Le paràbole a rendo pì fàcil ëd comprende l’Evangel, pura... (20, March 4:1-20)

É-la che la Bibia a l’é malfé da comprende? Che la Bibia a sìa malfé da comprende a l’é soens na scusa, per tanti, për nen butessje lì, e con métod, a lesla e a penseje sù .A l’é privilegi e responsabilità ‘d tuti d’arsèive sò mëssagi, përchè a l’é la Paròla che Nosgnor an adressa për fene vive conform a lòn ch’a l’é bon e giust e për la salvëssa eterna ‘d nòstra ànima. Soens Nosgnor an adressa soa paròla pr’ ël mojen ëd conte ch’a son ciamà “paràbole”. Le paràbole ‘d Gesù a rendo pì fàcil për tuti ‘d comprende la vrità ch’a riguarda Nosgnor Dé e nòstra vita. Malgré lolì, a smija che tanti, le paràbole, a përsisto a comprendie nen. Përché lolì a càpita? Vëddoma lòn ch’a dis Gesù medésim ant ël capìtol 4 dël vangeli scond March.

“Peui Gesù a l'é torna butasse a mostré davzin al mar e a s'ambaronava tanta ëd cola gent tut dantorn a chiel che Gesù a l'é montà sna barchëtta an sl'eva e da là, astà, a parlava a la gent ch'a stasìa an sla riva. A-j mostrava motobin ëd còse con ëd paràbole e a-j disìa ant ël sò amaestrament: "Scoté: un sëmnor a l'é surtì a sëmné e a l'é capitaje che na part ëd la smens a l'é cascà longh la stra, e a-i é vnuje dj'osej dël ciel ch'a l'han mangiajla tuta. N'àutra part a l'é cascà ant un leu pien ëd pere doa ch'a-i era nen vàire 'd tèra e a l'é chërsùa sùbit përchè a-i era nen ëd teren ancreus. Ma quand ch'a l'é surtije 'l sol, a l'é restà brusà e dal moment ch'a l'avìa nen ëd rèis, a l'é restà sëcca. N'àutra part a l'é cascà antrames a dle spin-e e le spin-e a son chërsùe e a l'han stenzula e a l'ha frutà gnente. E n'àutra part a l'é cascà ant na tèra bon-a e a l'ha frutà, vnisend sù e chërsend ëd tal manera che un gran a l'ha portane apopré tranta, n'àutr sessanta, n'autr sent". E a-j disìa: "Col ch'a l'ha d'orije për sente, ch'a staga a sente". Quand ch'a l'é restà da sol, coj ch'a j'ero dantorn a chiel, con ij dódes, a l'han anterogalo a propòsit ëd cola paràbola. chiel a l'ha dije: a vojàutri a l'é përmëtuve’ d conòsse ël segret dël regn ëd Nosgnor; ma a coj ch'a na son fòra tute le còse as trato con ëd paràbole. Përchè an vëdend a vëddo ma a s-ciàiro nen; e che an ëscotand a scoto ma a capisso nen; për nen ch'as converto e che ij sò pecà a sio përdonà. Peui a l'ha dije: I-é-lo chi ch'a capiss nen costa paràbola? Com é-lo donca ch'i capireve tute le paràbole? Col ch'a sëmna, a l'é col ch'a sëmna la Paròla. E valà, coj ch'a arsèivo la smens arlongh la stra, a son coj ch'a-j sëmno la paròla; ma dòp ch'a l'han ëscotala, Sàtana a riva dun-a e a pòrta via la paròla sëmna ant ij sò cheur. L’istess, coj ch'a arsèivo la smens ant dij leu andoa a-i é 'd pere, a son coj che avend sentì la paròla a l'arsèivo tòst con piasì. Ma a l'han pa 'd rèis an lor medésim, e a duro mach un temp, ëd manera che an rivandje dij sagrin e la përsecussion për via dla Paròla, a son dun-a scandalisà. E coj ch'a arsèivo la smens an mes a le spin-e, a son coj ch'a sento la paròla. Ma ij crussi dë sto mond e l'angann dle richësse, e l'angordisia dj'àutre ròbe, essend intrà ant ij sò spìrit, a strenzo la Paròla, e chila a resta sensa frut. Ma coj ch'a l'han arseivù la smens an na tèra bon-a, a son coi ch'a scoto la paròla, e che a la arsèivo e ch'a pòrt 'd frut; un tranta, e l'àutr sessanta, e l'àutr sent. (...) Coma Gesù a deuvra le paràbole. Parèj, con vàire paràbole ëd costa sòrt, a-j nunsiava la paròla ëd Nosgnor, conforma ch'a podìo capila. A-j parlava nen sensa 'd parabòle; ma an privà a-j dëspiegava tut ai sò dissépoj” (March 4:1-20, 33-34).

Ël vangel an dis: “A-j mostrava motobin ëd còse con ëd paràbole”. A l’era soa manera caraterìstica, për Nosgnor Gesù Crist, ëd mostré a la gent për ël mojen ëd paràbole. As podrìa disse che le paràbole, ëd sòlit, a sio dlë stòrie, ëd conte, ch’a servo për mostré na lession an sël comportament uman, dë stòrie ch’a l’han na moral. Dovré ‘d paràbole a l’era la manera tìpica ‘d mostré ant l’antichità. Al pòst ëd fé d’argomentassion ëd concèt astrat, teòrich, ël magister o ‘l filòsof a contava ëd cite sòrie stòrie, ch’a l’avrìo podù bin esse anventà, për dëspieghé ‘d vrità ‘d manera viva, sempia, intuitiva, na manera ch’a cissa l’imaginassion, e lolì a l’ha soens bin pì d’efèt che tante paròle. La paràbola a podrìa ‘dcò disse n’ilustrassion për dëspieghé ‘n concèt dificij ‘d manera sèmpia o për dé n’amaestrament moral.

