La spartission ëd n’ardità a l’é na ròba dlicà, dzurtut quand ch’a-i é nen un testament ciàir e “la sostansa”, ël patrimòni da féne le spartiure, a l’é ‘d pèis. A-i son ëd famije ch’a së s-ciapo për n’ardità e fin-a dij frej che për lòn as parlo pì nen da vint agn a sta part. I l’hai conossuje dij cas parèj. Vera, le ròbe ‘d sòld a l’han da esse giuste, ma ‘l problema ‘d fond ambelessì a l’é l’avidità, l’angordisa, la susnada, l’invìdia. Coma ch’a dis un proverbi,“Se l’invidia a fussa frev a sarìo tanti a d’esse malavi”.
Dij sòld i l’oma da manca e le richësse, s’a son bin dovrà, a son na benedission, ma a peudo nen esse tut ant la vita. A peudo nen dventé nòst dìo, përchè sèmper quand ch’i rendoma l’adorassion a ‘d dio fàuss i soma nojàutri a la fin a gionteje. I l’oma da comprende che ij dio fàuss a manten-o nen soe promësse, bele s’a smijo ch’a bërluso. A-i son ëd valor ant la vita ch’a son pì amportant dij sòld, dë dné e fin-a quand ch’ij sòld a finisso, e ‘dcò nòstra vita a finiss an cost mond, coj valor a resto e a séguito a fé ‘d profit, për nojàutri e dzurtut për j’àutri.
Sossì a l’é lòn che Nosgnor Gesù Crist an mostra ant la “paràbola dlë sgnor ch’a l’era ‘n fòl”. As treuva ant ël vangel ëd Luca al capìtol dódes. Lesomla e peuj i faroma na quaj considerassion.
Quajdun d’an tra la gent a l’ha dije a Gesù: “Magìster, disje a mè frel ch’a divida con mi l’ardità!”. Ma chiel a l’ha rësponduje: “Amis, chi é-lo ch’a l’ha stabilime an sù vojàutri pr’ esse vòst giùdes e për fé le vòstre spartingaje?”. Peuj a l’ha dije: “Pijeve varda da ògni sòrt ëd susnada. Përchè bin che quajdun a l’àbia ‘d beni an bondansa, coj beni-lì a-j daran nen la vita”. Peuj a l’ha contaje sta paràbola: “Ij camp ëd në sgnor a l’avìo daje ‘n racòlt fosonant. E a pensava da chiel, disand: ‘Còs hai-ne da fé, përchè i l’hai nen pro dë spassi për goerné ij mè racòlt’. Peuj a l’ha dit: ‘I l’hai capì lòn ch’i l’hai da fé: i camprai giù ij mè grané e im fabricraj ëd pì grand: antlora i l’avrai pro dë spassi për goerneje tut mè forment e j’àutri beni ch’i l’hai. Antlora i peudrai bin dime: Adess it l’has motobin ëd beni ambaronà për na partìa d’agn; arpòste, mangia, bèiv e fà na bon-a vita’. Ma Nosgnor a l’ha dije: ‘Fòl ch’it ses! Bele sta neuit it l’avras da meuire, e tut lòn ch’i tl’has ambaronà, ëd chi sarà-lo?’. A l’é pròpi parèj për coj ch’as fan ëd gran baron ëd ròba për lor istess, e ch’as fan nen ëd richesse dënans a Nosgnor!” (Luca 12:13-21).
L’ocasion ëd cost discors ëd Gesù a l’é n’arcesta che quajdun a l’avìa faje a propòsit ëd na spartingaja, na spartission ëd n’ardità. Second la costuma dj’Israelita, ij rabin (ch’a j’ero coma dij prèive) a l’ero ‘d soens ciamà për giuté la gent a fé ‘d spartingaje giuste, për giudiché lòn ch’a l’era giust ant la spartission ëd n’ardità. Lòn ch’a frapa sùbit an cost episòdi dël vangel a l’é che Gesù as profita nen ëd cost’ ocasion për esercité sò drit ëd giudiché an tra doi frej. Gesù a sarìa bin ëstàit ël giùdes pì valand e savi ch’i l’avrìo trovà. Al opòst, sto rescontr a-j dà a Gesù l’ocasion ëd conté na paràbola d’amonission contra la susnada, l’avidità.
L’avidità, la susnada, a l’é na ròba séria. Vardoma pr’esempi ij Des Comandament. Un-a dle còse le pì armarcàbil dij Des Comandament, ël Decàlog, a l’é che Nosgnor a l’ha butaje na lej contra cola disposission dël cheur ch’as ciama la susnada, l’anvìa, l’avidità (Surtìa 20:17). Se nojàutri i l’avèisso da butè an pè un còdes ëd lej, a sarìa bin difìcil ch’i-i piassèisso na régola parèj. I penserìo pì probàbil an dij pecà esterior tanme l’amassidi o ‘l robarissi. Nòstr Creator, contut, quand ch’a l’ha giontaje na lej contra la susnada, a dà la ciàira dimostrassion ëd conòsse bin la natura uman-a. A son ëstaje ‘d dëstrussion da nen disse ëd famije e ‘d nassion ch’a son ëstàite l’arzultà dl’anvìa nen giusta dë vnì padron ëd lòn ch’a l’é për drit a l’é proprietà d’àutri. Le guère an tra le nassion a prinsipio ‘d sòlit përchè na part a veul quajcòsa ch’a l’é proprietà dl’àutra part. An efet, la susnada a l’é un dij pecà primari dl’umanità. Adam e Eva a susnìo ‘d podèj decide da lor istess lòn ch’a l’é bin e lòn ch’a l’é mal - lor a vorìo lòn ch’a l’é ‘d competensa mach ëd Nosgnor. A l’é parèj che lor a l’han ambrancà lòn che peuj a l’é cambiasse ant la ruin-a nen mach ëd l’umanità, ma ‘dcò dël mond dla natura (Génesi 3).
