Dëdnans a Gesù as peul nen stërmesse (March 1:26-28).

A dis ël proverbi piemontèis: “Amor, fam e fum, tòss e sòld, a së stërmo nen për ampess”. Vera, ma a-i é ‘d gent che, a stërmesse a lo fan pròpi bin e ch’a fan chërde d’esse lòn ch’a son nen. Ant ël tòch dl’Evangeli ch’i lesoma e comentoma ancheuj, ant n’adunansa ‘d chërdent divòt a së stërmava n’òm ch’a smijava coma tuti j’àutri, ma ch’a l’era dominà da në spirit maléfich, në spirit salòp. Lòn ch’a fà Gesù quand ch’as na rend cont? I lo vedoma ancheuj dal test ëd March 1:26-28.

Ël famos comediant piemontèis Carl Artuf (1885-1958) ant l’amusanta senëtta dal tìtol: “Dammi quella litra, nò non te la dago”, a conta d’un campagnin ch’a va për la prima vira a Turin a vardé na rapresentassion dël teatro. A rapresentavo na stòria con n’amassidi, e chiel a pensa che l’ator a l’era stàit massà përdabon! A l’era mach un teatro e chiel as na rendìa ancó nen cont! I podoma bin imaginesse le reassion ëd col badòla… J’ator a fan na finta, e a peudo esse motobin vajant a ampërsoné ij sò përsonagi, a fé chërde d’esse lòn ch’a son nen. Ëd soa fàussa identità ‘d lor gnun a na resta ambrojà: as sà ch’a l’é ‘n teatro, un sìnema. L’istess a carlevé. A carlevé ancheuj dzurtut mach ij cit, ma ‘dcò ij grand ant le feste, a së stërmo darera a na mascra, as buto adòss un costum për fé chërde d’esse quajdun d’àutr. Lolì, contut a l’é mach un gieugh, përchè ch’a l’é ciàir ch’as trata ‘d mascre. Ant la vita a l’é nen sèmper parèj. Tanti a l’é coma s’a portèisso na mascra, a fan chërde d’esse lòn ch’a son nen, e ‘d soens a riesso a felo tant bin che la gent a-i casco. Ant ël tòch dl’Evangeli ch’i lesoma e comentoma ancheuj, ant n’adunansa ‘d chërdent divòt a së stërmava n’òm ch’a smijava coma tuti j’àutri, ma ch’a l’era dominà da në spirit maléfich, në spirit salòp. Nosgnor Gesù Crist ch’a l’era present ambelelà, a lo dësquata e, dzurtut, a lo variss, an ëscassand col ëspirit salòp ch’a-j dava ‘l torment. Lesoma donca s’episòdi, e peuj i faroma ‘d considerassion.

N'òm con në spirit salòp. “Peui a son intrà a Cafàrnao, e sùbit dòp - a l'era un Saba - intrà ch'a l'era ant la sinagòga, Gesù a dotrinava. E tuti as maravijavo ëd soa dotrin-a, përchè a-j mostrava con grand'autorità, e nen parèj dij magister ëd la Lej. Ora as trovava là, ant la sinagòga, n'òm ch'a l'avìa në spirit salòp e a l'ha butasse a crijé, disend: "Ha! Còsa i-è-lo tra ti e nojàutri, Gesù 'd Nàsaret? Ses-to vnù për nòstra dëstrussion? I lo sai bin ch’it ses. Ti't ses ël sant ëd Nosgnor". Ma Gesù a l'ha arbufalo fòrt e a l'ha dije: "Stà ciuto e sòrt fòra d'ant col òm!".  Antlora lë spirit danà, tormentandlo e crijand a tute fòrse, a l'é surtì fòra d'an col òm. E tuti a j'ero sbërlondì, ëd manera che as domandavo tra 'd lor: "Còs'è-lo sòn? Che dotrin-a neuva a l'é mai costa? Col-lì a comanda con autorità fin-a a jë spirit danà e lor a j'ubidisso!". E soa reputassion a l'é spantiasse 'd colp ant ij paìs tut dantorn la Galilea” (March 1:26-28).

Tùit ij saba, ël dì ‘d Nosgnor, com a l’era soa costuma, la gent ëd Cafarnao a l’avìa soa adunansa ant la sinagòga dël pòst. A scotavo la letura e la spiegassion dla paròla ‘d Nosgnor, a cantavo dij Salm e as fasìo dj’orassion. Për coj Israelita a l’era ‘l moment pressios che, minca na sman-a, a podìo riunisse për rende a Nosgnor l'onor e la glòria che a chiel ëdcò tuti nojàutri a l’é nòst dover ëd deje. A l’era, donca, n’adunansa ant la nòrma. Gnun-e surprèise, a part da la presensa ‘d Gesù, che, a l’é vera, a fasìa tuta la diferensa dë sto mond.