Se lolì, contut, a l’era lòn ch’as antend ëd sòlit për paràbola, le paràbole ‘d Nosgnor Gesù Crist chiel a-j dovrava nen për s-ciairì, fé capì, pr’ ëspieghé ‘d robe malfé da comprende, ma pròpi l’opòst, për rende ‘d vrità pì scure, quaicòsa ch’as savìa nen bin lòn ch’a ‘ntendèissa ‘d precis. Pròpi parèj! Con le paràbole Gesù a disìa soens an manera nen esplìcita, nen direta, ëd ròbe che, s’a fusso stàite pì ciàire, ij sò nemis a l’avrìo bin podù dovré contra chiel. A l’é parèj che Gesù, con le paràbole, a fasìa na giusta discriminassion, na selession, an tra coj ch’a lo stasìo a sente. Le paràbole a le comprendìo coj ch’a l’avìo da comprendje! Coj ch’a j’ero an malafé, coj ch’a l’avìo ‘d pregiudissi, coj ch’a spetavo mach n’ocasion për acusé Gesù, coj che dal Regn ëd Nosgnor a l’avìo da stess-ne fòra, lor a le comprendìo pa soe paràbole. An tùit ij cas, Gesù a l’avrìa dëspiegà soe paràbole an privà, mach ai sò dissépoj, a coj ch’a-j andasìo dapress con fiusa, ch’a l’ero dispòst a amprende da chiel sensa ‘d pregiudissi. Tut sossì i lo vëddoma bin ant ël test dël vangel ch’i l’oma për ancheuj. Ai sò dissépoj Gesù a dis: “...a vojàutri a l'é përmëtùve ëd conòsse ël segret dël regn ëd Nosgnor; ma a coj ch'a na son fòra tute le còse as trato con ëd paràbole” (11).

Për coj ch’a son disponibij e sensa ‘d pregiudissi anvers ëd Gesù, la pòrta dla comprension dij “segret dël regn ëd Nosgnor” a l’é dlonch doverta, ma a j’àutri, coj ch’a son nen disponibj, ma fin-a ‘d nemis ëd Gesù, le cose a-j son dite pr’ ël mojen ëd paràbole. Le paràbole a diso nen sèmper ciàir lòn che Gesù a antendìa. Përchè Gesù a së stërma parèj e a dëspiega nen? A lo dis nòst test: “Përchè an vëdend a vëddo ma a s-ciàiro nen; e che an ëscotand a scoto ma a capisso nen; për nen ch'as converto e che ij sò pecà a sio përdonà” (12).

St’idèja-sì a podrìa parësse për quaidun ëd vojàutri dëstravisa, ma sta-sì a l’é n’àutra evidensa dla manera che Nosgnor Dé (e ‘d Gesù con chiel) a fasa ‘d discriminassion an tra sò auditòri. A quaidun a l’é dàit ëd comprende, a d’àutri nò. Lolì a dipend pa n’inteligensa pì o men-o granda, ma da l’elession divin-a. L’apòstol Pàul a scriv: “Costa-sì a l’é antlora la situassion: la pì part dël pòpol d’Israel a l’ha nen trovà ‘l favor ëd Nosgnor ch’a sercavo con tant fërvor. Pòchi a l’han trovalo - coj che Nosgnor a l’ha sernù - ma ‘l cheur dj’àutri a l’é stàit andurì. Com a dis la Scritura: “Nosgnor a l’ha daje në spirit ch’a-j fà deurme grev, e d’euj për nen vëdde, e d’orije për nen sente, fin-a al dì d’ancheuj” (Roman 11:7-8). Ant nòst tòch dël vangel, Gesù a mensiona lòn ch’a l’avìa dit ël profeta: “për nen ch'as converto e che ij sò pecà a sio përdonà”

La grassia dla conversion për quaidun a l’é na pòrta sarà. Përchè? Përchè a l’è na grassia che Nosgnor a acòrda nen a tuti, ma a coj che chiel a l’ha pijà la decision ëd dèjla, e sensa gnun mérit ch’a l’abio. Gnun a la meritrìa. a dipend mach da Nosgnor, da soa sovranità! Ch’a piasa o ch’a piasa nen, sossì a l’é lòn che Gesù e tut ël Testament Neuv a mostro. Gesù a disìa: “Ant col istess moment. Gesù, pien dla gòj dlë Spirit Sant, a l’ha dit: “It làudo, ò Pare, Signor dël cél e dla tèra, ëd lòn ch’it l’has ëstërmaje ste còse a coj ch’as chërdo d’esse savi e studià, e ch’it l’has mostraje a le masnà. A l’é parèj, ò Pare, përchè lolì a l’è piasute ‘d felo. Ògni còsa am é stàita dàita an man da mè Pare; e gnun a conòss chi ch’a sìa ‘l Fieul, sëdësnò ‘l Pare; nì chi ch’a sìa ‘l Pare, sëdësnò ‘l Fieul e col che ‘l Fieul a l’avrà bin vorsujlo mostré” (Luca 10:21-22).

Ij borios scriba e Farisé, pien ëd pregiudissi contra ‘d Gesù, a sercavo minca na bon-a ocasion për antrapelo e felo tombé. Lor a complotavo contra ‘d chiel. Lòn ch’a l’avrìo comprendù da le paràbole? Gnente, gnente ch’a l’avrìo podù dësfruté për acusel ‘d malfé. Nojàutri i disoma. “Chi ch’a veul comprende a lo capiss”. Le paràbole ‘d Gesù a l’han da manca ‘d nòstra riflession atenta e disponibilità e, ëd sicur, ch’i andoma “ai pé ‘d Gesù” përchè chiel an mostra. Ël vangel a dis: “...con vàire paràbole ëd costa sòrt, a-j nunsiava la paròla ëd Nosgnor, conforma ch'a podìo capila. A-j parlava nen sensa 'd parabòle; ma an privà a-j dëspiegava tut ai sò dissépoj” (34). L’istess a val për la predicassion dl’Evangeli, la salvassion pr’ ël mojen ëd lòn ch’a l’ha compì ‘l Salvator Gesù Crist: “Nojàutri, contut, i predicoma 'n Crist butà 'n cros, na ròba che pr' ij Giudé a l'é në scandol e che pr' ij grech a l'ha gnun sens. Nopà, për coj ch'a son ciamà a la salvëssa, tant giudé che grech, a l'é Crist la potensa 'd Nosgnor e la sapiensa 'd Nosgnor” (1 Corint 1:23-24).

