Gesù a-j disìa ‘dcò ai sò dissèpoj: “A-i era në sgnor ch’a l’avìa n’ecònomo ch’a l’era stàit acusà dëdnans a chiel ëd malvërsé ij sò beni. A l’ha mandalo a ciamé e a l’ha dije: “Còs é-lo ch’i sento dì ‘d ti? Rendme cont ëd toa aministrassion përchè da ora anans ti tl’avras pì nen ël mainagi dij mè beni. Antlora l’ecònomo a l’ha pensà: “Còsa farai-ne, da già che mè padron am leva l’aministrassion? A sapé i son pa bon, e i l’hai onta ‘d ciamé la limòsna. I sai lòn ch’i l’hai da fé përchè ch’a-i sia quajdun ch’a m’arsèiva ant soa ca quand ch’am sia levà l’aministrassion”. Antlora a l’a ciamà ciaschëdun dij debitor ëd sò padron, e a l’ha dije al prim: ‘Vàire deuves-to a mè padron?’. A l’ha rësponduje: ‘Sent mzure d’euli’. E a l’ha dije: ‘Pija tò òbligh e march-ne mach sinquanta’. Peuj a l’ha dije a n’àutr: ‘E ti, vàire ch’it jë deuves-to?’. A l’ha rësponduje: ‘Sent sach ëd forment’. E a l’ha dije: ‘Pija tò òbligh e march-ne mach otanta’. Lë sgnor, sò padron, a l’ha avù da fé d’elògi al ecònomo, përchè a l’era stàit furb. A l’é pròpi vera che ij fieuj dë sto mond, quand ch’a l’han da traté con le ròbe dë sto mond, a son pì furb ch’ij fieuj ëd la lus. E mi ‘dcò iv diso: ‘Dovré lë richësse dë sto mond për feve dj’amis, parèj che quand ch’a ven-o a manché, la gent a v’arsèiva ant d’abitassion eterne. Col ch’a l’é fedel an còse pcite, a sarà fedel ëdcò an còse grande; e col ch’a ambròja an ëd còse pcite, a ambròja ‘dcò ant le grande. Se dònca i seve nen ëstàit fedej ant ël meinagi dle còse dë sto mond, chi é-lo ch’a podrà fidesse ‘d vojàutri con le richësse dël cél? E se an lòn ch’a l’é dj’àutri i seve nen ëstàit fedej, chi é-lo ch’av darà lòn ch’a l’é vòst? Gnun servidor a peul serve doi padron, përchè i l’avreve un an ghignon e a l’àutr a-j vorereve bin; o a un i sareve dedicà e l’àutr i lo dëspresiereve. I peude nen serve Nosgnor e ij sòld ant l’istess temp. - Luca 16:1-13La paràbola evangélica dl’ecònomo furb a l’é conossùa coma un-a an tra le pì malfé da comprend-se. A parla d’un ecònomo, un meinagé, ch’a l’é disonest e ch’a sfrosa, trassa, trocion-a sò padron. Pura, a parèiss che Gesù a làuda soa furbissia e ai sò dissépoj a-j dis che col-lì a l’é n’esempi da seguité! Com é-lo possibil?
La paràbola a conta che në sgnor a l’avìa n’ecònomo ch’a-j fà ‘l meinagi dij sò beni. Un dì, ël padron a l’é informà che col òm a-j roba ‘d sòld, ch’a l’é un disonest, ch’a fà ‘d malvërsassion. Parèj, a lo ciama a rende cont ëd soa aministrassion. L’ecònomo, chiel, as rend bin cont ch’a l’é stàit ciapà an sël fàit, ch’a l’é colpèivol e a lo sa. Antlora, dàit che sò travaj a peul disse giumaj përdù, malgré lòn a trova ‘d fé na furbarìa për fesse dj’amis e ‘d seurte da cola situassion. A acòrda ai creditor ëd sò padron gròsse ridussion dij sò débit për vaniesse soa arconossensa ‘d lor. La paràbola a finiss con ël coment dròlo, stravis, che ‘l padron a làuda col sò meinagé disonest përchè ch’a l’era dimostrasse furb. Pì ‘d lòn, Gesù a dovra sossì coma n’esempi da seguité pr’ ij sò dissépoj! La furbarìa sarìa-la donch un valor për Gesù? Sossì a smija ch’a l’abia gnun sens, ch’a sia nen da chiel! A l’é sicur che Gesù a trova sèmper la manera për ciapene a l’improvista! Coma podrìa-lo spieghesse ‘l sens ëd costa paràbola?
A son ëstàite dàite vàire spiegassion për giustifiché cola ch’a smija na drolarìa che Gesù a l’abia dila përdabon, ma ch’a son nen tant përsuasive.
