venerdì 4 novembre 2016

Chi ch’a sara trovà degn ëd pijé part dël mond ch’a vnirà e ant l’arsurression dij mòrt? (Duminica 6/11/2016)

Për tanta gent dël dì d’ancheuj a-i é gnun-a d’àutra realità che cola ‘d cost mond. A diso o a penso che lòn ch’as ciama ‘l dëdlà, “l’àutr mond”, a sìa mach n’ilusion, na fantasìa, na consolassion a bon mërcà; che quand ch’as meuir a-i resta pì gnente, mach l’arcòrd ëd coj ch’an dzurvivo e ch’an vorìo bin. Nen chërde al dëdlà, contut, a l’é nen mach un fenòmeno modern, ma a-i era ‘dcò ai temp ëd Gesù. Ant l’episòdi dl’evangel ch’i consideroma ancheuj (Luca 20:27-38) Gesù a rëspond a ‘d gent che a arfudava la dotrin-a dl’arsurression dij mòrt e d’un dëdlà e che për lòn a lo contestava. Cos é-lo che Gesù a-j rëspond? I trovroma coma Gesù a deurba ‘dcò për nojàutri ëd prospetive amplie an sl’esistensa, ëd prospetive ch’a peudo cambié nòst present e nòst avnì.
Sta vita-sì, é-lo tut lòn ch’i l’oma?

Për tanta gent dël dì d’ancheuj a-i é gnun-a d’àutra realità che cola ‘d cost mond. A diso o a penso che lòn ch’as ciama ‘l dëdlà, “l’àutr mond”, a sìa mach n’ilusion, na fantasìa, na consolassion a bon mërcà; che quand ch’as meuir a-i resta pì gnente, mach l’arcòrd ëd coj ch’an dzurvivo e ch’an vorìo bin. A diso che chërdje a sìa mach d’ampacc a gòde na vita pien-a e realisà ambelessì, e fin-a na distrassion dal compiment ëd nòstre responsabilità an cost mond. A diso ch’i dovoma aceté l’idèja dla mòrt coma la fin completa ‘d nòstra vita e ch’i l’oma mach da pensé a l’ardità ch’is lassoma dré e ch’a l’ha da esse ‘l pì possibil ëd pèis. A l’é për lòn che chi ch’a dis o a pensa parèj soens a arfuda “la religion” o ch’a pensa che la religion ’a sìa al màssim na manera për cissé a fé ‘l bin, për fé coragi, o për selebré ij moment dla vita o j’arcòrd. É-lo che vojàutri i pense ‘dcò parèj? A l’é na përsuasion che ancheuj a së spantia.

La fej cristian-a, contut, cola ch’a l’é fedel a lòn ch’a mostra ‘l Testament Neuv - ch’a l’é Paròla ‘d Nosgnor - a l’ha na vision amplia e bin echilibrà dl’esistensa: a dà ‘d valor a la vita d’ancheuj për vivla bin con amor e giustissia, conform a la volontà ‘d Nosgnor, e a varda con susta ‘d podèj intré, grassie al Salvator Gesù Crist, ant ant na dimension diversa dl’esistensa an pien-a comunion con Nosgnor quand ch’a sarà terminà nòst temp an sla tera. Lolì a l’é lòn ch’an mostra Nosgnor Gesù Crist, ch’a l’é arsussità dai mòrt, “ël prim an tra tanti frej”. A l’é pròpi l’arsurression, l’euvra e le sicure promësse ‘d Gesù ch’an dan la fòrsa, lë slans e la motivassion tant ëd vive bin che ‘d meuire bin, përchè ch’a l’é Chiel ch’a l’é ‘l sens ùltim ëd nòstra esistensa, n’esistensa ch’a finiss nen ant la dimension ch’i la vivoma ancheuj. Ël destin ch’i l’oma coma d’uman a l’é nen ëd terminé an póer e dësparì, ma, conform a lòn ch’an dis ciàir Nosgnor, a l’é vive con Chiel e për Chiel la vita che për nojàutri Chiel a l’ha vorsù fin dal prinsipi ëd nòstra creassion. S’i arfusoma cost destin-sì, ël nòst a sarà bin d’àutr e nen lòn ch’i chërdoma...