An tùit ij cas, la gent ch’a-i era, a l’era tuta ‘d gent religiosa, ëd gent divòta, nen vera? Pura, an tra ‘d lor a-i era ‘dcò quaidun che nòst test evangélich a dëscriv coma “n'òm ch'a l'avìa në spirit salòp”. Com er-lo possìbil? N’indemonià? N’òm che për la testa a l’avìa mach ëd saloparìe? É-lo nen vera che la gent ch’a l’é possedùa da në spirit ëd cola sòrt-lì a va nen “an cesa”, ma ch’a l’é bin contenta dë stess-ne fòra ant ël mond a fé ij sò spòrch afé, sensa dess-ne pensé ‘d Nosgnor? O nò… Pura, la realità a l’é che fin-a ant le cese, fin-a an tra ‘d coj ch’a l’han, ant le cese, ‘d fonsion ëd responsabilità, ëd prèive, dij pastor, dij mèmber onorà dla paròchia… a peulo bin ess-je ‘d përson-e che sota ‘l mantel ëd na përson-a divòta e rispetabil, a l’han për la ment mach ëd saloparìe, ëd ròbe nen degne, vërgognose. A l’é ‘d gent ch’a së stermo. Soa vita ‘d lor a l’é nen governà da Nosgnor, da lë Spirit ëd Nosgnor, ma da në spirit maléfich, da Sàtana, e lolì a l’é për soa përdission ëd lor e na dësgrassia për ël pòst anté ch’a stan.

A-i é gnente ‘d pes che “un servitor ëd Sàtana” ch’a së stërma ant na cesa… A l’é lì, an mes ai chërdent. As fà fòrt ëd sò “dirit” a ess-je ‘dcò chiel an cesa. Vera, Gesù a scassa gnun ch’a veuja vnì a chiel, ma n’òm parèj a l’avrìa da cambié soa manera ‘d pensé, ëd parlé, ëd fé, grassie a l’euvra ‘d Gesù che pian pian a lo cambia, a lo convert: a peul nen seguité a esse lòn ch’a l’é. A peul nen ëstess-ne lì ant la comunità dij chërdent, e pensé ‘d podèj seguité a fé tut lòn ch’a-j pias, coma se gnent’ a fussa, magara da stërmà, travëstì, mascrà da përson-a divòta....

A-i capita ‘dcò ch’a-i sia quaidun coma col-lì che nen mach a vorìa seguité a fé soe saloparie, ma che, ativ, a veul condissioné la comunità cristian-a fin-a d’aceté soe idèje an s’ lòn ch’a l’é giust, e giustifiché ij sò pëccà… A l’é nen na ròba da sorprend-se: a-i son bin ëdcò ant na cesa coj ch’a veulo vive coma ch’a-j pias a lor e nen marcé an sij senté dl’Evangéli. Le motivassion ëd soa përmanensa an cesa a podrìo esse vàire, ma a son nen cole giuste!

Coma ch’as podrìa fé për gavèje la mascra a coj ch’a son possedù da dë spirit salòp? A l’é Gesù medésim che, an nòstra conta, a beica la gent ch’a l’é lì radunà e a treuva col ch’a l’ha nen lë spirit giust, përchè chiel, Gesù, a les lòn ch’a-i é ant ël cheur ëd l’òm. A Gesù a jë scapa gnente, e a faliss mai quand ch’a fà l’anàlisi dle përson-e! Gesù a l’é nen tanme nojàutri ch’is foma angané da j’aparense! Na vòta, a la festa ‘d Pasqua a Gerusalem, i trovoma scrit che: “A nen fidesse 'd lor, tutun, a l'era Gesù, përchè a conossìa bìn la natura uman-a. A j'era nen da manca che a-j disèisso coma ch'a l'é fàit l'òm” (Gioann 2:24-25).

E ancheuj, coma fé për gaveje la mascra a coj ch’a stan lì an cesa, ma ch’a l’han nen lë spirit giust, e a veulo nen cambié? A venta prediché bin ciàir l’Evangel, prediché ‘l Crist, vive e fé la promossion génita ëd Gesù e ‘d sò Spirit, conforma a lòn ch’a dis soa Paròla, cola ch’i trovoma ant la Bibia. La vrità biblica l’òm ch’a l’é possedù da në spirit salòp an efet, a lo soporta nen! Prové mach a prediché Crist conform a le Scriture, e “l’òm con në spirit salòp” as arvirerà con fòrsa, a crijerà, a arbaterà, a farà resistensa, av contrasterà e a dventerà fin-a vòst nemis! A farà bin tut për feve sté ciuto, vojàutri ch’i prediche la vrità, a vorerà buteve d’antrap, a farà fin-a ‘d complòt përché coj ch’a vivo e ch’a prédico l’Evangeli a sio butà fòra dla cesa, pròpi lor… e chiel a podrà stess-ne lì an santa pas! Vive e prediché l’Evangeli për chiel a l’é na mnassa, n’atentat comëttù contra ‘d chiel e ij sò bu stërmà.

L’òm con në spirit salòp a dirà a ti, cristian, ti, ch’it ses pastor, ti ch’it prédiche fedel l’Evangeli: "Ha! Còsa i-è-lo tra ti e nojàutri ? … Ses-to vnù për nòstra dëstrussion? … Ses-to vnùit an costa comunità per mandela an përdission, ti, con toe ideje soversive e rivolussionarie?”. Vera: “Cos i-e-lo an tra ti e nojàutri”, ti ch’it prédiche Crist? Gnente! “... an costa cesa as predica nen tò Evangeli, ma l’Evangeli modern…”, a fà nen lòn che për chiel lolì a veuja dì. L’Evangel génit, chiel a lo soporta nen!

