Distansa ‘d sicuressa (16, March 3:7-12).

A l’é nen da tuti disserne ‘l bon dal gram, la vrità da la faussarìa. A son tanti ancheuj coj ch’a l’han motobin ëd furbissia, ëd malissia, e ch’a son bon d’angabiolé la gent, nen mach an sël mërcà dle piasse ‘d nòstre borgià, ma ‘dcò ant lë spassi dla religion. A j’ero tanti coj ch’a ‘ndasìo antlora dapress a Gesù, ma chiel as fidava nel ëd tuti. Se Gesù medésim a l’avìa ‘d disserniment antlora, i l’oma ‘cora ‘d pì d’avèjlo nojàutri ancheuj. I lo vëddoma ant l’episòdi dl’Evangel dë sta sman-a: March 3:7-12.

“Gesù a l'é andassne con ij sò dissépoj vers ël mar e na gran furfa a l'é andaje dapress da la Galilea, da la Giudea, da Gerusalem e dl'Idumea da l'àutra part dël Giordan. Coj d'antorn ëd Tir e 'd Sidon, quand ch'a l'han sentì le gran còse ch'a fasìa, a son ëvnùit da chiel an gran nùmer. A a l'ha dije ai sò dissépoj che na barchëtta a bogèissa nen da lì për servilo, përchè a-i era tròpa gent, tanta ch'a l'avrìa podù fin-a craselo, përchè ch'a l'avìa varine tanti, ëd manera che tuti coj ch'a j'ero sagrinà da quai maladìa as campavo adòss a chiel mach për tochelo. Jë spìrit salòp, mach ch'a lo vëddìo, a robatavo a tèra dnans a chiel e a criavo, an disend: "Ti 't ses ël Fieul ëd Nosgnor". Ma chiel a-j proibìa con gran mnasse ëd felo savèj” (March 3:7-12).

An st’episòdi dl’Evangel i vëddoma Gesù che, anandià ch’a l’avìa soa mission, a treuva che soa popolarità a chërs tant da tiresse dapress masse ‘d gent. Soe euvre miracolose ‘d varision a son bin ciàire a tuti: Gesù a fà nen ëd truch. Fin-a ij sò nemis a peudo nen neghé tut ël bin ch’a fà: sossì i lo vëddoma da la reassion djë spirit salòp ch’as rendo bin cont chi ch’a sìa Gesù. A diso: “Ti 't ses ël Fieul ëd Nosgnor", ma chiel a-j përmet nen ëd felo conòsse an gir: a n’é ancora nen ël temp, e peui ëd sicur a l’han pa da esse lor, jë spirit salòp ch’a l’avrìo nunsielo! Gesù, peui, a va pa nen an serca ‘d popolarità: a l’ha nen da manca d’acreditesse an ësto mond. A l’é nen un ch’a disa: “A l’é pro ch’as parla ‘d mi, e a n’anfà pa chi ch’a sìa a felo”. An ësto mond la popolarità a l’é na ròba arzigosa: a-i é nen tant da fidess-ne ‘d coj ch’a lo sostnisso, e parèj a l’é Gesù medésim ch’a buta an tra chiel e lor na “distansa ‘d sicurëssa”. A l’ha da essje na certa demarcassion an tra chiel e la gent.

Chiel a l’é dispòst a fé dël bin a tuti, ma për dventé ‘d sò dissépoj a-i son ëd condission da compì. Ëd baron ëd gent as camperìo adòss a chiel mach për tochelo, ma chiel a dis: “Moment, foma le còse an òrdin”! A l’é parèj che Gesù a ciama ‘d buté ‘d bariere fra chiel e la gent për nen fesse crasé. A-j parlera da na barchëtta a pòca distansa da la broa dël lagh: a l’ha da essje d’eva tra chiel e lor, e lolì a podrìa ‘dcò esse ne figura, e për soa protession, la protession ëd soa përson-a e la protession ëd soa mission ch’a l’ha nen da esse equivocà. “Vojàutri, gent, pijé nen ‘n bàilo a riguard dël motiv che mi i son rivà rivà. A l’é bin belfé, an efet, ëd pijé ciò për bròca a propòsit ëd Gesù. Soa mission a podrìa bin esse dësfrutà da gent maléfica për ij sò interesse ‘d lor. A l’é l’istess ch’a l’era capitaje na vira che la gent a l’era vnùa për felo dventé rè, coma s’a l’avèissa dìt: “I son un rè, ma nen parèj ëd coj ch’a-j son an ësto mond. Mie motivassion e manere ‘d fé a son nen coma ch’a l’é sòlit an ësto mond”. “Quand che la gent a l'ha vëddù 'l segn miracolos che Gesù a l'avìa fàit, a disìo: ‘Sto-sì a l'é përdabon ël profeta ch'a l'avìa da ven-e al mond’. Ma Gesù, quand ch'a l'ha capì ch'a vorìo ven-e a pijelo për felo rè, a l'é artirasse ancora bel che sol an sle colin-e” (Gioann 6:14-15).

Tut sossì a resta ‘dcò vàlid al dì d’ancheuj. Gesù a l’ha la determinassion ëd buté na certa “distansa ‘d sicuressa” an tra chiel e tanti ch’a pretendo ‘d sustnilo e ‘d pòrte sò nòm. L'ufissialità a l'é pa na garansìa! I l’oma an efet da sté da leugn da coj ch’a abuso, ch’as na profito dël nòm ëd Gesù për serve mach ij sò but ëd lor, ij sò interesse privà. A son tant, bele ancheuj, “jë spirit salòp” che pura a son dispòst a crijé “Ti ‘t ses ël Fieul ëd Nosgnor”, ma ch’a son nen përdabon dij sò dissépoj, a fà nen ch’a diso d’esse ‘d cristian e fin-a ‘d rapresenté Gesù!

I l’oma da avèj ‘d disserniment. A-i son d’organisassion antreghe e ‘d cese ancheuj ch’as diso “cristian-e” e ‘d gent ch’as fà ciamé “eminensa”, ma ch’a son lì për dësfruté ‘l nòm ëd Gesù pr’ ij sò but privà. As vanto fin-a ‘d gran’ còse për ij sò but ëd podèj e profit. A son bin lor ch’a fan ëd truch për angabiolé la gent. A-i son ancheuj ëd predicator ch’a van an serca ‘d popolarità, d’arzan, ëd glòria, e ‘d podèj, ch’a dësfruto ‘l nòm ëd Gesù. A crijo dai sò ambon e fnestre e as fan fòrt dël nòm ëd Gesù. Gesù a-j comandarìa dë sté ciuto e andé “a col pòst” e nojàutri i farìo bin a nen andeje dapress e nen deje ‘d sòld! Ij sò gieugh salòp a son ëstàit soens dësmascrà e ‘d tribunaj a l’han condanà ij soe tromparìe ‘d lor.

Gesù a l’ha bin dit: “Përchè mai ch’im ciame: ‘Signor, Signor!’ e i feve nen lòn ch’iv diso?” (Luca 6:46). Nen tuti coj ch’a diso d’esse ‘d cristian a lo son përdabon. A l’é nen l’istessa ròba na cesa o n’àutra. A l’é nen l’istessa ròba na mëssa o ‘n culto, na qualsëssìa adunansa religiosa. Un predicator ch’i sentoma a la television ch’as arferissa a Crist a l’é nen sèmper bon e giust. Tanta gent a dis: “Col prèive… col predicator a parla pròpi bin!”. Moment! I l’oma da avèj ëd disserniment. A podrà ‘dcò parlé bin, esse “brav”, ma a podrìa essje ‘d ròbe che chiel a stërma, ...na condòta nen moral o ‘d dotrin-e fàusse. I l’oma da verifiché bin s’a sìa “conform a Gesù Crist”, I l’oma da avèj ëd disserniment. Il’oma nen da “ambrassé tuti”. Gesù a disìa: “Pijeve varda ‘d nen esse dëstradà, përchè diversi a vniran a mè nòm an disand: ‘A l’é mi ch’i son ël Crist’ e ‘Ël temp a l’é rivà!’, ma chërdje nen, andeje nen dapress” (Luca 21:8).

I sai bin che tut sossì a l’é pì belfé a disse che a fé. I l’oma bin da pijesse d’arzigh, da fé bin atension, da controlé bin se tut a l’é confòrm a la Paròla ‘d Nosgnor. Com é-lo ch’i podoma avej ëd disserniment? A l’é vera che ancheuj a l’é tut na confusion. La tentassion la pì granda a sarìa d’artiresse a nòstra ca e sté pì nen a sente l’un o l’àutr. I podrìo bin felo, ma a condission che artiresse a dventa për nojàutri n’ocasion për preghé, për ëstudié diligent la paròla ‘d Nosgnor, për comparisioné bin. A l’é ciàir ch’i l’oma da dësvlupé’d “facoltà crìtiche”: i podoma nen përmëtt-se ‘d nen felo.

PREGHIERA

Nosgnor!I l’hai lesù coma tò Fieul Gesù Crist, mè Signor, Salvator e Magister, a dovrava a sò ministeri an sla tèra ‘d prudensa e’d dissernimet. It ciamo përdon për mia facilonarìa e bonomerìa. It ciamo ‘d deme ‘l disserniment ch’i n’hai da manca e d’ocasion për conòsse le ròbe e pr’ andé pì ancreus. Che la confusion dë sto mond am confonda nen, am fasa nen tëmma o ch’am renda dëscoragià. Tenme strèit a ti. Amen.

Leture për la prima Duminica apress dël Natal

Isaia 61:10-62:3; Galat 3:23-25; 4:4-7; Gioann 1:1-18; Salm 147

Nosgnor tut-potent! I l'has arvërsà an sù nojàutri la neuva lus ëd toa Parola fàita carn: arcòrdane che costa lus, anviscà ant ij nòst cheur, a peussa splende an nòstra vita; për Gesù Crist, nòst Signor, ch'a viv e regna con Ti, ant l'unità dlë Spirit Sant, un sol Dé, ora e për sèmper. Amen.

Durëssa ‘d cheur (15, March 3:1-6)

Vardé-sì d’espression piemontèise che, dla durëssa o rigidëssa, a fan ëd paragon e a diso: “esse dur coma ‘l coram”, “esse dur d’orija”, “esse pì dur che ‘l fèr”… As podrìa giontesse “esse dur ëd cheur” a propòsit ëd na përson-a ch’a l’ha gnun-a compassion, lòn ch’as peul ëdcò disse: “avèj ël cheur con tant ëd pèil”, visadì avèj gnun-a sensibilità. As ancontro quaivòta ‘d përson-e dure parèj. Cola ch’a l’é vòstra reassion dëdnans a lor? Gesù a ancontra durëssa ‘d cheur ant ël tòch dl’Evangeli ch’i lesoma ancheuj, na durëssa ch’a-j fà vnì ‘l ghignon, ël fot. Sté a sente:

"Peui [Gesù] a l'é torna intrà ant la sinagòga e lì a-i era n'òm ch'a l'avìa na man paralisà. E a lo beicavo për vëdde se Gesù a l'avèissa varilo 'd Saba e parèj podèjlo ancolpé 'd na trasgression. Gesù a l'ha dije a l'òm ch'a l'avìa na man paralisà: "Àusste e but-te lì ant ël pì bel mes". Peui a-j dis a tuti: “Dime 'n pòch: é-lo consentì ‘d Saba 'd fé dël bin ò 'd fé dël mal, salvé na përson-a o 'd massela?". Ma tuti as na stasìo ciuto. Antlora vardandje con indignassion e essend ant l'istess temp sagrinà për la durëssa dij sò cheur, Gesù a dis a col òm: "Spòrz-me toa man!", e chiel a l'ha sporzùila, e cola man a l'é tornaje san-a tanme l'àutra. Antlora ij Farisé, surtì ch'a l'ero, a son consultasse sùbit con j'Erodian contra 'd chiel për trové la manera 'd ruineje l'arputassion" (Marco 3:1-6).

Al incontrari ‘d lòn ch’a dis ël proverbi: “A l’é mej pieghesse che rompse”, a-i é ‘d gent ch’as piega mai. A l’é ‘d gent rigorosa, rigida, pistin-a, pedant, ch’a së speta che le régole a l’abio da aplichesse a la përfession, gent ch’at la përdon-a nen s’it fase ‘n quaich eror. A aceto gnun-a flessibilità, ch’as s’abia da adatesse a le circostanse o a le përson-e, nò. Da l’aplicassion rigorosa dle régole stabilìe lor a treuvo ‘d sicurëssa e ‘d protession, lòn ch’a-j fà sente d’esse “përson-e giuste”. A veulo nen butesse a rìsigh ant ël dovèj decide da lor ëd fé quaicòsa d soa inissiativa sensa d’esse dël tut sicur che la còsa a sia giusta. Combin ch’a penso che an lòn a-i sia ‘d mérit, an ësta manera ‘d fé i arconossoma bin ch’a-i é quaicòsa ch’a va nen, quaicòsa dë dzuman. An efet, la rigidità a l’é ‘n problema psicològich e ch’i trovoma ant la Bibia coma “durëssa ‘d cheur”, “la scleròsi dlë spirit”.

Sto-sì a l’é ‘l cas dle contestassion ch’ij Farisé a fan a Gesù. Nosgnor a l’avìa dane ‘l Dì dl’Arpòs pr’ ël benefissi dj’uman e ij cap religios a l’avìo fane n’agravi për motiv dle régole e dle reglëtte an s’ lòn ch’as podìa o ch’as podìa pa fé an col dì-lì. A l’era donca ‘l

bin dla përson-a uman-a ch’a l’avìa da butesse al prim pòst e pa nen l’oservansa miticolosa ‘d régole. Përchè lor a lo comprendìo nen? Përchè ch’a l’ero tant fissà an sl’osservansa ‘d regole e a l’avìo gnun-a umanità? Për motiv dla durëssa ‘d sò cheur ëd lor, un problema ch’i trovoma ‘dcò ancheuj. La Paròla ‘d Nosgnor a l’armarca viravoltà. Ant ël Grech as lo ciama: “sklerokardìa”, visadì “scleròsi dël cheur”. La scleròsi dj’arterie e dle ven-e a peul porté na përson-a a la mòrt, përchè pr’ andé bin a l’han da esse pieghèivole e pa nen dure, a l’han da adatesse al moviment dël còrp. L’istess a l’ha da esse për le régole ‘d condòta, la moral.

