A-i é ‘d ròbe ch’a venta feje ‘l pì prest possibil, e ‘d nen armandeje, përché pì anans a podrìa esse tròp tard. Sté a sente costa paràbola ‘d Gesù riguard a le còse ch’a son pì “ëd pèis” ant la vita e ch’a podrìo esse diverse da cole ch’i pensoma nojàutri!
Avèj soen generos ëd coj ch’a son ant lë bzògn e nen mach pensé a nojàutri, a l’é un dij prinsìpi fondamentaj ëd la fej cristian-a. La Bibia, sìa ant ël Testament Vej che ant ël Neuv, a na rend amplia testimoniansa. Nosgnor Dé a l’é un Dé generos, ël Dé dla providensa.La paràbola dlë sgnor e ‘d Lazàr. Gesù a l’ha dit: “Ora a-i era në sgnor ch’a së vestìa ‘d pórpora e ‘d lin fin, e che tùit ij dì as dava a la bela vita. A-i era ‘dcò un pòver, për nòm Lazàr, ch’a stava cogià a la pòrta dla cà dlë sgnor e ch’a l’avìa tut ël còrp pien ëd piaghe. Ël pòver a l’avrìa tant vorsù pasiesse la fam mach con j’avans ch’a cascavo da la tàula dlë sgnor; e fin-a ij can a vnìo a bërlicheje le piaghe. A l’é rivà che ‘l pòver a l’é mòrt, e a l’é stàit portà da j’àngej dacant a Abraham. Ëdcò lë sgnor a l’é mòrt e a l’é stàit sotrà. Quand ch’a l’é rivà ant l’infern, an mes ai torment, a l’ha aussà lë sguard e a l’ha vëddù da leugn Abraham, con Lazàr ch’a jë stava a le còste. Lë sgnor, antlora a l’ha crijà: ‘Pare Abraham, àbie compassion ëd mi e manda Lazàr, ch’a bagna almanch la ponta ‘d sò dil ant l’eva, e ch’a ven-a a rinfrëscheme la lenga, përchè i patisso an manera afrosa an mes a ste fiame!’. Abraham a l’ha rësponduje: ‘Mè fieul, arcòrd-te che an toa vita, at son tocate già d’ògni sòrt ëd beni, mentre che Lazàr a l’ha mach arseivù ‘d mal. Contut, adess chiel a l’é consolà, e ti ‘t ses tormentà an manera afrosa. Pì ‘d lòn, a-i é ‘n grand abim an tra nojàutri e vojàutri, ëd manera che coj ch’a vorìo passé da sì a lì con vojàutri a peudo nen; nì da lì passé ansissì’. Antlora lë sgnor a l’ha dit: “It prego, donca, ò pare, ëd mandelo a ca ‘d mè pare, përchè ch’i l’hai sinch frej, përch’a-j renda testimoniansa dlë stat andoa ch’i son; për tëmma ch’a ven-o ‘dcò lor ant ës leugh ëd torment!’. Abraham a l’ha rësponduje: “Già lor a l’han Mosè e ij profeta: ch’a jë scoto!’. Lë sgnor a l’ha replicà: ‘Nò, pare Abraham, ma se quajdun dai mòrt a va da lor, as arpentiran!’. E Abraham a l’ha dije: “S’a scoto nen Mosè e ij profeta, as lasseran nen convince ‘d sicur gnanca da ‘n mòrt ch’a arsussita!’”. (Luca 16:19-31),
Ant ël Salm 145 i lesoma: “Nosgnor a l’é compassionos e benign, pasi ant ij castigh e grand ant l’amor. Nosgnor a l’é bon anvers a tuti e a dà ‘d cheur a tute soe creature” (Salm 145:8-9). A l’é për lòn che chiel a së speta che tuti j’uman, creà a soa imàgine e smijansa - e dzurtut coj ch’a aparten-o a sò pòpol sernù - as compòrto tanme Chiel. L’apòstol Pàul an dis: “...përché chi ch’a l’ha nen soen dij sò, dzurtut ëd coj cha son ëd soa famija, a mostra ch’a l’ha arnegà la fej e ch’a l’é pes ëd coj ch’a chërdo nen” (1 Timòt 5:8); e “Parèj, donca, damentre ch’i n’oma ‘l temp, foma ‘d bin a tuti, ma dzurtut a coj ch’a son ëd la famija dla fèj” (Gàlati 6:10). Sté a sente ‘dcò Giaco ch’a dis: “Mè frej e seur, còsa servirà-lo se quajdun a dis ch'a l'ha la fej, s'a lo dimostra nen con j'euvre? La fej da sola podrìa-la salvelo? Se un frel o na seur a l'ha gnente da butesse adòss e a-j manca lòn ch'a l'é necessari ogni dì për vive, e quajdun ëd vojàutri a-j dis: ‘Va 'n pas, e mangia fin-a ch'it n'àbie pro’, e ch'i-j daghe nen le còse necessarie pr' ël còrp, a còsa a-j servirà-lo dije ste paròle? Për l'istess ëdcò la fèj, s'a l'é nen dimostrà dai fàit, da sola a l'é mòrta” (Giaco 2:14-16). I l’oma ‘d responsabilità e i l’avroma da rendne cont a Nosgnor.
