Coj sentiment a ven-o 'ncora pì grand ant ël Testament Neuv, ch'a nunsia che la promëssa 'd Nosgnor a l'é stàita compìa ant la përson-a e l'euvra 'd Gesù Crist, ch'a l'é e ch'a resta potent ancheuj a "dé na rason për canté" a coj ch'a l'arsèivo coma Salvator e Signor. A l'é për lòn che l'apòstol Pàul a peul ëscrive ai cristian dla sità 'd Filippi:

"Arlegreve sèmper ant ël Signor - iv lo diso torna: arlegreve! Che tùit a vëddo vòstra dosseur. Nosgnor a 'rtornara tan-tòst. Feve nen ciapé da l'ansia, al contrari, an minca situassion, fé conosse a Dé lòn ch'i l'eve damanca con ëd preghiere e 'd sùpliche, compagnà d' assion ëd grassie. E la pas ëd Nosgnor, ch'a sorpassa nòstra comprension, a guernërà vòstri cheur e pensé an Crist Gesù" [Filipéis 4 (4-7)].

"Còsa l'omne da fé antlora?" la gent a ciamava a Gioan Batìsta ch'a nunsiava la vnùa dël Crist, ël Messia, ël Salvator. Chiel a-j ciamava a aringretesse pr' avèj vivù na vita da leugn da Nosgnor, rivoltos a soe régole 'd vita, mostré ch'as trata 'd na conversion sincera, génita e a fidesse dël tut a Gesù coma ij sò dissèpoj fidej ch'a lo scoto e a lo séguito. Lesoma lòn ch'a dis ël vangel dë sta Duminica:

"...Ch’a sìa vòstra vita a fé vëdde che vòstra conversion a l’é sincera e s-ceta! Buteve nen a dì an tra ‘d vojàutri che Abraam a l’é vòst pare e ch’i l’eve gnente da tëmme dal giudissi ‘d Dé, përché iv diso che Nosgnor a podrìa fé nasse, s’a volèissa, ëd fieuj d‘Abraam fin-a da ste pere-sì. L’apia a l’é già butà a la radìs dj’erbo, e tùit j’erbo ch’a dan nen dij frut ch’a sìo bon, a saran tajà e campà ant ël feu”. Antlora la gent a-j ciamava: “Còsa l’om-ne da fé, donca?”. Gioann a l’ha replicà: “Che col ch’a l’ha doi vestì, cha na daga un a col ch’a n’ha gnun; e che col ch’a l’ha da mangé, ch’a na fasa part con coj ch’a l’han fam”. An tra ‘d coj ch’a j’ero vnùje da chiel pr’ esse batesà, a-i era fin-a dij publican, dij coletàire corumpù dle taje. Costi-sì a l’han ciamaje: “Magister, còsa l’om-ne da fé nojàutri?”. E a l’ha dije: “Pretende gnente da pì ‘d lòn ch’a l’é comandave ‘d cheuje”. Dij soldà a l’han ëdcò ciamaje: “E noi, còsa l’om-ne da fé?”. A l’ha dije: “Fé gnun-a estorsion o ‘d denunsie fàusse, ma contenteve ‘d vòstra paga”. La susta dla venùa dël Messìa a l’era granda an tra la gent e tùit as domandavo s’a le vòlte mai a sarìa nen chiel, Gioann, ël Messìa. Gioann a rëspondìa a tuti parèj: “Mi, antant, iv batëso con d’eva, ma a-i na ven un ch’a l’é pì grand che mi, tant grand che mi i sarìa gnanca degn ëd dëslié le liasse dle sàndole ch’a pòrta. Col-là av batesrà con lë Spirit Sant e con ël feu.  Con sò val, chiel a l’é pront a separé la strobia dal gran. Peuj a netierà soa àira: a rabrastrà ‘l forment e l’ambaronrà ant sò grané, ma la strobia a la farà brusé ant ël feu ch’as dëstissa nen”. Con coste e motobin d’àutre esortassion, Gioann a nunsiava al pòpol la bon-a neuva. Pì ‘d lòn, Gioan a criticava an pùblich ël tetrarca Eròd përché col-lì a l’avìa vorsù maridesse con Eròdias, la fomna ‘d Flip sò frel, e për càusa ‘d tut ël mal ch’a l’avìa fàit. Parèj, Eròd a l’ha falo buté an përzon, giontand ëdcò cost pecà a tùit j’àutri ch’a fasìa" [Luca 3 (7-18)].

Ch'a peudo esse costi-sì i sentiment ëdcò 'd vojàutri ch'i lese o scote cost messagi. Antlora 'dcò vojàutri i podreve avèj na bela e granda rason për canté 'd làude a Nosgnor.

Pregoma:  Arviva toa potensa, ò Signor, e con gran fòrsa ven an tra 'd noi; e përchè nojàutri i soma ampedì grev da nòstri pecà, che toa bondosa grassia e misericòrdia ch'an giuta lesta e ch'an lìbera; për Gesù Crist, nòst Signor, che con Ti e con lë Spirit Sant, arsèiva onor e glòria, ora e për sèmper. Amen. 

Leture bìbliche dël lessionari - 13 Dzèmber 2015 - Tersa Duminica d'Advent - Sofonìa 3 (14-20); Isaia 12 (2-6); Filipéis 4 (4-7); Luca 3 (7-18).

A-i è 'd prédiche e 'd prédiche [Duminica 6/12/2015]

Check this out on Chirbit

An piemontèis la paròla "prédica" a l'ha 'd sòlit nen na bon-a reputassion. As dis "fame nen la prédica", quand ch'as veul nen sente 'd rimpròcc e 'd consèj. A-i é 'dcò ij proverbi ch'a diso: "Prediché ai givo", "prediché ant ël desert", "prediché a le muraje" o "feje la prédica a un ciorgn" quand ch'a së scontra con l'indiferensa o 'd "teste dure". I l'oma 'dcò: "Prediche e mion, ògni còsa a soa stagion", e "ëd vòlte a val pì n'ociada che na prédica". 

A-i é tre sort ëd prédiche: (1) cole 'd banalità che la gent a-j pias dë scoté ma ch'a cambio gnente; pien-a 'd còse ch'as sento sèmper, dë slògan, ëd generalissasion; ch'a l'é na formalità, quajcòsa "ch'as deuv fé" ma sensa convinsion, na costuma, e che, con gnun efet, as perd ant l'ària an mes a tante d'àutre paròle ch'as sento ancheuj. (2) A-i é peuj la prédica "ch'a gatìja", che "a sodisfa la carn", ch'a dësbogia sentiment e passion (ch'a fà rije o pioré), n'antërtniment, e ch'a visa a na fàcile bon-a riussìa. (3) Ma a-i é 'dcò la prédica ch'a nunsia, mostra e àplica la Paròla 'd Dé, bele s'a gen-a, cola ch'a l'é dovrà da lë Spirit Sant për convince 'd pecà e ch'a toca 'l cheur e la ment, cola ch'a men-a a la conversion coj che Nosgnor as compias ëd deje la grassia dla salvëssa an Gesù Crist. Costa-sì a j'era la prédica dij profeta d'Israel e dj'apòstol ëd Gesù, cola ch'a fasìa Gioanm Batìsta (ël batesator), dont i lesoma ancheuj, sconda Duminica d'Avent, ël tòch dl'Evangeli.

"Gioann a përcorìa tuta la region dël Giordan an predicand un batèsim ëd conversion për la remission dij pecà. Ëd cost Gioann, ël profeta Isaìa a l’avìa parlà, quand ch’a l’ha scrivù: “A-i é na vos ch’a crija ant ël desert e ch’a dis: ‘Pronté la stra për la vnùa ‘d Nosgnor, spiané la via ch’a l’ha da passé, ch’a peussa rivé sens’ antrap! J’avalament a saran ampinì; le montagne e le colin-e a saran butà a livel; le vire a saran drissà e ij leugh grognolù a saran sulià. Antlora tuti a vëdran la salvëssa che Nosgnor a l’ha mandà”. Gioann a disìa a la gent ch’a vnisìa da chiel për fese batesé: “Rassa ‘d vipre! Chi ch’a l’ha avertive ‘d scapé vìa dal giudissi ch’a l’é dapress a ven-e? Ch’a sìa vòstra vita a fé vëdde che vòstra conversion a l’é sincera e s-ceta! Buteve nen a dì an tra ‘d vojàutri che Abraam a l’é vòst pare e ch’i l’eve gnente da tëmme dal giudissi ‘d Dé, përché iv diso che Nosgnor a podrìa fé nasse, s’a volèissa, ëd fieuj d‘Abraam fin-a da ste pere-sì. L’apia a l’é già butà a la radìs dj’erbo, e tùit j’erbo ch’a dan nen dij frut ch’a sìo bon, a saran tajà e campà ant ël feu”. Antlora la gent a-j ciamava: “Còsa l’om-ne da fé, donca?”.  Gioann a l’ha replicà: “Che col ch’a l’ha doi vestì, cha na daga un a col ch’a n’ha gnun; e che col ch’a l’ha da mangé, ch’a na fasa part con coj ch’a l’han fam”. An tra ‘d coj ch’a j’ero vnùje da chiel pr’ esse batesà, a-i era fin-a dij publican, dij coletàire corumpù dle taje. Costi-sì a l’han ciamaje: “Magister, còsa l’om-ne da fé nojàutri?”. E a l’ha dije: “Pretende gnente da pì ‘d lòn ch’a l’é comandave ‘d cheuje”. Dij soldà a l’han ëdcò ciamaje: “E noi, còsa l’om-ne da fé?”. A l’ha dije: “Fé gnun-a estorsion o ‘d denunsie fàusse, ma contenteve ‘d vòstra paga” (Luca 3:3-14).

L'angagg dl'apòstol Pàul për lë spantiament ëd l'Evangeli 'd Crist, a l'avìa na bon-a riussìa, coma 'nt ël cas dla cesa cristian-a ch'a l'era nassùa ant la sità 'd Filippi. Ant ël prim capìtol dla lìtera ch'a-j scriv, Pàul a dis:

"I ringrassio mè Dé tute le vòte ch'i faso mension ëd vojàutri. A l'é sèmper con gòj ch'i prego për tùit vojàutri an minca mia orassion,  a càusa 'd vòstra partecipassion a l'Evangeli dal prim dì fin-a a adess. I son sicur ëd sòn: che col ch'a l'ha comensà 'n voi cost' euvra bon-a, a-j darà compiment ant ël Di ëd Crist Gesù. A l'é mach giust ch'i penso parèj ëd tuti voi, përch' i seve an mè cheur, dàit che sia an mie caden-e che 'nt la difèisa e la confirmassion dl'Evangeli, tuti vojàutri i seve dventà mè compagn ant la grassia 'd Dé. Dé a m'é testimòni coma ch'a l'é përfonda mia afession an Crist Gesù për tuti voi. E i ciamo sta grassia, che vòstr amor a sia sèmper pì grand ant la conossensa e ògni sòrt d'inteligensa parèj ch' i dësserne lòn ch'a l'é mej e sìe pur e sensa rimpròcc pront për ël Di 'd Crist, pien dël frut ëd la giustissia ch'a ven da Gesù Crist a la glòria e làude 'd De" (Filipèis 1:3-11).