Contut, a l’é nen malfé comprende la làude che ‘l padron a fà a sò ecònomo. Chiel a lo làuda nen përchè ch’a l’é ‘n làder, ma ch’a l’é dimostrasse furb, drit, na volp. L’ecònomo a l’ha, an efet, butà sò padron ant na situassion d’ambarass. Le carte a peudo nen esse torna cambià sensa danegé l’arputassion dël padron medésim e l’ecònomo a l’é fasse dj’amis dij sò client. Col ësgnor a peul nen che d’arconòsse che sò aministrator a l’é pròpi ‘n magister d’argir, un diavlass, e ch’a peul pì nen fé d’àutr.
Ma Gesù? Com é-lo che Gesù a peul dovré sossì ‘ma n’esempi pr’ ij sò dissépoj? Gnanca Gesù a fà n’elògi ëd na ladrarìa. Gesù a arconòss che: “ij fieuj dë sto mond, quand ch’a l’han da traté con le ròbe dë sto mond, a son pì furb ch’ij fieuj ëd la lus” (8).
Armaché coma an ësto coment a-i é tre d’element.
La Paròla ‘d Nosgnor a fà na distinsion ciàira an tra coj ch’a ciama “i fieuj ëd cost mond” e “ij fieuj ëd Nosgnor” o “ij fieuj ëd la lus” o “dël ciàir”. A ‘d cristian, l’apòstol Pàul a scriv: “Fé ògni còsa sensa 'd plente e 'd ciacòt, parèj ch'i sie sensa rimprocc e pur, ëd fieuj ëd Nosgnor sensa macia - combin ch'i vive an mes na società antamnà e përversa. I seve coma 'd ciàir an cost mond” (Filipèis 2:14-15).
Ant ël pì bel mes ëd n’umanità arvirosa, antamnà e përversa e, për lòn, condanà da la giustissia ‘d Nosgnor e bandonà a sò destin, a l’é për grassia che Nosgnor a na tira fòra, për ël mojen dl’Evangeli ëd Gesù Crist, d’om e ‘d fomne che Chiel a cambia da la mira moral e spiritual e ch’a na fà ij sò fieuj e fije. A son ëd gent che për lòn a comenso a pensé e d’agì an n’àutra manera, na manera ch’a l’é conform al volèj bon e giust ëd Nosgnor. A sosten-o ‘d valor diferent da l’àutra gent ëd cost mond, a vardo a le ròbe ‘d cost mond an manera diversa, përchè ij sò sentiment ëd lor a son virà a feje piasì a Nosgnor, a fé lòn ch’a l’é giust dëdnans a chiel. Lor a son coma ‘d ciàir an cost mond ëd top.
Ij fieuj ëd cost mond a san bin coma comportesse an cost mond: a l’han ëd pé ch’a intro bin an soe scarpe, ch’a son ëd la mzura giusta. Nen parèj ij fieu ëd Nosgnor, dont le scarpe ‘d cost mond a-j fan mal ai pé e për lòn “a marcio nen bin” ambelessì. A son divers. Ij fieuj dël ciàir a l’han d’aspirassion e d’afession diverse da coj dël mond. Ambelessi as sento nen a soa ca. A l’é parèj ch’i l’oma ‘d gent bin diversa. L’un-a e l’àutra a vivo ant l’istess mond dëscadù.
I fieuj dël ciàir ambelessì a l’han ëd problema ant un setor particolar: soens a manco ‘d furbarìa, ëd “saviëssa pràtica”! Gesù a lauda nen la ladrarìa, e gnanca a lo fà col padron-lì. Lor a arconòsso mach che col ecònomo a savìa bin “coma ch’as naviga” an cost mond a sò vantagi e tornacont. Chiel a ved ciaira cola ch’a l’é la situassion e a la sa menagé con efet. A l’é lolì ch’a l’é da laudé, da feje l’encòmi, nen l’assion particolar ch’a l’ha fàit.
Se ij dissépoj ëd Gesù a l’han da vnì pì “furb” a l’han da ‘dovré lë richësse dë sto mond për fesse dj’amis”, a dis Gesù. Lòn ch’a veul dì sòn? Lòn ch’a l’é voltà “le richësse dë sto mond” ant l’original, a l’é: “μαμωνᾶ τῆς ἀδικίας” ch’a l’é nen grech ma aramaich: “mamòna ingiusta”, na divinità, un dio, n’idol, quajcòsa che la gent a-j dà na fiusa religiosa. E a l’é pròpi vera che la gent ëd cost mond a-j rend l’adorassion a la richëssa, ai sòld!