La durëssa dël cheur, é-la da consideresse na maladìa dlë spirit? A l’é malfé da consideress-la parèj, përchè na maladìa a l’é nen sèmper l’arzultà ‘d na colpa. Se quaidun a l’é malavi, soa maladìa a l’é d’avèjne compassion, ma la durëssa dël cheur a l’é na ròba che, cura ch’i la trovoma, a fà vnì la flin-a: l’indignassion a ven ëspòtica, përchè ch’a l’é na colpa, e Gesù, quand ch’a l’ha trovala an cola gent dla sinagòga, a l’é anrabiasse, a l’é vnuje ‘l fot. La durëssa ‘d cheur a l’é colpèivola e da condané.

Ant l’istess temp, la durëssa ‘d cheur a l’é quaicòsa da sagriness-ne, ch’a ‘nmalinconiss (Gesù a n’é sagrinà) përchè a l’é na condission che, da la mira uman-a, as la peul nen meisiné e fela varì. A l’é malfé da butene armedi. Cura che ‘l cheur uman, ch’a l’é già la sorgiss ëd minca ‘n mal, as anduriss, a peul dé fòra mach ëd velen, ëd tòssi, e fin-a d’amassidi. La durëssa dël cheur a l’é ‘n nemis ch’i l’oma, e a peul fin-a fene slontané da Gesù, ël Salvator.

Dëdnans a la durëssa dël cheur as peudo pijesse mach dë “mzure ‘d conteniment” për pasiene le conseguense negative, për butene ‘n limit ai darmagi, ai guast ch’a na son l’ésit inevitabil. A l’é ‘l cas dël divòrsi, ch’a l’é na mzura (ël mal pì cit) për arzòlve ‘n mariagi ch’a l’é giumai compërmess, un mariagi che, an pràtica, a-i é pì nen. A na parla l’istess Gesù: “Mosè a përmet a n'òm ëd consegné a soa fomna un document ëd divòrsi e parèj ëd mandela via (...) Mosè a l'ha scrivù costa nòrma për motiv dla durëssa 'd vòstr cheur” (March 10:4-5). La durëssa d cheur a l’é gropà strèita a la mancansa ‘d fèj e a fà part dl’essensa dël pëccà. A l’é n’arfud dël pentiment e ‘d chërde a le promësse ‘d Nosgnor. A l’é l’ostinassion ëd volej pa dovertesse a l’amor ëd Nosgnor e sò corolari: a l’é pa nen esse sensibij a jë bzògn dj’àutri.

A l’é motobin malfé da la mira uman-a d’arzòlve ‘l problema dla durëssa ‘d cheur, ma lolì a lo peul fé mach Nosgnor, coma ch’a dis Gesù: “Lolì a l'é na ròba ch'a l'é nen possibil a l'òm, ma mach a Nosgnor Dé, përchè tut a l'é possibil a chiel" (March 10:27). An efet, la durëssa ‘d cheur a peul esse arzolvùa mach con “un trapiant ëd cheur”, tanme ch’a l’é la promëssa ‘d Nosgnor cura ch’a nunsia la grassia dla conversion dël cheur, dl’argenerassion spiritual, ch’a l’é possibil ël moment che lë Spirit Sant a travaja an sla personalità uman-a. La Scritura a dis: “I-j darai un cheur neuv e i butrai andrinta ‘d lor në spirit neuv; i rancherai da lor ël cheur ëd pera ch’a l’han e i-i butrai un cheur ëd carn (...) Iv daraj ‘n cheur neuv, e iv butëraj në spìrit neuv an vòstr cheur. I gavraj ‘l cheur ëd pera dai vòsti còrp e iv daraj ‘n cheur ëd carn” (Esechiel 11:19; 36:26).

PREGHIERA

Nosgnor! It ringrassio ch’it l’has dame, con mia conversion al Crist, un cheur neuv, un cheur ch’at veul bin volenté e ch’at serv. Vija ch’as andurissa mai, giutme ant ël mopment dla tentassion e liberme dal mal, përchè mi it veuja bin a ti e a mè pròssim coma ch’a fà ‘l Crist, con tut mè cheur. Amen.

Ël dover ëd travajé, ma ‘dcò d’arposesse! (14, March 2:23-27).

Ël proverbi a dis: ”Chi a l’é abituà a travajé, a fé gnente a peul nen ësté”. Lolì a peul esse bin vera, ma as s’ha ‘dcò d’arposesse, d’arcuperé le fòrse e ‘d ringrassié Nosgnor, col ch’an dà e ch’a sostniss la vita e cò ij mojen për vive. Travajé, Nosgnor an lo comanda, ma Nosgnor an comanda ‘dcò d’arposesse! Ël test dl’Evangeli ch’i lesoma ancheuj a ‘rciama nostra atension an sël travaj e ans l’arpòs, ch’i son tuti doi ëd dover.

“A l'é rivà peui che, antant che Gesù a travërsava un camp ëd gran ëd Saba, ij sò dissépoj a son butasse a cheuje dë spi. E ij Farisé a l'han dije: "Ma varda ‘n pò: përchè coj-là fan-ne lòn ch'a l'é nen consentì 'd fé al dì 'd Saba?". Ma chiel a-j dis: "E vojàutri, eve-ne mai lesù lòn ch'a l'ha fàit Dàvid quand ch'a l'era ant lë bzogn e ch'a l'avìa fam, chiel e coj ch'a j'ero 'nsema a chiel? Coma ch'a l'é intrà ant la cà 'd Nosgnor, ant ël temp d'Abiatar, cap ëd tuti ij sacerdòt, e a l'ha bin mangià ëd pan consacrà, col ch'a l'era mach consentì ai sacerdòt ëd mangene, e a l'ha fin-a dane a coj ch'a j'ero con chiel?" Peui a l'ha dije: "Ël Saba a l'é fàit per l'òm, e nen l'òm për ël Saba". A l’é parèj che ël Fieul ëd l'Òm a l'é signor fin-a dël Saba” (March 2:23-27).

La Sman-a a l’é n’istitussion dla Creassion. Ant ij sò Comandament Nosgnor Dé a l’ha dane ses dì për travajé e un dì d’arpòs ch’a l’ha ciamalo “ël Saba”. Ant la dispensassion antica, ël dì dl’arpòs a l’era l’ùltim dì dla sman-a (i lo ciamoma ancora ‘ncheuj ël Saba), ma da l’Arsurression ëd Gesù Crist anans, col dì-lì a l’é dventà ‘l prim dì dla sman-a, la Duminica, ch’a l’ha da resté un dì foravìa ch’i l’oma da onoré con arconossensa. Ël comandament a dis: “It visaras dël dì ‘d Saba e lo ten-ras da cont coma ‘n dì fòravìa. Ti’t podras travajé ses dì e fé an coj dì-là tut ël tò travàj, ma ël dì ch’a fà set a l’é ‘n dì consacrà a Nosgnor tò Dé. An col dì lì it faras nen dij travaj, nì ti, nì té fieul, nì toa fija, nì tò servidor, nì toa serventa, nì toe bestie, nì ‘l forësté ch’a stà an toa cà. Përchè an ses dì Nosgnor a l’ha fàit ij cej e la tèra, e ‘l mar e tut lòn ch’a-i stà, e a l’ha arposasse ant ël dì ch’a fà set, parèj che Nosgnor a l’ha benedì ‘l Saba e a l’ha consideralo fòravìa coma un dì sant” (Surtìa 20:8-11).

L’alternansa travaj-arpòs dla sman-a, conform a la Bibia, a trova sò fondament an lòn ch’a fà Nosgnor medésim. Nosgnor Dé a l’é un ch’a travaja. A diferensa dle divinità ossiose e fàusse dij pagan, ël Dé ver e viv, col d’Abraham, d’Isach e ‘d Giacòb, ël Dé ‘d nòst Salvator Gesù Crist, a l’é ‘n Dé ch’a travaja, ch’a l’é ativ e creativ. Gesù a dis: “Mè Pare a l'ha pa chità fin-a adess ëd travajé, e 'dcò mi i travajo" (Gioann 5:17). Fàit a soa imàgine, nojàutri i l’oma ‘l privilegi ‘d pijé part dl’atività ‘d Nosgnor: travajé, produve. Për la fèj ebràica e cristian-a, ël travaj, l’atività ‘d travaj, a l’é quaicòsa ‘d bon, ëd positiv, e ch’a dà ‘d gratificassion. Ël travaj a dventa quaicòsa ‘d grev, ëd nen piasos, na maledission, mach për motiv dël pëccà, l’arvira a j’ordinanse divin-e, lòn che tut a vasta e a rovin-a. A l’é l’istess për la gòj dla procreassion, d’avèj ëd masnà, che, apress e për motiv dël pëccà, a dventa soens quaicòsa ‘d doloros për la fomna, e an general për pare e mare. A l’é parèj che ‘l travaj a dventa na fatiga dël còrp, dla ment e dlë spirit. Nosgnor a condan-a Adam e a-j dis;“Con ël sudor dla front it mangëras tò pan fin-a a tant ch' it artornëras ant la tèra d'anté ch'it ses stàit ciapà, dàit che ti't ses póer e ti 't artornëras ant la póer" (Génesi 3:19). L’arvira dl’umanità a Nosgnor a l’é pròpi lòn ch’a l’ha causà, al prinsipi, la maledission ch’a l’ha arseivùa e ch’a vasta lòn ch’a l’era bel, positiv e ch’a dasìa ‘d sodisfassion.

Nosgnor Dé, contut, a l’é nen mach un Dé ch’a travaja, ma ‘n Dé ch’a l’é ‘dcò bon a chité ‘l travaj, da tant an tant, e d’apresié l’arpòs e lë svari, l’arlass - a gratis! Nosgnor a l’é ‘dcò quaidun ch’as arpòsa, nen përchè ch’a sia strach, ma përché lë svari e l’arlass a son ëd ròbe bele e ch’a fan ëd bin. A l’é parèj che Nosgnor, ël dì ch’a fà set, chiel a l’ha benedilo. Col dì-lì a resta un dì d’arpòs (comandà) fin-a apress l’arvira e ‘l pëccà dj’òm. L’istess Dé ‘d giustissia ch’a sanciss con na condan-a l’arvira e ‘l pëccà dj’uman, a l’é ‘dcò un Dé ‘d grassia ch’a acòrda d’arlass al travaj, bele ch’a sìa maledèt.

Ël dì ch’a fà set, ël dì d’arlass, un a la sman-a, a l’é parèj ‘n don, un cadò, che Nosgnor a l’ha fane, fin-a pr’ ël pecador. A l’é con gioiosa arconossensa anvers a Nosgnor che nojàutri i arseivoma costa istitussion. Bonuros a son coj ch’a l’onoro, bonorosa a l’é cola società ch’a chita ‘d travajé la Duminica, ch’a l’apressia e ch’a dà d’arpòs a soa famija, ai sò sërvent e fin-a d’arpòs a le bestie! “Ël Saba a l'é fàit per l'òm”.

Tutun, podrìa-lo esse che Gesù, ant ël test biblich d’ancheuj, a contravniss a l’ordinansa divin-a an sël dover dl’arpòs dël Saba? Nò. Gesù as buta mach contra la pratica legalistica dl’arpòs setimanal e ch’a lo rend quaicòsa d’opressiv, ëd nen rasonèivol. Ij Farisé (e dij “farisé” a-i na j’é sèmper, purtròp), a l’avìo regolamentà a la minussia lòn che ‘d Saba as podìa o as podìa nen fé e ‘l Saba lor a l’avìo cangialo an quaicòsa ‘d grev, d’insoportabil, e a l’era pì nen na goj. L’istess che tute j’àutre ordinanse divin-e, cola dl’arpòs minca na sman-a a l’era nen da oservesse ‘d manera rigorosa. Ant ël dì dl’arpòs a son pëmëttùe ‘d sicur cole atività ch’a son necesarie, cha son da manca, cole atività ch’as peudo nen armandesse. Nosgnor a përmet, an col dì-lì, lòn ch’a l’é ‘d benefissi për j’uman, përché "Ël Saba a l'é fàit per l'òm, e nen l'òm për ël Saba". Ël dì d’arpòs a l’é a nòst servissi e a l’ha nen da dventé ‘n padron da serve!

Ël signor e padron ùnich a l’é ‘l Crist, e tut a l’ha da esse considerà an soa prospetiva. Tut, dì d’arpòs comprèis, i dovoma vivlo con sò spìrit. A l’é mach cura ch’as lo viv ant sò spirit, ch’as lo viv ant lë spirit ëd Crist, che’l Dì dl’Arpòs a dventa “coma ch’a l’ha da esse”.

Preghiera. Nosgnor Dé! It ringrassio pr’ ël don ch’it l’has fane d’un dì d’arpòs. It ringrassio përchè ch’a l’é na grassia ‘dcò pr’ ij pecator. Giutme a passé ‘l Dì dl’Arpòs ant lë Spirit ëd Gesù Crist, mè Signor e Salvator. Amen.

Tersa Duminica d'Avent - 17 'd Dzember 2017

Leture bibliche: Isaia 61:1-4, 8-11; 1 Tessalonicèis 5:16-24; Gioann 1:6-8,19-28; Salm 126

A-i é bin ëd motiv për fé festa (13, March 2:18-22).