S'i andoma peui andarera ant ël temp, i 'ncontroma l'antich profeta Malachìa, che, an nunsiand la vnùa del precorsor, ant ël capitol tre 'd sò lìber a scriv:

"Ël Signor ëd l’univers a dis: “Vardé che ‘v mando mè mëssagé, përchè a pronta na stra dëdnans ëd mi. E dlongh chiel a intrerà an sò santuari; ël Sovran che vojàutri i serche; e ‘l mëssagé dl’aleansa che voi i veule, vardelo ambele-sì ch’a riva! Chi é-lo ch’a podrà resiste ‘l dì che chiel a rivrà? Col ch’a l’é ch’a podrà sté drit an pé quand ch’as farà vëdde? Përchè chiel a l’é coma ‘l feu dël fondeur e coma la lëssìa dle lavandere. Chiel as na starà com ël fondeur a polidé l’argent. Chiel a farà pur ij dessendent ëd Levi e a-j farà fin coma l’òr e l’argent e lor a saran për Nosgnor coj ch’a smon-o d’oferte degne ‘d chiel. Antlora j’oferte ‘d Giuda e ‘d Gerusalem a saran agradìe da Nosgnor, com ant ij dì antich, coma ant j’époche passà" (Malachia 3:1-4).

Adess i soma pront për nòstra preghiera. Scotoma prima cola dël Salm 27 da 1 a 6:

"Nosgnor a m'anlùmina e am salva: chi podria-lo mai feme tëmma? Nosgnor a l’é tanme na muraja ch’a guerna mia vita: chi podrìa-lo mai sbaruveme? Quand che ‘d gent grama am ven ancontra për feme ‘d mal, quand ch’ij mè nemis e rivaj am dan l’atach, a son lor a antrapesse e a tombé a gambe drite! Bele se n’armèja poderosa a s’acampèissa tut d’antorn a mi për feme guèra, mè cheur a l’avrìa gnun-a tëmma; bele s’am dèisso l’atach, im sentirìa al sicur. Na ròba sola i l’hai ciamaje a Nosgnor, e mach ëd cola-lì i l’hai anvìa: ëd podèj vive ant la ca ‘d Nosgnor tùit ij dì ‘d mia vita për gòde ‘d soa blëssa e vijé an meditassion ant sò Templ. A l’é chiel ch’am buta a la sosta quand ch’ij sagrin a rivo; chiel a më stërma ant sò santuari; am pòrta an sn’àuta ròca andova gnun a podrìa mai rivé. A l’é parèj ch’i peudo aussé la testa fier dëdnans ai mè nemis. Ant sò santuari i-j smon-o ‘d sacrifissi ‘d vitòria, làude e cantich an onor ëd Nosgnor" (Salm 27:1.6).

Orassion - Dé 'd misericòrdia, ch'it l'has mandà ij tò mëssagé, ij profèta për prediché 'l pentiment e për pronté la vìa për nòstra salvëssa: Dane la grassia 'd scoté ij sò avertiment e 'd bandoné ij nòstri pecà, përchè i podoma saluté con gòj la vnùa 'd Gesù Crist, nòst Redentor; ch'a viv e regna con ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, ora e për sèmper. Amen.

Leture bìbliche dël lessionari - 6 Dzèmber 2015 - Sconda Duminica d'Advent - Malachìa 3 (1-4)
Càntich 4 (Salm 27); Filipèis 1 (3-11); Luca 3 (1-6).

I lo savìe? A l’ha da rivé na sconda vira! (Duminica 29-11-2015)

An cost temp-sì, ël temp dl’Avent (visadì ‘l temp dla vnùa, an preparassion dla selebrassion ëd ël Natal), le leture bibliche dël lessionari a l’han për tema la vnùa ëd Gesù Crist, col ch’i fortissoma ch’a l’é ‘l Salvator dël mond, l’ùnich.

A l’é da s-ciairì (për coj ch’as na viso nen), che la fej cristian-a a parla ‘d doe vnùe dël Crist: la prima vòta a Betlem, nassù da na giovnëtta ch’as ciamava Marìa, e na sconda vira ant ij dì darié, chiel istess a l’avrà torna da rivé an person-a e ant la glòria pr’ ël giudissi dle creature uman-e. Sossì a l’é bin diciarà ant ël Credo.

A val la pen-a, antlora, ëd lese la part dël Credo ch’a parla ‘d Gesù: “I chërdoma ant un sol Signor Gesù Crist, unigènit Fieul ëd De, generà dal Pare prima dij tùit ij sècoj, lus da lus, Dé gènit da Dé gènit, generà nen fàit (nen creà), dl’istèssa sostansa dël Pare. A l’é stàit Chiel ël mojen dla creassion ëd tute le còse. Për nojàutri e për nòstra salvëssa a l’é calà giù dal cél, a l’è fasse carn për ël mojen dlë Spirit Sant e ‘d Marìa vèrgin; a l’é fasse n’òm e a l’é stàit butà ‘n cros për nojàutri ant ël temp ëd Pònsio Pilat; a l’ha patì; a l’é stàit sotrà e a l’é arsussità ël ters dì conforma le Scriture; a l’é montà su al cél, andoa a l’é setasse a la drita ‘d De; a l’ha torna (na sconda vira) da rivé an glòria për giudiché ij viv e ij mòrt, e sò regn a l’avrà mai na fin” [(Credo (Simbol nissén-costantinopolitan)]. Ch’a sarìa artornà, Gesù medésim a l’ha bin nunsialo vàire vòte.

Sto-sì a l’é ‘l contnù dël tòch dl’Evangeli ‘d Luca për costa Duminica.

L’artorn dël Fieul ëd l’òm. “E a-i sarà ‘d segn ant ël sol, ant la lun-a e ant le stèile, e ‘n tal afann ant le nassion che un a savrà pì nen còsa pensé dël gran breugg ch’a farà ‘l mar e dla violensa dle onde, ëd manera che la gent a sarà dël tut sburdìa për lòn ch’a sarà press a rivé an sla tèra, përchè fin-a le potense dël cél a saran socrolà, Antlora as vëdrà ‘l Fieul ëd l’òm ch’a riva an sna nivola con gran potensa e majestà. Ora, quand che tut sòn a comensrà a rivé, vardé ‘n su përchè vòstra liberassion as avzin-a”. Antlora Gesù a l’ha proponuje costa paràbola: “Vardé ‘l fié e tùit j’àutri erbo: Quand ch’a comenso a giché, i seve da voi istess, an vardand, che l’istà a l’é già vzin. L’istess, quand ch’i vëdreve ch’a riva tut lòn ch’i l’hai dive, arcordeve che ‘l regn ëd Nosgnor a l’é apress a rivé. An vrità iv diso che sta generassion a passerà nen che tute ste còse a sio rivà. Ël cél e la tèra a passeran, ma mie paròle a passeran nen. Vojàutri, donca, pijeve varda ch’ij vòst cheur a sio nen antërpì da lë smangiassade o da la bronzògna, o dai crussi dla vita, për tëmma che coj dì-lì av ciapo ‘d surprèisa; përchè a ciaprà parèj ëd na rej tùit j’abitant dla tèra. Vijé, donca, an pregand an minca ocasion, përchè ch’i sìe fàit degn ëd schivié tute cole còse ch’a deuvo rivé e përch’ i peusse presenteve sensa tëmma dëdnans al Fieul ëd l’òm” (Luca 21:25-36).

Le paròle ch’i l’oma lesùe, Gesù a l’ha dije ant l’ocasion che Chiel a fà la professìa dla distrussion dla sità  d Gerusalem, ëd sò Templ e dla dispersion dël pòpol d’Israel, ma a vardo motobin pì anans ëd lòn, fin-a a rivé ai dì darié, j’ùltim dì dë sto mond. Tùit j’uman (mi e vojàutri comprèis) i l’avroma da rende cont a Dé ‘d lòn ch’i l’oma fàit ëd nòstra vita conforma ai criteri moraj che Nosgnor a l’ha stabilì ant soa Lej arvelà. Ël Giudes dë sto giudissi a sarà pròpi Chiel, Gesù. S’a l’é parèj, e a sarà parèj, a l’é dla massima importansa la manera ch’i soma ancheuj an rapòrt con Chiel. A l’é nen na ròba da pijé sot gamba. Podeve arzighé che tut sossì a sìa mach “mitologìa” coma quajdun ëd sicur a pensa quand ch’a scota sòn?

N’àutra letura biblica dë sta Duminica a l’é na professìa ‘d Geremìa che pura a parla ‘d lòn: “A vnirà ‘l dì, a dis Nosgnor, che mi i farai pr’ Israel e për Giuda tute le bon-e còse ch’i l’hai promëtuje. An coj dì-lì e an col temp-lì, i farai seurte, da la dessendensa dël rè David, n’arbut ëd giustissia. A sarà chiel ch’a farà lòn ch’a l’é giust e drit për tut ël pais. An coj dì-lì Giuda a sarà salvà e Gerusalem a vivrà an sicurëssa, e la sità a sarà ciamà: “Nosgnor a l’é nòstra giustissia” (Geremìa 33:14-16).

Ant la tersa letura, da l’epìstola ai Tessalonicéis, l’apòstol Pàul a prega Nosgnor an sti tèrmin, ch’i podoma ‘dcò fé nòstri: “E che assion ëd grassie i l'om-ne nen da rende a Dé a càusa 'd voi, për tut ël piasì ch'i arsèivoma da voi dëdnans a nòst Dé? I pregoma 'd cheur, neuit e dì, ëd podèj torna vëd-ve për completé lòn ch'a manca a vòstra fej. Àor, ch'a peussa nòst Dé e Pare, e Nosgnor Gesù Crist, deurbe-ne la strà për andé da vojàutri, e 'l Signor av fassa chërse e abondé sèmper ëd pì l'amor ch'i l'eve l'un anvers j'àutri e anvers tùit, pròpi com' i l'oma anvers a vojàutri, për confermé vòstri cheur përch' a sio sensa rimpròcc an santità dëdnans a Dé, ch'a l'é nòst Pare, a la vënùa 'd Nosgnor Gesù Crist, an compagnìa 'd tùit ij Sò sant” (1 Tessalonicèis 1:9-13).