L’òm con në spirit salòp a l’é nen un gnorant, a sa bin coma ch’a stan le ròbe: “lo sai bin ch’it ses. Ti't ses ël sant ëd Nosgnor". E a l’é propri për lòn che chiel a stà bin atent ch’as predica nen la vrità an cola cesa, ma mach lòn ch’a smija a la vrità, lòn ch’a a ‘mbroja la gent, coma chiel ch’a l’é ‘n cristian fàuss, un servitor ëd Satana dë stërmion! L’apòstol Pàul a scriv: “Lë Spirit a dis ciàir che, ant ij dì darié, certidun as artireran da la vera fej e as faran ancanté da dë spirit anganamond e da dotrin-e diabòliche. A son mach ëd gent fàussa e busiosa ch’a l’ha na cossiensa cauterisà” (1 Timòt 4:1-2).

Gesù, contut, as lassa nen antimidì o sbaruvé. A dis a l’òm con në spirit salòp: “Stà ciuto e sòrt fòra d'ant col òm!". Con lòn, Gesù a fà na ciàira distinsion antra l’òm (ch’a l’é na pòvra vìtima dlë spirit salòp) e lë spirit salòp medésim, përché l’òm a l’é da salvé, da liberé, d’arcuperé për Nosgnor Dé. Lolì a l’é bin amportant, përché s’a l’é bin giust feje oposission ai magister ëd ròbe fàusse, a venta, s’a l’é possibil, serché d’arcupereje e, an tùit ij cas, preghé për lor përch’ a sio liberà da le fòrse negative ch’a-j condission-o.

La bataja a peul esse bin fòrta. Lë spirit a podrà dene ‘d torment e crijé a tute fòrse, ma a la fin la përsistensa ‘d chi ch’a viv e a nunsia ‘l Crist, a la fin a sarà cola ch’a vincc. Antlora j’àutri fedej, coj che anans as ancorzìo nen dla presensa an tra ‘d lor dë spiri salòp, as na saran ëstupì e as faran ëd domande (cole che prima as fasìo nen). Antlora la glòria e l’autorità dl’Evangeli a sarà esaltà e portà anans ëd pì. Gesù, l’Evangéli, la vrità proclamà da le Scriture Sante, a l’é potenta, a l’é autorèivola. A l’é fin-a pì potenta djë spirit salòp, a fà nen vàire ch’a sìo prepotent e fòrt coj ëspirit. I l’oma nen da dubitelo. I l’oma nen da lassene sbaruvé. A cost’Evangeli, a cost Crist, a l’han ubidì, longh la stòria fin-a dë spirit ch’as chërdìa che gnun a-j podèissa bate!

Che la fama, ch’ ël nòm ëd Gesù, antlora, che la glòria dl’Evangeli, a së spantia daspërtut ant la region dantorn a nojàutri për ël mojen ëd nòstra fidelità al Crist dij vangej.

Preghiera

Nosgnor! Ti ‘t sas vàire ch’i soma dolorà a vëdde ‘d gesie e ‘d grup ch’a fan profession d’esse religios ma ch’a son dominà da dë spirit salòp, ch’a son an efet dij nemis dël Crist che toa Paròla a nunsia. I confëssoma che nojàutri, dëdnans a tut lol, i soma brisà, abatù, sensa pro ‘d forsa për feje resistensa. Is rendoma cont che ij nòstri a son ij temp dl’apostasìa, dl’ëslontanament da la vrità, che la Scritura a na parla; dane, contut, la determinassion ëd vive e ‘d nunsié con fòrsa ël Crist e sò Evangeli, ch’i soma sicur ëd soa potensa a trasformé la realità e nòstri cheur, e a liberé coj ch’a son crasà e condissionà da Sàtana. Dane, a la fin, ëd vijé ‘dco an sù nojàutri medésim, përchè gnanca ‘n canton ëd nòstra ment, ànima e còrp, a sia mai sota ‘l contròl d’àutri ch’a sio nen lë Spirit Sant ëd Nosgnor. Amen.

Duminica 29 Otóber 2017 - Duminica apress Pancòsta ch’a fà 21

Leture bibliche: Deuteronomi 34:1-12; Salm 90:1-6, 13-17; 1 Tessalonian 2:1-8; Maté 22:34-46

Nosgnor tut-potent e etern! It pregoma, fà vnì pì grand an nojàutri ij don dla fej, dla speransa e dl'amor e, parèj ch'i otenoma lòn ch'it promëtte, fà ch'i nojàutri i veuloma bin a lòn ch'it comande; për Gesù Crist, ch'a viv e regna con Ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé për sèmper e sèmper. Amen.

A parlava nen tanme j’àutri (March 1:21-22).

A l’é pròpi ‘n piasì dë scoté ij discors ëd përson-e ch’a l’han ëd competensa ant la vita e ch’an giuto d’arzòlve ij nòstri problema. A l’é ‘n piasì dzurtut s’a san parlé bin ëd manera ch’a tira nòst anteresse e “ch’an giuta”. I vorsoma ‘d discors fàit nen mach për “antërtnì a ciance” coma ch’as dis, ma ch’a son fàit ëd ròba da amprende e ch’as fà amprende con piasì. Coj lì a l’ero ij discors ch’a fasìa Nosgnor Gesù Crist: mai paròle veuide ma sèmper d’efet. Scotoma ancheuj lòn ch’a dis l’Evangeli ‘d March an mach doi vers, ch’a parlo ëd coma che Gesù a l’ha comensà sò ministeri pùblich.