La susnada as manifesta an mancansa d’arconossensa e ‘d generosità. A-i é gnente ch’a sia sbalià ant la richëssa o ant l’anvia ‘d fé chërse la prosperità ch’a s’ha. Ël perìcol, l’arzigh, a ven feura quand ch’i foma dle richesse nòstra finalità la pì amportanta, quand ch’i soma mai sodisfàit ëd lòn ch’i l’oma, ma i pensoma che ambaroné ‘d ròba a sìa lòn ch’an fà pì content. Lolì a l’é lòn ch’i vëddoma ant la paràbola dle sgnor ch’a l’era ‘n fòl. Lë sgnor dë sta paràbola a l’é gnanca fërmasse a dì grassie a Nosgnor për la prosperità ch’a l’avìa. A l’opòst, a l’era nen sodisfàit ëd lòn ch’a l’avìa e a vorìa ‘d magasìn për soa ròba ch’a fusso sèmper pì grand e pì bej, e ch’a podèisso conten-e da pì. Chiel a s’angagiava a realisé sèmper ëd pì përchè, për chiel, a l’era ‘n valor d’esse pro, suficent, a chiel istess al pòst ëd na vita ‘d dipendensa da Nosgnor, e parèj a falìa ant ël mostré la fiusa ch’a sarìa stàit Nosgnor ch’a l’avrìa seguità a provëdde për chiel.
A pensava peuj gnanca ëd giuté ij pòver con ël tant ch’a l’avìa. Gnanca ‘n pensé. A pensava mach d’ambaroné për chiel istess.
Cola ch’a l’é la finalità prima dl’esse uman? Nosgnor a l’ha condanà col òm, col ësgnor, përchè ‘d soe richësse as na fasìa n’idol. A l’é sèmper vera che ij susnàire ch’a veulo nen pentisse ‘d lòn a saran condanà për soa mancansa d’arconossensa e ‘d generosità. Pì ‘d lòn a son ëd fòj përché a son nen fasse rich ëd cole ròbe che gnanca la mòrt a lavrìa podù gaveje: coj valor ëspirituaj ch’a son la fej, l’amor, la dipendensa arconossenta da Nosgnor, ël savèj dovré le còse materiaj për la glòria ‘d Nosgnor e le spantiament ëd sò Regn.
Ël tesòr an sla tèra i lo podoma nen porten-lo con nojàutri a la mòrt, ma s’i l’oma “ambaronà” ‘d valor ëspirituaj, ij valor “dël cél”, ij valor ëd Nosgnor, coj-lì a saran mai pì gavane.
La Bibia a condan-a nen la richëssa, ch’a peul esse në strument maravijos për fé chërse ‘l Regn ëd Nosgnor. A l’opòst, la Bibia a condan-a coj ch’a son ëd servitor ëd soe richësse, d’om e ‘d fomne ch’a jë rendo sò dio e ch’a diso nen grassie a Nosgnor për lòn ch’a l’han e ch’a na faso nen part con djìàutri. Nòst Creator an ciama a d’esse ‘d gent arconossenta e generosa. S’i lo soma nen e ch’i doma dë spassi a la susnada, i l’oma da manca ‘d pentisse e serche ‘d serve Nosgnor con nòstre richësse. Dzurtut, i l’oma da comprende coj ch’a son ij valor i pì apresìà da Nosgnor. Ëd coj-lì i l’oma da esse rich. S’i voloma esse ansem a chiel për l’eternità a sarìa bin mej che a-j doma l’apresament ch’i mérito.
La Bibia a condan-a nen la richëssa, ch’a peul esse në strument maravijos për fé chërse ‘l Regn ëd Nosgnor. A l’opòst, la Bibia a condan-a coj ch’a son ëd servitor ëd soe richësse, d’om e ‘d fomne ch’a jë rendo sò dio e ch’a diso nen grassie a Nosgnor për lòn ch’a l’han e ch’a na faso nen part con djìàutri. Nòst Creator an ciama a d’esse ‘d gent arconossenta e generosa. S’i lo soma nen e ch’i doma dë spassi a la susnada, i l’oma da manca ‘d pentisse e serche ‘d serve Nosgnor con nòstre richësse. Dzurtut, i l’oma da comprende coj ch’a son ij valor i pì apresìà da Nosgnor. Ëd coj-lì i l’oma da esse rich. S’i voloma esse ansem a chiel për l’eternità a sarìa bin mej che a-j doma l’apresament ch’i mérito.
Leture bìbliche dël lessionari - 31 Luj 2016 - Duminica apress Pancòsta ch'a fà undes
Orassion. Nosgnor! Che toa misericòrdia ch'a mai ven a manch, a nétia e goerna toa Cesa; e, për motiv che la Cesa a peul nen vive an sicurëssa sensa tò agiut, ch'a l sia goernà e governà sèmper për ël mojen ëd toa bontà; per Gesù Crist, nòst Signor, ch'a viv e regna con ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, për ij sécoj dij sécoj. Amen.
Nessun commento:
Posta un commento