Terminoma antlora con doi preghiere. La prima a l’é dal Salm 25. Ambelessì l'autor a prega Dé për soa protession, guida e përdon e a conferma ch'a veul essje fedel e ch'a l'ha fiusa an Chiel. “Ò Signor, con mia preghiera i ven-o dë 'dnans a Ti. Ò mè Dé, i l'hai fiusa 'n Ti, lass-me nen esse umilià, lassa nen ch'ij mè nemis as arlegro 'd mia dëròta. Gnun ch'as confida 'n Ti a sarà mai svërgognà, m' a saran ësvergognà coj ch'a monto 'd trapole për fé drocheje 'ndrintra d'àutri. Fa che mi i conòssa, Signor, col ch'a l'é 'l giust senté; mostrame la strà ch'i l'hai da seguité. Menme an toa vrità e mostrame, përché Ti 't ses ël Dé ch'am salva. A-i é mai 'n moment sol ch'i buta nen mia speransa 'n Ti. Dësmentiete nen, ò Signor, d'esse compassionèivol e fedel, përché ti 't ses sèmper stàit parèj. Dësmentiete pitòst dij pecà ch'i l'hai fàit quand ch'i j'era giovo. Arcòrdëte 'd mi për tò amor, për toa bontà, ò Signor. Ël Signor a l'é bon e a fà lòn ch'a l'é giust, Chiel a mostra 'l senté giust ai pecator. A 'ncamin-a j'ùmil a fé lòn ch'a l'é giust e a-j mostra la strà ch'a l'han da ciapé”.

Nòstra orassion: Dé Tut-potent, dane la grassia 'd campé via j'euvre dël top e 'd butene adòss l'armura dla lus, adess an cost temp ëd costa vita mortal che Nosgnor Gesù Crist a l'é vnùje për visitene an grand' umiltà; che ant ël dì darié, quand cha 'rtornerà an soa majestà gloriosa për giudiché ij viv e ij mòrt, nojàutri i peussa arsussité a la vita inmortal; për col-lì ch'a viv e regna con Ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, ora e për sèmper. Amen.

29 Novèmber 2015 - Prima Duminica d'Advent - Leture bìbliche dël lessionari: Geremia 33 (14-16); Salm 25 (1-9); 1 Tessalonicéis 3 (9-13); Luca 21 (25-36)

Un rè, ma nen tanme coj dë sto mond! (Duminica 22/11/2015)

Ël calendari dla liturgia cristian-a a selebra sta Duminica la festa dël Crist Rè. Tre a son ij titoj, j’atribussion prinsipaj, che la teologìa cristian-a a dà a Gesù ‘d Nazareth, coj ‘d profeta, ëd sacerdòt e ‘d rè. Sossì a podrìa disse na ròba drola, përchè Gesù, coma ch’a l’era antlora ant soa vita, a l’é mai disse o dasse a vëdde parèj. A l’era nen l’istess che ‘d profeta coma ch’a-j conossìo antlora o a s’antend ancheuj. A l’era nen un sacerdòt o un rapresentant ëd n’istitussion religiosa, e a l’era nen un rè. Vera, a l’era n’òm ëstrasordinari, ma n’òm sempi, ëd mincadì. La tradission a mostra ch’a l’era un minusié. Com é-lo antlora che ij cristian a diso ch’a fussa ‘n rè e ch’a l’é sò rè? As ocupava nen ëd polìtica, a l’era nen cap ëd n’armada e a l’avìa gnun-e intension ëd dventelo. Na vòta, quand che la gent a l’era vnùa da chiel e a lo cissava ch’a dventèissa sò rè (përchè tant a lo apresiavo ch’a disìo che chiel a l’era l’ùnich ch’a fussa stàit degn ëd guidé na nassion) chiel a l’é scapass-ne vìa! Quand ch’ij sò nemis a l’han rabastalo dëdnans al governator roman Pilat, ant la speransa ch’a lo condanèissa a mòrt, Pilat a l’ha ciamaje: “Ses-to 'l rè dij Giudé?". Gesù a l’ha rëspondù: “As podrìa disse parèj, ma “Mè regn a l'é nen dë sto mond; se mè regn a fussa dë sto mond, mia gent a sarìa batusse” për s-ciancheme da toe man. Costa-sì a l’é la ciav për comprende së rébus: Gesù a l’é nen un rè coma ch’a-i na son an ësto mond, l’istess che chiel a l’é nen un profeta o un sacerdòt coma coj ëd sto mond corompù dal pecà. Gesù a l’é ùnich. ël pì grand, ël pì degn d’ess-lo, ël rè pr’ ecelensa, ël profeta pr’ ecelensa, ël sacerdòt pr’ ecelensa: a j’é gnun d’àutri ch’a sìa o ch’a peussa esse tanme chiel. Ij cristian a l’ancoròno sò Rè, sò Signor: “ël Rè dij rè, e ‘l Signor dij signor”. I na voloma nen d’àutri! Sossì a l’é lòn ch’ i soma anvità a dëscheuvre ant le leture bìbliche dë sta Duminica. Cola dl’evangel an parla ‘d sò rëscontr con ël governator roman Pilat, e cole dal Testament Vej an parlo dl’antich rè David, ch’a l’é la prefigurassion ëd Gesù. Lesumje.

"Pilat, donca, a l'é tornà intrà ant ël pretòri, a l'é fasse porté Gesù e a l'ha dije: "Ses-to 'l rè dij Giudé?". Gesù a l'ha rësponduje: "Lòn ch'it më ciames, é-lo ch'a seurt da ti medésim o é-lo dj'àutri ch'it l'han ditlo 'd mi?". Pilat a-j rëspond: "Son-ne fòrsi n'ebreo mi? A l'é toa nassion e ij prinsipaj sacerdòt ch'a l'han mnate da mi. Còsa l'has-to fàit?". Gesù a-j rëspond: "Mè regn a l'é nen dë sto mond; se mè regn a fussa dë sto mond, mia gent a sarìa batusse përch' i fussa nen dàit ant le man dij Giudé. Contut, mè regn a l'é nen ëd giù dassì". Antlora Pilat a l'ha dije: "Ses-to donca 'n rè?". Gesù a-j dis: "It ses ti ch'it dise ch' i son un rè. Rende testimoniansa a la vrità: a l'é për lòn ch'i son nassù, a l'é për lòn ch'i son vnù al mond. Tuti coj ch'a stan da la part ëd la vrità a 'rconòsso che lòn ch'i diso a l'é ver" [Gioann 18 (33-37)].

"Mi, Gioann, a le set cese ch'a son an Asia: grassia a vojàutri e pas da part ëd De - che a l'é, che a l'era e che a ven - da part dij set ëspirit che stan danans a Sò Tròno e da part ëd Gesù Crist, che a l'é ël testimòni fedel, ël prìm arsussità dai mòrt, ël Re dij re dla tera. Chiel che an veul bìn e a l'ha liberane con sò sangh, dai nòstri pecà, e che a l'ha fàit ëd noiàutri un regn ëd sacerdòt, al servissi 'd De, sò pare. A chiel sia la glòria e la potenza ant ij seécolj dij sécoj. Amen. Vardé! A ven an sle nìvole, e tuti a lo vëdran, ëdcò coj che a l'han massalo: e tuti ij pòpoj ëd la tèra as sentiran an colpa. Sì, parej! Amen. "Mi i son l'Alfa e l'Omega, ël prim e l'ùltim", a dìs Nosgnor-De, "i son Col che a l'é, che a l'era e che a ven, ël Tut Potent!" [Arvelassion 1 (4-8)].

J’ùltime paròle ‘d David. "Coste-sì a son j’ùltime paròle ‘d David. “Oràcol ëd David, fieul ëd Jessé, òracol ëd l’òm elevà al gré pì àut, che ‘l Dé ‘d Giacòb a l’ha consacralo e ch’a l’é ‘l compositor dij salm che Israel tant a-j pias ëd canté. A l’é lë Spirit ëd Nosgnor ch’a parla an mi; soe paròle a seurto da mia boca. A l’ha dilo ‘l Dé d’Israel, la Ròca d’Israel ch’a l’ha parlame: “Se col ch’a governa a l’é giust, s’a governa con timor ëd Dé, antlora col-lì a sarà luminos com ij ragg dël sol ch’a së spantio a l’alba, coma na matin sensa nivole, coma col ësplendrior che, passà la pieuva, a fà chërse l’erba dla tèra. Nosgnor a l’ha sernù mi e mia famija parèj ch’a vnissa na dinastia. A l’ha siglà con mi n’aleansa eterna. L’acòrd ch’a conten a l’é rangià e garantì precis: a sicura mia stabilità e ‘l bon ésit ëd lòn ch’i buto man ëd fé. Coj ch’a rispeto nen Nosgnor, nopà, a son tanme ‘d card servaj ch’as campo vìa: për motiv ëd soe spin-e a j’é gnun ch’a-j toca con le man. A venta dovré n’utiss ëd fer për tajeje, peuj a ven-o dël tut brusà dal feu”" [2 Samuel 23 (1-7)].

Salm 132. Lë scritor a ‘rciama a la ment ëd Nosgnor la devossion ëd David e soe promësse riguard a la dinastia ‘d David e ‘d Gerusalem. "Càntich dij pelerin ch’a monto a Gerusalem. "Arcòrd-te, ò Signor, ëd David e ‘d tut lòn ch’a l’ha patì. Al Signor chiel a l’ha fàit un giurament, na promëssa al Potent d’Israel: “A la sosta ‘d mia ca mi i intrerai pa, ant ël mè let im cogiarai nen pr’ arposé,  nì ij mè euj i sarerai për deurme, fin a tant ch’i treuva un leugh për fabriché na ca për Nosgnor, un santuari pr’ ël Potent d’Israel”. I l’oma savù che l’Èrca a l’era a Efrata, peui i l’oma trovala ant la pian-a ‘d Jàar. Introma, donca, al santuari ‘d Nosgnor, prostërnom-ne dëdnans al taburet dij sò pé. Àuss-te, ò Signor, e intra ‘nt ël leugh ëd tò arpòs, ansema a l’Èrca, segn ëd tò podèj. Che ij tò sacerdòt a sio arvestì ‘d salvëssa, ij tò sërvent fedej ch’a canto ‘d gòj. Pr’ amor ëd David, tò sërvent, arfusa nen ël rè ch’it l’has sernù. Nosgnor a l’ha fàit un giurament a David con na promëssa ch’a sarà mai pì artratà: “An sù tò tròno i butrai un dij tò dessendent. Se ij tò dessendent a rispeto ij termo ‘d mia aleansa, e le prescrission ch’ i-j mostrerai, antlora toa dinastìa a chiterà mai”.  Përché Nosgnor a l’ha sernù Gerusalem, a l’ha volùa për soa ca. “Sto-sì a l’é ‘l leugh dël mè arpòs për sèmper”, a l’ha dit, “am pias pròpi sta sità, i l’hai pijala për mia residensa. Mia benedission a sarà semper dzura chila e i la rendrai an fior. Ij sò pòver a mangeran fin-a ch’a na veulo. I vestirai ij sò sacerdòt ëd giustissia, e ij sò sërvent fedej a canteran ëd gòj. Belelà i farai chërse ‘l podèj ëd David; col ch’i l’hai consacrà a sarà na lus për mè pòpol. I vestirai d’onta ij sò nemis, ma chiel a sarà ‘n rè glorios" (Salm 132).