“Peui a son intrà a Cafàrnao, e sùbit dòp - a l'era un Saba - intrà ch’a l’era ant la sinagòga, Gesù a dotrinava. E tuti as maravijavo ëd soa dotrin-a, përchè a-j mostrava con grand'autorità, e nen parèj dij magister ëd la Lej” (March 1:21-22).

An ësti doi vers i trovoma Gesù ch’a comensa sò ministeri an Galilèa. As presenta coma ‘n magìster, e a l’é sùbit ciàir che Gesù a l’era nen coma tuti j’àutri. Combin ch’a l’avèissa mai studià da magìster, a mostrava coma ‘n magister, e a l’era ‘l pì brav, con na competensa e na bravura che tuti as na stupìo motobin. A lo fasìa nen com a lo fasìo ij prèive ch’a-i era antlora (che l’evangelista a ciama: ij magìster ëd la lej). Gesù a savìa lòn ch’a disìa a propòsit ëd Nosgnor Dé përché a lo conossìa ‘d prima man.

Cos’é-lo ch’i podoma armarché, bele da sti doi vers?

An prim leu, Gesù a l’avìa na mission da compì e quand ch’a l’é vnuje l’ora ‘d comensela, Gesù a tarda nen a butesse an andi, a perd pa ‘d temp. As àplica con diligensa a l’euvra ch’a l’é stane ciamà. Minca ‘n moment për chiel a l’é bon për nunsié l’Evangeli. La bon-a disposission e la generosità ‘d Gesù as mostra nen mach ant ël provëdde a la bzògna material, ma ‘dcò a la bzògna spiritual dla gent, l’ora che Gesù a-j dëspiega la Paròla ‘d Nosgnor. Lolì a lé autërtant pressios, e fòrsi ancora ‘d pì. Nurisse e nurì con la Paròla arvelà ‘d Nosgnor a l’é essensial, necessari tant coma la sanità e la sostenta dël còrp. I l’oma nen da lasselo da banda o pensé ch’a sia mach quaicòsa ‘d secondari, n’optional, coma ch’as dis an anglèis.

An ëscond leu, che Gesù a vada a fichesse ant la sinagòga ‘d Cafàrnao ant ël dì arzervà a la preghiera a l’é nen për chiel mach na manera ‘d presentesse dëdnans a ‘d gent radunà e feje ‘n discors, coma s’a na dësfrutèissa mach l’ocasion. Për Gesù a l’era sèmper ëstàit important, fin-a da cit, onoré “ël dì ‘d Nosgnor” (che antlora a l’era ‘l Saba) e pijé part con ël pòpol ëd Nosgnor, a soe adunanse. Ël Dì ‘d Nosgnor, an efet, a l’é ‘n dì foravìa, anté che ‘l pòpol dij chërdent as ancontra con Dé (ant la preghiera, an cantand ij Salm, an ëscotand atent la letura e la spiegassion dla Paròla ‘d Nosgnor). Se nojàutri i l’oma l’istess ëspirit ëd Crist, i l’oma da fé l’istess, daspërtut an sia possibil. Ant j’adunanse dla sinagòga, l’ansian ch’a na stasìa a la presidensa, apress la letura dla Paròla, a invitava ij present ch’as na fusso stàit ispirà a felo, d’ausesse e ‘d comenté lìber o apliché la letura biblica dël dì. Gesù a l’era nen “un prèive”, nì në “spessialista ‘d religion”, ma a dovra volonté costa ocasion për adressesse a la gent ch’a-i era lì. Cola-lì a dventerà ‘dcò la costuma dla cesa cristian-a antica. A l’é ciàir che ‘d lolì as peul nen abusesse. A venta che chi ch’a veul parlé an pùblich a parla ‘d manera sensà, giudissiosa.

A venta fé tut con órdin e bin, ma l’Apòstol Pàul a dis: “Frej, còsa ch’a l’é da fesse, antlora? Quand ch’i l’eve n’adunansa, che mincadun a-i contribuìssa con lòn ch’a l’ha an cheur: un salm, n’amaestrament, n’arvelassion, n’espression glossolàlica (che n’àutr peui a na daga l’interpretassion), ma che tut as fasa për l’edificassion. S’a l’ha da fesse ‘d glossolalìa, ch’a sio mach doi o al pì tre ch’a parlo, ma nen tuti ansema, e ch’a na sia dàita l’interpretassion ëd lòn ch’a diso. S’a-i é gnun ch’a peussa feje da antèrpret an cola riunion, a l’han da sté ciuto e ch’a parlo parèj a Nosgnor mach an privà” (1 Corint 14:26-28). An tùit ij cas a l’é l’Evangeli ‘d Crist ch’a l’ha da esse predicà, na Paròla ch’a sìa për l’edificassion, e coj ch’a son present a l’han da esse dispòst a arsèivla, cola paròla, e a amprende da chila: “... se përdabon i l'eve scotalo e s'i seve stàit amaestrà da chiel” (Efesin 4:21).