La Paròla ‘d Nosgnor ch’an riva pr’ ël mojen dla Bibia, é-la vòstra sapiensa opura i na staghe lontan. Cos é-lo ch’a dà a vëdde vòstra reassion a sto riguard?

PREGHIERA

Nosgnor Dé! Mi i ven-o a ti e a toa paròla con disponibilità completa e sensa ‘d pregiudissi. I capisso nen tut, ma i ven-o a ti con fiusa përchè ti im mostre e i peuda comprende sèmper mej la vrità. It ringrassio che toa grassia an mi a l’ha campà giù minca na resistensa anvers tò Fieul Gesù Crist e sò Evangeli, përchè mi i fasa part dij tò e ch’i sia salvà. I lo meritavo nen: che ‘d grassia stravisanta! Amen.

Duminica 28 ‘d Gené 2018 - Quarta Duminica apress l’Epifanìa

Leture bibliche: Deuteronomi 18:15-20; 1 Corint 8:1-13; March 1:21-28; Salm 111

Nosgnor, Tut-potent e etern! Ti 't governe tute le còse, sìa an cél che an sla tèra. It pregoma: sie misericordios e scota le sùpliche 'd tò pòpol, e ant ël temp d'ancheuj dane toa pas; për Gesù Crist, nòst Signor, ch'a viv e regna con ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, ora e sèmper. Amen.

Chi é-la mia mare, e chi son-ne ij mè frej? (19, March 3:31-35)

“Ëd mare a-i na j’é mach un-a” a dis ël proverbi piemontèis. A col-lì i podrìo gionteje la locussion latin-a irònica ch’a dis: “Mater semper certa est, pater nunquam”, che veul dì che la mare a l’é sèmper sicur chi ch’a sìa, ël pare mai, o nen sèmper... Për lòn ch’a riguarda Nosgnor Gesù Crist, la tradission religiosa a l’ha fàit tante speculassion a propòsit ëd l’identità ‘d soa mare e ‘d sò pare. Dla mare ‘d Gesù, Marìa, peui, a l’han fabricaje dzura un tal castel ëd chërdense stravise ch’a son dël tut dësconossùe al mëssagi dël Testament Neuv. Tant ch’a l’è vera lolì che ant ij vangej i trovoma fin-a un pass, col ch’i lesoma ancheuj, (e a l’é nen l’ùnich ëd cola sòrt) anté che Gesù a smija dësconòsse soa mare, o për dila mej, ch’a-j gava d’amportansa. Lesoma.

“Pròpi antlora ij sò frej e soa mare a son rivà e, tnisendse fòra, a l'han mandalo a ciamé. La gent a l'era sëtà antorn a chiel e a l'han dije: "Toa mare e ij tò frej a son là fòra ch'at serco". Ma chiel a-j rëspond an disend: "Chi é-la mia mare, e chi son-ne ij mè frej?". E apress d'avèj vardà la gent ch'a l'era sëtà tut dantorn a chiel, a dis: "Vardé-sì mia mare e ij mè frej! Përchè chissëssìa a fà la volontà 'd Nosgnor, col lì a l'é mè frel, mia seur e mia mare" (March 3:31-35).

A peul desse che vojàutri ch’i lese coste riflession-sì i sie ‘d cristian angagià. I voleve bin a Nosgnor Gesù Crist, i lese volenté la Bibia, i pijeve part a la vita ‘d na comunità cristian-a. Tutun, a podrìa desse ch’i l’eve ‘n problema ch’iv sagrin-a: vòstra famija a capiss nen ël përchè ‘d vost angagg cristian, ëd vòstra fej. Av crìtica, av pija ‘n gir, av buta dëdnans d’antrap, av dà contra. Se cola-lì a l’é vostra situassion, sìe ancoragià, consolà, dal fàit che Nosgnor Gesù Crist a l’era ant la midèma situassion. Ij sò a lo comprendìo nen. I l’oma ‘dcò lesulo l’àutra vira: “Quand ij sò a l'han sentì lòn, a son surtì për pijesslo e portess-lo vìa, përchè a disìo ch'a l'avìa përdù 'l lum dla rason” (3:21). La mare ‘d Gesù e ij sò frej a chërdìo che Gesù a fussa dventà mat a andé ‘n gir a parlé ‘d Nosgnor e a fé ‘d robe stravise ...al pòst ëd stess-ne a ca soa a travajé coma j’àutri!

Costa vira a l’é scrit che “ij sò frej e soa mare a son rivà e, tnisendse fòra, a l'han mandalo a ciamé”. I savoma nen ël motiv përchè a l’avèisso mandalo a ciamé, ma a l’é ciàir che Gesù a mostra ambelessì gnun-a intension ëd deje la contenta. Nen mach lòn, a smija che Gesù anvers ëd lor a reagiss ëd manera malgrassiosa. An efet, a smija ambelessì fin-a ch’a-j dësconòss - soa mare e ij sò frej - ch’a-j arpudia! É-lo che Gesù a l’era vnùje ‘l nervos përchè lor a j’ero dë sgonfion, ëd molest, ëd rompaciap? Përchè Gesù a chërd ch’a l’abia ‘d còse pì amportante da fé che ocupesse ‘d lòn che soa famija a vorìa che Gesù as na ocupèissa? Probàbil ch’a sìa bin pëparèj. A parëss che la famija ‘d Gesù a chërda che chiel, Gesù, a fussa dventà mach un fanàtich, un perditemp, un plandron ch’a preferiss andess-ne an gir al pòst ëd stess-ne a ca a travajé, ch’a j’era bin da manca ‘d chiel a Nasaret? A parëss che la famija ‘d Gesù a penso ‘d chiel coma ‘n fagnan… bin a l’opòst dl’idèja ch’i l’oma d’un “Gesù travajeur”!