Orassion: Nosgnor, ch'it ses tut-potent e etern, tò volèj a l'é 'd ristabilì tute le còse an tò Fieul bin-amà, ël Rè dij rè e 'l Signor dij signor: acòrdane, an toa misericòrdia, che ij pòpoj ëd la tèra, separà e rendù s-ciav dal pecà, a peudo esse liberà e portà ansema sota tò domini 'd grassia; ch'a viv e regna con Ti e con lë Spirit Sant, un so, Dé, ora e për sèmper. Amen.

Leture bìbliche dël lessionari - 22 Novèmber 2015 - ùltima Duminica dòp Pancosta - Crist ël Rè [2 Samuel 23 (1-7); Salm 132 (1-13); Arvelassion 1 (4-8); Gioann 18 (33-37)]. Predicassion an italian: Sette verità da considerare.

Nosgnor a manten tute soe promësse (Duminica 15/11/2015).

Tant temp fà, a Gerusalem, ël pòpol d'Israel, ël pòpol sernù da Dé [che nojàutri cristian i soma stane entà] a l'avìa un templ magnifìch. A l'era stàit fabricà për dé glòria e onor al Dé ver e viv, Nosgnor. A na j'ero orgolios, ma Gesù, a cola gent, a-j dis:  "A-i na resterà nen pera an su pera! Tut a sarà spianà!". Cole paròle a l'avìo scandolisaje, ma a l'é pròpi lòn ch'a l'é capità: Gesù a l'avìa rason! Bele ant ël dì d'ancheuj ant la spianà dov a-i j'era col templ a j'é na moschéa, ël leugh sacrà 'd na fàussa religion. Contut, col templ e ij sacrifissi ch'as fasìo, a l'avìa terminà soa funsion: cola 'd prefiguré l'oevra redentriss dël Messia, Gesù Crist. Adess i l'oma pì da manca d'un templ e 'd sacrifissi: tut a l'é compisse an Gesù Crist. I l'oma da tense s-ciass, sensa esitassion, a Chiel, përchè Nosgnor a compiss fedel tute soe promësse. Ant l'istess temp i l'oma da fé atension a j'avertiment che Gesù an dà e piene guarda dai fàuss Crist, da le fausse professie e da le fàusse religion e ij so "profeta". Tut sossì a l'é 'l giuss dle leture bibliche për sa Duminica: la professia 'd Gesù riguard a la distrussion dël templ, un tòch da la litra a j'Ebreo, e peui, dal Testament Vej la testimoniansa d'Anna, mare dël profeta Samuel, che Nosgnor përdabon a compiss fedel tute soe promësse e che soa Paròla a l'é vrità, l'ùnica. Lesomje. A la fin i faroma nòstra la preghiera medésima d'Anna.

Check this out on Chirbit

La distrussion dël Templ. "Antramentre ch'a seurtiva da le cort dël Templ, un dij Sò dissèpoj a l'ha dije: "Magìster, varda mach che 'd pere e che 'd fabriche!". E Gesù a l'ha risponduje: "Vëddes-to cole gran' fabriche? A-i na resterà nen pera an su pera! Tut a sarà spianà!". Antlora, antant ch'a l'era setà an sël Mont ëd j'Uliv, ch'a sta 'n facia al Templ, Pé, Giaco, Gioan e Andrea a l'han ciamaje an privà:  "Dis-ne 'n po': quand ch'a l'é che cole còse a rivran, e che segn a-i sarà për fene savèj che cole còse a son a brus ëd compisse?". Antlora Gesù a l'é butasse a dije: "Pijé guarda che gnun av dëstrada, përchè a mè nòm a vniran diversi ch'a diran: "A l'é mi ch'i son ël Crist" e a 'mbrojeran nen pòchi. Àor, quand ch'i sentreve parlé 'd guère e 'd mnasse 'd guèra, na sie nen sbaruvà, përchè a venta che ste còse a rivo, ma a sarà ancora nen la fin. Na nassion as levërà contra n'àutra nassion, e 'n regn contra n'àutr regn; e a-i sarà 'd teremòt un po' da sì e un po' da là e 'd famin-e. Tut sòn a sarà mach ël comensament dël mal dël part" [March 13 (1-8)].

Na neuva época. "Tùit ij sacerdòt a ufìssio minca dì e a smon-o vàire vòte ij medésim sacrifissi, ma sti-sì a peulo mai levé përdabon ij pecà.  Ma Gesù Crist, nòst Gran Sacerdòt, apress d’avèj smonù n’ùnich sacrifissi pr’ ij pëcà, a l’é assetasse për sèmper a la drita ‘d Nosgnor. Ambelelà chiel a speta fin che ij sò nemis a sio umilià e renduje tanme ‘n taburet pr’ ij sò pé.  Con cola ùnica oblassion chiel a l’ha portà për sèmper a la pienëssa coj che ora a son santificà. [...] Fin-a lë Spirit Sant a na dà soa testimoniansa, përchè chiel a dis:  “Costa-sì a l’é l’Aleansa ch’ i farai con mè pòpol dòp ëd col dì-lì”, a dis Nosgnor, “I butrai mie lej ant ij sò cheur e i jë scrivrai ant sò interior”. Peui a gionta: “I m’arcordrai pì nen dij sò pecà nè ‘d soe colpe”. Ora, quand che ‘l përdon a l’é stàit acordà, a-i é pì nen da manca ‘d smon-e ‘d sacrifissi. [...] Donca, car ij mè frer e seur, ora i l’oma pien-a libertà d’intré ant ël Tabernacol, ël leugh pì sant dël cél, grassie al sangh dël sacrifissi ‘d Crist medésim. Chiel a l’ha inaugurà për nojàutri na stra neuva, cola ch’a pòrta a la vita dëdlà dël tendon ch’a n’ampedìa l’intrada ant ël leugh santìssim, l’é a dì, travers soa carn. E dàit ch’ì l’oma un Gran Sacerdòt ch’a sta dzura la ca ‘d Nosgnor,  avzinomsje con cheur sincer e pien-a fiusa, da già che nòstre cossiense colpèivol a son ëstàite netià con ël sangh medésim ëd Crist e ij nòstri còrp con l’eva ch’a purifica. Tenomse s-ciass, sensa esitassion, a la speransa ch’i professoma, përchè Nosgnor a compiss fedel tute soe promësse. Pensoma a ‘d manere sèmper neuve ëd cissene j’un j’àutri a l’amor da bon frej e a fé d’euvre bon-e. Chitoma nen ëd pijé part a nòstre adunanse, coma quejdun a l’é già costumasse a fé, ma ansigomse j’un j’àutri, dzurtut ora ch’ ël dì darié a l’é avzinasse" [Ebreo 10 (11-14; 15-18; 19-25)].

Preghiera e promëssa d’Anna.  "Na vòta, apress un disné sacrà a Silo, Anna a l’é aussasse e a l’é andass-ne a preghé al santuari. Eli, ël sacerdòt, as na stava setà an s’un taborèt a l’intrada dël santuari. Anna, pien-a d’amarëssa, an piorand dësconsolà, a pregava Nosgnor. E a l’ha faje na promëssa, costa-sì: “Signor ëd l’univers, se Ti ‘t compiasras ‘d vardé a mia aflission, d’arcordete ‘d toa serventa, e ‘d deme ‘n fieul, antlora col fieul-lì i tlo consacrerai, ò Signor, për tuta soa vita e, coma ‘n segn ëd soa consacrassion, ij sò cavèj a saran mai tajà”. Antant che chila a pregava Nosgnor con insistensa, Eli a la vardava. Anna a parlava an sò cheur; a movìa ij làver, ma as podìa nen sente lòn ch’a disìa. Eli, donca, a pensava che Anna a fussa cioca. Parèj, a l’ha dije: “A më smija ch’a sia pròpri nen ël cas ëd ven-e ambelessì, cioca coma ch’it ses! Va a deurme e smaltiss prima ël vin ch’it l’has an còrp!”.  Ma Anna a l’ha rësponduje: “Ò nò, monsù. I son na fomna tribulà. I l’hai beivune pa d‘ vin o quejcòsa ‘d pì fòrt, ma i son motobin demoralisà: i dovertava mè cheur a Nosgnor e a-j fasìa savèj tùit ij mè sagrin. Pensa nen ch’i sìa na fomna da pòch! I m’esprimìa parèj përchè i son tant sagrinà e dëscoragià. Antlora Eli a l’ha dije: “Vatne an pas e che ‘l Dé d’Israel at acòrda lòn ch’it l’has ciamaje!”.  “Ò grassie, monsù!”, Anna a l’ha sclamà. Antlora chila a l’é andass-ne e a l’ha comensà torna a mangé e a smijava pì nen cola ch’a l’era anans". L’indoman, la famija antrega a l’é levasse ‘d bonora e a son andàit a adoré Nosgnor ancora na vòta. Peuj a son artornà a soa ca, a Rama. Quand che Elcana a l’é unisse a soa fomna, Nosgnor a l’é arcordasse ‘d chila. A sò temp Anna a l’ha butà al mond a ‘n fieul. A l’ha ciamalo Samuel, përchè a l’é ‘n nòm ch’a veul dì: “I l’hai ciamalo a Nosgnor” [1 Samuel 1:9-20)].