An ters leu, Gesù a predicava nen tanme ij prèive d’antlora con d’arpetission stufiose ‘d paròle mandà a memòria e sensa passion, con dij materiaj “dë sconda man”, ëd prédiche fàite ‘d sitassion dle euvre dij savant, ëd tradission, ëd dësquisission colturaj an s’ ëd detaj dla Lej fàite con ëd moralism ipòcrita. Gesù a dotrin-a “con autorità”, ëd manera autorèivola, coma un ch’a conòss tant la ment ëd Nosgnor për esperiensa ‘d prima man, che la condission uman-a. A lo fa con compassion uman-a e ‘d manera comprensiva për coj ch’a stan a scotelo, ëd manera viva e anteressanta. Bele se Gesù a l’avìa “nen studià” an dë scòle famose, chiel a conòssìa ‘d manera ancreusa tant Nosgnor Dé che la creatura uman-a, soa condission e situassion, e a savìa buté le doi còse an relassion. Cole ‘d Gesù a son pa ‘d paròle “campà për ària”, fàite ‘d formalità e d’arpetission, a son nen “divòte banalità”, ëd prédiche moraj ch’a lasso ‘l temp ch’a treuvo. Gesù a prédica pa con dj’acuse finalisà a fé che la gent as senta colpèivola. Gesù, vera, a stërma nen lòn ch’a l’é ‘l pëccà, ma quand che chiel a lo buta an evidensa, a compania coj ch’a lo sento anvers al përdon e a la varision.

Ëd soens ancheuj, an efet, a së scota con fastidi “le prédiche”, tant ch’as dis “fame nen la prédica” quand ch’i sentoma ‘d romanzin-e moralistiche, ëd rimpròcc, ëd cichèt ch’a giuto nen. Ëd soens as sento ‘dcò mach ëd dësquisission veuide, d’astrassion ch’a l’han bin pòca rilevansa. I l’oma tuti da manca ‘d predicator ch’a sio pien dlë spirit ëd Gesù Crist, d’esperiensa, ëd compassion e comprension, ch’a sio bon a trasmëtte, companié e d’apliché la Paròla ‘d Nosgnor. Pregoma përchè Nosgnor a fasa seurte ‘d predicator parèj ëdcò an nòstra generassion. I l’oma bin da manca ‘d servitor ëd Nosgnor ch’a presento e a dëspiego la Paròla ‘d Nosgnor, cola che Nosgnor Dé an adressa ‘dcò ancheuj.

Preghiera

Nosgnor! I veuj esse diligent a porté anans la vocassion ch’it l’has ciamame a compìla; diligent ant la partecipassion a le adunanse dla comunità cristian-a; diligent an mia pairansa a scoté e amprende; diligent ëd fé part a d’àutri lòn ch’it më mostre. It prego ‘d podèj trové ‘d comunità cristian-e ch’a vivo përdabon lë spirit ëd Crist. Purtròp i le trovoma ‘d ràir ancheuj. Acòrdane un dësvij për che tò pòpol, an costa generassion-sì, a peuda gòde ‘d bon-a nuritura spiritual e ‘d chërse ant la fej e ant l’angagg përsonal. Amen.

22 D'Otòber 2017 - Duminica apress Pancòsta ch'a fà 20

Leture bibliche: Surtia 33:12-23; Salm 99; 1 Tessalonian 1:1-10; Maté 22:15-22

Quand che Gesù a ciama (March 1:16-20)

Ël tèrmin “vocassion”, coma ant l’espression “avèj la vocassion për la vita 'd monësté”, a l’ha nen mach da fé con coj ch’a son “ciamà” a d’esse ‘d prèive o ‘d monie, ma a l’ha da fé con tùit ij mësté, coma la vocassion a fé ‘l minusié o a travajé la tèra. Lolì a l’é bin quaicòsa che la Bibia a mostra: tùit ij mësté onorà a son ëd manere për serve Nosgnor e a l’han da consideresse pròpi parèj. Quand che Nosgnor Gesù Crist a ciamava ij sò prim dissépoj, chiel a ciamava ‘d gent nen për fela dventé ‘d prèive o ‘d “specialista dla religion”, ma a-j ciamava a vive soa vita ‘d lor ant la prospetiva dël Dé ver e viv, ch’a veul dì nòstra salvëssa. A l’era cola-lì la vocassion evangélica ch’a na parla ël test biblich ch’i tratoma ancheuj, March 1:16-20. Lesomlo.

“Ant ël mentre ch'a marciava davzin al mar ëd Galilea, Gesù a vëdd Simon e Andrea sò frel ch'a campavo soe rèit ant ël mar, përchè a j'ero 'd pëscador. E Gesù a-j dis: "Vnime dapress, e iv farai pëscador dj'òm", e avenda sùbit lassà soe rèit lor a-j son andaje dapress. Peui passand da lì 'n pòch pì anans, Gesù a vëd Giaco, ël fieul ëd Zebedé, e Gioann, sò frel, ch'a taconavo soe rèit ant la barca. E sùbit a l'ha ciamaje, e lor, chitand sò pare Zebedé ant la barca con ij sò ovrié, a son andaje dapress” (March 1:16-20).