Ambelessì Marìa, la mare ‘d Gesù, coma ‘dcò d’autri test dël vangel a lo mostro, a fà nen na bela figura. A smija ch’as na renda nen cont ëd chi ch’a sìa col sò fieul, quala ch’a sia soa mission ëd chiel! L’er-la dësmentiasse, Marìa, ‘d lòn ch’a l’avìa dije n’angel anans ëd soa nassita? A l’avìa dije: “Scota: Ti 't concepiras e butras al mond un fieul e it lo ciameras Gesù. A sarà 'n grand, a sarà ciamà Fieul dël Pì-Àut e Nosgnor Dé a-j darà 'l tròno ëd David, Sò antìch. A regnerà an su Israel për sèmper, e Sò regn a l'avrà mai pì fin" (Luca 1:31-33). É-lo che Marìa a l’era dësmentiasse dle professìe ch’a a sò riguard durant soa infansia (Luca 1:25-36), opura la còsa stravisa che Gesù, a dódes ann a l’avìa fàit cora ch’a l’era mësciasse an tra ij savant dël templ ëd Gerusalem, chitand soa famija (Luca 1:41-52). É-lo che Marìa as na rendeva cont che sò fieul a l’era ‘n camin ëd fichesse ant ij pastiss con j’autorità, che chiel a criticava an pùblich e che chila, con lë spirit génit ëd mare a vorìa ch’a-j fusso sparmià? Sossì a l’é ‘dcò bin probàbil. Ëdcò Pero, ‘l dissépol, na vira a l’avìa vorsù dëstorné Gesù da l’arzigh d’esse massà! “D’antlora Gesù a l’ha comensà a mostré ai Sò dissépoj ch’a l’era da manca che chiel a andèissa a Gerusalem, ch’a l’avrìa patì për man dj’ansian, dij cap dij sacerdòt e dë scriba, ch’a sarìa stàit massà e che ël ters dì a sarìa arsussità. Ma Pero a l’ha pijalo da banda e peui a l’é butasse a rimprocelo, an disandje: “Ch’a sia mai parèj! lolì a dovrà mai rivete”. Ma chiel a l’é virasse e a l’ha dìje a Pero: “Gavte dai pé, Sàtana, ti’t veule mach antrapeme, përché ti ‘t l’has nen ël sens dle còse ‘d Nosgnor ma mach dle cose dl’òm!” (Maté 16:21-23).

An tùit ij cas, ant ij vangej, Marìa a l’é nen la figura mitologisà ch’a l’han fane an nòstra coltura travers ij sécoj, ma mach na mare tanme j’àutre, nen mej e nen pes che j’àutre. An lòn ch’an na mostra ‘l Testament Neuv i trovoma Marìa bin da ràir. I la vëddoma apress la mòrt ëd Gesù an tra ij dissépoj ch’as na pijo soen, e un frel ëd Gesù as pija la condussion dla comunità cristian-a ‘d Gerusalem. Na bela consolassion, sta-sì, përchè dij parent ëd Gesù a na sarìa stàit da dësperesse. Vera, ël Testament Neuv a dis bin pòch a riguard dla mare ‘d Gesù e tut lòn ch’as na dirà ant ij sécoj a son mach ëd speculassion influensà dal pensé dij pagan ch’a vorìo ‘dcò avèj na divinità fomnin-a. L’istess a peul disse a riguard dij frej ëd Gesù, përchè Marìa e Giusèp a l’avìo bin avù ëd fieuj naturaj, d’àutri, e lolì a l’é ciàir dai vangej, malgré ij cavicc, le rason màire che quaidun a vorìa buté anans për neghelo.

Ant tùit ij cas, a l’é ciàir che Nosgnor Gesù Crist a dasìa bin pòca amportansa a soa mare, ai sò frej, a soa famija naturala, përchè a confront con j’esigense dël Regn ëd Nosgnor, lor a vnisìo për chiel bin dòp. Ij propòsit ëd Nosgnor a son bin pì ampli, pì grand dij dover ch’i l’oma anvers nòstra famija natural, e lòn ch’a dis Gesù an ësto pass a la dis longa.

Gesù, an efet, a buta ambelessì bin an evidensa che la comunità cristian-a, la comunità dij chërdent, a l’é pì amportanta che la famija, e ch’a l’ha pitòst ë‘d precedensa l’ubidiensa a la volontà arvelà ‘d Nosgnor. La famija ‘d Gesù - a lo dis pròpi chiel - a l’é ‘l pòpol ch’a l’é fedel a chiel, coj ch’a scoto con diligensa e fiusa soa Paròla e ch’a-j ubidisso. Ant la famija ‘d Gesù a intro për fene part cole përson-e ch’arsèivo an soa vita ‘d lor l’anunsi dl’Evangel. A son coj-lì ch’a son adotà tanme ‘d fieuj e ‘d fije, e ch’a son rendù d’ardité con chiel dij beni dla famija. I l’oma bin da onoré nòstra famija naturala, tanme la Scritura an mostra, ma i onoroma ancora ‘d pì la famija spiritual ëd Crist, ij nòstri frej e seur ant la fej. Con lor i l’oma da vive an pas e con lor i l’oma da colaboré ativ për la càusa ‘d Nosgnor Gesù Crist, ch’an dis: “Përchè chissëssìa a fà la volontà 'd Nosgnor, col lì a l'é mè frel, mia seur e mia mare" e tuti j’àutri a ven-o dòp.