Cantich d’Anna.  Apress ëd lòn Anna a l’ha pregà parèj:  “Mè cheur a s’arlegra ant ël Signor! Nosgnor a l’ha rendume fòrta. Adess i sai lòn ch’i l’hai da dije ai mè nemis. I son contenta përchè Nosgnor a l’ha salvame.  A-i é gnun ch’a sìa sant tanme Nosgnor! Gnun a l’é Dé fòra che Chiel. Dì pì nen csì tante paròle d’arogansa; ch’a seurto pì nen da vòstra boca d’insolense! Nosgnor a sa bin lòn ch’i l’eve fàit, a sarà Chiel ël giudes ëd vòstre assion!  L’arch ëd coj ch’as chërdìo fòrt a l’é s-ciapasse, e coj che anans a s’antrapavo, a son vnì fòrt. Coj ch’ anans a l’avìo la pansa pien-a, adess a patìsso la fam, e coj ch’a meuirìo ‘d fam adess a son sodisfàit. La fomna ch’a l’era stéril adess a l’ha set fieuj, e cola ch’ anans a l’avìa tante masnà, adess a ven màire.  A l’é Nosgnor ch’a fà vive o ch’a fà meuire; ch'a fà calé giù j’un ant ël pais dij mòrt, e d’àutri a-j na tira fòra. A l’é Nosgnor ch’a dà povertà o richëssa, ch’a tira giù e ch’a tira sù.  A tira sù ij pover da la póer e ij bzognos da la dëscàira dla mnìs. Peui a-j fà setesse an tra ij prinsi, e a-j buta ant ij pòst d’onor. A l’é Nosgnor ch’a ten sù le fondamente dla tèra e ansima a l’ha sistemaje ‘l mond.  Chiel a guernarà ij sò fedej, ma coj ch’a son gram chiel a-j fà sparì ant ël top. Coj ch’as fido mach ëd soe fòrse a podran nen avèj dij bon ésit. Coj ch’a combato contra Nosgnor a saran fàit a tòch. Chiel a tron-a dà l’àut dij céj; a giùdica ‘l mond da ‘n cap a l’àutr e a acòrda la vitòria a Sò rè a àussa la front ëd col ch’a l’ha consacrà con d’oeli” [1 Samuel 2 (1-10)].

Preghiera. Benedì Signor, ch'it l'has fàit che tute le Scriture sante a fusso scrivùe për nòstra istrussion: Acòrda ch'i jë scoto, leso, marco, amprendo, e digerisso ant l'interior; che noi i ambrassoma e is ten-o sciass a la speransa benedìa dla vita eterna, ch'it l'has dane an nòstr Salvator Gesù Crist; ch'a viv e regna con ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, për sèmper e sèmper. Amen.

Leture bìbliche dël lessionari - 15 ëd November 2015 - Duminica dòp Pancòsta ch'a fà vintesinch

1 Samuel 1 (4-20); 1 Samuel 2 (1-10); Ebreo 10 (11-14; 15-18; 19-25); March 13 (1-8). Predicassion an italian: "Dalla tomba della depressione alla gioia".

Aparense e sostansa (leture për Duminica 8 ëd novèmber)

Na religion ëd le fòrme, dj'aparense, ch'a l'é mach na mascra për fesse bej dëdnans a la gent, n'utiss për realisé 'd vantagi, ëd podèj, dij profit ëd quej sòrta a val nen. Cola-lì a l'é na religion fàussa e coj ch'a l'ha pràtico a vagneran mach na condana pì granda quand ch'a-i sarà 'l giudissi darié, përchè Nosgnor as peul nen gabesse. Gesù, ant ël tòch ëd l'Evangel ch'i lesoma sta Duminica, dal vangeli scond March, a diciara Sò giudissi 'd condan-a për la religion fàussa con d'esempi precis ëd lòn ch'a vëdìa an gir già ant ij sò temp, ma a làuda la religion dël cheur, cola ch'a l'avia vëddù ant la fej e la dedicassion a Nosgnor ëd na pòvra vìdoa. Lë scont tòch dla Bibia a ven da l'epìstola a j'Ebreu, dont i vëddoma la diferensa ch'a-i é ant tra ij rituaj dël tempi 'd Gerusalem e "la sostansa" ëd lòn ch'a l'ha fàit ël Crist, quand ch'a l'ha smonù soa vita antrega an sacrifissi për vanié 'l përdon pr' ij pecà 'd coj cha j'aperten-o. N'esempi ëd dedicassion al Dé ver e vid d'Israel a l'é, peui, col ëd Ruth, ch'i vëddoma ant la letura dal Testament vej. Per la conclusion a-i é le paròle dël Salm 127. An col salm sapiensial, l'autor a mostra che as peul nen trovesse sicurëssa ant jë sfòrs ch'i fasoma, përchè a l'é mach Nosgnor ch'an dà stabilità e sicurëssa. 

Dj’acuse contra ij magister ëd la Lej. "Gesù, an soa dotrin-a, a disìa: “Pijeve varda dij magister ëd la Lej, ch’a pijo piasì dë spassëggé con ëd veste longhe, ch’a-j piaso j’inchin ch’a-j fan ant ij mercà, le prime cadreghe ant le sinagòghe, e ij prim pòst ant ij festin. Contut, a son lor ch’a s’angorgiono ‘d pianta dij beni dle vidoe e peuj a fan mostra d’esse tant religios an fasend ëd longhe orassion an pùblich. I peude sté sicur ch’a saran giudicà con pì grand rigur che j’àutri”. Gesù, essendse astà visavì dla bùssola dle limòsne, a vardava coma la gent a-i butava ‘ndrinta dë dné. Tanti, ch’a j’ero sgnor, a-i na butavo motobin. Peui a l’é rivaje na pòvra vidoa ch’a l’ha butaje mach doe pcite monede ‘d ram. Gsù a l’ha ciamà ij sò dissépoj e a l’ha dije: “In vrità iv diso che cola pòvra vidoa a l’ha butà ant la bùssola ëd pì che tuti j’àutri. Përchè tùit a l’han butaje 'd lòn ch’a-j vansava, ma sta-sì a l’ha donà tut lòn ch’a l’avìa për vive”  [March 12 (38-44)].

L'intrada dël Crist a la presensa 'd Nosgnor. "Crist a l'é nen intra ant un santuari fàit con ëd man uman-e - ch'a l'é na còpia dël ver santuari - ma ant ël cél istess, e ora chiel as presenta dëdnans a Dé për antërcede a pro 'd nojàutri. Ël gran sacerdòt a intra minca n'ann ant ël santuari con ëd sangh ch'a l'é nen ël sò. Ël Crist, a l'opòst, a l'ha nen da ufrisse an sacrifissi vàire vòte; s'a fussa parèj chiel a l'avrìa avù da manca 'd patì vàire vòte da la creassion dël mond. Contut adess, ch'i soma a la fin dij temp, chiel a l'ha manifestasse na vòta për sèmper, për dëscancelé ij pecà pr' ël mojen dël sacrifissi 'd chiel istess. A j'uman a toca 'd meuire na vòta sola, e apress la mòrt a l'han da passé pr' ël giudissi; parèj ël Crist a l'é mòrt na vira për sèmper coma 'n sacrifissi për gavé ij pecà 'd motobin ëd gent. Chiel a vnirà na sconda vira, nen për motiv dij pecà, ma për salvé coj ch'a vëddo nen l'ora ch'a riva" [Ebreo 9 (24-28)].

"Un dì, Noemi, soa madòna, a l'ha dije: "Cara la mia fija, venta nen che mi it serca na sistemassion, parei ch'it sie contenta? E bin! Boz, ch'it ses stàita darera a soe sërvente, l'é-lo nen nòst parent? Varda, costa neuit a seurtrà a ventilé l'òrdi an sl'èira. Donca, lavte e date 'l përfum, but-te tò mantel e cala ant l'èira, ma fate nen arconòsse da chiel anans che chiel a l'abia finì 'd mangè e bèive. Quand ch'andrà a deurme, varda 'l leugh dova chiel a deurm; peui va, àussa la coverta da la part dij pé e cogg-te ambelelì; at dirà chiel lòn ch'it l'avras da fé". Ruth a l'ha rësponduje: "I farai coma ch'it dise" [... ] Peui Boz a l'ha pijàit Ruth ch'a l'é dventà soa fomna. Chiel a l'é andàit anvers a chila, e Nosgnor a l'ha conceduje 'd concepì e chila ha l'ha partorije un fieul. E anlora le fomne a disìo a Noemi: "Ch'a sia benedì Nosgnor, che ancheuj a l'ha pa fate manché queicadun ch'a dësangagèissa. Che sò nòm a sia proclamà an Israel! Chiel a sarà un consolator për ti e 'l sostegn ëd toa veciaja, përchè a l'ha për mare toa nòra ch'at veul bin, e che për ti a val pì che set fieuj". E Noemi, pijàita la masnà e l'é butass-la an fàuda, e a l'ha fajle da bàila. E j'avzin-e a l'han dije: "A l'é naje 'n fieul a Noemi". E chila a l'ha ciamalo Obed. Chiel a l'é stàit ël pare 'd Jesse, pare 'd David" [Ruth 3 (1-5); 4 (13-17)].

Salm 127 - "Càntich dij pelerinagi ch'as arfà a Salomon. S'a l'é nen Nosgnor ch'a fabrica la ca, a serv pròpi a gnente ch' ij fabricant as dago tant da fé. S'a l'é nen Nosgnor ch'a guerna la sità, a serv pròpi a gnente che le guardie a vijo. A serv pròpi a nen ch'is levoma a la matin bonora e ch'i andoma tard a deurme për mangé 'd pan vagnà penos: fin-a quand ch'i deurmoma, a l'é Nosgnor ch'a lo dà a coj ch'a son dij sò amis. Ëd fieuj a son l'ardità che Nosgnor an dà; avèj ëd dessendent a l'é la mej arcompensa; i fieuj ch'an son nassù quand ch'i j'ero giovo a son tanme le flecie an man d'un guerié. Beà col-lì ch'a n'ha 'l feuder pien! S'a discut ant la piassa con l'aversari a l'avrà nen d'artiresse con onta" [Salm 127].

Preghiera - O Dé, Tò Fieul a l'é vnùit ant ël mond për dësblé j'euvre dël diav e për rend-ne fieuj ëd Dé e d'ardité dla vita eterna. Acòrdane che nojàutri, fòrt ëd ësta speransa, i podoma purifiché nòstra vita a l'imagine 'd Soa purëssa, parèj che, quand ch'a 'tornerà con gran podèj e glòria, i peussa esse rendù tanme chiel an sò regn etern e glorios; andoa Chiel a viv e regna con ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, për sèmper e sèmper. Amen.

Leture bìbliche dël lessionari  - 8 ëd November 2015 - Duminica dòp Pancòsta ch'a fà vintequatr: Ruth 3 (1-5); 4 (13-17); Salm 127; Ebreo 9 (24-28); March 12 (38-44).  Predicassion an Italian: "Colui che toglie il peccato del mondo".

Doverté le pòrte ch'a l'ha da intré 'l Rè 'd Glòria [Duminica 1/11/2015].