Ël magìster. Vàire a son ij ròl, le fonsion, che Gesù a l’é vnùit a esercité an ësto mond. Le funsion le pì arconossùe a son cole ‘d Salvator e’d Signor. Chiel a l’é ‘l Salvator përchè ch’an salva dal pëccà e da soe conseguense afrose; chiel a l’é ‘l Signor përchè ch’a l’é l’autorità bon-a e giusta dla vita uman-a. Ambelessì, an ës test dël vangel, i vëddoma coma chiel as compòrta coma ‘n Magister mentre ch’a buta ansema sua “classa”, ij sò student, ij sò dissépoj. “Dissépol” a veul dì un ch’a a amprend da sò magìster. As podrìa ‘dcò comparisioné Gesù a un cap-mèistr o a n’arté ch’a buta ansema ij sò amprendiss o foricc, përchè lor a l’avran da amprende nen mach ëd nossion teòriche, ëd teorìa, ma ‘dcò pràtiche. La fej cristian-a, an efet, a l‘é nen mach na question ëd conòsse, ma ‘dcò e dzurtut ëd pratiché në stil ëd vita, na manera ‘d pensé e ‘d fé, ch’i l’oma da ampratichiss-ne.

A l’é Chiel ch’a sern. A l’é Gesù midèsim ch’a sern ij sò dissépoj. Na vira, Gesù a l’avìa dije: “I seve nen stàit vojàutri a serne mi, ma i son stàit mi a serne vojàutri e i l'hai fidave la mission d'andé daspërtut e dé 'd frut, e un frut ch'a dura për sèmper” (Gioann 15:16). Ancheuj a son tant coj ch’a diso ch’a l’é important ch’i “sernoma Crist”. A l’opòst, la Paròla ‘d Nosgnor a dis, an prim leu, ch’a l’é ‘l Crist, Nosgnor Dé, ch’a sern ij sò dissèpoj. Gnun ëd nojàutri ch’a chërdo an chiel, an efet, a l’avrìa mai sernù Gesù coma sò Salvator e Signor, s’a fussa nen ëstàit lë Spirit Sant a tirene, a portene ai sò pé. Ant l’episòdi ch’a l’é contà sì, ël fàit che coj pëscador “a l’improvista” a chito tut e a-j van dapress, a l’é quaicòsa ch’as peul nen ëspieghesse, quaicòsa ch’a fà stupì, s’a fussa nen për l’efet dl’inissiativa ‘d Gesù. Gesù a dis; “Gnun a peul ven-e da Mi, se 'l Pare, ch' a l'ha mandame, a lo tira nen; e mi i l'arsussitrai ant ël Dì Darié” (Gioann 6:44). Tùit ij dissépoj ëd Gesù, antich e modern, quand ch’a vardo coma ch’a l’é ch’a son dventà dij chërdent, a arconòsso ch’a l’é stàit Nosgnor a sernje ‘d manera misteriosa.

Gesù a sern dla gent ordinaria. Gesù a cheuj ij sò prim dissépoj nen an tra ‘d gent ch’as mostra anteressà a “la religion”, nì an tra dij student ëd teologìa, ma an tra’d gent comun-a, ordinària, dël pòpol. An efet, coma ch’a dis la Bibia: “Nosgnor a l'ha sernù pròpi lòn ch' ël mond a considera ‘da mat’, për ësvërgogné ij savant; Nosgnor a l'ha sernù pròpi lòn ch' ël mond a considera débol për ësvërgogné ij fòrt. Nosgnor a l'ha sernù pròpi lòn che an sto mond a l'é considerà 'd gnun cont e ch'a l'é meprisà, pròpi për rende sensa valor lòn ch' ël mond a considera 'd pèis, parèj che gnun a peussa vantesse 'd quaicòsa dëdnans a Chiel” (1 Corint 1:27-29).

Gesù a sern ëd gent ch’a travaja. A l’é vera che la sernìa ‘d Gesù a sia nen quaicòsa ch’a sia a l’asar, nì ch’a dipenda da nòstra dignità pì o men-o granda, ma a l’é interessant armarché coma sì Gesù a serna ij sò dissépoj an tra ‘d gent ch’a l’ha ‘d diligensa, ëd soen ant soe atività ‘d lor e ch’a son bon a travajé ansema. A Gesù a-j pias la gent angignosa, ëd travajeur, e costa atitudin a-j sarà ‘d sicur convenienta! A l’é nen n’asar ëdcò lòn ch’ij sò prim dissépoj a sio dij pëscador. Lor a l’avran da fé quaicòsa ch’as peul comparisionesse a soa atività ‘d lor: a l’avran da ciapé ‘d gent e nen ëd pess. E pì nen për “mangessje” o dësfruteje, ma për rendje un serviss, për deje ‘d vita. La “rejt” dl’Evangel a l’é për fé vive, nen për fé meuire! Gesù a salva e a fà vive: chiel a massa gnun. Gesù a dis: “Ël làder a ven mach për robé, massé e fé ‘d ravagi; mi i son vnù përchè a l’abio la vita e a l’abio an abondansa” (Gioann 10:10). Ij sò dissépoj a l’han da fé l’istess ch’a l’ha fàit ël Crist: butesse al servissi dla vita.