Fé festa o fé digiun? Quand ch’as parla ancheuj dla pràtica dël digiun, i pensoma giumaj mach al digiun che quajdun a fà për dij motiv ëd dieta, për perde ‘d pèis, opura dël digiun coma fòrma ‘d protesta polìtica. Dël digiun për dij motiv religios tanti a san gnanca pì lòn ch’a sìa. Magara quajdun a pensa a lòn ch’a fan ij maumetan ant ël perìod dël Ramadan. A-i é ‘d proverbi piemontèis ch’a na parlo ‘d manera irònica, coma: “A la vigilia ‘d Natal a digiun-o fin-a j’osej ëd bòsch”, o “Chi ch’a veul digiuné ch’as lassa amboconé”. La pràtica religiosa dël digiun, contut, as la son nen anventasla ij maumetan, ma a l’ha ‘d rèis bin motobin pì antiche, cole dla fèj israelìta. Al temp ëd Nosgnor Gesù Crist, ël digiun religios a l’era na pràtica bin ëspantià, tant ch’a l’é vera che la gent a l’era bin surprèisa che ij dissépoj ëd Gesù ...a fèisso pa ‘d digiun! Coma ch’a l’é possìbil? Vardoma lòn ch’a dis l’Evangeli ‘d March al capìtol doi.

“Ora, ij dissépoj ëd Gioann e coj dij Farisé a digiunavo, e a son vnùit da Gesù e a l'han dije: ‘Perchè ij dissépoj ëd Gioann e coj dij Farisé a digiun-o e ij tò dissépoj a digiuno nen?. E Gesù a l'ha rësponduje: ‘J'amis dlë spos peulone fé digiun antant che lë spos a l'é con lor? Antant che lë spos a l'é con lor, a peulo nen digiuné. Contut, a vniran ij dì che lë spos a-j sarà portà via e antlora, an coj dì lì, lor a faran digiun. Gnun a cus un tacon dë stòfa neuva a un vestì frust, desnò ël tacon dë stòfa neuva a s-cianca la veja e 'l përtus a resta pì grand. E gnun a buta ëd vin neuv andrinta dij botaj vej, desnò ël vin neuv a romp ij botaj, ël vin a së spatara, e ij botaj as perdo: ël vin neuv a venta butelo andrinta a 'd botaj neuv’” (March 2:18-22).

Da la mira dla fej israelita, la pràtica dël digiun, visadì ‘d privesse për un perìod pì o meno longh dël mangé ch’i n’oma bin da manca, a dasìa espression a vàire sentiment colegà a la religion. An prim leu a podrìa disse che ‘l digiun a l’era n’espression ëd deul, ëd tristëssa. Quand ch’i përdoma na përson-a cara, an efet, i l’oma nen anvìa ‘d mangé. Privesse dël nutriment a l’é na sòrt ëd partecipassion a la mòrt, coma për dì, për ch’i l’oma përdù quaidun i l’oma nen veuja ‘d vive, i meuiroma ‘n pò ‘dcò nojàutri.

An ëscond leu, ël digiun a peul ëdcò dé espression a cola tristëssa ch’a seurt dal dëspiasì d’avèj fàit quaicòsa ch’i arconossoma ch’a l’é nen giust, un pëccà. A l’é parèj che ‘l digiun, dëdnans a Nosgnor, a dventa n’espression ëd pentiment, ëd ringrèt: la cossiensa ch’i l’oma ch’i meritrìo bin ëd meuire pr’ ël pëccà ch’i l’oma fàit. A veul dì squasi castighesse da noi medésim an mostrand a Nosgnor che chiel a l’ha rason quand ch’an dà ij sò comandament për ch’i jë scoto, e che nojàutri i l’oma tòrt e ch’i na pagoma le conseguense, për nen buteje an pràtica coma ch’i dovrìo. A l’era n’arcesta con tut ël cheur dël përdon ëd Nosgnor.

N’àutr motiv dël digium a podìa ‘dcò esse na mortificassion, na dissiplin-a dlë spirit: neghesse lòn ch’a fà piasì për podeisse mej concentré an coj valor ch’a son pì elevà che la carn, e parèj për chërse, për maturé. Giontà a la preghiera, ël digiun a l’era mostré a Nosgnor Dé che lòn ch’an ëstà a cheur e ch’a-j ciamoma, a l’é fin-a pì amportant dël mangé.

Deul për la mòrt ëd na përson-a cara, tristessa e pentiment, a l’avìo podù esse coj-lì sentiment dij dissépoj ëd Gesù an soa presensa? Nò. Esse a la presensa ‘d Gesù a l’era motiv ëd na granda gòj e nen ëd tristessa. La comunion con Gesù a l’era la goj dla comunion ristabilìa con Nosgnor Dé grassie a chiel, a soa euvra ‘d redension; la selebrassion dla grassia e dle bondose benedission ch’a-i son a Gesù Crist, arseivùe e da gòde. A l’era nen lë speté, la susta dël compiment dle promësse ‘d Nosgnor, l’esaudiment për ecelensa dla preghiera dël pòpol ëd Nosgnor, përchè a la fin ël Messia a l’era rivà: le promësse a l’ero compìe. A l’é për lòn che sté con Gesù a l’era n’ocasion ëd goj e ‘d festa, nen ëd tristëssa e ‘d digiun. “Antant che lë spos a l'é con lor, j’amis dlë spos a peulo nen digiuné”. A l’avrìa gnun sens.

A l’é ‘dcò vera che për tut a j’é sò moment: bonoros a l’é chi ch’a sà fé ‘d distinsion. Ël nòstr a l’é ‘n temp tant ëd tristëssa che ‘d goj. Ël cristian a l’ha bin da deje espression a la tristëssa e a la contrission për ij sò pëccà quand ch’a-j confëssa e a ciama ‘l përdon ëd Nosgnor. A sarìa bin armarché coj sentiment ëdcò con ël digiun, bele se Gesù a dà nen, a sto riguard, ëd régole. Digiuné a l’é nen obligatòri. Ël cristian, contut, a l’ha ‘dcò ‘d motiv për fé gran festa quand ch’a selebra la redension ch’a l’ha an Crist Gesù, e a l’é bin autorisà a gòdne tute le benedission. “Lë spos”, për ël moment, i l’oma nen ëd përson-a an tra ‘d noi e, dàit ch’a speta sò artorn, a l’ha ‘dcò dë spassi pr’ ël digiun e la preghiera, quand ch’a ‘nvoca: “Torna tòst, Nosgnor, it spetoma con grand’ anvìa”. An tùit ij cas, de pr’ ij crjstian ël digiun a fà part ëd lòn che ‘l Testament Neuv a ciama na “devossion angagià” o volontaria. An efet, ëd pràtiche religiose tanme ‘l digiun, a son arzigose, përchè ch’a podrìo dventé ‘d veuide formalità, còse ch’as fan mach “për dover” o përchè ch’ad pensa ch’a sìo meritòrie, lòn ch’a l’é nen conform ai prinsipi dl’Evangeli dla grassia. La Scritura a dis: “A l’han n’aparensa ‘d saviëssa përchè ch’a son sostnùe da ‘d devossion angagià, da esaltassion mìstiche e da na strèita dissiplina dël còrp, ma a giuto nen a vince j’anvìe dla carn. A sodisfo mach l’orgheuj dla përson-a” (Colossèis 2:23).

Ël tempi dla Gesia ‘d Crist a l’é ‘d “vin neuv” da butesse an “dij botaj neuv”: le pràtiche religiose dël Testament Vej a son ëstàite arformà da la prospetiva dël Testament Neuv, da lë spirit ëd Gesù Crist e dij sò apòstoj.

Preghiera: Nosgnor! It ciamo përdon përchè quand ch’i l’hai da dé espression a mè pentiment e fej, i son soens tròp facilon, superficial. I pijo le còse për dëscontà e i coro l’arzigh ëd consideré la grassia coma quaicòsa a bon mërcà. Dame në spirit ëd serietà e diligensa fin-a a consuderé la pràtica dël digiun coma ch’a fasìo Gesù e ij sò apòstoj. Ant l’istess temp, dame la gòj ëd selebré toa grassia an Gesù Crist, an ëspetand tò artorn. Amen.

Leture per Duminica 10 'd Dzèmber - Sconda Duminica d'Avent
Isaia 40:1-11, 2 Pero 3:8-15, March 1:1-8, Salm 85:1-2, 8-13

A l’era nen na përson-a da bin: coma ch’a l’é che adess... (March 2:13-17)

Ancheuj coma antlora, ant ij temp ëd Gesù, coj ch’a rispeto j’autorità sivij e religiose e ch’a vivo conform a le lej estabilìe e a la moral religiosa, a son considerà “përson-e da bin”. Le “përson-e da bin” a j’ero, e sovens a son, cole “ch’a fan tùit ij sò dover”. Al opòst, coj ch’a trasgredisso sensa avèjne onta la moral e a mepriso l’autorità e la tradission reigiosa, a son cosiderà pa ‘d “përson-e da bin”, ma d'arviros, dij malfamà, ëd gent ëd cativa arputassion, gent da stess-ne a la larga. La società dj'Israelita divòt dël temp ëd Gesù a considerava coj-lì coma “ij pecator” pr’ ecelensa. An tra ‘d lor a j'ero coj ch'a contravnisìo a la moralità stabilìa an vaniandse da vive ‘d manera nen lécita, tanme ij criminaj, ij lader, le bagasse, o coj j ch'a travajavo për le fòrse d'ocupassion forestere, an particolar j'esator dle taje, ij Publican, che, al servissi dij Roman, nen da ràir as na profitavo dla gent trassandje ‘d sòld. A sorprend nen ch'a fusso tnù tant an òdio e che la brava gent as mës-cièissa nen con lor.

Ant l’episòdi dl’Evangeli chi lesoma e comentoma ancheuj, i trovoma Gesù ch’a l’era criticà da “le përson-e për bin” përchè ch’as fasìa vëdde ansema a ‘d gent malfamà. Përchè Gesù fasìa-lo lolì? Lesoma dal vangel ëd March, 2:13-17.

“Gesù a l'é torna surtì vers ël mar e tut ël pòpol a vnisìa con chiel e a j'andotrinava. E an passand, a vëd Levi, fieul d'Alfeo, astà al bancon dla gabela, e a-j dìs: "Ven-me dapress!" e Levi a l'é aussasse e a l'é andaje dapress. Peui a l'é capità che, quand che Gesù a l'era a tàola ant la cà 'd Levi, a-i ero 'dcò a tàola con Gesù e ij sò dissépoj tanti esator dle taje e 'd gent ëd cativa reputassion përchè lì a-i era tanta gent ch'a l'era andaje dapress. Ma ij magister ëd la Lej e ij Farisé, an vëdend ch'a mangiava con coj dle taje e con ëd gent ëd cativa reputassion, a disìo aj sò dissépoj: "Përchè chiel a mangia e a bèiv ansem a coj dle taje e a 'd gent ëd cativa reputassion?". E Gesù, avenda sentì lolì, a-j dis: "A son nen coj ch'a stan bin ch'a l'han da manca del médich, ma coj ch'a stan mal. I son nen vënù a ciamé al pentiment dij giust, ma dij pecador" (March 2:13-17).

Ël fàit che Gesù, përson-a onesta, da bin e sensa dubi religiosa, nen mach acetèissa j'anvit ëd përson-e malfamà, ma ch'a ‘ndèissa fin-a a sercheje an ciamandje a andeje dapress coma ‘d sò dissépoj, a l'era na ròba scandalosa për le përson-e da bin. Për lor, Gesù a l'avrìa pitòst dovù condaneje, coj pecator, an arfudandse peuj d'avèj da fé con lor. Gesù, contut, a l'era nen vnùit për condané, ma për salvé. Chiel a disìa: “Tuti coj ch'a sento mie paròle e a-j chërdo pa, i-j condano nen, përchè mi i son nen vnù për condané 'l mond, ma për salvelo” (Gioann 12:47). Ëd sicur Gesù a dasìa nen soa aprovassion a la condòta inmoral ëd cola gent e as fasìa nen còmplice ‘d soe ingiustissie ‘d lor, ma Gesù a acetava soa compagnìa e a-j andasìa a serché pròpi për arcupereje a Nosgnor e a la giustissia, për “salveje”. Lolì a l’é lòn ch’a capitava soens. Pr’ esempi, Levi, fieul d’Alfé, ch’a l’era n’esator ëd taje nen giuste e colaborassionista dël nemis, as pentiss ëd sò crimin e a cangia, a dventa, grassie a Gesù, n’òm neuv. A l’é probabil che chiel a sìa pròpi col Maté, dont i l’oma n’evangéli. L’istess a càpita për Zaché, che Gesù a ciama ‘n dì e a-j dìs ch’a veul vnì an soa ca. Che Gesù a vada ‘d propòsit a trovelo, col òm dzonest e gram, a l’avrà për arzultà ‘d trasformé dël tut soa vita. “Ma Zaché. drit dëdnans al Signor, a l’ha dije: “Varda, Signor, mi i dago la metà dij mè beni ai pòver, e s’i l’hai fàit ëd tòrt a quaidun an quaicòsa, i-j n’a rendo ‘d quat vòlte tant!”. E Gesù a l’ha dije: “Ancheuj la salvëssa a l’é intrà an costa ca, përchè ‘dcò stossì a l’é fieul d’Abraham. Përchè ‘l Fieul ëd l’òm a l’é vnùit a serché e a salvé lòn ch’a l’era perdusse” (Maté 19:8-10). L’istess a càpita, për Saul da Tarso, ch’a vnirà ‘l famos Pàul, l’apòstol. Chiel a scriv: “...bele se anans mi i bëstëmmiava contra ‘d chiel e, ampërtinent coma ch’i j’era, i-j dasìa adòss a sò pòpol. Nosgnor, contut, a l’é stàit misericordios anvers ëd mi, përchè i lo fasìa ant mia gnoransa e manch ëd fej. La grassia ‘d Nosgnor a l’é stàita pròpi fosonanta anvers ëd mi: a l’ha ampinime dla fej e dl’amor ëd Gesù Crist” (1 Timòt 1:13-14). Che Gesù a l’avèissa anteressasse dë ste përson-e a l’era valùjne vreman la spèisa. Nen vera? Gesù a l’ médich ch’a cura ij malavì.