Check this out on Chirbit

Ant ij prim dì 'd novèmber a 'é la tradission cristian-a 'd fé memòria dij sant e dij mòrt. Ant la Bibia as ciamo "ij sant" (visadì "consacrà", "gent a part") tùit ij cristian génit, coj ch'a aparten-o a Dé e a Sò Fieul Gesù Crist, coj ch'a l'han fej an Chiel e ch'a lo séguito coma ij sò dissépoj. Tant ch'a l'é vera sòn, che le litre dj'apòstoj a son soens adressà "ai sant ch'a son (temp present)..." a Roma, a Corinto, etc. Pi 'd lòn, le Scriture an diso che tùit ij cristian (coj ch'a son viv ancheuj e coj ch'a son mòrt e ch'a son an Cél, con ël Crist) a son gropà ansema ant un sol còrp, a fan part ëd n'ùnica famija, d'un sol pòpol, a son an comunion. Le leture bibliche dë sta Duminica as arfan pròpi a sòn. Coj ch'a l'han gropà soa vita a Gesù Crist a son ëstàit "butà an sicurëssa" an Chiel e a l'han nen d'avèj tëmma, nì dla vita, nì dla mòrt. Coj ch'a son mòrt an la fèj ant ël Crist, peui, a son nen përdù, ma a son viv ant chiel e ansema a nojàutri ch'i 'dcò chërdoma an chiel, a faran part, un bel dì, a "ël neuv cél e la neuva tèra". Vera, patì e meure a l'é nen bel: a l'é n'aflission. I l'oma nen d'avèj onta d'esse trist për coj ch'a son andass-ne e pioré. Cò Gesù a l'avìa piorà dla mòrt ëd sò amis Lazar. L'evangel ancheuj an parla che Gesù a l'era sentisse "s-cianché 'l cheur" a sente dla mòrt ëd Lazar, e ch'a l'avìa butasse a pioré. Gesù, contut, a l'é l'arsurression e la vita. Quand ch'a l'ha fàit artorné Lazar a la vita, Gesù a l'ha dane 'n segn ëd la gòj dla vita artrovà ëd tuti coj ch'as fido ant ël Signor e Salvator Gesù Crist. Chiel a l'é nòstra speransa për l'ancheuj e për l'avnì. Sossì, i chërdo, a l'é 'l cheur dle leture bibliche 'd sta Duminica. Lesumje, e peuj i terminroma con na preghiera.

La mort e l'arsurression ëd Lazar - "...Ma sùbit che Marìa a l'é rivà andoa ch'a l'era Gesù, a l'é campasse ai sò pé, disendje: "Signor, se ti 't fusse stàit ambelessì, mè frel a sarìa nen mòrt". Quand che Gesù a l'ha vëddùla pioré, e la gent ch'a ch'a l'era vnùa 'mbelelì con chila, a l'é sentìsse s-cianché 'l cheur, e a l'era motobin comòss. E peui a l'ha dìt: "Andoa ch'i l'eve butalo?". A l'han rësponduje: "Ven a vëdde". E Gesù a l'é butasse a pioré. Antlora la gent ch'a j'ero vnù a fé le condolianse a disìo: "Ma varda 'n pò coma ch'a-j vorìa bin!". Quajdun ëd lor, tutun, a disìa: "E-lo che cost'òm-sì ch'a l'ha podù deurbe j'euj al bòrgno, podia-lo 'cò fé che cost òm a meuirèissa nen?". Antlora Gesù, ch'a l'era ancora tut comòss, a l'é avzinasse a la tomba (ch'a l'era na balma sarà con na lòsa). Gesù a-j dìs: "Sposté la lòsa". Marta, seur dël mòrt, a dìs a Gesù: "Signor, a manda già n'odor gram, përchè a l'é già già quat dì ch'a l'é ambelelà". Gesù a l'ha rëspondùje: "E-lo ch'i l'hai nen dite che se ti't has la fej, it vëdras la glòria 'd Nosgnor?". A l'han donca spostà la lòsa ch'a sarava la balma. Gesù, an vardand sù an cel, a dìs: "Pare, it ringrassio che ti tl'has scotame. Ora i lo savìa pro bin che ti 't m'esaudisse sèmper, ma i l'hai dilo për rason dla gent ch'am sta dantorn, përchè a chërdo che ti tl'has mandame".  Dòp d'ëste paròle, Gesù, an crijànd fòrt, a l'ha dìt: "Lazàr: ven fòra!".  sùbit col ch'a l'era mòrt a l'é surtì, le man e ij pé fassà, e la facia coatà con un sudari. E Gesù a l'ha dit a coj ch'a stasìo lì dantorn: "Dësfasselo e lasselo andé". [Gioann 11 (32-44)].

La speransa nunsià dai profeta antich. "Ël Signor ëd l'univers a prontarà 'n disné gròss an sël mont Sion për tute le nassion dël mond. A sarà 'n disné squisì con ëd bon vin vej e 'd carn soasìa. Ansilà Dé a farà svanì 'l vel ëd sagrin ch'a quata tùit ij pòpoj, l'ombra 'd mòrt ch'a fà scura tuta la tèra. Chiel a travondrà la mòrt për sèmper! Ël Signor Dé a suvrà tute le lerme e a gavrà la dësgrassia 'd Sò pòpol da tuta la tèra. A l'é vera: ël Signor a l'ha nunsialo! An col dì là ël pòpol a proclamrà: "Sto-sì a l'é nòstr Dé. I l'oma butà 'n Chiel nòstra speransa e a l'ha salvane! Sto-sì a l'é 'l Signor: i l'oma butà 'n Chiel nòstra speransa. Arlegromse ant la salvëssa che Chiel a l'ha dane!" [Isaìa 25 (6-9)].

La speransa dl'avnì. "Peui i l'hai vëddù un cél neuv cél e na tèra neuva, përchè 'l prim cél e la prima tèra a l'é passà, e 'dcò 'l mar a-i era pì nen. E mi, Gioann, i l'hai vëddù la santa sità, la neuva Gerusalem ch'a calava giù dal cél, da Dé, butà an òrdin coma na sposa ch'a l'é vëstisse për sò spos. E i l'hai sentì na gran vos dal tròno dël cél, ch'a proclamava: "Vardé: sto-sì a sarà 'l tabernacol andoa che Dé a starà con j'uman. Lor a saran sò pòpol, e chiel a-j starà ansema coma sò Dé 'd lor". Chiel a suvarà dai sò euj tute le lerme, e a-i sarà pì nen ëd mòrt, nì deul, nì gem, nì patiment, përchè le còse d'anans a son passà. E col ch'a l'era setà an sël tròno a l'ha dìt: "Vardé: i faso che tut a sia neuv". E a l'ha dime: "Scriv ëste paròle: përchè a son sicure e vere". Peui a l'ha dime: "Adess tut a l'é fàit. Mi i son l'Alfa e l'Omega, ël prinsipi e la fin. A col ch'a l'avrà sèj, i acordrai ch'a bèiva da la sorgiss dl'eva dla vita sensa ch'a deubia paghé. Col ch'a seurtrà vincitor a arseivrà tut sòn an ardità. Mi i sarai sò Dé e chiel a sarà mè fieul. Contut, pr' ij vigliach, ij mischërdent, ij corompù, ij sassin, ij lussurios, coj ch'a pràtico la mascarìa, j'idolatra e tùit ij busiard, sò destin a sarà ant la tampa 'd feu e 'd sorfo, ch'a l'é la sconda mòrt" [Arvelassion 21 (1-6)].

Salm 24. Lë scritor a fortiss la regalità universal dël sovran Creator e a 'rciama a la ment a Sò pòpol che mach a coj ch'a l'han un cheur pur a l'é consentije d'adorelo. Peuj a celebra Sò splendrior coma un vajant rè guerié. "A l'é 'd Nosgnor la tèra e tut lòn ch'a-i é, ël mond e tuti coj ch'a-i stan. A l'é stàit Chiel ch'a l'ha pogiane le fondassion an sij mar përfond e a l'ha renduje freme tant che le corent a-j podo nen dësbogeje.  A chi ch'a l'é acordaje d'andé an sla montagna dël Signor? Chi é-lo ch'a peul monté a sò tempi sant? Coj ch'a l'ha 'n cheur sincer e le man sensa colpa, ch'as fido nen a 'd divinità fàusse, né ch'a fan ëd giurament mach pr' angané. A son coj-lì ch'arseivran ëd benedission da Nosgnor, ch'arseivran ij favor dël Dé ch'a-j salva. Col-lì a l'é 'l pòpol che Dé a serca, ij dissendent ëd Giacòb ch'a Lo prego. Doverteve, ò pòrte antiche! Doverteve ò ij porton antich, ch'a l'ha da intré 'l Rè 'd glòria! Chi ch'a l'é cost Rè 'd glòria? A l'é Nosgnor, vajant e poderos! Èl Signor, poderos ant ël combatiment! Doverteve, ò pòrte antiche! Doverteve ò ij porton antich, ch'a l'ha da intré 'l Rè 'd glòria! Chi ch'a l'é cost Rè 'd glòria? A l'é 'l Signor ëd l'univers, a l'é Chiel ël Rè 'd glòria! [Salm 24].

Preghiera. Dé Tut-potent, ti 't l'has gropà ansema an comunion e fraternità tùit ij tò sernù (tant ant la tèra che ant ël cél) ant ël còrp mìstich ëd Tò Fieul Gesù Crist, nòst Signor. Dane la grassia 'd seguité ij tò sant beà con na vita virtuosa e ch'at pias, parèj che nojàutri i peussa rivé a gòde cola indescrivibil gòj ch'it l'has prontà për coj ch'it veulo bin përdabon; për Gesù Crist, nòst Signor che, con ti e con lë Spirit Sant, a viv e regna, un sol Dé, ant la glòria eterna. Amen. 

Leture bìbliche dël lessionari - 1 ëd Novèmber 2015 - Tùit ij Sant -  Isaìa 25 (6-9); Salm 24; Arvelassion 21 (1-6); Gioann 11 (32-44). Predicazione in italiano sul Salmo 24.

Ël bòrgno a l'ha dije: "Mè magister, fa ch'i vëdda" (Duminica 25 d'Otober 2015)

Check this out on Chirbit

An tra le leture bibliche dë sta Duminica as podrìa bin comensé da cola dël Vangel. A l'é l'episòdi andoa che March an conta 'd coma Gesù a l'ha varì nòm ch'a l'era bòrgno. A l'era sensa speransa. Për chiel a j'era gnente d'àutr da fé che adressesse a la compassion ëd la gent e ciamé la limòsna. Contut, a l'avìa sentì che queidun ch'a l'avrìa podulo giuté përdabon a l'era Gesù 'd Nasaret. Col òm, ch'as ciamava Bartimé, a l'avìa la përfonda persuasion che Gesù a l'era nen un dij tanti ciarlatan ch'a chërdo d'esse chissà chi e ch'a na profito. Nò, Gesù, për chiel a l'era motobin divers da tuti j'àutri. Ma a l'era da leugn e a l'avrìa mai anteressasse 'd chiel. Quand che però a ven a savèj che Gesù a sarìa passà da cole part-là, a perd nen l'ocasion e as buta a crijé: "Gesù, fieul ëd David, àbie compassion ëd mi!". Scotoma lòn ch'a càpita:

"Peui a son rivà a Gerico, e coma ch'a partìa da Gerico con ij sò dissépoj e 'n grand ëstrop ëd gent, n'òm ch'a l'era bòrgno, për nòm Bartimé, fieul ëd Timé, a l'era setà an sla stra e a ciamava la limòsna. Quand ch'a l'ha sentì ch'a-i passava Gesù 'd Nazareth, a l'é butasse a crijé e a dì: "Gesù, fieul ëd David, àbie compassion ëd mi!". E diversi a-j trovavo da dì përchè a stèissa ciuto, ma chiel a crijava 'ncora pì fòrt: "Fieul ëd David, àbie compassion ëd mi!". Gesù, antlora, a l'é fërmasse e a l'ha mandalo a ciamé. A l'han donca ciamalo disandje: "Pija 'd coragi, àuss-te, Gesù at manda a ciamé!". E campand a tèra sò mantel, a l'é aussasse e a l'é vnù da Gesù.  Gesù a l'ha domandaje: "Còsa veus-to ch'it fasa?". E 'l bòrgno a l'ha dije: "Mè magister, fa ch'i s-ciàira". Gesù a l'ha dije: "Va, toa fej a l'ha salvate". E 'd colp la vista a l'é artornaje e a l'é 'ndaje dapress a Gesù për la stra" [March 10 (46-52)].