PREGHIERA

Nosgnor Dé! It ringrassio d’avèjme ciamà a fé part ëd toa famija ant lë spirit e ch’it l’has dame la grassia strasordinària ‘d feme tò fieul d’adossion. Sosten-me e ciss-me, it na prego, a onorela con mia presensa ativa, angagg fedel e contribussion. Ant l’istess temp, it prego, dame la sapiensa ch’i n’hai da manca për savèj traté con mia famija natural coma ch’as dev, conform a lòn ch’it l’has mostrane, con na ciara testimoniansa d’amor e ‘d coerensa con mia confession ëd fej. Amen.

Duminica 21 ‘d Gené 2018 - Tersa Duminica apress l’Epifanìa

Leture: Giòna 3:1-5, 10; 1 Corint 7:29-31; March 1:14-20; Salm 62:6-14

Nosgnor! Dane la grassia ‘d rësponde pront a l'apel ëd nòstr Salvator Gesù Crist, e 'd nunsié a tuti la Bon-a Neuva dla salvëssa ch'a l'ha procurane, për che nojàutri e 'l mond antregh a peussa rendse cont ëd la glòria 'd soe euvre maravijose; ch'a viv e regna con ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, pr' ij sécoj dij sécoj. Amen.

Giona 3:1-5, 10; 1 Corinti 7:29-31; Marco 1:14-20; Salmi 62:6-14

Quand ch’as pija ciò për bròca (18, March 3:20-30)

A peul capité ch’i comprendoma nen bin quaicòsa ch’an diso e, coma ch’as dis, i pijoma ciò për bròca. Lolì a podrìa esse përchè i sentoma nen bin, ch’i l’oma ‘d pregiudissi o ch’i soma gnorant an cola matèria-lì. I podrìo sbaliesse an sle motivassion ëd col ch’an parla e arfuselo mach përchè i lo conossoma nen o deje contra përchè i pensoma ch’a sìa pì còmod fé parèj o ch’a sìa nòst anteresse deje contra. A-i ero ‘dcò tanti, ant ij sò temp, ch’a-j dasìo contra a Nosgnor Gesù Crist, ëd gent sia an bon-a fé che an malafé. Ant l’episòdi dl’evangeli ch’i lesoma ancheuj i trovoma ‘d gent ch’a pensava che Gesù a l’era n’òm ch’a l’avìa përdù ‘l lum dla rason o fin-a n’indemonià! Lòn ch’i l’oma da pensé ‘d lolì? Sentoma.

“Peui Gesù a l'é intrà ant na ca e torna a l'é radunasse tanta 'd cola gent che chiel e ij sò dissépoj a podìo gnanca mangé un bocon an santa pas. Quand ij sò a l'han sentì lòn, a son surtì për pijesslo e portess-lo vìa, përchè a disìo ch'a l'avìa përdù 'l lum dla rason. Ij magister ëd la Lej, ch'a j'ero vnùit giù da Gerusalem, a disìo: "Beelzebù ‘d sicur a l'é ampadronisse 'd chiel e a scassa ij demòni con l'agiut dël prinsi dij demòni". Antlora Gesù, avendje ciamà, a-j dis con ëd paràbole: "Com é-lo possìbil che Sàtana a scassa Sàtana? An efet, se coj d'un regn a son divis tra 'd lor, col regn lì a peul nen stess-ne 'n pé. E se ant na famija as fan la guèra tra 'd lor, cola famija a peul nen duré. Se donca Sàtana a fà l'opposision a chiel-midem e a l'é divis, a peul nen sostnisse e soa fin a manca nen tant ëd rivé. Gnun a peul intré ant la ca ëd n'òm fòrt e robeje lòn ch'a l'ha se prima as lo gropa nen bin ëstrèit. Mach an col cas-là a podrà derobelo. An vrità iv diso che minca sòrt ëd pecà e bëstëmmie a saran përdonà ai fieuj dj'òm. Ma chi ch'a bëstëmmia contra lë Spìrit Sant, a l'avrà mai gnun përdon, ma a sarà condanà për l'eternità. Sossì a l'era përchè lor a disìo che chiel a l'avìa në spìrit salòp” (March 3:20-30).

Da soa infansia e për apopré trant’ agn i l’oma gnun-e notissie ant ij vangej ëd lòn ch’a fasìa Gesù an col temp-lì. I podrìo figuresse ch’a l’avèissa na vita ant la nòrma con soa famija a Nasaret e che për mësté a faséissa ‘l minusié. Tut ant un moment, contut, ch’a “l’é rivaje soa ora” e a l’é presentasse dal profeta Gioann Batista ch’a predicava: “Pentive dij vòsti pëccà, përchè ‘l Regn dij céj a l’é fasse press”. A l’é an cola ocasion che Gioann a presenta Gesù al mond an disand: “Vardé-sì l'Agnel ëd Nosgnor ch'a leva 'l pecà dal mond!”. Peui Gesù, apress quaranta dì d’artir ant ël desert, a comensa soa euvra ‘d predicassion e ‘d varision. Dëdnans a col cambiament improvis ant la vita ‘d Gesù, cola ch’a l’é stàita la reassion dla famija ‘d Gesù? A lo dis ël vangel: “A son surtì për pijesslo e portess-lo vìa, përchè a disìo ch'a l'avìa përdù 'l lum dla rason”. Vera, ij sò a pensavo che Gesù a l’era dventà mat e a vorìo portess-lo a ca con la fòrsa! D’àutri a pensavo - e sossì a l’é ‘dcò scrit, che në spirit salòp a l’era ampadronisse ‘d chiel. A diso: "Beelzebù ‘d sicur a l'é ampadronisse 'd chiel“.