Nen chërde al dëdlà, contut, a l’é nen mach un fenòmeno ëd nòstra “modernità”, ma a-i era ‘dcò ai temp ëd Gesù. Ant l’episòdi dl’evangel ch’i consideroma ancheuj, Gesù a rëspond a ‘d gent che, an efet, a arfudava la dotrin-a dl’arsurression dij mòrt e l’esistensa d’un dëdlà, e che për lòn a lo contestava fòrt. A pensavo che la dotrin-a dl’arsurression a l’avèissa gnun sens, e për dimostrèjlo a-j buto dëdnans un cas ch’a pensavo che chiel a podèissa nen arzolve. Scuté:
“Peui quajdun dij saducé, ch’a nego ‘d pianta l’arsurression, a son avzinasse e a l’han proponuje costa dificoltà: “Magìster, Mosè a l’ha lassane për ëscrit che se ‘l frel ëd quajdun a l’é mòrt avend na fomna, e ch’a sia mòrt sensa masnà, sò frel a pija soa fomna e ch’a daga ‘d masnà a sò frel. Ora a-i é staje set frej, dont ël pì vej a l’ha pijà na fomna, e a l’é mòrt sensa avèjne ‘d masnà. E ‘l second a l’ha pijala e a l’é mòrt ëdcò chiel sensa avèj ëd masnà. Peui ël ters a l’ha pijala, e parèj tùit ij set; e a son mòrt sensa lassé na quaj masnà. A la fin, apress ëd tuti lor, la fomna a l’é ‘dcò mòrta. Parèj, donca, quand ch’a sarà ‘l temp dl’arsurression, ëd chi, tra coj set, chila a na sarà la fomna?”. E Gesù a l’ha rësponduje: “A l’é coj ch’a vivo an cost mond-sì ch’as marido. Tutun, coj ch’a saran trovà degn ëd pijé part dël mond ch’a vnirà e ant l’arsurression dij mòrt, lor a pijeran nì fomna nì marì, përchè a podran pa pì meuire, dagià ch’a saran parèj dj’àngej, e ch’a son fieuj ëd Nosgnor. Ora, ch’ij mòrt a arsussito, Mosè medésim al l’ha falo vëdde davzin al busson afoà, quand che chiel a ciama Nosgnor: ël Dé d’Abraham, e ‘l Dé d’Isàch, e ‘l Dé ‘d Giacòb. Ora, Nosgnor a l’é nen ël Dé dij mòrt, ma d coj ch’a son viv, përchè tùit a vivo grassie a chiel”. E quajdun dij magìster ëd la Lej a l’ha dije: “Magister, tl’has rëspondù bin”. E gnun a l’ha pì nen ancalasse a feje ‘d chestion” (Luca 20:27-39).
Col ch’a l’era-lo l’eror dij Saducé? A l’era che lor a consideravo le  còse, la realità dë sto mond (an col cas-lì ël matrimòni), parèj ch’i lo conossoma ancheuj, coma s’a fussa quajcòsa d’assolut, ch’a peul nen esse divers. Vera, ël matrimòni, l’aleansa ‘d vita an tra n’òm e na fomna, a l’é n’istitussion ch’a l’ha stabilìa Nosgnor, ch’a l’ha ‘d bu precis, ch’a deuv esse onorà, goernà e arsanà quand ch’a l’é an crisi, ma ‘l matrimòni a riguarda mach la vita an ësto mond.  A sarà nen l’istess ant ël mond ch’a vnirà. Ant na diversa manera d’esiste, cola ch’a riguarda “ël dòpo”, ël matrimòni (e motobin d’àutre còse) a sarà pi nen da manca. Ij Saducé a l’avìo da slarghé ij sò orisont ëd lor, a j’ero ‘d gent ëd prospetive limità, da la vista curta.