A-i é tante manere d'esse bòrgno: nen mach con j'euj, ma 'dcò con la ment: a-i é 'd gent ch'a-i s-ciàira bin, ma ch'a vëd nen an ësto mond le còse coma ch'a stan e 'l sens ëd le còse ch'a capito e dova ch'a podrìa butesse Nosgnor an tut lòn. Giòb, ël personagi 'd n'àutra letura për costa dominica, a l'era rivà a comprende. Ij sò euj, për la grassia 'd Nosgnor, as doverto e a ringreta d'esse stàit teston e presontos. Scotoma la letura, ciapà dal capìtol 42 dël liber ëd Giòb.

La confëssion ëd Giòb. "Giòb a l'ha adressà a Nosgnor costa rispòsta: "I arconòsso che ti 't peude fé tut lòn ch'it veule, che gnun proget ch'it fase a peul ess-te impedì. Ti 't l'has dit: "Chi ch'a l'é col-lì ch'as përmet ëd trové da dì 'd mie decision con paròle da gnorant?". A l'é vera: i l'hai parlà con gnoransa 'd còse ch'i podìo nen comprende. Ti 't l'has ancora dit: "Ch'a ven-a anans coma n'òm, përchè i l'hai 'd ròbe da ciameje e i veuj na rispòsta!".  Mie orije a l'avìo sentì parlé 'd ti, ma adess ij mè euj a l'han vëddute.  A l'é për lòn ch'adess mi i m'armangio tut lòn ch'i l'avìa dit, pentì an sla póer e la sënner" (...)  Apress d'avèj pregà pr' ij sò amis, ël Signor a l'ha daje andarera lòn ch'a l'era staje gavà; pì 'd lòn, ël Signor a l'ha ardobiaje lòn ch'a l'avìa anans.  Tùit ij sò frej e seur e soa veje conossense a son riunisse për mangé con chiel a soa ca.  A l'han confortalo e consolalo 'd tùit ij sagrin che Nosgnor a l'avìa mandaje, e mincadun ëd lor a l'han regalaje 'n pess d'argent e n'anel d'òr. Ël Signor a l'ha benedì j'ùltim agn ëd la vita 'd Giòb motobin da pì ch'ij prim. Giòb a l'é rivà a esse padron ëd quatòrdes mila fèje, ses mila gamej, mila cobie 'd beu e mila sòme. A l'ha avù ancora set fieuj e tre fije. A la fija granda a l'ha daje 'l nòm ëd Colombin-a, la sconda a l'ha ciamala Fior ëd Canela, e la pì cita Ombra dj'Euj. An tut ël paìs a-i ero gnun-e d'àutre fije pì bele che lor, e sò pare a l'ha daje l'istessa part d'ardità ch' a l'ha daje a sò fieuj. Apress ëd sossì, Giòb a l'ha vivù ancora sent quaranta agn. A l'ha vëddù sò fieuj e ij sò novod fin-a a la quarta generassion" [Giob 42 (1-6; 10-17)].

Giòb a l'é la prefigurassion ëd l'òm ch'a l'ha da amprende na lession ëd pèis ant la vita e ch'a la trova nen ant na religion fabricà da l'òm, ma ant l'unich sacerdòt chi l'oma da manca: Gesù Crist. A l'é lòn ch'an dis la tersa letura biblica, ciapà, ant ël Testament Neuv, da la litra a j'Ebreo. Scotomla,

"A j'ero tanti ij sacerdòt sota 'l sistema vej, përchè a l'era la mòrt che a j'ampedìa 'd porté anans soe funsion. Tutun, dàit che Gesù a viv për sèmper, ëdcò sò sacerdòssi a dura për sèmper. A l'é për lòn che chiel a peul, na vòlta e për sèmper, salvé coj ch'a s'avzin-o a Dé për sò mojen. Chiel a viv për sèmper për antërcede a pro 'd lor. A l'é pròpi chiel ël géner ëd grand sacerdòt ch'i l'oma da manca, përchè chiel a l'é sant, nossent, nen antamnà dal pecà. Chiel a l'é stàit separà dai pecator e a l'ha arseivù ant ël cél ël pòst d'onor pì àut. A diferensa da j'àutri grand sacerdòt, chiel a l'ha nen da manca 'd smon-e tùit ij dì 'd sacrifissi, prima pr' ij sò pecà e peui për coj dël pòpol, përchè a l'ha fàit lolì na vòlta për sèmper, essend-se smonà chiel istess coma 'l sacrifissi ùltim. La lej a stabilìa coma 'd grand sacerdòt dj'òm limità da le debolësse uman-e. Ma la paròla dël sarament ch'a l'é stàita prononsià da Dé apress ëd la lej, a l'ha stabilì sò Fieul ël përfèt Gran Sacerdòt për sèmper" [Ebreo 7 (23-28)].

A la fin, an resta mach ëd preghé che nojàutri i peussa vëdde përdabon le còse coma ch'a stan. Për lòn a-i é gnente 'd mej che preghé con un Salm, ch'a l'é la quarta letura dë sta Duminica. A l'é 'l Salm 34.  A l'é un càntich ëd arconossensa andoa l'autor a làuda Nosgnor për avèjlo liberà dai sò sagrin. A ancoragia d'àutri a la fidelità a Dé, a-j dis coma fé piasì a Dé, e a-j conferma ch' ël Signor a goerna ij sò sërvent.

"I laudrai Nosgnor an tùit ij temp; soe làude a saran sèmper an mia boca. Mè vant a sarà mach Nosgnor; ch'as faso coragi j'ùmil quand ch'a lo sento. Vnì, contoma a tuti dla grandëssa 'd Nosgnor; magnificoma tùit ansema sò Nòm!  I l'hai pregà Nosgnor, e chiel a l'ha scotame; a l'ha liberame da tute le paure ch'i l'avìa. Tuti coj ch'a lo serco pr' esse giutà a 'rtornaran con la facia anrajant ëd gòj; gnun-a ombra 'd vërgògna a rendrà scura soa facia. Quand ch'i j'ero dësperà, i l'hai pregà, e 'l Signor a l'ha scotame. Chiel a l'ha salvame da tùit ij mè sagrin. Përché l'àngel dël Signor a l'é na vardia: a sta dantorn e dësfend tùit coj ch'a l'han timor ëd chiel. Tasté e vëdreve coma ch' a l'é bon ël Signor. A son beà coj ch'as buto a la sosta 'd chiel. (...)  A son tanti ij sagrin ëd n'òm giust, ma Nosgnor sèmper a-j ven ancontra con sò agiùt. Përchè 'l Signor a goerna j'òss dël giust: gnanca un ëd lor a sarà s-ciapà!  Ëd sicur al malfasent la dësgrassia a-j tombrà a còl e coj ch'a l'han ël giust an ghignon a saran castigà. Ma 'l Signor a riscata coj ch'a lo servo. Gnun ch'as buta a la sosta 'd chiel a sarà condanà" [Salm 34 (1-8; 19-22)].

Giontumje cost'àutra preghiera e fomla nòstra ancheuj:

Tut-potent e etern Dé, it pregoma, fà vnì pì grand an nojàutri ij don dla fej, dla speransa e dl'amor e, parèj ch'i otenoma lòn ch'it promëtte, fà ch'i nojàutri i veuloma bin a lòn ch'it comande; për Gesù Crist, ch'a viv e regna con Ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé për sèmper e sèmper. Amen.

Leture bìbliche dël lessionari pr' ël 25 d'Otòber 2015 - Duminica dòp Pancòsta ch'a fà vintedoi - Giob 42 (1-6; 10-17); Salm 34 (1-8; 19-22); Ebreo 7 (23-28); March 10 (46-52). Predicassion an italian "Un incontro decisivo".

A l'é për lòn che Dé a l'ha diciaralo dël tut qualificà pr' esse 'n përfet gran sacerdòt (Duminica 18/10/15)

Letura completa:


Check this out on Chirbit

L'ùnich ch'a sìa dël tut qualificà e ch'a mérita 'd seguité

Chi ch'a l'é ch'a podrìa buté 'n question la competensa 'd Nosgnor ëd fé tut lòn ch'a-i é ant la creassion, da j'àtom a le galassie, e peuj ël mond vegetal, col animal e vìa fòrt? A-i na j'é, ant soa arogansa, ch'a lo fan, ch'a penso 'd savèjne 'd pì. A son tanti 'd pì ch'a buto an question la competensa 'd Nosgnor quand ch'a l'ha dane na Lej moral da seguité: a chërdo nen ch'a l'àbia da esse coma che Chiel a dis an soa paròla scrita, a chërdo nen ch'a-i sìo 'd conseguense negative 'd fé divers. D'àutri ancora a buto an question la competensa 'd Nosgnor Gesù Crist d'esse 'l Salvator përfet ch'i l'oma da manca pr' esse salvà dal pecà. A penso d'avèj nen da manca d'un salvator, d'esse a pòst coma ch'a son, o a s'arviro a d'àutri "mojen ëd salvëssa", a d'autri fàuss salvator. Tuti costi-sì a pijo 'n bàilo, përchè Nosgnor, ël Dé ver e viv e Sò Fieul Gesù Crist a l'han la màssima compentensa për rende la vita uman-a libera da tùit ij sagrin ch'i l'oma. A son dël tut qualificà e a mérita 'd seguitèje.