Che peui an tra “ij san” e “la gent da bin” as treuvo soens d’ipòcrita pien ëd presunsion, a l’é n’àutra question che Gesù a traterà a sò temp. A l’é ‘d sicur pitòst malfé për coj ch’a penso d’esse ‘d “brave përson-e”, d’esse “a pòst”, vëdde la condission vera ‘d sò cheur ëd lor. Loràutri, ëd sòlit, as comparision-o a coj ch’a son al dëscovert ëd gent da arprocesse përchè a vivo da arviros a la moral ëstabilìa, ma le “brave përson-e” a vëddo nen o a stërmo la vera condission ëd sò cheur ëd lor, ij sò pëccà segret. Për lor a l’é malfé d’arconòssje, ëd ciamene ‘l përdon e, pentì, fene l’amenda. Sto-sì a l’é ‘l problema: sbassé soa presunsion ëd lor e porteje a d’arconòsse che, dë dlà dj’aparense, dë dlà ‘d lòn ch’as ciama, an italian, ël “perbenismo”, ëdcò lor a l’avrìo da manca d Gesù coma ‘l Signor e ‘l Salvator ëd soe vite. An efef, coma ch’a dis la paròla ‘d Nosgnor: “Tùit a l'han pecà e a son pì nen an condission ëd podèj conformesse ai glorios criteri 'd giustissia stabilì da Nosgnor, 3:24 ma, sensa dovèj vagness-lo, a son diciarà giust për Soa grassia, për l'euvra 'd redension ëd Gesù Crist” (Roman 3:23-24).

Preghiera: Nosgnor Dé! Port-me a d’avèj na concession onesta e conform a la realità ‘d mia condission ëspiritual, përchè ch’i vada dapress a Crist coma ‘l médich ëd mia vita. It ringrassio che chiel a l’é vnume a sërché e a l’ha trovame për salveme, It prego ‘d giutene ‘dcò cura ch’im anteresso dle përson-e ch’a l’han da manda d’esse salvà e riscatà, për che, për ël mojen ëd mia paròla, esempi e disponibilità anvers ëd lor, loràutre a sìo tirà al Salvator Gesù Crist. Amen.

A podrìa fé dël bin ëdcò a ti (March 2:1-11)

Quand ch’i treuve na meisin-a foravìa ch’a l’ha fave bin, a ven ëspòtich racomandela ‘dcò a d’àutri chi seve ch’as treuvo ant la midéma condission che la vòstra. Nen vera? “Cola meisin-a a l’ha fàit bin a mi; i l’hai pijala e i son varì. A podrìa ‘dcò esse la solussion dij vòstri sagrin”. A podrìa esse në specialista vajant col ch’i l’oma trovalo. Antlora, për coj ch’i-j tnoma da cont, a-j doma nen mach l’indicassion, l’adressa, ëd col ëspecialista, ma i-j foma l’oferta ‘d porteje nojutri ‘d përson-a da col-lì. Antlora a la testimoniansa i giontoma n’assion concreta d’agiùt.

Ant ël test dl’evangeli ch’i lesoma e comentoma ancheuj i trovoma quatr òm ch’a savìo dla potensa ‘d varision ëd Gesù, ch’a-j pòrto n’amis ch’a l’avìo, ch’a l’era paralìtich.

"Un quai dì dòp, Gesù a l'é tornà a Cafàrnao e la gent a l'avìo sentì che chiel a l'era a cà. E sùbit a l'é radunasse tanta ‘d cola gent ch'a podìo gnanca sté 'nt lë spassi dëdnans la pòrta, e chiel a-j nunsiava la Paròla. E dontré a son vnù da chiel an portand un paralìtich ch'a l'era sostnù da quat përson-e. E dagià ch'a podìo nen avzinesse për motiv ëd la furfa, a l’han dësquatà ël coèrt dël leugh andova a l'era Gesù e, dòp ch'a l'han fàit un përtus, a l’han ca là giù ël paralìtich an sla sivera andoa ch'a l'era cogià. E Gesù, an vëdend la fej ch'a l'avìo, a dis al paralìtich: "Mè fieul, ij tò pecà at son përdonà". E quai magister ëd la Lej ch'a j'ero lì setà, a rasonavo tra 'd lor an sta manera: "Sto-sì a bëstëmmia: a l'é mach Nosgnor ch'a peul përdoné ij pecà". Ma Gesù, ch'a l'avìa sùbit capì ch'a rasonavo parèi tra 'd lor, a-j dìs: "Përchè feve sti rasonament-lì?" Di-me 'n pò: còs é-lo ch'a l'é pi fàcil? Dì al paralìtich: ij tò pecà at son përdonà, o ‘d dije: Àusste, pija su toa sivera e marcia? Ma përchè i sapie ch'ël Fieul ëd l'Òm a l'ha ël podèj an sla tèra 'd përdonè ij pecà - a dìs al paralìtich - Àusste, pija sù toa sivera e vatne a toa cà". Antlora col òm a l'é sùbit aussasse e, avend pijà sù soa sivera, a l'é surtì ën presensa 'd tuti, ëd manera che a j'ero tuti sburdì e a dasìo glòria a Nosgnor, an disand: "I l'oma mai vëddù na ròba parèi" (March 2:1-11).

An ësta conta a-i son doi còse ch’am frapo. La prima a l’é la soèn ch’a l’han coj quatr òm ëd porteje a Gesù un sò amìs ëd lor che, ant la condission anté ch’as trovava, a l’avìa ‘n gran bzògn d’esse varì. La sconda a l’é la manera che Gesù a l’arsèiv: Gesù as n’òcupa prima ‘d tut dla condission ëspiritual ëd cola përson-a, ëd soa relassion con Nosgnor Dé e mach apress ëd soa condission fìsica.

Amis o parent ch’a sìo, coj quatr òm a l’han la determinassion ëd porté a Gesù, për che a lo varissa, col ch’a-j vorìo bin. A-i é gnente e gnun ch’a peussa fërmeje, gnun antrap, fìsich o sossial ch’a sìa. A-i é gnente ch’a-j sburdissa, gnente ch’a-j antimidissa. A l’han nen tëmma dle crìtiche, né d’esse molest o dij sgonfion. “A l’han” da rivé da Gesù, ch’a costa lòn ch’a costa. Gesù as n’ancòrz bin ëd soa fej ëd lor, e, ëd cola fej, lë scritor dë sta conta, a na fa ‘n model, n’esempi. E nojàutri? L’om-ne fòrsi tëmma ‘d fé vëdde a la gent ch’i l’oma fej an Gesù? A dovrìa nen esse parèj. Còsa an n’anfà ‘d lòn ch’a penso la gent? Gesù a l’ha ‘l podèj ëd varision e nojàutri i andoma da chiel: che j’àutri a diso pura lòn ch’a veulo!

Ambelessi, cola ‘d coj tre amis a l’é peuj “na fej ativa”, pa nen “na religion ëd sirimònie” veuide. A l’é na fej ch’a agiss. Parèj a na scriv l’apòstol Pàul: “Për coj ch’a son an Gesù Crist a conta gnente d’esse stàit sogetà o nò a la sirconcision. Lòn ch’a conta, pitòst, a l’é la fej ch’as mostra ant l’amor” (Gàlat 5:6). La fej ch’a l’é n’espression ëd salvëssa a l’é nen mach quaicòsa ‘d “privà” ch’i l’oma ant ël cheur, ma a l’é na fej ch’a l’ha ‘l coragi ‘d mostresse, ëd compërmëttse, da proclamesse al ciàir. “Përchè a l’é an chërdend an tò cheur che Nosgnor at considererà giust, e a l’é an confessand con la boca ch’it seras salv. La Scritura a dis: “Chionque a chërd an chiel a l’avrà nen da vërgogness-ne” (Roman 10:10-11).

Gesù, peui, an rëspondend a la situassion ch’a l’avìo presentaje, cola dël paralìtich, a dà la precedensa a la varision dlë spirit ëd col òm. Soens le maladìe a l’han d’implicassion ant la ment e ant lë spirit ëd na përson-a, nen mach ant ël còrp. A l’é vera che la maladìa a l’é nen sèmper na conseguensa dël pëccà, ma sossì a l’é ver për tuti j’uman, sensa ecession, che tuti “a l’han un problema” ch’a deuvo arzòlve anans ëd tut ël rest. A l’é lòn ch’an separa da Nosgnor Dé, che la Bibia a ciama ‘l pëccà, visadì n’arvira “congénita”, nativa dl’òm an rapòrt a Nosgnor. A l’é lolì ch’an condan-a, nen mach pë ël temp, ma për l’eternità. L’amor e la misericòrdia ‘d Gesù as fà conòsse an prim leugh an lòn che chiel an lìbera da nòstra separassion da Nosgnor Dé, ch’an n’é d’antrap a nòstra relassion con chiel. Gesù an purifica dai nòstri pëccà. Soa vita, soa mòrt, soa arsurression, ël don dlë Spirit Sant, a son tuti finalisà a liberene da le conseguense afrose ‘d nòst pëccà, an arconcilia con Nosgnor Dé, an purifica da tut lòn ch’a vasta e ch’a antamna nòstra vita. A l’é mach la përson-a e l’euvra ‘d Gesù ch’a peul fé për nojàutri tut sossì. Chiel, e mach chiel, a peul përdoné ij pëccà. Ëd chiel la Scritura a dis: ”Vardé-sì l'Agnel ëd Nosgnor ch'a leva 'l pecà dal mond!” (Gioann 1:29). A-i son tanti ‘dcò ancheuj ch’a diso d’esse a pòst tanme ch’a son e ch’a l’han nen da manca dël Salvator Gesù Crist. Che Nosgnor a-j anlùmina e ch’a-j varissa da sò sborgniment ëspiritual. Vardoma tut da la prospetiva ‘d Gesù, e antlora ‘dcò ij problema ch’an sagrin-o, bele s’a son grand e ch’an fan patì, a podran pijé na bon-a piega. Antlora i vedroma “còse mai viste” a la làuda e glòria ‘d Nosgnor!

A l’é anteressant che ant ës episòdi dl’Evangel a-i son ëdco “ij criticon” (a-i na j’é sèmpre) che, con ij sò rasonament, a riesso a trové da dì fin-a a sl’autorità e la potensa ‘d Gesù, a la buto an question. Ancheuj a scrivo ‘dcò ëd gran’ lìber pien dle soe crìtiche ‘d lor, a fan fin-a ‘d conferense për contradì la vrità dla Bibia. Coma ‘d cristian i podoma e i l’oma da respondje a sti criticon, e d’argoment i n’oma bin për contrabatje. L’apòstol Pero a dis: “Fissé vòstri cheur an sël Crist, vòst Signor, sie sèmper pront a dé na rëspòsta a chicassìa ch’av ciama la rason ëd la speransa ch’a l’é an vojàutri, ma félo con gentilëssa e con rispet, sèmper con na cossiensa ciàira, parèj coj ch’a parlo mal ëd vojàutri, malgré vòstra bon-a condòta an Crist, a sio dësvërgognà quand ch’av dan contra” (1 Pero 3:15-16).

Preghiera. Nosgnor Dé! It diso grassie che an Crist Gesù mia vita a l’é stàita e a l’é purificà da ogni pëccà e che, për sò mojen e për sò mérit, adess i son an comunion con ti. Im ten-o streit a chiel për che gnente a vasta e antamna mia vita. Dame la determinassion e ‘l corage ‘d proclamé sèmper sensa tëmma, con la paròla e con l’esempi, che Gesù Crist a l’é mè Signor e Salvator an mnand d’àutri a chiel. Amen.

Dominica 26 ëd Novèmber 2017 - Ùltima Dominica apress Pascòsta - Selebrassion ëd Crist ël Rè

Leture bibliche: Esechiel 34:11-16, 20-24; Salm 100; Efesin 1:15-23; Maté 25:31-46

A l'é nen degn ëd pietà chi a sà nen compatì (March 1:40-45)

A-i son gent ch’a l’han ëd maladìe contagiose e i foma bin dë stess-ne a la larga da coj-lì. A-i é ‘d gent che, për motiv pì o men-o giustificà, a son da evitesse. A-i é ‘d malavi “terminali” ch’as peul nen curess-ne la maladìa, che quand ch’a-j ancontroma is sentoma genà, ambarassà, e i savoma nen còsa dije… A-i è ‘d vej e ‘d disabij (o coma ch’as disìa na vira “d’andicapà”), soens grev, ch’a son “un problema” për soa famija ‘d lor. Tuti coj-lì a son “ij condanà” dla nòstra società, ij “soportà” con pen-a o bin o mal “tolerà”. A-i é ‘d coj che ancheuj e a fan la propòsta ëd nen mach sareje da quai banda (magara “al Cotolengo”), ma ‘dcò d’elimineje, ëd deje “la mòrt dossa”. Përchè? “Për nen feje patì”, parèj i disoma, “...përchè a sio nen ëd pèis a la società”, o përché “...a fan fastidi”, an gen-o… A l’han già provà a felo, lolì, ij nazista! L’eutanasìa o “la mòrt dossa” a l’é ‘d sicur na question complicà. Massé “për pietà”? Quaivòta la difèisa dla vita “a tutti i costi” a peul esse pì dzuman-a dla “solussion”. A dipend. A l’é nen sèmper belfé decide lòn ch’a sìa pì compassionévol.

Nosgnor Gesù Crist a l’ha arzigà la compassion ëd n’om che tuti a tnisìo a distansa përchè antamnà da na maladia contagiosa. Scotoma lòn cha dis l’evangeli.