Sto-sì a l’é l’eror che ‘dcò a fan tanti ancheuj. A considero esse la nòrma lòn ch’a vëddo, lòn ch’a-i é ancheuj, ij fenòmeno d’ancheuj. An efet, la nòrma, lòn ch’a l’é da consideresse “normal”, ël criteri ‘d comparision, a l’ha da esse fòra da nojàutri - a l’ha da esse lòn che Nosgnor a l’ha arvelà, ij sò propòsit, ij sò proget dla creassion. Ancheuj tut a dëscad e a meuir, nojàutri comprèis. Tutun, la decadensa e la mòrt, a l’é nen l’ùltima paròla, “la nòrma”, përchè për nojàutri Nosgnor a l’ha progetà bin d’àutr. Nosgnor Dé a l’é ël Dé ch’a viv, ël Dé ch’a l’é vita e ch’a dà ‘d vita. Nosgnor a l’é nen ël Dé dla mòrt!

Ij Saducé a conossìo nen Nosgnor Dé coma ch’a chërdìo ‘d conòsslo - e a conossìo nen l’òm, la creatura uman-a. A tnisìo nen an considerassion coma che Nosgnor ’a l’avìa creà j’uman fin dal prinsipi, coma ch’a son dventà e coma ch’a l’avrio da esse. Ël destin dj’uman a l’era nen la mòrt, ma la vita. La mòrt a l’é l’arzultà dël pëccà, l’arzultà ‘d lòn ch’i soma slontanasse da Nosgnor. La mission ëd Gesù a l’é butene torna an comunion, an comunicassion con Nosgnor, e coj ch’arsòlvo ‘l problema dël pëccà grassie a l’euvra ‘d Gesù, as ancamin-o vers la vita, la vita ch’a finiss pì nen, cola dl’arsurression! Gesù a podìa nen esse ampërzonà, sarà ‘ndrinta, dla mòrt përchè Chiel a l’è n’òm an përfeta comunion con Nosgnor. A l’é për lòn ch’a l’avìa promëttù d’arsussité e ch’a l’é arsussità dai mòrt. L’istess destin a l’han tuti coj ch’as fido an Chiel: un destin d’arsurression a la vita ch’a finiss pì nen.

A fà gnun-a surprèisa che tanti a chërdo nen a ‘d prospetive ch’a van dëdlà ‘d lòn ch’i conossoma ancheuj! A son doe le rason për sossi. An prim leugh, i vivoma coma ant na scàtola sigilà: tant nòstri sens che l’arserca sientifica a peudo nen seurtne fòra - con ij nòstri mojen. I podoma nen conòsse lòn ch’a n’é fòra, dëdlà, da noi istess: i podoma mach avèjne d’intuission. An tra nojàutri e lòn ch’a-i é dëdlà a-i é coma ìn precipissi, n’abim. A lo dis Gesù medésim an la paràbola dlë sgnor e ‘d Lasàr, quand ch’a buta ‘n bòca a Abraam le paròle: “Pì ‘d lòn, a-i é ‘n gran abim an tra nojàutri e vojàutri, ëd manera che coj ch’a vorìo passé da sì a lì con vojàutri a peudo nen; nì da lì passé ansissì’” (Luca 16:26). I l’oma da manca ‘d n’arvelassion da l’estern ëd lòn ch’a j’é “là fòra”. A l’é ‘n pò coma cola stòria ch’a imagina doi binej ant la pansa ‘d soa mare ch’as ciamo: “A-i sarà ‘d vita apress la nàscita? È-lo ch’a-i è n’àutr mond fòra da sì?”.