Ant la paràbola ch’i l’oma lesù al prinsipi, Gesù a parla dle conseguense eterne ch’a l’avran coj ch’a rispeto nen Nosgnor. Rispeté Nosgnor a comprend l’ubidiensa a soa volontà, coma ch’a l’ha arvelala ant soa paròla scrita. La parabola a parla ‘d n’òm ch’a l’era në sgnor, n’òm ch’a l’avìa arseivù da Nosgnor Dé motobin ëd benedission materiaj, e pì che un a n’arsèiv, pì ch’a l’ha ‘d responsabilità. Se un a l’ha arseivù tant, a l’ha da fene part volenté a coj ch’a l’han arseivù da men-o. A l’é parèj ch’a funsion-a la providensa ‘d Nosgnor: nojàutri i l’oma da serve coma d’agent ëd Soa providensa!
Contut, lë sgnor ëd la paràbola a l’era dasse a la bela vita e a-j n’anfasìa gnente ch’a-i fussa pròpi cogià dacant a soa pòrta un povrom ch’a l’avìa gnente e che “a l’avrìa tant vorsù pasiesse la fam mach con j’avans ch’a cascavo da la tàula dlë sgnor” ma gnun a-j na dava. A lo savìa bin che Lazàr, ël pòver, a stasìa là, ma a fasìa finta ‘d gnente. Chissà che dë scuse lë sgnor a tirava fòra për giustifiché soa negligensa.
Gesù a mension-a fin-a ‘l nòm ëd col òm ch’a l’era ant lë bzogn: Lazàr, visadì na përson-a ch’a l’avìa ‘d dignità, “quajdun” e nen “quajcòsa” o “col-lì là fòra”. A l’é armarcàbil che, ant la paràbola, col ch’a l’ha gnun nòm, ch’i savoma nen chi ch’a fussa, a l’é lë sgnor, quajdun ch’a l’era definì dai beni ch’a l’avìa e nen an chiel istess. E se un a trova soa identità ant lòn ch’a l’ha, e nen an d’àutr, a l’é col-lì ël povrom!
An efet, ëdcò chiel a l’avrà da meuire, da chité cost mond, e a podrà nen portess-ne vìa con chiel ij sò beni. Gesù a dis: “Pijeve varda da ògni sòrt ëd susnada. Përchè bin che quajdun a l’àbia ‘d beni an bondansa, coj beni-lì a-j daran nen la vita … A l’é pròpi parèj për coj ch’as fan ëd gran baron ëd ròba për lor istess, e ch’as fan nen rich ëdnans a Nosgnor” (Luca 12:15-21). Col òm a l’era nen fasse rich dëdnans a Nosgnor ëd coj valor ch’a-j j’avrìo pì nen gavaje.
A l’é parèj ch’a l’é mòrt e, coma ch’a dis ciàir Nosgnor Gesù Crist, a l’é finì a l’infern. Esse religios “a paròle” a conta gnente. Se un a dis d’esse ‘n fieul ëd Nosgnor a l’ha da ess-ne conform, a l’ha da rispetelo nen mach a paròle ma ant ij fàit! Coma che la Bibia a dis ëd manera autërtant ciàira, “Coj ch'a rispeto nen Nosgnor a fongran ant l'infern. Sto-sì a l'é 'l destin dij pagan ch'a së dësmentio 'd Nosgnor” (Salm 9:17). Vera, ch’a së dësmentio ‘d Nosgnor e ch’a së dësmentio dle responsabilità ch’a l’han anvers a Chiel.