Gesù a purìfica 'n lebros. “E un lebros a l'é vnù da chiel e, pregandlo, a l'é butasse an ginojon dëdnans a chiel, e a l'ha dije: "S'it veule, ti't podrìe bin polideme da sta maladìa". E Gesù, pien ëd compassion, a l'ha dëstendù la man e a l'ha tocalo disendje: "I lo veui, sie polid!". E mentre ch'a l'ha dit lòn, la lebra a l'é artirasse da col òm e a l'é restà polid. Peui, avendlo amonì con fòrsa, Gesù a l'ha mandalo via tut sùbit e a l'ha dije: "Im arcomando: conta a gnun ëd lòn ch'a l'é capitate, ma va a mostrete al sacerdòt e presenta për toa purificassion lòn che Mosè a l'ha comandà ‘d fé an ësti cas-sì, perchè ch'a serva për lor ëd testimoniansa. Ma chiel, partì ch’a l’era Gesù, a l'ha comensà sùbit a conté a tuti lòn ch' a l'era capitaje, ëd manera che Gesù a podìa squasi pi nen intré al ciàir ant la sità, ma as na tnisìa fòra, an dij leugh desert, e da tute le part a vnisìo da chiel” (March 1:40-45).

Nosgnor Gesù Crist a l’ha arzigà la compassion ëd col povròm ch’a l’era lebros, a l’ha dëstendù la man e a l’ha tocalo. Lolì a l’é n’arzigh ch’i l’oma da core ‘dcò nojàutri. I l’oma da imaginé d’esse a sò pòst ëd lor, sente tùit ij patiment ch’a l’han coma s’a fusso ij nòstri. I l’oma da soleveje, pasieje, legerì ‘l pèis ch’a l’han con nòstra presensa d’amis. A peul desse ch’i podoma nen varije, ma soens a l’é pro nòstra presensa e amor, con o sensa paròle. Steje davzin a l’é già amportant, rendje ‘d sërvissi, cit o grand ch’a sìo, dëscarieje ‘d quai pèis, feje sente che lor a conto coma ‘d përson-e, malgré la condission anté ch’as treuvo. I deuvoma e podoma dé na valutassion dla situassion e peui desse da fé për lor ant ël nòm ëd Gesù, con sò spirit. I l’oma da ciamesse:”Lòn ch’a l’avrìa fàit Gesù a nòst pòst?”.

Gesù, an efet, a l’ha fàit l’istess con nojàutri ch’i soma antamnà dal pëccà e condanà, spòrch ch’a fan scheur e ch’a spusso da la mira moral - quand ch’is butoma dëdnans a soa përfeta santità. Gesù a l’é vnù ancontra a nojàutri e a l’ha dane soa vita antrega. Chiel l’é mòrt ans na cros për paghé ‘ël pressi dij nòstri pëccà, për ch’i podèisso arsèive la grassia dla salvëssa e dël përdon ëd Nosgnor, ëd pì, na vita arnovà. Lolì an pòrta al pentiment e a la fej an chiel, ch’a l’ha fàit e ch’a fà lòn che gnun d’àutri al mond a l’ha mai fàit e mai a farà.

Ambelessì ‘l lebros, butandse an gionojon dëdnans a Gesù, a lo sùplica ‘d varilo, ëd netielo da la contaminassion ch’a l’avìa butalo an sla broa dla società; peuj a dà espression a soa fej ant l’abilità ‘d Gesù ‘d varilo. La varision, contut, chiel a la pretend nen. Col òm lebros a rispeta la volontà sovran-a ‘d Nosgnor. La decision che Gesù a pijerà, për chiel a andrà sèmper bin, bele ‘l cas che Gesù a veuja nen varilo. “S’am varirà nen, a l’avrà ‘d sicur un quai bon motiv”, e a lo rispeta. Ël rispet che col òm a l’ha për la volontà sovran-a ‘d Nosgnor a fà autërtanta impression che soa fej. Nojàutri i l’oma da imité soa fej, ma é-lo che nojàutri i savoma ‘dcò rispeté la volontà ‘d Nosgnor ch’a podrìa ‘dcò esse diversa da la nostra? I l’oma da acetela, bele s’i la comprendoma nen. A-i vniran ij dì anté che tut ël sens ëd lòn ch’a càpita an sarà arvelà e i na comprendroma la bon-a rason.

Gesù, parèj, a dis ëd sì e a decid ëd purifiché col òm da la maladìa contagiosa ch’a l’avia, na maladìa ‘d pel ch’a l’avìa forsà la società a tnilo lontan da tuti. Gesù, contut, a-j ampon ël silensi, ëd stess-ne ciuto a propòsit ëd lòn ch’a l’ha faje, soa varision, ëd nen andé an gir a contela. L’entusiasm, ël calor arconossent ëd col òm, contut, a l’é pì grand che l’ingiunsion che Gesù a l’ha daje dë stess-ne ciuto a col propòsit. A l’é parèj che col òm varì a va an gir a conté tut a tuti, e l’arzultà a l’é che Gesù a podrà pì nen “stess-ne an santa pas”. Col òm a l’avìa na maladìa contagiosa e adess contagios a l’é sò entusiasm ëd conté a tuti lòn che Gesù a peul fé. Lòn ch’a fà Gesù, antlora? Për lòn as anrabia nen, e, bele che strach, a tapara via gnun ch’a ven-a da chiel a fesse varì. A l’é lòn ch’i l’oma da fé ‘dcò nojàutri. Gnun-a gen-a: i podoma andé da Gesù e dëscarié ai sò pé tùjt ij pèis ch’i l’oma an sle spale, e chiel as jë pijerà e an darà cola libertà ch’i n’oma anvìa.

Gesù a dis: “Tuti coj che mè Pare am dà, a vniran da Mi, e Mi i manderai mai vìa gnun ch'a ven-a a Mi, përchè i son calà giù dal cel nen për fé mia volontà, ma la volontà 'd Col ch'a l'ha mandame. E la volontà 'd Col ch'a l'ha mandame a l'é costa-sì: ch' i perda gnun ëd coj che Chiel a l'ha dame, ma ch’i j'arsùssito tuti ant ël Dì Darié. përchè costa-sì a l'é la volontà 'd mè Pare: che tuti coj ch'a vëddo 'l Fieul e ch'a chërdo an Chiel a l'àbio vita eterna, e Mi i-j arsussitrai ant ël Dì Darié" (Gioann 6:37-40).

Preghiera: Nosgnor! Giutme a d’esse pien ëd compassion coma ch’it tl’has mostrala ant la compassion ëd Gesù e dzurtut, giutme a vëdde tute le còse da na prospetìva pì larga che mè vantagi përsonal. Giutme a d’esse ùmil dëdnans a ti, sensa pretente gnente, ma sèmper con ël massim rispèt. Grassie ch’it ses vnume ancontra con compassion antamnà coma ch’i son e ch’it l’has portame la grassia ‘d Nosgnor Dé. Amen.

Leture për ësta Duminica: Giudes 4:1-7; Salm 123; 1 Tessalonicèis 5:1-11; Maté 25:14-30

L'ùnich ch'a buta 'l mal an derota (March 1:32-39).

A-i é tanti ancheuj ch'a-i chërdo nen a l'esistensa dël diav. Bin probàbil ch' ël diav a sia nen coma ch'a l'é rapresentà 'd sòlit, ma ch'a-i sìa, mach ëd bòrgno a podrìo neghelo. An efet, ël mond a l’é sèmper ëd pì pien ëd gramissia afrosa che, cissà pròpi da sta realità maléfica, gnun a parëss ch’a peussa fela dësparì - an gnun-e manere. Quaidun, contut, a lo peul: a l’é Nosgnor Gesù Crist, dont la Bibia a dis: “A l'é për sòn ch'a l'é manifestasse 'l Fieul ëd Nosgnor: për dësblé j'euvre dël diav” (1 Gioann 3:8). 

Chiel a sa coma ch’a l’é: a l’é mach nojàutri ch’i soma bòrgno. Ël pass dl’evangeli d’ancheuj a mostra Gesù ch’a séguita soa assion ëd liberassion dlë spirit uman. A lo peul fé ‘dcò ancheuj.

“Rivà la sèira, al calé dël sol, a l'han ëmnaje tuti ij malavi e j'andiaolà. E tuta la sità a l'era radunase dnans a la pòrta. E a l'ha varì motobin ëd malavi ch'a l'avio 'd maladìe diverse e a l'ha scassà vàire demòni da coj ch’a n’ero possedù e a l'ha pa lassà che ij dèmoni a disèisso ch’a lo conossìo. Peui, a la matin, mentre ch'a l'era ancora neuit sombra, essendse levà, Gesù a l'é surtì, a l'é andàit ënt un leugh desert e ambelelì a pregava. Simon, e coj ch'a-i ero con chiel, a son andait a sërchelo. Quand ch'a l'han trovalo, a l'han dije: "Tuti at serco". E chiel a l'ha dije: "Andoma ant le borgià davzin-e për ch'i l'hai da prediché ‘dcò ambelelà: a l'é bin për lòn ch’i son ëvnùit". Donca Gesù a predicava ant le sinagòghe ëd tuta la Galilea e a scassava ij demòni” (March 1:32-39).

L’antegrità dla creatura uman-a, la sanità ‘d sò còrp, ëd soa ment e ‘d sò spirit, a l’é butà a dura preuva da d’agent ëd “contaminassion” ëd natura vària che soens a rivo a sò but: la corussion e la dëstrussion dla creatura uman-a. La stòria dla meisin-a a rend testimoniansa dla lòta dl’umanità për combate e vince ij tanti maj ch’a-j dan d’aflission. Tanti progress a l’ha bin fàit la meisin-a; tutun, quand ch’a arpòrta tut a na question ëd chìmica (chìmica dël còrp o chìmica dla ment) la meisin-a as antestardiss a nen volèj vëdde che tanti problema dl’umanità a l’han pitòst da fé con lë spirit ëd l’òm: coj problema-lì le medicassion a-j peudo nen arzòlve. Ëd fòrse spirituaj dla gramissia a-i son bin, as fan sente e a dësfido nòstra ostinassion ch’a vorìa negheje. Soa furbaria ‘d lor a gieuga pròpi con lòn: an pensand che ij problema a sìo da adebiteje a d’àutr, nojàutri i l’oma gnun-a speransa ‘d podeje arsòlve, e parèj cole fòrse grame a peudo fé ‘d ravagi sens’antrap. Ël demònich nojàutri i pensoma ch’a sìa “n’idèja primitiva dla realità” giumai “veja e superà”, ma la rèis dij problema a resta nen tocà e nòstre frustrassion ëd podèj nen arzòlve lòn ch’a guasta la natura uman-a a resto grande.

I farìo donca bin mej a pijé an sël sério Gesù che, për liberé e varì l’esse uman, a travajava an sla ment, an sël còrp e an slë spirit. Ans ëd përson-e ch’a l’ero sota ‘l contròl ëd fòrse spirituaj dla gramissia Gesù a fasìa n’euvra génita ‘d decontaminassion dla carn e dlë spirit. Coj ch’a l’han j’euj dovert për ës-ciairé, a l’é ciàir che Sàtana a l’é ativ pì che mai për dëstruve tant ëd përson-e che la società uman-a, e a l’avrìa già falo comp!èt se Nosgnor a l’avèissa nen ampedilo. A l’é mach la providensa ‘d Nosgnor ch’a l’ha ‘l podèj ëd ten-e frenà Sàtana e ch’a-j ampediss ëd realisé ij sò propòsit. A-i sarà, contut, un temp che Nosgnor a lo farà pì nen. Ij fren a saran molà e Nosgnor a anandierà sò giudissi dla fin an sù l’umanità arvirosa. La Scritura a dis: “V’arcordeve nen che quand ch’i j’eroa ncora ansema a vojàutri già tut sossì iv lo disìo? I seve bin che për ël moment a-i é quaicòsa ch’a lo traten, përchè ch’a sìa arvelà mach a sò temp. L’arvira contra la lej ëd Nosgnor a l’é già an assion an manera limità, ma quand che ij fren ch’a l’arten-o a-j saran gavà, antlora a s’arvelerà ciàir chi ch’a l’é l’Òm dl’arvira. Contut, Gesù, ël Signor, a lo farà meuire con ël sofi ‘d soa bòca, l’anientrà con lë splendrior ëd soa vnùa” (2 Tessalonian 5:8).

Nost racont a dis che ij demòni “a conossìo” Gesù. Lor a san che Gesù a l’ha la fòrsa ‘d batje, ansi, che Gesù a l’é l’ùnich ch’a peuda felo. Ma Gesù “a l'ha pa lassà che ij dèmoni a disèisso ch’a lo conossìo” përchè a sa bin ëd che ‘d busiardarìe ij demòni a sarìo bon, mach për ëslontané d’òm e ‘d fomne dal Salvator Gesù Crist. E nojàutri, é-lo ch’i conossoma Gesù? É-lo ch’i savoma che chiel a l’é potent për antërven-e e liberene dal mal? Feve mach la preuva d’anteressesse sincer ëd chiel e i vedreve coma ch’a son grande le fòrse ch’a vorìo buteve d’antrap e fev-lo nen fé! Vojàutri, contut, insiste e përsiste a serché Gesù, e Sàtana a podrà pì nen feve ‘d resistensa. L’apòstol Giaco a dis:“Sogeteve donca a Nosgnor Dé. Resiste al diav, e 'l diav a filerà via lontan da vojàutri” (Giaco 4:7).

A l’é ‘dcà armarcàbil coma: “...a la matin, mentre ch'a l'era ancora neuit sombra, essendse levà, Gesù a l'é surtì, a l'é andàit ënt un leugh desert e ambelelì a pregava”. Gesù a sà bin ch’a l’é mach la comunion con Dé sò pare ant la preghiera ch'as treuva la surgiss dj’arsorse spirituaj për combate con bon ésit ël mal. Nojàutri i farìo bin a fé com a fasìa chiel s’i vorsoma esse autërtant vitorios an sël mal ch’a travaja an nòstra vita e ch’a vorìa nòstra përdission. I l'oma da fé parèj nen mach për nojàutri medésim, na ‘dcò për j’àutri. Gesù a pregava për oten-e la fòrsa ch’a l’avìa da manca, ma a fasìa antërcession ëdcò për ij sò. Parèj i l’oma da fé: “Confëssé l'un a l'àutr vòstri pecà, e preghé l'un për l'àutr, përch' i sie varì. La preghiera përsistenta d'un giust a l'é motobin poderosa” (Giaco 5:16).