La dignità dël travaj. Ëd quaidun dij dissépoj a l’é scrit che, për andeje dapress a Gesù, lor a chito sò pare ‘d lor ant la barca. A l’é nen ch’a l’abio bandonalo e lassalo daspërchiel a seguité ‘l travaj, mentre che lor “as la pijo còmoda” a fé gnente dapress a Gesù… Col òm, chità coma ch’a l’era, a l’avrìa bin avù ‘d sicur d’àutri colaborator. Che Gesù a-j ciama për serve ‘l Regn ëd Nosgnor aveul nen dì che ‘l travaj “secolar”, “laich” a sìa da men-o che col ch’a l’é fàit për chiel, Gesù. Nò. Ël travaj për vaniesse ‘l pan ëd minca dì, a resta necessari, e a l’ha da consideresse ‘dcò na vocassion al servissi ‘d Nosgnor. Sossì i lo vëddoma ciàir ant la dotrin-a dël Testament Neuv. “L’euvra ‘d Nosgnor”, contut, a l’avrà pì nen da esse lassà a dë “specialista”, a ‘d prèive, ma a l’é quaicòsa che tuti a son ciamà a fé. Ant la cesa cristian-a che Gesù a l’ha organisà, a-i son pì nen ëd preive, dij sacerdòt, coma ch’a l’han le religion dë sto mond, ma tùit ij chërdent a son dij “preive”, dij sacerdòt. La cesa cristian-a a l’é ‘n pòpol ëd sacerdòt! L’apòstol Pero a scriv: “Vojàutri i seve na gent sernùa, un sacerdossi regal, na nassion santa, un pòpol riscatà, për ch’i nunsie le virtù ‘d col ch’a l’ha ciamave a seurte fòra dal top për esse anluminà da sò ciàir maravijos” (1 Pero 2:9).

Preghiera. It ringrassio, Signor Gesù, nen mach d’avèjme ciamà a la salvassion, ma përchè ch’it veules feme pijé part ativa an toa euvra coma “n’ovrié dël Regn ëd Nosgnor” e che ti ‘m das le abilità necessarie. Dame ‘d podèjlo fé con diligensa e angagg, ansema a tùit ij mè frej e seur ant la fej. Amen.

Un mëssagi ch’a dà d’incòmod, ma ch’a fà bin (March 1:14-15)

Tanti ancheuj a conòsso mach na predicassion cristian-a fàita ‘d bej sentiment e ch’a parla ‘d ròbe ch’a stan “là dzura ant le nivole”, na predicassion ch’a dà gnun incòmod, o nen tant… na predicassion ch’a l’é soens lòn che la gen a-j fà piasì ‘d sente. Ël mëssagi dl’Evangel, col génit, contut, a l’é na predicassion ch’a buta an crisi e ch’a l’é nen sèmper belfé da arsèive. A l’é ‘dcò për lòn che Nosgnor Gesù Crist a l’é stàit butà an cros e che tanti dij sò dissépoj a son ëstàit përseguità. A disìo ‘d ròbe ch’a dasìo fastidi! Vëddoma ancheuj lòn ch’a dis l’evangeli ‘d March an doi vers ant ël prim capìtol.

“Dòp che Gioann a l'é stàit butà 'n përzon, Gesù a l'é vnù an Galilea e a nunsiava l'Evangeli dël regn ëd Nosgnor. A disìa: "Ël temp a l'é compisse e 'l regn ëd Nosgnor a l'é avzinasse: pentive e chërde a l'Evangeli" (March 1:14-15).

Përchè mai Gioann, l’ùltim profeta dël Testament Vej, a l’é stàit butà an përzon? Chiel a predicava “...un batésim ëd pentiment pr' ël përdon dij pecà”, quaicòsa ch’a l’avìa da fé “mach con la religion”, coma ch’as dis, e “ch’a fasìa gnente ‘d mal”. Chi ch’a dis parèj, contut, a l’ha an ment l’idèja che “la religion” a parla mach ëd lòn ch’a stà “là dzura ant le nivole” e che, për lòn, a l’ha gnun-a rilevansa për la “vita pràtica”, “concreta”.

Vera, a-i é tanti ch’a chërdo, për che a lo sento dëspess, che la fej cristian-a a l’abia da fé mach con ëd “bej sentiment” e ...dla vita an paradis e lolì a l’é ‘d sicur gnente ch’a peussa esse considerà da quaidun un pericol o na mnassa. A l’é nen quaicòsa ch’a daga d’incòmod… Ël problema a l’é che lolì a l’é pitòst na “version domëstià” dla fej cristian-a ch’a l’ha bin pòch da fé con cola ch’i vëddoma predicà e praticà ant la Bibia, e ch’a l’é l’ùnica ch’a peussa esse ciamà parèj, l’ùnica ch’a sia vangeli përdabon. Se tant ëd col ch’a passa ancheuj për cristianésim a fussa genit, Nosgnor Gesù Crist a sarìa nen ëstàit ëd sicur butà an cros! Ël cristianésim genit a l’é n’istansa critica ch’a buta an question le manere ‘d pensé e ‘d fé dë sto mond, n’istansa critica ‘d nòstra manera ‘d fé e ‘d pensé, e lolì a l’é dëspess nen belfé da sente.