Lòn che Gesù a dis ambelessì a l’é che, coma ‘d fieuj dël ciàir, i dovroma ij sòld, coj che ij fieuj dë sto mond tant a-j rendo l’adorassion, coma në strument për fesse dj’amis. Ij sold a l’han un valor relativ, a finisso bin tòst. Un dì la valuta, la moneja dë sto mond-sì, a l’avrà pì gnun valor. I l’oma antlora nen da fene l’adorassion, ma, fin-a a tant ch’a dura, i l’oma da sfrutela, da fela rende “për fene dj’amis”. I l’oma da dovrela për ij propòsit etern dël regn ëd Nosgnor. I l’oma da dovré generos le richësse dë sto mond për lòn ch’a dura, për lòn ch’a l’é pì ‘d pèis.
Dàit che ij sòld a la fin a saran sensa valor, a-i é gnente ‘d pì “savi dla manera pràtica” che dovreje për lòn ch’a l’ha un valor anfinì, visadì d’àutri dissépoj. Quand che ij fieuj dël ciàir as fan dj’amis, lor as fan ëd dissépoj ëd Gesù. I dissépoj as fan d’àutri dissépoj, e dàit che ij dissépoj a ven-o al pressi dël Fieul ëd Nosgnor, chi é-lo ch’a peul determinéne ‘l valor? Ij sòld a vniran a manch, ij dissépoj a dureran. A son savi coj ch’a san dovré le richësse dë sto mond ch’a passa për vaniesse lòn ch’as passerà pì nen.
Peuj, ant ël vers 10 Gesù a dis: “Col ch’a l’é fedel an còse pcite, a sarà fedel ëdcò an còse grande; e col ch’a ambròja an ëd còse pcite, a ambròja ‘dcò ant le grande”. I l’oma da esse fedel tant ant le còse pcite che an cole grande, da esse përson-e ‘d fiusa, e antlora an saran dàite ‘d responsabilità. Për Nosgnor ij sòld, ij dné, a son nen important - bele se për nojàutri a l’han tanta importanza. Chiel a l’é padron ëd tuta la creassion. Sìa quand ch’at dà pòch che quand ch’at dà tant, Chiel a buta a la preuva toa fidelità. S’it ses fedel con lòn ch’a l’é d’importansa relativa tanme ij sòld, antlora Chiel a podrà bin avèj fiusa ‘d ti con le vere richësse, cole eterne, cole ‘d sò regn. Se ti, contut, t’ambarones tròp, se për ti ij sòld a son tò dio, ti t’arseivras nen lòn ch’a l’é d’importansa pì granda.
Ti’t peudes nen serve Nosgnor e ij sòld a l’istess temp, coma se tuti e doi a l’avèisso l’istess valor. It l’has da buté toa fiusa ùltima an quajcòsa o an quajdun. Sarà-lo lòn ch’a dura? “Gnun servidor a peul serve doi padron, përchè i l’avreve un an ghignon e a l’àutr a-j vorereve bin; o a un i sareve dedicà e l’àutr i lo dëspresiereve. I peude nen serve Nosgnor e ij sòld ant l’istess temp”.
Se ij sòld a-j anvestioma generos për Nosgnor e për lòn che për chiel a l’é d’importansa eterna, antlora i arseivroma a la fin un profit genit, un profit ch’a l’é ‘n profit përdabon. L’apòstol Gioann a scriv: “I savoma lòn ch'a sìa l'amor genit dal fàit che Gesù a l'ha dàit Soa vita për nojàutri. Për lòn ëdcò nojàutri i l'oma da dé nòstra vita pr' ij nòstri frej e seur. Se quajdun ch'a l'ha 'd bin ëd cost mond a vëd che sò frel o seur a l'ha da manca e a-j mostra gnun-a compassion, coma podrìa-lo l'amor ëd Nosgnor ësté an chiel?” (1 Gioann 3:16-17).
I voloma bin a j’àutri përchè Nosgnor an veul bin. I soma generos përchè Nosgnor a l’ha dane Sò Fieul Gesù Crist për nòstra salvëssa. I arseivoma d’àutri përchè Nosgnor a l’ha arseivune. Quand ch’i pijoma an considerassion lòn che Nosgnor a l’ha dane, lòn ch’a l’ha promëttune coma nòstra provision, e ‘l fàit che tut lòn ch’i l’oma ancheuj a l’ha dzura na data ‘d scadensa, antlora sarom-ne nen fedel con quajcòsa ‘d tant trivial, ordinari, tanme ij sòld che Chiel a l’ha fidane? Podriom-ne nen dovrelo për Soa glòria e për Sò regn?
Geremìa 4:11-12, 22-28: Salm 14; 1 Timòt 1:12-17; Luca 15:1-10
Orassion: Ò De, përchè sensa 'd Ti i soma nen bon a fete piasì, acòrdane an Toa misericòrdia che Tò Spirit Sant a peuda in ògni còsa guidé e governé ij nòstri cheur; për Gesù Crist nost Signor, ch'a viv e regna con Ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, ora e për sémper. Amen.
Nessun commento:
Posta un commento