A la fin ëd nòst racont, Gesù a dis: “Andoma ant le borgià davzin-e për ch'i l'hai da prediché ‘dcò ambelelà: a l'é bin për lòn ch’i son ëvnùit”. Chiel a séguita a felo ancora ancheuj, përchè sà travaj, soa mission a podrìa disse ancora nen dël tut terminà. Chiel a dis: Andoma da n’àutra banda, a ca ‘d col ch’a les ancheuj bele sto moment-sì sta meditassion, përchè ch’a l’é për lòn che mi i son ëvnùit, për porteje ij cadò dla grassia e dla liberassion.

PREGHIERA

Nosgnor! It ringrassio përché ‘l Salvator Gesù Crist a séguita a travajé sensa strachesse. Chiel a l’é fin-a rivà da mi, ancheu, për porteme soa grassia e soe virtù ‘d salvëssa. I l’hai pròpi anvìa ‘d steje davzin për esse liberà e goernà, ma ‘dcò për amprende da chiel lòn che veul dì andeje dapress an sël senté dël sërvissi dl’umanità ch’a patiss. Amen.

Lòn ch’a l’é capitaje ant un dì ‘d Nosgnor (March 1:29-3)

La Duminica a l’é la grifa d’òr ch’a ten ansema le pàgine dla sman-a. An efet, la Duminica a l’é ‘n cadò che Nosgnor a l’ha fane e ‘d ròbe bele a càpito a coj ch’a la passo coma Nosgnor a veul. Ancheuj i vëddoma n’esempi dal test ëd March 1:29-31.

Quaidun a l’ha bin armarcà che “La dominica a l’é la grifa d’òr ch’a ten ansema le pàgine dla sman-a”. Vera, për nojàutri cristian, la Duminica a l’é quaicòsa ‘d pressios, nen mach përché a l’é ‘n dì d’arpos (o parèj a dovrìa esse) ma përché ch’a l’é ‘n dì special da dediché a Nosgnor e selebré tut lòn ëd pì bel chiel a l’ha dane për cadò ‘d soa grassia. A l’é ‘l dì ch’i foma part a j’àutri dla gòj ëd conòsse Gesù Crist, ch’an salva dal mal. Lòn ch’a l’é ‘dcò capitaje ‘d bel quand ch’a l’é furnìa l’adunansa che Gesù a l’avìa pijane part ant la sinagoga ‘d Cafàrnao con ij sò dissépoj? Ëd ròbe bele, an efet, a càpito nen mach ant l’adunansa dël dì ‘d Nosgnor, ma ‘dcò apress. Lesoma lòn ch’a dis l’Evangel ëd March al capìtol 1 dal vers 29 a 31.

Gesù a variss vàire përson-e. “E sùbit apress, essend surtì da la sinagòga, a son andàit con Giaco e Gioan ant la ca ëd Simon e Andrea. E la madòna 'd Simon a l'era cogià, malavia con la frev, e sùbit a l'han parlaje 'd chila. E Gesù, avzinandse a chila, a l'ha pijala për man, fasendla aussé. La frev a l'é passaje 'd colp e a l'é butasse a servije. Rivà la sèira, al calé dël sol, a l'han ëmnaje tuti ij malavi e j'andiaolà. E tuta la sità a l'era radunase dnans a la pòrta. E a l'ha varì motobin ëd malavi ch'a l'avio 'd maladìe diverse e a l'ha scassà vàire demòni da coj ch’a n’ero possedù e a l'ha pa lassà che ij dèmoni a disèisso ch’a lo conossìo” (March 1:29-31).

Quand ch’i l’oma nòstra adunansa an cesa, la Duminica, për ëscoté ansema la letura e la spiegassion dla Paròla ‘d Nosgnor, selebré ij sacrament, preghé e canté ij Salm - coma Nosgnor a l’ha comandane ‘d fé - ëd sòlit a l’é dla matin e as términa a l’ora dël disné. A-i é fina ‘d comunità cristian-e che la Duminica a fan disné ansema, o a anvito d’àutri an soe ca për mangé. Im arcordo dla vòta, diversi agn fà, ch’i j’ero an America e, na Duminica, i soma andàit a fé na vìsita a na comunità cristian-a dj’Amish, cola gent ch’a riess a vive ancora coma ch’as fasìa na vira e ch’arfudo la tecnologìa dla vita moderna. Apress l’adunansa, i soma stàit anvità ‘dcò nojàutri antëcà ’d na famija ‘d campagna. A-i era na gran taulada e tanta gent, nen mach dla famija, ma ‘dcò d’àutri, dë vzin e d’òspiti tanme nojàutri. A l’era pa na festa strasordinaria, ma la festa ch’a l’ha da esse minca dì ‘d Nosgnor, la Duminica. Tuti, grand e cit, fomne e òm, a ‘avìo dàit na man për pronté col disné, anans d’andé an cesa ansema a l’adunansa. Pròpi bel, e i ringrassio Nosgnor për cola esperiensa e la bela testimoniansa ch’a l’han dame.

Terminà ch’a l’era l’adunansa ant la sinagòga ‘d Cafàrnao, Simon e Andrèa a l’avrio bin vorsù anvité Gesù a soa ca ‘d lor për disné. Për lor a sarìa stàit përdabon un grand’ onor! Col di là, contut, col anvit a sarìa stàit pròpi nen convenient. An efet, la madòna ‘d Simon, ch’a stasìa ‘d ca con lor, a l'era cogià an sò let, malavia con la frev. I savoma nen ëd precis lòn ch’a fussa, ma a l’era na maladìa greva ch’a-j dava ‘d sagrin.

A l’era nen ëd sicur ël moment d’anvité Gesù për ël disné an cola ca. Pura, Simon e Andrea a insisto che Gesù a vada a soa ca ‘d lor, nen për deje ancora pì d’ambarass a cola pòvra dòna, e magara a fela sté sù an pé për servije. Nò, Pero e Andrea a-j parlo, a Gesù, ëd cola dòna e ‘d soa maladìa e a cisso Gesù ‘d feje quaicòsa për chila, ëd varila.

Simon e Andrea a j’ero nen parèj ëd tanti òm ancheuj ch’a pretendo che le fomne a-j servo, fin-a ant ël cas che lor a stan nen bin, ma a-i son d’òm ch’as pijo soen ëd soe fomne coma ‘d tesòr prëssios. A parëss, donca, che Simon e Andrea, an st’episòdi, a sio d’òm egoista e sensa considerassion, ma a l’era nen parèj. Quand ch’a intro antëcà as buto nen a tàula a speté che ‘l disné a-j sia servì, ma a van da cola fomna malavia. Gesù a intra an la stansia anté che chila a l’é cogià e “avzinandse a chila, a l'ha pijala për man, fasendla aussé. La frev a l'é passaje 'd colp e a l'é butasse a servije”. Vera, a la fin a-j serv, ma da përson-a varìa, volenté e për arconossensa, gnun a l’avìa forsala, përchè quaidun, Gesù, ansema ai sò dissèpoj, a l’era përdabon anteressass-ne ‘d chila. I podoma, antlora bin imaginé che tùti ij present, Gesù comprèis, as dan da fé për selebré con un gran’ disné la festa ch’a l’ha da esse ‘l dì ‘d Nosgnor.

Peui la vos a së spantia: Rivà la sèira, al calé dël sol, a l'han ëmnaje tuti ij malavi e j'andiaolà. E tuta la sità a l'era radunase dnans a la pòrta. E a l'ha varì motobin ëd malavi ch'a l'avio 'd maladìe diverse e a l'ha scassà vàire demòni da coj ch’a n’ero possedù e a l'ha pa lassà che ij dèmoni a disèisso ch’a lo conossìo”. Gesù a l’era mai strach quand ch’as tratava ‘d giuté la gent, a d’arleveje dai sò sagrin e maladie. A lo fà për compassion ës-ceta, nen përché chiel a sia lòn ch’a l’é, ël Salvator dël mond (an cola ocasion chiel a veul gnanca ch’a-j sìa quaidun ch’a dësquata soa identità), ma për dé n’esempi ai sò dissèpoj d’un amor ch’a l’ha gnun-a d’àutra motivassion ëstermà: mach për amor, mach la grassia.

Anvité Gesù as peul felo ‘dcò ancheuj, quand che nojàutri i arseivoma soa Paròla e sò Spirit: antlora tute nòstre prospetive a cangio, a dvento diverse: volenté is rendoma a disposission dj’àutri e tut a dventa na festa. Tut a dventa na festa e fin-a “andé an cesa” a dventa ‘n piasì. E-lo l’istess për vojàutri? I prego Nosgnor ch’a peussa esse parèj ëdcò për tuti vojàutri.

Preghiera. Nosgnor tut-potent e misericordios! A l’é mach për Tò don che Tò pòpol fedel at smon-a un servissi ver e laudàbil: Acòrda che nojàutri i peussa core sensa antrapesse për oten-e Toe promësse dël cél; për Gesù Crist, nèst Signor, ch’a viv e regna con Ti e con lë Spiri Sant, un sol Dé, ora e për sèmper.

Leture dla Duminica: Giosuè 3:7-17; Salm 107:1-7, 33-37; 1 Tessalonian 2:9-13; Maté 23:1-12

Dëdnans a Gesù as peul nen stërmesse (March 1:26-28).

A dis ël proverbi piemontèis: “Amor, fam e fum, tòss e sòld, a së stërmo nen për ampess”. Vera, ma a-i é ‘d gent che, a stërmesse a lo fan pròpi bin e ch’a fan chërde d’esse lòn ch’a son nen. Ant ël tòch dl’Evangeli ch’i lesoma e comentoma ancheuj, ant n’adunansa ‘d chërdent divòt a së stërmava n’òm ch’a smijava coma tuti j’àutri, ma ch’a l’era dominà da në spirit maléfich, në spirit salòp. Lòn ch’a fà Gesù quand ch’as na rend cont? I lo vedoma ancheuj dal test ëd March 1:26-28.

Ël famos comediant piemontèis Carl Artuf (1885-1958) ant l’amusanta senëtta dal tìtol: “Dammi quella litra, nò non te la dago”, a conta d’un campagnin ch’a va për la prima vira a Turin a vardé na rapresentassion dël teatro. A rapresentavo na stòria con n’amassidi, e chiel a pensa che l’ator a l’era stàit massà përdabon! A l’era mach un teatro e chiel as na rendìa ancó nen cont! I podoma bin imaginesse le reassion ëd col badòla… J’ator a fan na finta, e a peudo esse motobin vajant a ampërsoné ij sò përsonagi, a fé chërde d’esse lòn ch’a son nen. Ëd soa fàussa identità ‘d lor gnun a na resta ambrojà: as sà ch’a l’é ‘n teatro, un sìnema. L’istess a carlevé. A carlevé ancheuj dzurtut mach ij cit, ma ‘dcò ij grand ant le feste, a së stërmo darera a na mascra, as buto adòss un costum për fé chërde d’esse quajdun d’àutr. Lolì, contut a l’é mach un gieugh, përchè ch’a l’é ciàir ch’as trata ‘d mascre. Ant la vita a l’é nen sèmper parèj. Tanti a l’é coma s’a portèisso na mascra, a fan chërde d’esse lòn ch’a son nen, e ‘d soens a riesso a felo tant bin che la gent a-i casco. Ant ël tòch dl’Evangeli ch’i lesoma e comentoma ancheuj, ant n’adunansa ‘d chërdent divòt a së stërmava n’òm ch’a smijava coma tuti j’àutri, ma ch’a l’era dominà da në spirit maléfich, në spirit salòp. Nosgnor Gesù Crist ch’a l’era present ambelelà, a lo dësquata e, dzurtut, a lo variss, an ëscassand col ëspirit salòp ch’a-j dava ‘l torment. Lesoma donca s’episòdi, e peuj i faroma ‘d considerassion.

N'òm con në spirit salòp. “Peui a son intrà a Cafàrnao, e sùbit dòp - a l'era un Saba - intrà ch'a l'era ant la sinagòga, Gesù a dotrinava. E tuti as maravijavo ëd soa dotrin-a, përchè a-j mostrava con grand'autorità, e nen parèj dij magister ëd la Lej. Ora as trovava là, ant la sinagòga, n'òm ch'a l'avìa në spirit salòp e a l'ha butasse a crijé, disend: "Ha! Còsa i-è-lo tra ti e nojàutri, Gesù 'd Nàsaret? Ses-to vnù për nòstra dëstrussion? I lo sai bin ch’it ses. Ti't ses ël sant ëd Nosgnor". Ma Gesù a l'ha arbufalo fòrt e a l'ha dije: "Stà ciuto e sòrt fòra d'ant col òm!".  Antlora lë spirit danà, tormentandlo e crijand a tute fòrse, a l'é surtì fòra d'an col òm. E tuti a j'ero sbërlondì, ëd manera che as domandavo tra 'd lor: "Còs'è-lo sòn? Che dotrin-a neuva a l'é mai costa? Col-lì a comanda con autorità fin-a a jë spirit danà e lor a j'ubidisso!". E soa reputassion a l'é spantiasse 'd colp ant ij paìs tut dantorn la Galilea” (March 1:26-28).

Tùit ij saba, ël dì ‘d Nosgnor, com a l’era soa costuma, la gent ëd Cafarnao a l’avìa soa adunansa ant la sinagòga dël pòst. A scotavo la letura e la spiegassion dla paròla ‘d Nosgnor, a cantavo dij Salm e as fasìo dj’orassion. Për coj Israelita a l’era ‘l moment pressios che, minca na sman-a, a podìo riunisse për rende a Nosgnor l'onor e la glòria che a chiel ëdcò tuti nojàutri a l’é nòst dover ëd deje. A l’era, donca, n’adunansa ant la nòrma. Gnun-e surprèise, a part da la presensa ‘d Gesù, che, a l’é vera, a fasìa tuta la diferensa dë sto mond.