An ëscond leugh, la përcession ch’i l’oma ‘d Nosgnor e dël trassendent a l’é oscurà da la testarda nòstra arvira e nemicissia contra ‘d Chiel. A l’é sossì ch’an rend dij nemis nen mach ëd Soa Përson-a, ma ‘dcò ‘d Soa Paròla d’arvelassion, e ch’a na rend  insensibil, frèid, dur, indiferent. A l’é lòn ch’a buta an evidensa l’Apostol quand ch’a scriv: “Iv diso, donca, e iv domando da part dël Signor, ëd comporteve pì nen coma ch'a fan ij pagan ch'a van mach dapress a 'd pensé ch'a l'han gnun valor.  Soa anteligensa 'd lor a l'é ant lë scur e a stan da leugn da la vita 'd Dé an càusa dla durëssa 'd sò cheur ch' a-j mantniss ant la gnoransa. Insensìbil coma ch'a son, a l'han dasse al libertinagi fin-a al pont ëd comëtte sensa fren d'ògni sòrt ëd saloparìa. Vojàutri, contut, a l'é nen sossì ch'i l'eve amprendù dal Crist” (Efesin 4:17-20).

Lòn che nojàutri i vëddoma nen o ch’i vorsoma nen vëdde, a l’é Nosgnor Gesù Crist ch’an n’ha arvelalo quand che - i podrìo dì - a l’ha campà giù na part dël mur ch’an sara an nòstra “përzon cognitiva” për intrene e fene conòsse Nosgnor e ‘l “dëdlà”; coma che Chiel a dis: “për motiv ch'i son sortì da Dé e ch'i ven-o da Chiel. I son pa vnù për mè cont: a l'é Chiel ch'a l'ha mandame” (Gioann 8:42). A-i é gnun mej che Gesù ch’a l’abia conossù diret Nosgnor e ch’an peussa dëspieghenlo. A l’ha falo e peui a l’é artornà an cola dimension da ‘ndoa ch’a l’é vnù. Ambelessì a l’ha riscatà d’òm e ‘d fomne  - e a lo fa ancora ancheuj për ël mojen dl’Evangel - ch’as fido ‘d chiel, ch’a-j van dapress e ch’a-j porterà con chiel ant cola dimension. Gesù a-j giuta a pensé an n’àutra manera, a dovré d’ categorie diverse da cole ‘d cost mond, a slarghé le prospetive. Nojàutri i l’oma na vision tròp limità, i l’oma la vista curta. I l’oma da slarghela, i l’oma da cambié ‘d sana pianta!

Chi ch’a son cole përson-e che Gesù Crist a-j deurb j’euj e a-j porterà con chiel “ant ël dëdlà”? A lo dis chiel pròpi an ël test d’ancheuj: “Coj ch’a saran trovà degn ëd pijé part dël mond ch’a vnirà e ant l’arsurression dij mòrt - lor a pijeran nì fomna nì marì, përchè a podran pa pì meuire, dagià ch’a saran parèj dj’àngej, e ch’a son fieuj ëd Nosgnor”.

An efet, a-i é an cost mond doe categorìe ‘d përson-e ch’a son armarcà da le paròle ‘d Gesù ch’i trovoma ambelessì: “ij fieuj ëd cost mond” e “ij fieuj dl’arsurression”, ij fieuj ëd Nosgnor. Ij prim a son coj ch’a son ampërzonà ant le categorìe ‘d ës mond-sì e ch’a vëddo nen pì anans; jë scond a son coj ch’a arsèivo la grassia dla salvëssa an Gesù Crist, coj ch’a na son liberà, da costa përzon, për l’euvra ‘d Gesù Crist. Coma ch’a dis l’Apòstol: “...përchè, coma i l'hai dive sovens e adèss iv diso torna con ëd larme, a son tanti coj ch'a vivo da nemis ëd la cros dël Crist. La fin ëd coj-lì a sarà la perdission. A l'han për sò Dé la pansa. As vanto 'd lòn ch'a dovrìa pitòst esse soa onta e a penso mach a le còse dla tèra. Nòstra sitadinansa, nopà, a l'é an cél e d' ansilà i spetoma 'dcò 'n Salvator: ël Signor Gesù Crist. Chiel a cambierà ‘l còrp ëd nòstra umiliassion e a lo rendrà conform a Sò còrp glorios, pr’ ël mojen ëd cola potensa che Chiel a dovra për sogetesse tute le còse” (Filipéis 3:18-21).