Le leture bibliche për costa Duminica 18 d'Otòber as podrìo dividse an doi part. La prima part, dal Vej Testament, a esalta j'euvre 'd Dé ant la creassion. J'uman as vanto tant ëd la sapiensa ch'a chërdo d'avèj e a s'ancalo fin-a a critiché Nosgnor për lòn ch'a fà. Giòb a l'era lamentasse dla situassion grama anté ch'a l'era trovasse, ma Dé a-j rëspond:  "Chi ch'a l'é col-lì ch'as përmet ëd trové da dì 'd mie decision con paròle da gnorant?". A sto test dal liber ëd Giòb a séguita na porsion dël Salm 104, tut ancentrà a magnifiché j'euvre 'd Nosgnor ant ël mond natural. A l'é lë sguard dël cristian ch'a vëd le meravije dla creassion e ch'adora 'l Creator, ch'a ne dëscheuvr le lej e ch'a-j séguita con gòj. Ant la sconda part (dal Testament Neuv) i trovoma na descrission ëd Gesù Crist coma "Grand Sacerdòt", ël pì grand, l'ùnich sacerdòt ch'i l'oma da manca. Ij sacerdòt, ant l'Israel antich a l'ero coj che, an rapresentansa dël pòpol, a smonìo a Dé, an sl'autar dël tempi 'd Gerusalem ëd sacrifissi për suplichelo ch'a-j përdonèssa ij sò pecà. I chërdent antich a savìo 'd nen esse "a pòst" dëdnans a Dé, a-j ciamavo përdon e a s'angagiavo a conformesse mej al volèj arvelà 'd Nosgnor. Contut, coj sacrifissi 'd bestie 'd valor ch'a fasìo a l'ero nen pro për lòn. An efet, a l'ero la prefigurassion dël sacrifissi ùltim ëd Gesù Crist, ch'a l'ha pagà, a nòst pòst, ël pressi 'd nòstra salvëssa con ij sò patiment e mort an sna cros. A dis ël test: "A l'é për lòn che Dé a l'ha diciaralo dël tut qualificà pr' esse 'n përfet gran sacerdòt, tant ch'a l'é dventà la sorgiss dla salvëssa eterna për tuti coj ch'a-j ubidisso". A la fin i trovoma dal vangel second March l'episòdi anté che doi dissépoj 'd Gesù a-i fan l'arcesta 'd podèj dventé "vice-ré" and ël regn ëd Crist, ëd dventé përson-e amportante, ma Gesù a-j dis che le përson-e le pì amportante ant ël Regn ëd Dé a son cole ch'as faso servidur ëd tuti, nen coj ch'a veulo avèj podèj e influensa. Gesù a l'é 'l Signor përché a l'é fasse 'l servitur ch'as dà për nòstra salvëssa, bele s'i la meritoma nen. L'Evangel, parèj, an ciama a bassesse e, con ël pentiment e la féj an Gesù, artorné a pijé 'l pòst ch'an confà coma soe creature. Chiel a l'ha "la competensa" ch'i l'oma da manca.

Preghiera. Dé tut-potent e etern, an Crist it l'has arvelane Toa glòria an tra le nassion: dësfend j'euvre 'd Toa misericòrdia, che Toa Cesa për tut ël mond a ten-a bon-a con costansa la confession ëd Tò Nòm; për Gesù Crist, nòst Signor, ch'a viv e regna con Ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, për sèmper e sèmper. Amen.

Le maravije dla creassion "Antlora 'l Signor a l'ha antërpelà Giòb da 'n mes dla tempesta e a l'ha dit: "Chi ch'a l'é col-lì ch'as përmet ëd trové da dì 'd mie decision con paròle da gnorant? Ch'a ven-a anans coma n'òm, përchè i l'hai 'd ròbe da ciameje e i veuj na rispòsta!" (...) Peudes-to deje na vos a le nivole parèj ch'a faso tombé la pieuva? Peudes-to fé paruté lòa lòsna e fèjla campé giù pròpi andoa ch'it veule ti? Chi é-lo ch'a dà d'intuission al cheur o ch'a dëspensa d'anteligensa a la ment? Chi podrìa-lo mai conté 'l nùmer ëd le nivole? Chi é-lo che podrìa fé dëbordé ij vas dl'eva dël cél, për fela tombé am sël terèn sëch e dur tanme 'd mon cheuit? Podries-to provëdde a la lionëssa soe pijàite, o sodisfé l'aptit dij lion giovo quand ch'a son cogià ant soe tanere o ch'a speto cocià ant ij leugh andoa ch'a së stërmo? Chi é-lo ch'a provëd da mangé ai cornajass quand ij sò polastrin a crijo a Dé ch'a l'han fam e as na van an gir a l'arserca 'd quejcosa da mangé? Andova ch'it j'ere ti quand che mi i pogiava le fondassion dla tèra? Famlo savèj, ti ch'it pretende 'd savèj tut! Chi é-lo ch'a l'ha determinà soe dimension e ch'a l'ha tirà na còrda për mzurela? Còs é-lo ch'a ten sù soe fondassion e chi é-lo ch'a l'ha pogià ij sò canton ëd pera mentre che le stèile matinere a cantavo an còr e ij fieuj 'd Dé a crijavo 'd gòj? [Giòb 38 (1-7, 34-41)].

Ò Signor, che gran' varietà 'd ròbe ch'it l'has fàit! "It ses vestìte con na ròba 'd lus e TI 't dëspieghe la tenda steilà dël cel; Ti 't range le trav dle stansie ch'a son dzura 'd tò palass an sij nebion dla pieuva. Ti 't fase dle nivole tò cher, ti 't cavalche dzura j'ale dël vent. Ij vent a son ij tò mëssagé e le fiame dël feu a son le toe servitriss. It ses stàit Ti a pogé ìl mond an soe fondassion: a l'é për lòn che l' mond a podrà mai esse dësbogià. It ses stàit Ti a quaté la tèra con ëd j'océan e a fissé le aque ch'a stan dzora le montagne an cel. A Tò comand j'aque a son filà via, al son ëd tò tron a l'han slongà 'l pass.  Le montagne a l'han levasse an àut e le val a son sbassasse fin-a al livel che Ti 't l'avìie stabilì. Peuj Ti 't l'has fissà un confin frem pr' ij mar, ché'a quatèisso mai pì la tèra. (...)  Vardé-là l'océan, grand e largh, ch'a formiola 'd creature d'ògni sòrt, sia grande che pcite (...) Che tùit ij mé pensé a-j sio agradì, përch' am arlegro ant ël Signor! (...) Che tut lòn che mi i son a làuda 'l Signor! Laudé 'l Signor!" [Salm 104 (1-9; 25, 35)].

A l'é për lòn che Dé a l'ha diciaralo dël tut qualificà pr' esse 'n përfet gran sacerdòt, "Minca gran' sacerdòt a l'é n'òm sernù ch'as buta dë 'dnans a Dé an rapresentansa dla gent. Chiel a presenta a Dé soe oferte e ij sò sacrifissi 'd lor për la remission dij pecà. A l'é n'òm ch'a sa pro d'avèj compassion ëd coj ch'a fan ëd pecà d'ignoransa e ch'a falisso, përchè chiel medésim a l'é soget a l'istesse dëbolësse ch'a l'han lor. A l'é për lòn che chiel a deuv ufrì 'd sacrifissi nen mach pr' ij pecà dël pòpol, ma 'dcò pr' ij sò. Peuj, gnun a peul ëvnì gran' sacerdòt mach përchè a veuja avej 'n tal onor. Pr 'un servissi parèj, a-i fà da bzògn ëd na vocassion divin-a pròpi coma ch'a l'ha avula Aaron. A l'é 'dcò për lòn che 'l Crist a l'ha nen atribuìsse la glòria d'esse 'n gran' sacerdòt. Nò, a l'é stàit sernù da Dé, ch'a l'ha dije: "Ti 't ses mè fieul. Ancheuj i son dventà tò Pare". Ant n'àutr pass i trovoma che Dé a l'ha dije: "Ti 't ses sacerdòt për sèmper second l'òrdin ëd Melchisedech". Ël Crist, durant soa vita mortal, as adressava a Dé, ch'a podìa salvelo da la mòrt, an pregandlo e suplicandlo con ëd grand crij e lerme. Dé a l'ha scotà soe preghiere për motiv ëd soa divossion ancreusa. Combin che Gesù a fussa 'l Fieul ëd Dé, a l'ha 'mprendù l'ubidiensa dai sò patiment. A l'é për lòn che Dé a l'ha diciaralo dël tut qualificà pr' esse 'n përfet gran sacerdòt, tant ch'a l'é dventà la sorgiss dla salvëssa eterna për tuti coj ch'a-j ubidisso. Dé a l'ha proclamalo grand sacerdòt second l'òrdin ëd Melchisedech" [Ebreo 5 (1-10)].

L'arcesta 'd Giaco e 'd Gioann. Antlora Giaco e Gioann, fieuj ëd Zebedeo, a son vnù da chiel e a l'han dije: "Magister, i vorìo ch'it fèisse për noi lòn ch'it ciamroma". E chiel a l'ha dije: "Còsa veuleve ch'i fassa për vojàutri?".  A l'han rësponduje: "Concedne ch'ant toa glòria i sio assëttà, un a toa drita e l'àutr a toa snistra". E Gesù a l'ha dije: "I seve nen lòn ch'i ciame. É-lo ch'i peude bèive la copa che mi i l'hai da bèive, e esse batesà dël batèsim ch'i sarai batesà?". Lor a l'ha rësponduje: "I lo podoma pro!". E Gesù a l'ha dije: "A l'é vera ch'i beivreve la copa ch'i l'hai da bèive, e ch'i sareve batesà dël batèsim ch'i sarai batesà, ma d'esse assëttà a mia drita e a mia snistra, a sta nen a mi a concedlo. Dé a l'ha prontà coj pòst për coj che chiel a l'ha sërnù". Quand che j'àutri des a l'han sentì lòn, a son indignasse contra Giaco e Gioan. E Gesù, avendje ciamà, a l'ha dije: "I seve che coj ch'a l'han ël domini dle nassion a-i fan da padron, e che ij grand ch'a-i é tra 'd lor a jë ten-o sota ij sò garèt.  Ma an tra 'd vojàutri a l'ha da esse pa parèj: col ch'a veul esse amportant an tra 'd vojàutri a l'ha da fesse vòst servitor; e chi ch'a veul esse 'l prim, ch'as fassa lë s-ciav ëd tuti. A l'ha da esse coma ch'a fà 'l Fieul ëd l'òm, ch'a l'é nen vnù pr' esse servì, ma për serve e për dé soa vita coma pressi 'd riscat për tanti [March 10 (35-45)].

Leture bìbliche dël lessionari pr' ël 18 d'Otòber 2015 - Duminica dòp Pancòsta ch'a fà vintun: Giòb 38 (1-7, 34-41); Salm 104 (1-9; 25, 37); Ebreo 5 (1-10); March 10 (35-45).

Predicassion an italian an Ebreo 5:1-10 "Imparare l’arte perduta dell’ubbidienza".