An tùit ij cas, la gent ch’a-i era, a l’era tuta ‘d gent religiosa, ëd gent divòta, nen vera? Pura, an tra ‘d lor a-i era ‘dcò quaidun che nòst test evangélich a dëscriv coma “n'òm ch'a l'avìa në spirit salòp”. Com er-lo possìbil? N’indemonià? N’òm che për la testa a l’avìa mach ëd saloparìe? É-lo nen vera che la gent ch’a l’é possedùa da në spirit ëd cola sòrt-lì a va nen “an cesa”, ma ch’a l’é bin contenta dë stess-ne fòra ant ël mond a fé ij sò spòrch afé, sensa dess-ne pensé ‘d Nosgnor? O nò… Pura, la realità a l’é che fin-a ant le cese, fin-a an tra ‘d coj ch’a l’han, ant le cese, ‘d fonsion ëd responsabilità, ëd prèive, dij pastor, dij mèmber onorà dla paròchia… a peulo bin ess-je ‘d përson-e che sota ‘l mantel ëd na përson-a divòta e rispetabil, a l’han për la ment mach ëd saloparìe, ëd ròbe nen degne, vërgognose. A l’é ‘d gent ch’a së stermo. Soa vita ‘d lor a l’é nen governà da Nosgnor, da lë Spirit ëd Nosgnor, ma da në spirit maléfich, da Sàtana, e lolì a l’é për soa përdission ëd lor e na dësgrassia për ël pòst anté ch’a stan.

A-i é gnente ‘d pes che “un servitor ëd Sàtana” ch’a së stërma ant na cesa… A l’é lì, an mes ai chërdent. As fà fòrt ëd sò “dirit” a ess-je ‘dcò chiel an cesa. Vera, Gesù a scassa gnun ch’a veuja vnì a chiel, ma n’òm parèj a l’avrìa da cambié soa manera ‘d pensé, ëd parlé, ëd fé, grassie a l’euvra ‘d Gesù che pian pian a lo cambia, a lo convert: a peul nen seguité a esse lòn ch’a l’é. A peul nen ëstess-ne lì ant la comunità dij chërdent, e pensé ‘d podèj seguité a fé tut lòn ch’a-j pias, coma se gnent’ a fussa, magara da stërmà, travëstì, mascrà da përson-a divòta....

A-i capita ‘dcò ch’a-i sia quaidun coma col-lì che nen mach a vorìa seguité a fé soe saloparie, ma che, ativ, a veul condissioné la comunità cristian-a fin-a d’aceté soe idèje an s’ lòn ch’a l’é giust, e giustifiché ij sò pëccà… A l’é nen na ròba da sorprend-se: a-i son bin ëdcò ant na cesa coj ch’a veulo vive coma ch’a-j pias a lor e nen marcé an sij senté dl’Evangéli. Le motivassion ëd soa përmanensa an cesa a podrìo esse vàire, ma a son nen cole giuste!

Coma ch’as podrìa fé për gavèje la mascra a coj ch’a son possedù da dë spirit salòp? A l’é Gesù medésim che, an nòstra conta, a beica la gent ch’a l’é lì radunà e a treuva col ch’a l’ha nen lë spirit giust, përchè chiel, Gesù, a les lòn ch’a-i é ant ël cheur ëd l’òm. A Gesù a jë scapa gnente, e a faliss mai quand ch’a fà l’anàlisi dle përson-e! Gesù a l’é nen tanme nojàutri ch’is foma angané da j’aparense! Na vòta, a la festa ‘d Pasqua a Gerusalem, i trovoma scrit che: “A nen fidesse 'd lor, tutun, a l'era Gesù, përchè a conossìa bìn la natura uman-a. A j'era nen da manca che a-j disèisso coma ch'a l'é fàit l'òm” (Gioann 2:24-25).

E ancheuj, coma fé për gaveje la mascra a coj ch’a stan lì an cesa, ma ch’a l’han nen lë spirit giust, e a veulo nen cambié? A venta prediché bin ciàir l’Evangel, prediché ‘l Crist, vive e fé la promossion génita ëd Gesù e ‘d sò Spirit, conforma a lòn ch’a dis soa Paròla, cola ch’i trovoma ant la Bibia. La vrità biblica l’òm ch’a l’é possedù da në spirit salòp an efet, a lo soporta nen! Prové mach a prediché Crist conform a le Scriture, e “l’òm con në spirit salòp” as arvirerà con fòrsa, a crijerà, a arbaterà, a farà resistensa, av contrasterà e a dventerà fin-a vòst nemis! A farà bin tut për feve sté ciuto, vojàutri ch’i prediche la vrità, a vorerà buteve d’antrap, a farà fin-a ‘d complòt përché coj ch’a vivo e ch’a prédico l’Evangeli a sio butà fòra dla cesa, pròpi lor… e chiel a podrà stess-ne lì an santa pas! Vive e prediché l’Evangeli për chiel a l’é na mnassa, n’atentat comëttù contra ‘d chiel e ij sò bu stërmà.

L’òm con në spirit salòp a dirà a ti, cristian, ti, ch’it ses pastor, ti ch’it prédiche fedel l’Evangeli: "Ha! Còsa i-è-lo tra ti e nojàutri ? … Ses-to vnù për nòstra dëstrussion? … Ses-to vnùit an costa comunità per mandela an përdission, ti, con toe ideje soversive e rivolussionarie?”. Vera: “Cos i-e-lo an tra ti e nojàutri”, ti ch’it prédiche Crist? Gnente! “... an costa cesa as predica nen tò Evangeli, ma l’Evangeli modern…”, a fà nen lòn che për chiel lolì a veuja dì. L’Evangel génit, chiel a lo soporta nen!

L’òm con në spirit salòp a l’é nen un gnorant, a sa bin coma ch’a stan le ròbe: “lo sai bin ch’it ses. Ti't ses ël sant ëd Nosgnor". E a l’é propri për lòn che chiel a stà bin atent ch’as predica nen la vrità an cola cesa, ma mach lòn ch’a smija a la vrità, lòn ch’a a ‘mbroja la gent, coma chiel ch’a l’é ‘n cristian fàuss, un servitor ëd Satana dë stërmion! L’apòstol Pàul a scriv: “Lë Spirit a dis ciàir che, ant ij dì darié, certidun as artireran da la vera fej e as faran ancanté da dë spirit anganamond e da dotrin-e diabòliche. A son mach ëd gent fàussa e busiosa ch’a l’ha na cossiensa cauterisà” (1 Timòt 4:1-2).

Gesù, contut, as lassa nen antimidì o sbaruvé. A dis a l’òm con në spirit salòp: “Stà ciuto e sòrt fòra d'ant col òm!". Con lòn, Gesù a fà na ciàira distinsion antra l’òm (ch’a l’é na pòvra vìtima dlë spirit salòp) e lë spirit salòp medésim, përché l’òm a l’é da salvé, da liberé, d’arcuperé për Nosgnor Dé. Lolì a l’é bin amportant, përché s’a l’é bin giust feje oposission ai magister ëd ròbe fàusse, a venta, s’a l’é possibil, serché d’arcupereje e, an tùit ij cas, preghé për lor përch’ a sio liberà da le fòrse negative ch’a-j condission-o.

La bataja a peul esse bin fòrta. Lë spirit a podrà dene ‘d torment e crijé a tute fòrse, ma a la fin la përsistensa ‘d chi ch’a viv e a nunsia ‘l Crist, a la fin a sarà cola ch’a vincc. Antlora j’àutri fedej, coj che anans as ancorzìo nen dla presensa an tra ‘d lor dë spiri salòp, as na saran ëstupì e as faran ëd domande (cole che prima as fasìo nen). Antlora la glòria e l’autorità dl’Evangeli a sarà esaltà e portà anans ëd pì. Gesù, l’Evangéli, la vrità proclamà da le Scriture Sante, a l’é potenta, a l’é autorèivola. A l’é fin-a pì potenta djë spirit salòp, a fà nen vàire ch’a sìo prepotent e fòrt coj ëspirit. I l’oma nen da dubitelo. I l’oma nen da lassene sbaruvé. A cost’Evangeli, a cost Crist, a l’han ubidì, longh la stòria fin-a dë spirit ch’as chërdìa che gnun a-j podèissa bate!

Che la fama, ch’ ël nòm ëd Gesù, antlora, che la glòria dl’Evangeli, a së spantia daspërtut ant la region dantorn a nojàutri për ël mojen ëd nòstra fidelità al Crist dij vangej.

Preghiera

Nosgnor! Ti ‘t sas vàire ch’i soma dolorà a vëdde ‘d gesie e ‘d grup ch’a fan profession d’esse religios ma ch’a son dominà da dë spirit salòp, ch’a son an efet dij nemis dël Crist che toa Paròla a nunsia. I confëssoma che nojàutri, dëdnans a tut lol, i soma brisà, abatù, sensa pro ‘d forsa për feje resistensa. Is rendoma cont che ij nòstri a son ij temp dl’apostasìa, dl’ëslontanament da la vrità, che la Scritura a na parla; dane, contut, la determinassion ëd vive e ‘d nunsié con fòrsa ël Crist e sò Evangeli, ch’i soma sicur ëd soa potensa a trasformé la realità e nòstri cheur, e a liberé coj ch’a son crasà e condissionà da Sàtana. Dane, a la fin, ëd vijé ‘dco an sù nojàutri medésim, përchè gnanca ‘n canton ëd nòstra ment, ànima e còrp, a sia mai sota ‘l contròl d’àutri ch’a sio nen lë Spirit Sant ëd Nosgnor. Amen.

Duminica 29 Otóber 2017 - Duminica apress Pancòsta ch’a fà 21

Leture bibliche: Deuteronomi 34:1-12; Salm 90:1-6, 13-17; 1 Tessalonian 2:1-8; Maté 22:34-46

Nosgnor tut-potent e etern! It pregoma, fà vnì pì grand an nojàutri ij don dla fej, dla speransa e dl'amor e, parèj ch'i otenoma lòn ch'it promëtte, fà ch'i nojàutri i veuloma bin a lòn ch'it comande; për Gesù Crist, ch'a viv e regna con Ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé për sèmper e sèmper. Amen.

A parlava nen tanme j’àutri (March 1:21-22).

A l’é pròpi ‘n piasì dë scoté ij discors ëd përson-e ch’a l’han ëd competensa ant la vita e ch’an giuto d’arzòlve ij nòstri problema. A l’é ‘n piasì dzurtut s’a san parlé bin ëd manera ch’a tira nòst anteresse e “ch’an giuta”. I vorsoma ‘d discors fàit nen mach për “antërtnì a ciance” coma ch’as dis, ma ch’a son fàit ëd ròba da amprende e ch’as fà amprende con piasì. Coj lì a l’ero ij discors ch’a fasìa Nosgnor Gesù Crist: mai paròle veuide ma sèmper d’efet. Scotoma ancheuj lòn ch’a dis l’Evangeli ‘d March an mach doi vers, ch’a parlo ëd coma che Gesù a l’ha comensà sò ministeri pùblich.

“Peui a son intrà a Cafàrnao, e sùbit dòp - a l'era un Saba - intrà ch’a l’era ant la sinagòga, Gesù a dotrinava. E tuti as maravijavo ëd soa dotrin-a, përchè a-j mostrava con grand'autorità, e nen parèj dij magister ëd la Lej” (March 1:21-22).

An ësti doi vers i trovoma Gesù ch’a comensa sò ministeri an Galilèa. As presenta coma ‘n magìster, e a l’é sùbit ciàir che Gesù a l’era nen coma tuti j’àutri. Combin ch’a l’avèissa mai studià da magìster, a mostrava coma ‘n magister, e a l’era ‘l pì brav, con na competensa e na bravura che tuti as na stupìo motobin. A lo fasìa nen com a lo fasìo ij prèive ch’a-i era antlora (che l’evangelista a ciama: ij magìster ëd la lej). Gesù a savìa lòn ch’a disìa a propòsit ëd Nosgnor Dé përché a lo conossìa ‘d prima man.

Cos’é-lo ch’i podoma armarché, bele da sti doi vers?

An prim leu, Gesù a l’avìa na mission da compì e quand ch’a l’é vnuje l’ora ‘d comensela, Gesù a tarda nen a butesse an andi, a perd pa ‘d temp. As àplica con diligensa a l’euvra ch’a l’é stane ciamà. Minca ‘n moment për chiel a l’é bon për nunsié l’Evangeli. La bon-a disposission e la generosità ‘d Gesù as mostra nen mach ant ël provëdde a la bzògna material, ma ‘dcò a la bzògna spiritual dla gent, l’ora che Gesù a-j dëspiega la Paròla ‘d Nosgnor. Lolì a lé autërtant pressios, e fòrsi ancora ‘d pì. Nurisse e nurì con la Paròla arvelà ‘d Nosgnor a l’é essensial, necessari tant coma la sanità e la sostenta dël còrp. I l’oma nen da lasselo da banda o pensé ch’a sia mach quaicòsa ‘d secondari, n’optional, coma ch’as dis an anglèis.

An ëscond leu, che Gesù a vada a fichesse ant la sinagòga ‘d Cafàrnao ant ël dì arzervà a la preghiera a l’é nen për chiel mach na manera ‘d presentesse dëdnans a ‘d gent radunà e feje ‘n discors, coma s’a na dësfrutèissa mach l’ocasion. Për Gesù a l’era sèmper ëstàit important, fin-a da cit, onoré “ël dì ‘d Nosgnor” (che antlora a l’era ‘l Saba) e pijé part con ël pòpol ëd Nosgnor, a soe adunanse. Ël Dì ‘d Nosgnor, an efet, a l’é ‘n dì foravìa, anté che ‘l pòpol dij chërdent as ancontra con Dé (ant la preghiera, an cantand ij Salm, an ëscotand atent la letura e la spiegassion dla Paròla ‘d Nosgnor). Se nojàutri i l’oma l’istess ëspirit ëd Crist, i l’oma da fé l’istess, daspërtut an sia possibil. Ant j’adunanse dla sinagòga, l’ansian ch’a na stasìa a la presidensa, apress la letura dla Paròla, a invitava ij present ch’as na fusso stàit ispirà a felo, d’ausesse e ‘d comenté lìber o apliché la letura biblica dël dì. Gesù a l’era nen “un prèive”, nì në “spessialista ‘d religion”, ma a dovra volonté costa ocasion për adressesse a la gent ch’a-i era lì. Cola-lì a dventerà ‘dcò la costuma dla cesa cristian-a antica. A l’é ciàir che ‘d lolì as peul nen abusesse. A venta che chi ch’a veul parlé an pùblich a parla ‘d manera sensà, giudissiosa.