A l’é ‘n fàit che tanti comprendo nen chi ch’a sìa Gesù, a pijo ‘n bàilo a riguard ëd soa identità e dla significassion ëd soa euvra, a casco an dij malintèis, ant l’equivoco. Ël verb “equivoché” a veul dì pijé na còsa për n’àutra, pijé ciò për bròca, travisé, sfaussé. Sbaliesse a l’é nen un pëccà daspërchiel e as peul sicur avèjne ‘d toleransa e troveje na giustificassion - s’a l’é quaicòsa ‘d sincer, se la përson-a ch’a l’é sbaliasse a l’é dispòsta a cambié d’opinion, a coregg-se apress d’avèj considerà mej la question. Grassie a Nosgnor, fin-a la gnoransa e ‘l pregiudissi a peudo esse superà. A-i era ‘dcò diversi dissépoj ëd Gesù che, an sò temp, soens a comprendìo nen o a sfaussavo lòn che Gesù a disìa. A Simon Pero Gesù a l’avìa dije: "Lòn ch' i faso, adess it lo capisse nen, ma 't l'antendras pì tard" (Gioann 13:5). Ai dissépoj Gesù a-j nunsia che un dì ant l’avnì lor a l’avrìo comprendù mej lòn ch’a lo riguardava: “...lë Spìrit Sant, che ‘l Pare a mandrà an mè nòm, Chiel av mostrërà tut e av arciamrà a la ment tut lòn ch’i l’hai mostrave” (Gioann 14:26). L’apòstol Pàul a l’era stàit un nemis ëd Gesù - a comprendìa nen chi ch’a l’é Gesù, ma a sarìa stàit anluminà: “...bele se anans mi i bëstëmmiava contra ‘d chiel e, ampërtinent coma ch’i j’era, i-j dasìa adòss a sò pòpol. Nosgnor, contut, a l’é stàit misericordios anvers ëd mi, përchè i lo fasìa ant mia gnoransa e manch ëd fej” (1 Timòt 1:13).

N’àutra ròba, contut a l’é l’arfud ostinà, pien ëd nemicissia e gramissia. A Gesù a-j disìo: "Beelzebù ‘d sicur a l'é ampadronisse 'd chiel e a scassa ij demòni con l'agiut dël prinsi dij demòni" (22). Col-lì a l’era la pòsa ‘d coj che pròpi a vorìa avèj gnente da fé con Gesù, e ch’as arfusavo fin-a ‘d consideré mej lòn che Gesù a disìa e a fasìa. As butavo contra ‘d Gesù e a disìo ch’a l’era ‘l diav a feje fé lòn ch’a fasìa. Gesù a-j rëspond che la còsa a l’era nen lògica. Che ‘d sens a l’avrìa avù Sàtana scassé Sàtana? Ai sò nemis, contut, a-j fà pa nen d’esse illògich; a-j n’anfà nen fé ‘d rasonament - a veulo gnanca sté a sente. A-i é nen un ciòrgn pì grand che col ch’a veul nen sente.

Na vòta Gesù a l’avìa parlà ‘d në sgnor ch’a-j n’anfasìa gnente dij póver ch’a stasìo a soa pòrta e che gnanca ‘d Nosgnor a n’avìa ‘d considerassion. Tutun, quand che, a soa mòrt, soa ànima as presenta dëdnans a Nosgnor për rendje cont ëd soa vita, a finiss për esse condanà e për chiel a-i é pì gnente da fé. A l’é antlora ch’a suplica Nosgnor almanch ëd mandé quaidun an sla tèra për avisé ij sò frej, anans che për lor a sìa tròp tard, ëd copié nen lòn ch’a fasìa chiel, përché ch’as rendìo nen cont dël destin ch’a-j speta s’as arpentisso nen e a cambio strà. Sté a sente lòn ch’a disa ël vangel: “Antlora lë sgnor a l’ha dit: “It prego, donca, ò pare, ëd mandelo a ca ‘d mè pare, përchè ch’i l’hai sinch frej, përch’a-j renda testimoniansa dlë stat andoa ch’i son; për tëmma ch’a ven-o ‘dcò lor ant ës leugh ëd torment!’. Abraham a l’ha rësponduje: “Già lor a l’han Mosè e ij profeta: ch’a jë ëscoto!’. Lë sgnor a l’ha replicà: ‘Nò, pare Abraham, ma se quaidun dai mòrt a va da lor, as arpentiran!’. E Abraham a l’ha dije: “S’a scoto nen Mosè e ij profeta, as lasseran nen convince ‘d sicur gnanca da ‘n mòrt ch’a arsussita!’” (Luca 16:27-31).

Lòn ch’a dis la Bibia a l’é bin pro për comprende chi ch’a sìa Gesù, visadì col ch’a peul salvene da le conseguense dij nòstri pëccà. Ma é-lo che jë “scriba” modern a lo staran a sente, opura a seguitran a dì ch’a l’han nen da manca ‘d chiel e ch’a butran an pé fin-a dij complòt për ësbarassesne ‘d chiel? Për felo sté ciuto? Costa-sì a l’é la bëstëmmia contra lë Spirit Sant ch’a podrà pì nen esse përdonà: arfusesse teston fin-a ‘d consideré Gesù e dì che chiel a l’é ‘n busiard e n’andemonià. Na tal ostinassion a sarà nen përdonà. Fomse gnun-e ilusion.

PREGHIERA

Nosgnor! A-i é tante ròbe ch’at riguardo e che mi i le capisso ancora nen, ma it acòrdo fiusa. Im fido a la vrità ‘d toa Paròla, a la përson-a ‘d Crist, mè Signor e Salvator. I suplico che Tò Spirit Sant am anlùmina e am cissa a fé sèmpre mej toa volontà. Amen.

Duminica 14 ‘d Gené 2018 - Sconda Duminica apress l’Epifanìa

Test biblich: 1 Samuel 3:1-20; 1 Corint 6:12-20; Gioann 1:43-51; Salm 139:1-5, 12-17

Orassion: Nosgnor tut-potent, dont nòst Salvator Gesù Crist a l'é la lus dël mond: Acòrda che tò pòpol, anluminà da Toa Paròla e dai Sacrament, a peuda bërluse con la radiansa dla glòria 'd Crist; che Chiel a sìa conossù, adorà e scotà fin-a ai confin dla tèra; për Gesù Crist, che con Ti e con lë Spirit Sant a viv e regna, un sol Dé, ora e për sèmper. Amen.