Nen tuti a saran trovà degn ëd pijé part dël mond ch’a vnirà e ant l’arsurression dij mòrt. A-i sarà na giusta discriminassion!

La domanda da fesse, contut, a l’é chi ch’a sarà-lo trovà degn ëd pijé part dël mond ch’a vnirà, dait ch’i soma tuti ëd malfator, d’arviros, dij nemis ëd Nosgnor, condanà a resté “an përzon” da la giustissia ‘d Nosgnor? Ò bela! Ma coj ch’arsèivo la grassia dla liberassion, dla salvëssa, da la benevolensa dël Ré dij rè. Sens’ avèjne ‘d mérit, a-i son ëd malfator tanme nojàutri ch’i lo soma tuti, e ch’a arsèivo la grassia dla salvëssa.

Pensé a lòn ch’a l’era capità anans che Gesù a meuirèissa an sla cros. Gesù a l’era stane anciodà ansema a doi àutri, ch’a j’ero ‘d malfator, e ch’a l’ero stàit ëdcò mnà an cola ocasion për feje meuire ansema a Gesù. Visevne ‘d la stòria? “E un dij malfator ch’a l’ero pendù a lo ingiuriava disand: “Se ti ‘t ses ël Crist, salv-te da ti midem, e nojàutri con ti. Ma l’àutr malfator, pijand la paròla, a lo rimprociava fòrt, disandje: “L’has-to gnanca ‘n pò ‘d timor ëd Nosgnor, tì ch’it patisse l’istessa pen-a? A l’é con giusta rason che nojàutri i soma ambelessì, përchè bin i meritoma sti patiment për motiv dël mal ch’i l’oma fàit, ma stossì a l’ha fàit gnente ch’a dovèissa nen fé”. Peuj a l’ha dit a Gesù: “Gesù, arcòrdte ‘d mì quand ch’it rivras an tò Regn”. E Gesù a l’ha dije: “An vrità it diso, che ancheuj it saras ansem a mi an paradis” (Luca 23:39-43).

A-i ero doi malfator, doi criminaj, ma mach a un ëd lor Gesù a-j dis: “Ancheuj it saras ansem a mi an paradis”. Col malfator a sarìa stàit purificà dai sò pëccà e rendù  degn ëd pijé part dël mond ch’a vnirà e ch’a l’é present ant na diversa dimension dlë spassi e dël temp. Soa vita a l’era nen ëstàita diferenta da l’àutr malfator e as meritava gnun-a atension. Còs é-lo ch’a l’era rivà? Che col malfator a l’era dësvijasse a la vrità: a l’avìa arconossù la giustissia ‘d soa condan-a, a l’avìa nen arvirass-ne e a l’avìa arconossù Gesù Crist, nossent, coma ‘l Salvator. A l’avìa ciamà la grassia ‘d podèj intré ant ël regn ëd Nosgnor, ël paradis, e con ëd pentiment e ‘d fej a l’ha arseivula, bele ant j’ùltim moment ëd soa vita! A l’era stàit tocà da la grassia ‘d Nosgnor! Gnun-a euvra meritòria, gnun-e sirimònie, gnun-a pretèisa. A podìa gnanca slonghé soa man, përchè ch’a j’era fissà a la cros. Con ël pòch fià ch’a-j restava a l’ha arconossù la giustissia ‘d soa condan-a e che Gesù a l’é ‘l Signor e ‘l Salvator. A l’avìa bandonà la testardaria, l’orgheuj e le bëstëmmie che sò compagn a l’avìa nen arnunsiaje gnanca an pendenda da na cros - e a l’é stàit salvà. A l’ùltim moment! Nojàutri, ch’i soma ‘dcò ‘d malfator dëdnans a Nosgnor, é-lo ch’i lo arconossoma, o ...som-ne dispòst a ‘ndé a përdission ma nen a ‘rnunsié a nòst orgheuj - gnanca mòrt? A l’é sossì ch’a fà la diferensa, ch’a l’é “ël discriminant” an tra “ij fieuj ëd cost mond” e “ij fieuj ëd Nosgnor”.