A venta fé tut con órdin e bin, ma l’Apòstol Pàul a dis: “Frej, còsa ch’a l’é da fesse, antlora? Quand ch’i l’eve n’adunansa, che mincadun a-i contribuìssa con lòn ch’a l’ha an cheur: un salm, n’amaestrament, n’arvelassion, n’espression glossolàlica (che n’àutr peui a na daga l’interpretassion), ma che tut as fasa për l’edificassion. S’a l’ha da fesse ‘d glossolalìa, ch’a sio mach doi o al pì tre ch’a parlo, ma nen tuti ansema, e ch’a na sia dàita l’interpretassion ëd lòn ch’a diso. S’a-i é gnun ch’a peussa feje da antèrpret an cola riunion, a l’han da sté ciuto e ch’a parlo parèj a Nosgnor mach an privà” (1 Corint 14:26-28). An tùit ij cas a l’é l’Evangeli ‘d Crist ch’a l’ha da esse predicà, na Paròla ch’a sìa për l’edificassion, e coj ch’a son present a l’han da esse dispòst a arsèivla, cola paròla, e a amprende da chila: “... se përdabon i l'eve scotalo e s'i seve stàit amaestrà da chiel” (Efesin 4:21).

An ters leu, Gesù a predicava nen tanme ij prèive d’antlora con d’arpetission stufiose ‘d paròle mandà a memòria e sensa passion, con dij materiaj “dë sconda man”, ëd prédiche fàite ‘d sitassion dle euvre dij savant, ëd tradission, ëd dësquisission colturaj an s’ ëd detaj dla Lej fàite con ëd moralism ipòcrita. Gesù a dotrin-a “con autorità”, ëd manera autorèivola, coma un ch’a conòss tant la ment ëd Nosgnor për esperiensa ‘d prima man, che la condission uman-a. A lo fa con compassion uman-a e ‘d manera comprensiva për coj ch’a stan a scotelo, ëd manera viva e anteressanta. Bele se Gesù a l’avìa “nen studià” an dë scòle famose, chiel a conòssìa ‘d manera ancreusa tant Nosgnor Dé che la creatura uman-a, soa condission e situassion, e a savìa buté le doi còse an relassion. Cole ‘d Gesù a son pa ‘d paròle “campà për ària”, fàite ‘d formalità e d’arpetission, a son nen “divòte banalità”, ëd prédiche moraj ch’a lasso ‘l temp ch’a treuvo. Gesù a prédica pa con dj’acuse finalisà a fé che la gent as senta colpèivola. Gesù, vera, a stërma nen lòn ch’a l’é ‘l pëccà, ma quand che chiel a lo buta an evidensa, a compania coj ch’a lo sento anvers al përdon e a la varision.

Ëd soens ancheuj, an efet, a së scota con fastidi “le prédiche”, tant ch’as dis “fame nen la prédica” quand ch’i sentoma ‘d romanzin-e moralistiche, ëd rimpròcc, ëd cichèt ch’a giuto nen. Ëd soens as sento ‘dcò mach ëd dësquisission veuide, d’astrassion ch’a l’han bin pòca rilevansa. I l’oma tuti da manca ‘d predicator ch’a sio pien dlë spirit ëd Gesù Crist, d’esperiensa, ëd compassion e comprension, ch’a sio bon a trasmëtte, companié e d’apliché la Paròla ‘d Nosgnor. Pregoma përchè Nosgnor a fasa seurte ‘d predicator parèj ëdcò an nòstra generassion. I l’oma bin da manca ‘d servitor ëd Nosgnor ch’a presento e a dëspiego la Paròla ‘d Nosgnor, cola che Nosgnor Dé an adressa ‘dcò ancheuj.

Preghiera

Nosgnor! I veuj esse diligent a porté anans la vocassion ch’it l’has ciamame a compìla; diligent ant la partecipassion a le adunanse dla comunità cristian-a; diligent an mia pairansa a scoté e amprende; diligent ëd fé part a d’àutri lòn ch’it më mostre. It prego ‘d podèj trové ‘d comunità cristian-e ch’a vivo përdabon lë spirit ëd Crist. Purtròp i le trovoma ‘d ràir ancheuj. Acòrdane un dësvij për che tò pòpol, an costa generassion-sì, a peuda gòde ‘d bon-a nuritura spiritual e ‘d chërse ant la fej e ant l’angagg përsonal. Amen.

22 D'Otòber 2017 - Duminica apress Pancòsta ch'a fà 20

Leture bibliche: Surtia 33:12-23; Salm 99; 1 Tessalonian 1:1-10; Maté 22:15-22

Quand che Gesù a ciama (March 1:16-20)

Ël tèrmin “vocassion”, coma ant l’espression “avèj la vocassion për la vita 'd monësté”, a l’ha nen mach da fé con coj ch’a son “ciamà” a d’esse ‘d prèive o ‘d monie, ma a l’ha da fé con tùit ij mësté, coma la vocassion a fé ‘l minusié o a travajé la tèra. Lolì a l’é bin quaicòsa che la Bibia a mostra: tùit ij mësté onorà a son ëd manere për serve Nosgnor e a l’han da consideresse pròpi parèj. Quand che Nosgnor Gesù Crist a ciamava ij sò prim dissépoj, chiel a ciamava ‘d gent nen për fela dventé ‘d prèive o ‘d “specialista dla religion”, ma a-j ciamava a vive soa vita ‘d lor ant la prospetiva dël Dé ver e viv, ch’a veul dì nòstra salvëssa. A l’era cola-lì la vocassion evangélica ch’a na parla ël test biblich ch’i tratoma ancheuj, March 1:16-20. Lesomlo.

“Ant ël mentre ch'a marciava davzin al mar ëd Galilea, Gesù a vëdd Simon e Andrea sò frel ch'a campavo soe rèit ant ël mar, përchè a j'ero 'd pëscador. E Gesù a-j dis: "Vnime dapress, e iv farai pëscador dj'òm", e avenda sùbit lassà soe rèit lor a-j son andaje dapress. Peui passand da lì 'n pòch pì anans, Gesù a vëd Giaco, ël fieul ëd Zebedé, e Gioann, sò frel, ch'a taconavo soe rèit ant la barca. E sùbit a l'ha ciamaje, e lor, chitand sò pare Zebedé ant la barca con ij sò ovrié, a son andaje dapress” (March 1:16-20).

Ël magìster. Vàire a son ij ròl, le fonsion, che Gesù a l’é vnùit a esercité an ësto mond. Le funsion le pì arconossùe a son cole ‘d Salvator e’d Signor. Chiel a l’é ‘l Salvator përchè ch’an salva dal pëccà e da soe conseguense afrose; chiel a l’é ‘l Signor përchè ch’a l’é l’autorità bon-a e giusta dla vita uman-a. Ambelessì, an ës test dël vangel, i vëddoma coma chiel as compòrta coma ‘n Magister mentre ch’a buta ansema sua “classa”, ij sò student, ij sò dissépoj. “Dissépol” a veul dì un ch’a a amprend da sò magìster. As podrìa ‘dcò comparisioné Gesù a un cap-mèistr o a n’arté ch’a buta ansema ij sò amprendiss o foricc, përchè lor a l’avran da amprende nen mach ëd nossion teòriche, ëd teorìa, ma ‘dcò pràtiche. La fej cristian-a, an efet, a l‘é nen mach na question ëd conòsse, ma ‘dcò e dzurtut ëd pratiché në stil ëd vita, na manera ‘d pensé e ‘d fé, ch’i l’oma da ampratichiss-ne.

A l’é Chiel ch’a sern. A l’é Gesù midèsim ch’a sern ij sò dissépoj. Na vira, Gesù a l’avìa dije: “I seve nen stàit vojàutri a serne mi, ma i son stàit mi a serne vojàutri e i l'hai fidave la mission d'andé daspërtut e dé 'd frut, e un frut ch'a dura për sèmper” (Gioann 15:16). Ancheuj a son tant coj ch’a diso ch’a l’é important ch’i “sernoma Crist”. A l’opòst, la Paròla ‘d Nosgnor a dis, an prim leu, ch’a l’é ‘l Crist, Nosgnor Dé, ch’a sern ij sò dissèpoj. Gnun ëd nojàutri ch’a chërdo an chiel, an efet, a l’avrìa mai sernù Gesù coma sò Salvator e Signor, s’a fussa nen ëstàit lë Spirit Sant a tirene, a portene ai sò pé. Ant l’episòdi ch’a l’é contà sì, ël fàit che coj pëscador “a l’improvista” a chito tut e a-j van dapress, a l’é quaicòsa ch’as peul nen ëspieghesse, quaicòsa ch’a fà stupì, s’a fussa nen për l’efet dl’inissiativa ‘d Gesù. Gesù a dis; “Gnun a peul ven-e da Mi, se 'l Pare, ch' a l'ha mandame, a lo tira nen; e mi i l'arsussitrai ant ël Dì Darié” (Gioann 6:44). Tùit ij dissépoj ëd Gesù, antich e modern, quand ch’a vardo coma ch’a l’é ch’a son dventà dij chërdent, a arconòsso ch’a l’é stàit Nosgnor a sernje ‘d manera misteriosa.

Gesù a sern dla gent ordinaria. Gesù a cheuj ij sò prim dissépoj nen an tra ‘d gent ch’as mostra anteressà a “la religion”, nì an tra dij student ëd teologìa, ma an tra’d gent comun-a, ordinària, dël pòpol. An efet, coma ch’a dis la Bibia: “Nosgnor a l'ha sernù pròpi lòn ch' ël mond a considera ‘da mat’, për ësvërgogné ij savant; Nosgnor a l'ha sernù pròpi lòn ch' ël mond a considera débol për ësvërgogné ij fòrt. Nosgnor a l'ha sernù pròpi lòn che an sto mond a l'é considerà 'd gnun cont e ch'a l'é meprisà, pròpi për rende sensa valor lòn ch' ël mond a considera 'd pèis, parèj che gnun a peussa vantesse 'd quaicòsa dëdnans a Chiel” (1 Corint 1:27-29).

Gesù a sern ëd gent ch’a travaja. A l’é vera che la sernìa ‘d Gesù a sia nen quaicòsa ch’a sia a l’asar, nì ch’a dipenda da nòstra dignità pì o men-o granda, ma a l’é interessant armarché coma sì Gesù a serna ij sò dissépoj an tra ‘d gent ch’a l’ha ‘d diligensa, ëd soen ant soe atività ‘d lor e ch’a son bon a travajé ansema. A Gesù a-j pias la gent angignosa, ëd travajeur, e costa atitudin a-j sarà ‘d sicur convenienta! A l’é nen n’asar ëdcò lòn ch’ij sò prim dissépoj a sio dij pëscador. Lor a l’avran da fé quaicòsa ch’as peul comparisionesse a soa atività ‘d lor: a l’avran da ciapé ‘d gent e nen ëd pess. E pì nen për “mangessje” o dësfruteje, ma për rendje un serviss, për deje ‘d vita. La “rejt” dl’Evangel a l’é për fé vive, nen për fé meuire! Gesù a salva e a fà vive: chiel a massa gnun. Gesù a dis: “Ël làder a ven mach për robé, massé e fé ‘d ravagi; mi i son vnù përchè a l’abio la vita e a l’abio an abondansa” (Gioann 10:10). Ij sò dissépoj a l’han da fé l’istess ch’a l’ha fàit ël Crist: butesse al servissi dla vita.

La dignità dël travaj. Ëd quaidun dij dissépoj a l’é scrit che, për andeje dapress a Gesù, lor a chito sò pare ‘d lor ant la barca. A l’é nen ch’a l’abio bandonalo e lassalo daspërchiel a seguité ‘l travaj, mentre che lor “as la pijo còmoda” a fé gnente dapress a Gesù… Col òm, chità coma ch’a l’era, a l’avrìa bin avù ‘d sicur d’àutri colaborator. Che Gesù a-j ciama për serve ‘l Regn ëd Nosgnor aveul nen dì che ‘l travaj “secolar”, “laich” a sìa da men-o che col ch’a l’é fàit për chiel, Gesù. Nò. Ël travaj për vaniesse ‘l pan ëd minca dì, a resta necessari, e a l’ha da consideresse ‘dcò na vocassion al servissi ‘d Nosgnor. Sossì i lo vëddoma ciàir ant la dotrin-a dël Testament Neuv. “L’euvra ‘d Nosgnor”, contut, a l’avrà pì nen da esse lassà a dë “specialista”, a ‘d prèive, ma a l’é quaicòsa che tuti a son ciamà a fé. Ant la cesa cristian-a che Gesù a l’ha organisà, a-i son pì nen ëd preive, dij sacerdòt, coma ch’a l’han le religion dë sto mond, ma tùit ij chërdent a son dij “preive”, dij sacerdòt. La cesa cristian-a a l’é ‘n pòpol ëd sacerdòt! L’apòstol Pero a scriv: “Vojàutri i seve na gent sernùa, un sacerdossi regal, na nassion santa, un pòpol riscatà, për ch’i nunsie le virtù ‘d col ch’a l’ha ciamave a seurte fòra dal top për esse anluminà da sò ciàir maravijos” (1 Pero 2:9).

Preghiera. It ringrassio, Signor Gesù, nen mach d’avèjme ciamà a la salvassion, ma përchè ch’it veules feme pijé part ativa an toa euvra coma “n’ovrié dël Regn ëd Nosgnor” e che ti ‘m das le abilità necessarie. Dame ‘d podèjlo fé con diligensa e angagg, ansema a tùit ij mè frej e seur ant la fej. Amen.