Peuj, coma ch’a dis ëdcò ‘l proverbi piemontèis: “A l’infern a j’é gnun-e vantajin-e” . A l’é lòn ch’a dis l’om ch’a finiss a l’infern ant la paràbola: “Ambelessì i patisso an manera afrosa an mes a ste fiame”. A l’é nen quajcòsa da fene dë schers. Gesù a pija l’infern an sël sério. Da lì as peul nen torness-ne andarera, përché “a-i é ‘n grand abim an tra nojàutri e vojàutri, ëd manera che coj ch’a vorìo passé da sì a lì con vojàutri a peudo nen; nì da lì passé ansissì”. Tut a l’é gieugà an cost mond. A l’é ambelessì ch’as decido le ròbe. A l’é ambelessì ch’i l’oma la possibilità d’ambrassé Nosgnor Gesù Crist, ël Salvator, e andeje dapress, d’amprende a soa scòla coma ch’as viv e scotelo. Apress, a-i sarà pì gnun-a “sconda chance”. Apress, a-i é pì gnun ch’a peussa fé d’antërcessor e tirene fòra s’i-i finisso.
A l’é parèj che, ant la paràbola, col ch’a l’era në sgnor an cost mond e ‘n povrom ant col ch’a ven apress, as rassegna, a l’é gieugasse tut. A l’ha mach n’ùltima arcesta da fé, na grassia, nen për chiel ma për soa famija an sla tèra: “It prego, donca, ò pare, ëd mandelo a ca ‘d mè pare, përchè ch’i l’hai sinch frej, përch’a-j renda testimoniansa dlë stat andoa ch’i son; për tëmma ch’a ven-o ‘dcò lor ant ës leugh ëd torment!”. Chiel a vorìa che quajdun dij mòrt a andèissa a dé n’avertiment a soa famija përché - për carità - a faso nen soa istèssa fin. Cola ch’a l’é la rispòsta?
“Già lor a l’han Mosè e ij profeta: ch’a jë scoto!”. Për fé che la gent a deurba j’euj an sle còse coma ch’a stan (ch’a son ëd soens nen coma ch’i pensoma nojàutri) Nosgnor a l’ha provëddù soa Paròla scrita, ch’a l’é n’arvelassion ch’a parla ‘d nòstre responsabilità dëdnans a Nosgnor, ëd nòstra condission uman-a e dl’ùnich Salvator ch’i podoma avèj, visadì ël Salvator Gesù Crist. “Mosé e ij profeta” a l’é na manera d’indiché la Bibia. “Lë sgnor a l’ha replicà: ‘Nò, pare Abraham, ma se quajdun dai mòrt a va da lor, as arpentiran!’. E Abraham a l’ha dije: “S’a scoto nen Mosè e ij profeta, as lasseran nen convince ‘d sicur gnanca da ‘n mòrt ch’a arsussita!’”.
A sarìa da preferisse ‘d vision, d’arsurression dai mòrt, ëd segn miracolos e peuj la gent a sarà persuasa dle còse coma ch’a stan? Ste-sì a son ëd bele ilusion. La gent a l’é teston-a. A tira sèmper fòra dë scuse per nen pijé an sël sério j’avertiment ëd Nosgnor. Nosgnor a l’é ciàir: i l’avreve gnun d’àutr avertiment che col ch’a ven da le Scriture Sante.
Costa-sì a l’é na ròba motobin séria. Com é-lo che vojàutri i considereve le Scriture Sante? A son cole ch’an diso la vrità e a sarìa motobin mej ëd nen fidesse tant ëd lòn ch’i pensoma nojàutri, ëd nòstre suposission, përché i podrìo avèj ëd sorprèise! S’i l’oma nen chërduje an ësta vita, a-i sarà pì gnun-a possibilità ‘d felo dòp. Chi ch’a soma nojàutri uman? Cola ch’a l’é nòstra vera condission? Cole ch’a son nòstre responsabiltà dëdnans a Nosgnor ch’a l’ha creane? Coma dovrìo-ne vive? Còsa ch’a l’é la giustissia ‘d Nosgnor e, dzurtut, përché Gesù Crist a l’ha da esse nòst Salvator e Signor?
Che la paràbola ch’i l’oma lesù e dëspiegà ancheuj a peussa esse n’arciam a nòstre responsabilità e n’apel al pentiment, a cambié diression a nòstra vita conforma lòn ch’a diso le Scriture Sante. Che lë Spirit Sant a peuda toché ‘l cheur e la ment ëd tanti e mneje a la salvëssa. apress d’avèj liberaje da soe imaginassion van-e ‘d lor.
Leture bibliche: Geremìa 32:1-3a, 6-15; Salm 91:1-6, 14-16; 1 Timòt 6:6-19; Luca 16:19-31
Orassion: Ò Dé, Ti't diciare tò podèj etern dzurtut quand ch'it manifeste misericòrdia e pietà; acòrdane la pienëssa 'd Toa grassia përchè noi, ch'i coro për oten-e Toe promësse, i peussa avèj part ëd Tò tesòr dël cél; për Gesù Crist nost Signor, ch'a viv e regna con Ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, për ij sécoj dij sécoj. Amen.
Nessun commento:
Posta un commento