Ël prim ministr e ‘l consèj dij ministr (17, March 3:13-19)

Apress j’elession, ël president dla repùblica a fà ‘n gir ëd consultassion e peui a conferìss al cap dël partì o a dla coalission ëd magioransa, l’incàrich, l’ancombensa, ëd formé ‘l govern neuv. Sto-sì, peuj, a sern e a presenta ij sò ministr, ch’a saran ij mèmber dël consèj dij ministr. Ant l’episòdi dl’Evangel ch’i consideroma ancheuj, i trovoma “ël prim ministr”, Gesù, ch’a sern e a nòmina ij sò dódes “mèmber dël consej dij ministr”, j’Apòstoj. Lesoma:

“Peui a l'é montà an sna colin-a e a l'ha ciamà coj ch'a vorìa e lor a son andàit da chiel. E a l'ha ordinane dódes për ch'a stèisso con chiel e për mandeje a prediché e përchè a l'avèisso la potensa d'arsanì ij malavi e scassé ij demòni da j'anvasà. Costi-sì a son ij nòm dij dódes ch'a l'avìa ordinà: Simon (che a l'avìa daje 'dcò lë stranòm ëd Pero), Giaco, fieul ëd Zebedeo, e sò frel Gioann (a lor a l'avìa daje lë stranòm Boanerges, visadì ij fieuj dël tron), Andrea, Flip e Bartromé, Maté, Tomà, Giaco, fieul d'Alféo, Tadé, Simon ël Zelòta, e Giuda Iscariòt, col che a la fin a l'ha tradilo” (Marco 3:13-19).

Lòn ch’i l’oma dëdnans ambelessì a l’é pa nen na “repùblica”, ma ‘n regn, ël regn dont Gesù a n’é ‘l Rè, ël sovran. Che Gesù a sìa ‘n rè, a l’é nen l’arzultà d’elession. Vera, ant ij vangej a-i é ‘n cas ch’a l’é la gent ch’a veul che Gesù a dventa sò rè. A l’é scrit: “Quand che la gent a l'ha vëddù 'l segn miracolos che Gesù a l'avìa fàit, a disìo: ‘Sto-sì a l'é përdabon ël profeta ch'a l'avìa da ven-e al mond’. Ma Gesù, quand ch'a l'ha capì ch'a vorìo ven-e a pijelo për felo rè, a l'é artirasse ancora bel che sol an sle colin-e” (Gioann 6:14-15). An efet, Gesù a ‘rfuda d’esse fàit rè da la gent, përchè sò regn a-j va nen dapress ij criteri dë sto mond. An ës sens, as trata pa nen ëd na democrassìa, përchè chiel a l’é ‘l Fieul ëd Nosgnor, ël Rè dij rè e ‘l Signor dij Signor. As trata an efet ëd na monarchìa arditària, ma i podoma sté sicur ch’as trata d’un rè bon e giust. Chërdme: an ëste ròbe-sì a l’é mej che le decision as jë pija chiel; gnun-e consultassion, gnun-e elession: as peul nen fidess-ne dla gent! Ël profeta Isaìa a dis: “Përchè 'n cit a l'é nassune, i l'oma arseivù 'l don d'un fieul. A l'avrà an sle spale la responsabilità dël govern. A sarà ciamà: Consijé maravijos, Dé potent, Pare etern, Prinsi dla pas. Sò govern e soa pas a vniran mai a la fin. A governerà 'd manera imparsial e giusta dal tròno 'd David, sò antich, për tuta l'eternità. L'angagg dëspassionà dël Signor dl'univers a lo farà” (Isaìa 9:6-7).

Lòn ch’a càpita an ës episòdi dël vangel a presenta dij trat ëd valensa simbòlica ch’a deuv pa scapen-e, dësnò i comprendrìo nen ël mëssagi.

Gesù “a monta an sna colin-a”. Quand ch’i trovoma ant la Bibia “mont” o “colin-a” a veul dì ‘n leugh elevà, an àut, ch’a përmet a col ch’a-i stà ëd “dominé” an sù tut e tuti. As podrìa disse ch’a l’é “ël palass real” anté che ‘l Sovran a parla, legìfera, governa, cònvoca, dà d’incàrich. Nosgnor Dé a l’avìa convocà Mosè an sël Mont Sìnai përchè a-j arseivèissa soe lej e a-j proclamèissa al pòpol. Mosè a l’é “ël prim minister” che Nosgnor Dé a l’ha sernù për l’aministrassion dj’afé ‘d sò pòpol. Parèj, Gesù a l’é ‘l Re, ël Signor, ch’as compias ëd ciamé coj ch’a veul “për ch'a stèisso con chiel” e implicheje ant l’esecussion dij sò propòsit regaj: a saran lor ij sò ministr.

A l’é parèj che “lor a son andàit da chiel”. As podrìa gnanda pensé ‘d buté an discussion sò volèj, soe sernìe. Chiel a l’ha ‘l dirit dël sovran e lor a l’arconosso e a-j fan ubidiensa con fiusa. A l’é là, an sël mont, dacant a chiel, ël Signor, che lor a arsèivo l’ancombensa ‘d “prediché”, visadì ‘d porté pr’ ël mond soa Paròla. A l’é ‘dcò ambelelà che lor a ‘rsèivo la potensa, l’autorità (delegà) dl’esercissi ‘d Sò podèj, la fòrsa, e “j’arsorse militar” për combate e buté an derota ij nemis ëd sò regn, “la potensa d'arsanì ij malavi e dë scassé ij demòni da j'anvasà”.