An ësto mond pien ëd gent arvirosa a Nosgnor e nemisa dij sò giust ordinament, gnun ëd nojàutri a méritrìa la minima considerassiom da part ëd Nosgnor - mach soa giusta condan-a. Ëdcò ‘l pì cit dij nòstri pëccà,an efet, a l’é tanme na spussa, na fiàira afrosa ch’a dà ‘d nàusia - dëdnans a Nosgnor - n’ofèisa, n’insolensa - për Soa majestà e santità.

Cola ch’a sarà-la toa rispòsta dëdnans a la përson-a ‘d Gesù Crist ch’a l’é vnù për dovertene j’euj, për slarghé nòstre prospetive, per ristabilì nòstra vita guastà dal pëccà a sò destin ëd vita? Chiel a ha falo për ël mojen ëd soa vita, ‘d soa mòrt e ‘d soa arsurression. Seguitras-to a d’esse teston e orgojos, an avend pì car lë scur ëd toa borgnarìa e dla mòrt? Chërd nen che tut a sarà finì për ti al moment ëd toa mòrt. Se ti ‘t të ten-e nen bin strèit a Gesù da ancheuj, an giontand tò destin al sò, toa ànima a sarà perdùa për sèmper ant ël top pì afros. E gnanca fate gnun-e ilusion ch’a-i sio d’àutre speranse ch’a sio nen confortà da lòn ch’a dis ël Signor Gesù Crist, përchè chiel a conòss pì che qualsëssìa d’àutri coma ch’a stan le ròbe. A l'é motobin savi col ch’as fida ‘d chiel, la via. la vrità e la vita. I prego ch’a peussa esse parèj për ti ch’it l’has seguità a scoteme fin-a sì. Ch’a peussa esse la toa la benedission che l’Apòstol a scriv ant na soa litra:
“Frej e seur amà da Nosgnor! I l’oma sèmper da dije grassie a Dé për vojàutri, già che chiel a l’ha sernuve an tra ij prim për acordeve la salvëssa - na salvëssa ch’a l’é vnùa për ël mojen dlë Spirit ch’av rend sant e për la fej ant la vrità. Dé, për ël mojen dl’Evangeli ch’i l’oma nunsiave, a l’ha ciamave a possede la glòria ‘d Nosgnor Gesù Crist. Donca, frej e seur, tnive bin ferm e l’àbie da bon cont le dotrin-e ch’i l’oma mostrave ‘d përson-a e për litra. Ora, chiel istess Gesù Crist, ël Signor nòstr, e Dé, nòst Pare, ch’a l’ha vorsune bin e ch’a l’ha acordane, për soa grassia, na consolassion eterna e na bon-a speransa, ch’a confòrta vòstri cheur e ch’av rinfòrsa con d’ògni sòrt d’euvre bon-e e ‘d bon-e paròle” (2 Tessalonian 2:13-17).



6 ‘d Novèmber 2016 - Duminica apress Pancòsta ch’a fà 25

Test da lese: Agé 1:15b-2:9; Salm 145:1-5, 18-22; 98; 2 Tessaloniani 2:1-5, 13-17Luca 20:27-38

Orassion: Nosgnor! Dont tò Fieul benedet a l’é vnùit an cost mond për dëstrùe j’euvre del diav e rendne fieuj ëd Dé e ardité dla vita eterna: Acòrdane che, con costa speransa, i peuda netiene tanme Chiel a l’é pur; a la mira che, quand Chiel artornrà con potensa e gran’ glòria, i peuda esse rendù tanme Chiel ant sò Regn etern e glorios; anté ch’a viv e regna con Ti e con lë Spirit Sant, on sol Dé, për ij sécoj dij sécoj. Amen.

Nessun commento:

Posta un commento