Gioann Batista a l’éra gnanca chiel un ch’a parlava mach ëd bej sentiment ch’a dan gnun fastidi. Gioann, an soe prédiche, a disìa nen mach lòn che la gent a l’avìa piasì ‘d sente. Lòn ch’a disìa Gioann a butava la gent “an crisi”. Chiel a denunsiava j’ingiustisse e j’ipocrisìe, e nen mach dla gent an general, ma j’ingiustissie e j’ipocrisìe dle autorità politiche e religiose ‘d sò temp. Gioann a disìa ciàir lòn che Nosgnor Dé a considera ‘n pëccà e ch’a l’é da condané. A l’era nen na predicassion còmoda da sente!

Dëdnans la predicassion ëd Gioann as podìa nen restess-ne indifferent o neutral. La gent a podìa fé nen d’àutr che respondje pijand na posission a favor o contra - tant ch’a “brusava” lòn ch’a disìa. Doi a j’ero le reassion posibij a sò përson-a e mëssagi: aceté e respondje con ël pentiment e la fej, “cambié ‘d mentalità”, armendesse, an conformand soa vita ‘d lor a la volontà ‘d Nosgnor; opura, arfudandlo e oponendsje, considerandlo ‘n profeta fàuss. J’autorità politiche e religiose, fin-a ancheuj, a l’han gnun-a toleransa për coj che as ancalo” a buté sota la lus dël sol, për che tuti a lo vëddo, ij sò “spòrch afé”, a veulo ‘d sicura nen arnunsié ai sò privilegi e podej. Gioann a l’era na vos ch’a dasìa d’ancòmod e “a l’avia da fesse tase” ëd na ma manera o’d n’àutra. Parèj a l’era stàit ant l’Israel dl’antichità për tanti di sò profeta, scassà e butà a mòrt. L’istess a sarìa stàit për Gesù ‘d Nasaret e për tanti dij sò dissépoj fedej a travers dij sécoj.

É-lo che l’Evangeli ‘d Gesù Crist, col ver, nen domëstià, a peul esse fàit sté chet con bon ésit? No, che gnun as fasa d’ilusion! A son mai riussì a fé tase la Paròla ‘d Nosgnor, e a lo podran mai felo, gnanca s’a masso coj ch’a la prédico! Ant na manera o ant n’àutra la Paròla ‘d Nosgnor a torna sèmper a fesse sente, përché ch’a l’é la vos dël Dé tut-potent, na vos ëd giudissi e ‘d salvassion.

March, l’evangelista, a fà sì n’abresé dla predicassion ëd Gesù. A dis: "Ël temp a l'é compisse e 'l regn ëd Nosgnor a l'é avzinasse: pentive e chërde a l'Evangeli" A l’é n’afermassion corta ch’a buta an evidensa che la stòria uman-a, e la stòria ‘d minca un ëd nojàutri, a l’é nen quaicòsa ch’a càpita për asar, opura quaicòsa ch’a lo podoma determiné o controlé nojàutri. La stòria uman-a e rëspond a la pianificassion e al control ëd Nosgnor, un contròl ch’a chita mai. Nosgnor a realisa sèmper ëd manera sovran-a ij sò proposit e gnente e gnun a peul buteje d’antrap. La vnùa e l’euvra dël Crist a stabiliss la sovranità ‘d Nosgnor Dé an sël creà e a ciama le creature uman-e, nojàutri, a sugetess-ne. Ël regn ëd Nosgnoir as manifesta ant l’euvra dël Crist e për ël mojen dla comunità dij sò dissépoj quand che chila a viv and sò spirit e ch’a ubidiss con fiusa ai sò comandament.

L’Evangeli ‘d Gesù Crist a conten sèmper doi element: ël pentiment e la fej, al prinsipi e durant la vita cristian-a antrega. A l’é nen d’amor a bon mërcà, ma n’angagg moral. L’Evangeli a l’é l’anonsi dla grassia ‘d Nosgnor, ma a l’avrìa gnun sens ëd parlé dla grassia sensa rendse cont che nojàutri i soma sogetà a la lej ëd Nosgnor e a soa giusta condan-a, përché ëd cola lej i na soma ij trasgressor. L’Evangeli a l’é grassia, ma nen a la mira che nojàutri i peuda fé tut lòn ch’i vorsoma, ma a la mira dla sotmission volonterosa e gioiosa a soa volontà, përché ch’i savoma che mach an soa volontà, ant la volontà arvelà ‘d Nosgnor, la vita uman-a a peul esse compìa, realisà, esse coma ch’a deuv esse.

Për ël mojen dël pentiment nojàutri i glorificoma nòstr Creator, ch’i l’oma ofendù; për ël mojen dla fej i glorificoma nòstr Redentor, ch’a l’é vnùit për salvene dai nòstri pëccà.

Preghiera: Nosgnor Dé! It diso grassie ch’it l’has fame conòsse ‘l mëssagi dl’Evangel, un mëssagi d giudissi e ‘d salvassion. I l’arsèivo volenté an mia vitas nen mach quand ch’am parla d’amor, ma ‘dcò quand ch’am buta an crisi e am cissa a cambié. Ëdcò sossì a l’é n’espression ëd tò amor. Amen.

Duminica 1 d’Otòber 2017 - Duminica apress Pancòsta ch’a fà 18

Leture: Surtìa 20:1-4, 7-9, 12-20; Salm 19; Filipèis 3:4-14; Maté 21:33-46