Coj che Nosgnor Gesù Crist a cònvoca, consacra e manda a son dódes ëd nùmer. Ël nùmer 12 a tira nòstra atension a le 12 tribù ch’a formo ‘l pòpol sernù ëd Dé, Israel. Nosgnor a l’é Rè e a l’ha sò pòpol. Nosgnor Dé a l’ha sèmper avù, fin-a dal prinsipi, un pòpol sernù che chiel a-j governa e che lor a j’ubidisso. Con Gesù e in Gesù, Nosgnor Dé a dà na neuva “strutura” a sò Regn, a l’arforma. Adess sò pòpol a l’é pì nen fàit mach dj’Israelita, ma ‘d gent ch’a ven da minca pòpol dla tèra. Ant ël lìber dl’Arvelassion, i trovoma ij riscatà che, an cél, “A cantavo 'n càntich neuv ch'a disìa: "Ti 't ses degn d'arsèive ël lìber e dë s-ciapene ij cacèt, dagià ch'it ses stàit ëscanà e che tò sangh a l'ha riscatà për Nosgnor ëd gent da ògni tribù, lenga, pòpol, e nassion’” (Revelassion 5:9). J’Apòstoj a son 12 për significhé, parèj, l’antrega estension dël pòpol ëd Nosgnor. Lor a l’han, mincadun ëd lor, na “giurisdission” an sna part ëd col pòpol. Gnun-a provinsa dël pòpol ëd Nosgnor a sarà dësprovista dij ministr ëd Dé ch’a lo “aministro” a sò nòm. An minca “provinsa” ‘d sò Regn, a-i son ëd “funsionari” dël Rè.

La Scritura a dis: ”A l'é donca stàit chiel ch'a l'ha fàit che j'un a fusso dj'apòstoj, d'àutri ch'a fusso 'd profeta, d'àutri ch'a fusso d'evangelisator, d'àutri ancora ch'a fusso pastor e magister. A l'é parèj che chiel a preparà coj ch'a fan part dël pòpol sant për l'esercissi dij ministeri ch'a servo pr' edifiché 'l còrp ëd Crist, fin-a a tant che tuti i saroma rivà ant l'unità dla fej e dla conossènsa dël Fieul ëd Nosgnor, ant lë stat ëd gent compìa, ant la mzura dla taja përfeta dël Crist. Parèj i saroma pì nen tanme 'd masnà nen madure. I saroma pì nen sbatù dëdsà e dëdlà quand ch'a bofo 'd vent ëd dotrin-e neuve. I saroma pì nen piàita facil ëd gent furba ch'as na va 'n gir pr' ambrojé con ëd busiardarie ch'a smijo 'd vrità. Al contrari, bin fondà ant la vrità e ant l'amor, i chërsroma an ògni còsa vers ël Crist, ch'a l'é 'l cap. A l'é chiel ch'a fà che tut ël còrp a funsiona ansema an manera armoniosa. Quand che ògni soa part a travaja coma ch'as deuv, sòn a giuta j'àutre part a chërse, e parèj ël còrp antregh a l'é san, a chërs e a l'é pien d'amor” (Efesin 4:11-15).

As trata pa ‘d “funsionari anònim”, ma ‘d përson-e con sò nòm, përsonalità, caràter, stòria, talent; e Nosgnor a na ten cont, a-j rispeta e a-j acòrda d’abilità neuve. Chiel a-j conòss për nòm, un pr’ un. A l’é curios, peui, che a quaidun ëd lor chiel a dà në stranòm për butene an evidensa la përsonalità o pr’ indiché lòn ch’a l’han da dventé. Simon, pr’ esempi, a ‘rsèiv lë stranòm ëd “Pero” për arciamelo a cola fermëssa ch’a l’ha nen, ma ch’a l’ha da avèj coma n’Apòstol, ch’a l’ha da dësvlupela.

I l’oma nen temp, ancheuj, ëd dësvlupé le question che ‘n test coma sto-sì a peul fé nasse an nòstra testa. Tutut, i disoma grassie a Nosgnor përchè ch’a l’ha provëddun-e dij sò ministr, ministr dla Paròla, ministr ëd Dé. Pregoma për coj ch’a l’han la responsabilità dla condussion ëd nòstra comunità cristian-a, sostenomje përchè ch’a sìo lòn che Nosgnor a veul che lor a sio, për che’ la soa ‘d lor a l’é nen n’incombensa ch’a sia belfé da sostni. A l’é vera ch’i podrìo ‘dcò “criticheje” ij ministr ëd Nosgnor, ma i l’oma sèmper da felo ‘d manera costrutiva.

Preghiera

Nosgnor! It ringrassiona përchè ti, an toa sapiensa, coma Rè ‘d tò pòpol, a-j das n’organisassion përchè a sìa funsional ai tò propòsit. It ringrassioma pr’ ij ministr ëd toa gesìa. I prego për lor parèj ch’a sìo conservà fedej, përch’ as dëscoragio nen e ch’a l’àbio sèmper tute j’arsòrse ch’a n’han da manca për compì bin la funsion ch’a-j ciame. Volenté im sugeto a la condussion ëd coj ministr ch’a son fedej a tò mandat. A la fin, dame ‘d podej esse mi medèsim a tò servissi e ‘d compì con diligensa lòn ch’it l’has ciamame a fé. Amen.


7 ‘d Gené 2018 - Prima Duminica apress l’Epifanìa

Leture bibliche: Genesi 1:1-5; At 19:1-7; March 1:4-11; Salm 29

Orassion: Pare dël cél! Ti, che, ant ël batèsim ëd Gesù ant ël fium Giordan, it l'has proclamalo tò Fieul bin-amà e ch'i l'has onzulo con lë Spirit Sant: acòrdane che tuti coj ch'a son batesà an sò Nòm a sìo fedej a l’Aleansa ch'a l'han fàit e ch'a lo confesso coragios coma Signor e Salvator; che con Ti e con lë Spiri Sant a viv e a regna, un sol Dé, an glòria eterna. Amen.